Aan den A rkeeschen- dam , is in 1819 eene uitwaterende sluis aange-
iegd , bijzonder uultig , oin het lage land , daar omstreeks liggende ,
van het overlollige water te ontlasten , en bekend onder den naam van
Zed e r i k s l u i s . (Zie voorts dat woord.) Ten N. 0. van deze sluis
heeft men in 1823 eenen stoomwatermolen gebouwd, waarin 3 stoom-
machines met 3 räderen aangewend zijn, die gezamelijk een vermögen
van 90 paardenkracht hebben. Wanneer er geene natuurlijke uitlozing
van de Zederik door de sluis kan plaats hebben , moet deze molcn het
werk doen van 23 windwatermolens, waardoor de velden, die zieh
in den Zederikboezem ontlasten, worden drooggemalen.
ARKELSKLOOSTER, voorm. nonnenklooster van de orde der Minimen
, binnen Utrecht, werwaarls de Nonnen nit het klooster M a-
rienhagen of 0 u d en ha g e n, aan den ylrkelschen~dam , in hetjaar
1338 overgeplaatst werden. Het was aan de H. Anna toegewijd, en werd
daarom ook wel St. Anna-keooster geheeten.
ARKELSTEIN , ook wel A rkestein , A rkenstein , of A kkerste e ge-
schreven, voorm. havezathe in Zalland, prov. Overijssel, onder Bath-
men, aan de Schipbeek , niet ver van de Geldersche grenzen. Zij was
aldtis genoemd naar J an van A rk e l , den zeven en veertigsten Bis-
schop van Utrecht die haar ten jare 1560 van hout, doch later in
steen, deed bouwen, om te strekken tot eenen burg ter heteugeling
van de Zallanders en ter beveiliging van den weg.
Niettegenstaaiide de Bisschop met eenen bezegelden brief, voor zieh
en zijne opvolgers, aan de steden Deventer, Kampen en Zwolle beloofd
had , dit slot nimmer van het sticht te zullen vervreemden, verpandde
hij het echter kort daarna aan H endrik S takenbroeck , hetwelk later
niet weinig nadeel aan Overijssel veroorzaakte. Het is in de 17de eeuw
verwoest, en in korenakkers herschapen , die nog eenigzins de oude
gelegenheid aanwijzen , terwijl de naam nog bewaard wordt in eene brug,
aldaar over de Schipbeek gelegen.
ARKELSTEINSCHE-BRUG of L andweerbrug , brug in Zalland, arr.,
kant. en 2 |u . 0. van Deventer, gem. en £ u. 0. van Balhmen. Zij ligt
over de Schipbeek'en ontleent haren naam van de voorm. daarbijge-
legen havezathe A rlc e l s t e i n.
ARKENHEEMSCHE-POLDER, oudtijds A rkemeiie , A rkemy of A r c -
k e r - gemeente genaamd, pold. op de Veluwe, kw. en arr. Arnhem,
gedeeltelijk kant. engem. JVijkerk, gedeeltelijk kant. Harderwijh, gem.
Putten, palende N. aan de Zuiderzee, waarvan hij door eenen dijkgeschei-
den is , 0. aan de buursch. Steenekamer, onder Putten, Z. aan de stad
Nijkerk, W. aan de Laak.
Deze schoone grasrijke polder, is ongevecr 3090 bund, groot, en
zeer geschikt voor de veeteelt en vetweiderij. Het land ligt ruim
1 el onder A.P.
ARKENS , geh., prov. Friesland, kw. Westergoo, griet. Franeke-
radeel, arr. en 3 j u. W. van Leeuwarden, kant. en2u.O. van Harlingen,
%\\. N. 0. van Franeker, waartoe het behoort, ¿u. Z. W. van
Schalsum, -|u. Z. van Dopgjum.
ARKENSTEIN of A r k e s t e in , voorm. havezathe, in Zalland. Zie
A r k e l st e in .
ARKUM, geh., prov. Friesland, kw. Westergoo, griet. Wonsera-
deel, arr. en 2£ u. W. van Sneek, kant. en £ u. Z. van Bolsward ,
£ u. N. van Dedgum, waartoe het behoort, in den Arkumer-hem,
nabij de trekvaart van Bolsward op Workum.
ARKUM, verkorte naam van A drich em. Zie dat woord.
ARKUMER-HEM of A rkumer- poed er , pold., prov. Friesland, kw.
Westergoo, griet. Wonseradeel, arr. Sneek, kant. Bolsward, onder
het d. Dedgum; palende N. 0. aan Tjerkwerd 0. aan het Sensmeer,
Z. aan Dedgum , W. aan de trekvaart van Bolsward op Workum.
ARLEVEEN , verbastering van A arlandebveen. Zie dat woord.
ARLOO (TEN), oudtijds den N arle gespeld, buursch. in Dieverder-
dingspil, prov. Drenthe■, kant. en 1 u. Z, W. van Hoogeveen , gem. en
¿u. N. van Zuidwolde; met 70 inw. Deze buursch. bestaat uit drie-
geh. ofwijken , met namen : P i n x t e r'h u i s, Ki e r s en den Heu-
ve 1.-
ARMEILAND, eil. in Oost-Jndie, aan den ingang van Straat-
Sunda, ten N. W. van den St. Nicolaaslioek, op het eil. Java, 3° 45?
Z. Br. 124° 10' 0. L.
ARMHOEDEof A rm o ed e , weide, graafsch. Zutphen, prov. Gelderland ,
kw., arr. en 3J u. 0. van Zutphen, kant., gem. en -j u. van
Lochern. Zij dient tot eene algemeene weide voor de minvermogende ,
geregtigde veehoeders der gem. , en is van daar A rmhoede genaamd.
Thans is het omgeven door een aantal boerenwoningen en landerijen j
met 180 inw., die alle van landbouw en veeteelt bestaan; om welke
reden het thans ook als buursch. bekend staat.
ARMINA , militaire post en sterkte in Nederlandsch-Guiana, kol. Suriname
, op den linkeroever der grensrivier de Marowijne, 18 u. boven
den mond dier rivier of van het fort Willem Frederik, te midden van
een woest oord, en daardoor de onaangenaamste plaats der geheele ko-
lonie, zoo als het ook de, afgelegenste is , waarop men zieh als van
de geheele wereld afgezonderd en van alle correspondentie verstoken ziet.
Deze post , ontleent zijnen naam van de riv. Armina, welke daar
vlak tegen over , in Fransch Guiana, in de Marowijne valt. Hij bestaat
uit een blokhuis , magazijnen en woningen voor de Olücieren en Soldaten.
De gebouwen maken een vierkant ui t , met palissaden omringd
en aan elken hoek met kleine metalen kanonnen beplant.
De militaire gebouwen zijn van palissaden met pinadaken zamenge-
steld, die des morgens met eenen koudcn nevel doortrokken worden ,
en bij dag brandend lieet zijn, hetwelk deze traliehutten zeer onge-
zond maakt.
Daar de Marowijne hier, door rotsen , in zijne breedte zeer beperkt
wordt, zijn de Boschnegers, die de rivier afvaren , genoodzaakt, dezen
militairen post digt voorbij te komen. Dikwijls evenwel, dragen zij
liunne ligte vaartuigen over het land, en vermijden alzoo het fort te
naderen. In het jaar 1806 , overvielen de zwarte opstandelingen met
de Neger-guides , np den militairen post Oranje te hebben geplunderd
en verlaten , längs een voetpad over den Rooden berg, den post A rmina ,
vcrmoordden de Oflicieren en den Chirurgijn , plunderden de magazijnen
, verbrandden de liuizen , terwijl ook de Negersoldalen, die zieh
hier bevonden, tot hen overliepen en met hen naar de hoogere streken
der Marowijne terugkeerden.
Het weder is hier zoo vcranderlijk, dat, volgens waarnemingen
door den Heer M. D. T eenstra , met de thermometer van F a h r en h e it ,
op het midden van den dag gedaan, de kwik binnen vijf uren tijds ,
meer dan 20° op- en nederspeelde (1).
( i ) Zie ’$ mans lezenswaarilig w e r k , D e L a n d b o u w i n d e K o l o n i e S u -
r i n a m c , D , I I . bl. 149.
I. D e e e . 21