F r e d e r ik H e n d r ik liet men den gebanncn Remonstranten toe, weder in
bet Land te körnen en liunne godsdicnst te ocfenen.
Van de zijde der Aartshertogen werden in liet jaar 1621 eenigc
voorslagcn gedaan , om de Z eventien N eder lanb scue P rovincien weder
nnder een hoofd te breiigen, doch deze werden van de Staten, als te
schandelijk en te nadeelig voor hunnen vrijen Staat, terstond van de
hand gewezen. ’s Jaars daaraan stierf F i i i p s I I I , Koning van Spanje,
wordende door zijnen zoon , F il ip s IV , opgevolgd. Ook overleed , niet
lang daarna , de Aartshcrtog A l b e r to s . Het bestand was ondertusschen
ten einde geloopen, en de oorlog werd hervat.
In het jaar 1625 werd de Westindische Maatschappij opgerigt, die
in het eerst eenen aanmerkelijken opgang maakte^doch daarna veel
van harcn blister verloor. Intusschen ging" de oorlog te water en te
lande wakker voort, niaar in het midden dezer krijgsvcrrigtingen werd Prins
M a iir it s , den 23 April 1625, door eene slepende koorts, in den ouderdoni
van 58 jaren , nit dit leven weggerukt. Zijn halve broeder , Prins F rederik
H e n d r ik ,volgde hem op in het Kapitein-Generaal-en Admiraalschap,alsmede
in het Stadhonderschap over Gelder land, Hol land, Zeeland, U-
t r e c h t , e n Overijssel, maarStad en Landc benevens Dr enthe
verkoren daartoe Graaf E r n st C a s im ir , Stadhonder van F r i e s l a n d .
Het veroveren der Spaansche zilvervloot, door den Hollandschen Ad-
miraal P ie t er P ie t e r sz . I I eyn , stelde, in het jaar 1628 , de Staten in
de gelegenheid , om hunne krijgsmagt te vermeerderen. Twee jaren
later sloeg de Infante I sabella een bestand van vier en dertig jaren
voor, opdat de Roomschgezinde Nederlanden, die nu van geld en
handel ontbloot waren , gednrende dien langen tusschentijd, een weinig
op hun verhaal zouden komen. Men overwoog haren voorslag. Som-
migen dachten, dat de Spanjaard nn te klein geworden was, om hem
langer te vreezen , of naar een bestand te luisteren. Anderen be-
weerden , dat men eenen vernederden vijand niet verachten noch tergen
moest. Frankrijk, onder deze raadplegingen roeijende, wist alle onder-
handeling te doen afbreken, en vernieuwde het reeds gemaakte verbond
met de Staten , waarbij de Koning verpligt werd, hen van geld en
manschappen te voorzien , en de Staten , om geen stilstand van wape-
nen of vrede , zonder zijne kennis , te maken. De Spanjaarden zöchten
wel het bestand , door den Keizer en Engeland, te doen bewerken,
doch de bemoeijingen van deze Mogendheden waren geheel vruchteloos.
De oorlog werd weder even sterk als te voren vooptgezet, maar toen ,
in het jaar 1633, de onderhandeling weder op het tapijt gebragt werd ,
neigde een groot gedeelte der Staten tot het nederleggen der wapenen ,
maar de Prins en de Zeeuwen , die door den Franschen Afgezant on-
dersteund werden , drongen den oorlog weder door. Middelerwijl was
Graaf E rn st C a s im ir , den 2 Junij 1632, voor Roermonde gesneuveld
en in het Stadhonderschap over F r i e s l a n d , St ad en Lande ,
benevens Dr e n t h e opgevolgd door zijnen zoon Graaf H e n d r ik C a s im ir .
Ook stierf de Infante in den nacht tusschen den 1 en 2 December
1633, en F il ip s IV , de heerschappij over de Roomsche Nederlanden
weder aangenomcn hebbende, droeg het bestuiir daarvan op aan zijnen
broeder F er d ina nd van O o sten r ijk , die de waardigheid van Kardinaal
bekleedde. De Staten sloten ,in het volgende jaar , op nieuw een verbond
met Frankrijk, dat aan Spanje den oorlog verklaard had. Te lande werd
nil met afwisselende kans gestreden, maar ter zee behaalden de Ne-
derlanders eenige voordeelen. Den 12 Julij 1640 stierf Graaf H endrik
C a s im ir , Stadhouder van F r i e s l a n d , S t a d e n La n d e benevens!
GBSCH1ED. TOT AAN DEN MUNST. VREDE. 19
D r e n t h e , aan cene wondc , die hij acht dagcn vroeger in het beleg
v a n Hulstbekomenhad , cn werd, in het Stadhonderschap van F rie sland,
o p g e v o lg d door zijnen broeder Graaf W i l l e m F r e d e r ik , terwijl dat
Van St ad en Lande en Drenthe aan F r e d e r ik H e n d r ik \ierd opge-
dragen. De Kardinaal-Infant, in het jaar 1641 te Brussel overleden
zijnde werd door Don F r a n c i s g o dP M e l l o in de Landvoogdij opgevolgd.
Na zulk eenen langdurigen oorlog, begon men met ernst aan eene vrcde-
liandeling te arbeiden. De Staten wilden tooneu , dat zij den oorlog
hadden aangevangen, om de vrijheid der volken te herslellen, die nn
genoegzaam bevestigd was. Spanje had te veel nadeel bij dezen krijg
geleden , om niet naar vrede te haken. De stad Munster werd uitveP-
koren , om over de voorwaarden te hanaelen. De Mogendheden, die
er belang bij hadden , Zondcn er hunne Gemagtigden ; die der Staten
waren acht in getal. Om de vredehandeling nog meer klem bij te
zetten , werd de oorlog intusschen voortgezet; doch de Prins werd te
midden zijner krijgstoerustingen , door eene opkomende ziekte, in den
aanvangvan het jaar 1647 , in het vier en zestigste jaar zijns ouderdoms, in
het graf gerukt. Hij werd in zijne gewigtige ambten opgevolgd door zijnen
zoon W i l l e m II, niet zonder aarzeling der Staten van Hol land, die beducht
waren , dat de jonge P rins, oorlogzuchtig van aard en genegen tot Frankrijk
, de Munstersche vredehandeling mögt stremmen. Doch toen hij hoop
gaf, van alles , wat de Gemagtigden der Algemeene Staten te Munster be-
sloten, te zullen goedkeuren, werd hem het Stadhouderschap over de provincien
Gelde rl a n d , H o 11 a n d , Ze e l a n d , U t r e c h t , Over i j s-
s e l e n S t a d e n L a n d e met algemeen genoegen opgedragcn. De Franschen
wendden ondertusschen alle middelen aan , om de vredehandeling
te stuiten. Zij beweerden , dat de Staten , zonder hunne toestemming ,
geen verdrag met Spanje konden maken ; en wat men ook van der
Staten zijde deed , men kon die toestemming niet verkrijgen ; waarop
dezen besloten afzonderlijk met Spanje te handelen , ten gevolge waar-
van zij, den 30 January 1648, den vermaarden Munsterschen Vrede
sloten , waarbij de Koning van Spanje , na eenen tachtigjarigen oorlog ,
die veel bloed en geld gekost had, zieh genoodzaakt zag, geheel en al
van alle regt op deze landen afstand te doen, en d e V e r e e n i g d e N eDer-
la n d e n voor eenen vrijen Staat te erkennen.
Ten einde nu het volk de vrucliten van den vrede te beter te doen
smaken , waren de Staten van H o l l a n d er op bedaeht, om eene algemeene
afdanking onder het krijgsvolk te doen plaats hebben. De
Prins kantte zieh hier echter tCgen , daar hij voorzag , dat zijn gezag
aanmerkelijk verminderen zou , wanneer hij niet meer aan het lioora
van eene aanzienlijke krijgsmagt stond. Dit was evenwel te vergeefs,
want de vermindering van ’s Lands troepen werd door de Staten.
vooral door de bewerking van Ams t e r d a m , vastgesteld. De Prins , hier-
o\er gestoord, wilde zieh onverhoeds door krijgsvolk van Am s t e r dam
meester maken , ten einde aldaar de regering met geweld te veränderen
, maar dit mislukte, en hij overleed' vier maanden la te r,
_ den 6 November 1650, aan de kinderziekte , in den ouderdom van ruim
vier en twintig jaren. Acht dagen na zijnen dood , beviel zijne wediiwe
van eenen zoon , W illem H en d r ik genaamd , die zieh naderliand , onder
den naam van W illem I I I , in de geschiedenis beroemd heeft gemaakt.
EERSTE STADHOUDERLOOZE REGERING.
In het begin van het volgende jaar werd er eene algemeene vergade-
nng van sLands Staten beschreven. Men was nu zonder Stadhouder,