Onder O ver-A sselt heeft de rivicrdijk längs den regteroeyer der
Maas, eene lengle van omlrent 4907 eil.: op tvvee plaatsen , de eene
tcr lengte van 126, de andere van 880 ell., is deze dijk door hooge
gronden vervangen. De kruin van den dijk heeft, van boven af te
rekenen; de breedte van 4 ; 3,20; 4,60; 6 ; en 4,70 eil. Naar de
«trekking van dezen dijk op eenige plaatsen , in verband met de nog
•aanwezige vvaterkolken, hebben in het voorschreven dijkvak vermoe-r
delijk zcs doorbraken plaats gehad. Zie voorts nopens dezen dijk hier-
boven op A sse et (N euer).
ASSELT (OVER-EN-NEDER-), ook vvel Op-en-N eer-A sselt geheeten ,
kerk. gem., prov. Gelderland, klass. en ring van Nijmegen. Men heeft
in deze gem. die ongeveer 60 ziel, te lt, twee Herv. kerken, waarin
de dienst door eenen Leeraar wordt waargenomen. Het beroep geschiedt
bij collatie van den Ambachtsheer.
ASSEM, voorm. d. in Oost-Indie, op de Noordkust van bet Mo-
luksche eil. Timor, bij eene kleine rivier.
ASSEM (KARANG-), koningr. in Oost-Indie, op het eil. Bali.
Zie K arang-A s in .
ASSEMA, vroeger eene stins , later een packtliof, prov. Friesland,
kw. Zevenwouden, griet. Doniawerstal, onder het d. Oldouwer, aan
de noordelijke boord van het Tjeukemeer gelegen.
ASSEMBERG, adell. huis in Kennemerland. Zie A ssumburgh.
ASSEN , arr., het eenige van de prov. Drenthe , hebbcnde dus de-
zelfde uitgestrektbeid en grenzen als die provincie. (Het komt als
aoodanig voor in de wet op tie regterlijke organisatie , en elders).
ASSEN, kant., prov. Drenthe , arr. wissen , palende N. N. O., en O. aan
de prov. Groningen, Z. aan de kant. Dalen en Hoogeveen en W. aan
de prov. Groningen en Friesland. Hel bevat de volgende 12 gem.
As s en, Norg, Roden, Pei ze, Eelde, Vr i e s , Zu i d l a r e n ,
Anlo, Gi e t en, Gasse It e , R o 1 de en S m i 1 d e , beslaat eene op-
pervlakte van 87,107 bund. 89 v. r. 12 v. eil. en telt ongeveer
26,000 inw.
ASSEN, klass., prov. Drentlie} bestaande slechts uit eenen ring,
zijnde die van Assen.
ASSEN, kerk. ring, prov. Drenthe, klass. van Assen. Zij bevat de
volgende 16 gem.: As sen, Norg, Ye e n h u i z e n , Roden, Ro-
•d er w olde, Pe i z e , Ee l de , Vr i e s , Zu i d l a r e n , Anlo o, Giet
e n , Ga s s e i t e , Gassei t er nie uw v.een , Rol de , Be i l en en
Smi l d e , die door 18 Predikanten bediend worden , (zijnde er te As sen
en te V e e n h u i z e n twee Predikanten), ruim 26,000 ziel, teilen en 17
korken hebben , daar er te An n e r veen onder An 1 oo , eene bijkerk
is, die door eenen Kandidaat bediend wordt.
ASSEN, gem. in ÄoZder-dingspil, prov. Drenthe, arr. Assen, kant.
Assen, (1 m. k., 1 s. d.); palende N. aan de gem. Norg en Vries ,
O. aan Rolde, Z, aan Beilen en de Smilde, W. aan de Smilde.
Zij beboorde vroeger tot het scboltambt Rolde, van hetwclk zij in
het jaar 1811 afgeseheiden werd, om eene afzonderlijke gem. uit
te maken, die, behalve de stad As sen, de geh. Äme l t e , Anr
e ep, Sc h e v e n , Vr e d e v e l d , St e endi j k, W i t t e n , de
Ha a r , Peelo, Loon en Klo os t er veen bevat, 8494 bund. 41 v. r.
9 v. eil. gronds beslaat en ongeveer 2900 inw. telt, van welke
eenige zieh op den landbouw toeleggen en de overige uit ambtenaren,
kooplieden, winkeliers, handwerkslieden en daglooners bestaan, en
onder welke ongeveer 2700 Herv., 80 R. K., 20 Ev. Luth. en omlrent
140 Joden zijn.
De hier gevondeu wordendc fabrijkcn zijn: 1 pel- en zaagmolcn ,
1 korbnmolcn, 2 kalkbranderijen, 1 lcerlooijerij en 1 kaarsenmakerij.
Ook bestaat er eene boekdrukkerij, op welke tweemalen in de week eene
provinciale courant gedrukt wordt.
Voorts heeft men in deze gem. 1 Herv. kerk , 1 R. K. kerk, 1 Synagoge
, 1 zeer bloeijend gymnasium of instituut voor het onderwijs in
de oude en hedendaagsche talen , 1 school voor jonge jufvrouwen en 4
lagere scholen. Zeer belangrijk is hier het S t a d s b o s c h , dat meer
dan IjQO bund, groot is en voor bet meerendeel uit dennen bestaat.
Het heeft grootendeels eenen regelmatigen aanlcg met regte lanen , waar-
door het iets sombers en eentoonigs heeft. In Junij 1833 geraakte dit bosch ,
na eene langdurige droogte , in brand, waardoor het aanmerkelijk heeft
geleden, maar op een ander punt is het in den laatsten tijd en in
nieuweren smaak zeer verfraaid.
De stad A ssen is de hoofdpl. der prov. Drenthe, diensvolgens de zetel
van den Gouverneur en der Gedeputeerde Staten , alsmede van het provinciaal
geregtshof, van eene arrondissementsregtbank en van een
kantonsgeregt. Zij ligt 8 u. Z. Z. W. van Groningen, 9 u. N. W.
van Koevojrden, 9 u. N. O. van Meppel, 14 u. N. 0. van Zwolle,
12 u. Z. O. van Leeuwarden, 38 u. N. O. van Amsterdam, op
82° 38",N. B. en 24° 16' 59" O. L., bij den aanvang van de Smilder-
yaart, waardoor zij gemeenschap heeft met Meppel, verder met Zwart-
sluis en längs het Zwarte water met de Zuiderzee. Door de stad
loopt de algemeene straat- en postweg van Groningen naar Meppel ,
Zwolle en meer andere steden en plaatsen van ons r ijk , hetgeen het
stadje niet weinig levendighcid bijzet. De straatweg van A ssen naar
Groningen is 26,200 ell., die van A ssen naar de Punt, op dezuidelijke
grenzen van Drenthe, 16,100 eil. lang.
De plaats heeft, ofsclioon niet door muren of wallen omgeven,
cvenwel inwendig het voorkomcn van eene kleine stad, als liebbendc
geplaveide straten, waarin de huizen tegen elkander aansluiten.
Onder de huizen , waarvan de meesten tuinen hebben , zijn eenige
fraaije en een aantal nieuw1 opgetrokkene gebouwen, onder welke drie
ruime en zeer gocde logementen, zoodat de beroemdc Gijsbert K a r e i Grave
van H ogendorp het eene kleine stad van paleizen noemt (1). Het stadje
heeft een bevallig aanzien, terwijl door eenen aangenamen w a n-
d e 1 s i n g e 1 en het boven vermelde bos ch, yvaarnit eene regte laan
op het middelpunt der plaats aanloopt, ruimschoots gelegenheid tot
wandelen wordt aangeboden.
In vroegere tijden was A ssen slechts een geh., uit zeer weinige boerde-
rijen bestaande, zijnde de plaats hare opkomst verschuldigd aan eene
abdij voor nonnen van de Cistercicnserorde, die in bet midden der 13de
eeuw herwaarts werd overgebragt, en M aria-K amp werd geheeten (zie
dat woord). Dit klooster gaf, na den aanvang zijncr stichting, gelc-
genheid tot den opbouw van meerdere huizen , die door den tijd tot
een dorp aangroeiden. Zeer veel droeg later daartoe b ij, dat de Land-
schaps-staten , al spoedig na de Reformatie, het Groller-holt (een bosch),
waar zij liunne zamenkomsten hiclden , vcrlieten , in het geseculariseerde
klooster te A ssen hunnen intrek namen en eerlang een kollegie van Gedeputeerde
Staten, eerst ter verzorging der gcldmiddelen alleen, doch later
( l ) Zie 's mans nooit volprezene, en voor Jeder, die ’s lands belangen n it het
juisteoogpunt wil leeren k en n en , onmisbare B ij d r a g e n t o t de H u i s h o u d i n g
v a n d e n S t a a t i n h e t K o n i n g r v j k de r Ne d e r l a n d e n , D» bl* 281.