Gelafii
opufculum
e MS. Veren.
edi-
tum vin-
rficatur.
cl DÈ ant. Collection. & Collect?. Can.
fècundo de decretis Calchedonenfibus agitur, quæ vel omnia probanda , vel fi
ex parte repudianda fu it, ex toto firma effe non polie dicebantur. Tum capi-
te • T- ad thema de excommunicationis vinculo fine ullo apto nexu, & fine
idonea introduâione tranfitur. In fine autem fexti capitis verba quod Sedes
Apofiolica 8cc. ad argumentum primi & fecundi capitis redeunt, eaque hoc loco
perperam inferta -font. Quæ enim in fequentibus capitibus fubjicmntur, ad
propofitum de anathematis vinculo pertinent. Si vero animadvertatur, hoc
opufculum imperfeéium effe ; facile erit intelligere, cur de omnibus ratio af-
ferri non pofïit. Conjicere tamen licebit. Cum in àntiquiffimis colleélionibus
atque codicibus, qui a Gelafii ævo modicum * diftant , idem opufculum huic
Pontifici adlcribatur, eidemque turn materies, tum fententiæ ’, • ac ftilus con-
veniant ; jure dubitari nequit, quin ex fchedis ejus fumtum fuerit .''F o rte vero
cum in iifdem fchedis non effet perfeflum , fed prima manu paratum, S c ,
ut fit imprimis fetibus, aliquot feparatis foliis fcriptum, nec omnino compa-
éium atque connexum • colleflor non omnes partes naétus eft , calque quas
invenit s minus apte difpofuit. Duo prima capita eatenus ad anathematis vinculum
pertinere poffunt , fi Orientales oppofuiffe credantur, ita a Pontifice
folvi poffe anathema in Acacium ex Synodi Calchedonenfis decreto editum, fic-
ut canon ejufdem Synodi de Conftantinopolitanæ Sedis prærogativis a Romanis
Pohtificibus folutus fuerat. Huic objeétioni refpondet Gelafius, aliam ra-
tipnem efïè de decreto fidei Calchedone edito, quod Scripturæ ac tradition!
confonum Romana Sedes confirmavit, ac inconcuffum robur obtinuit ; aliam
vero de canone, quem multis ex capitibus infirmum eadem Sedes rejecit. Sen-
tentia autem in Acacium cum decretumi fidei refpiciat, folvi non poffe contends
, nifi error ob quem lata fuit, deferatur. Si non intercidiffet opufculi ini-
tium, hæc, ut credimus, manifeftiüs paterent. Ea porro, quæ leguntur in fine
capitis fexti , Quod Sodés Apo/lolica non confenfit 8cc. extra proprium locum
inferta, capiti lecundo adnefienda videntur. Tum vero ilia capitis te r tii,
Peccatori homini mors illata eft 8c c. aliquo nexu indigent, ut cum præceden-
tib'us'àc fubfequentibus conneflantür, ac trahfitus fiat ad fententiam in ’• Acacium
lâtam ac præfixam errori , qui in Calchedonenfi Synodo damnatus fuer
a t . Hinc ergo opufculum quidem imperfeflum , 8c a colleilore minus apte
difpofitum , nott vero idcirco Gelafio adimendum eft .
IX.' Aliud opufculum e1 Veronenfi' codice editum cum Acacium , Petrum
Mongum, ac Zenonem Imperatorem adhuc vivos præferat, Felici quidem tertio
' potiüs quanî Gelafio adjudicandum videtur, uti March. Maffejo ac P. Bernardo
de Rubeis1 placuit. Â t non folum codex Veronenfis poft Vdgilïi obitum
fcriptus*'illud Gelafio afferit, verum etiam Nicolaus I. in-epift. 42. ad Ar-
chièpifCopos &-iÈpifcopos Galliæy initium recitans ejufflem vvtlgatio pufculi'cum
titulo 1 ad Epifcopos Orientales'^ Cardinales Deufdedit part. 1. S. Anfelmus
lib. 4. c. 27. 8c Gratianus cauf. x v i. q. 3. c. 9. Similiter Ivo part. 14. c. 8.
aliud èjufdem opufculi teftimonium recitans, quod legitur tom. 5. Concil. col.
20 0 .-b. ipfum opuftulum Gelafio adfcribit hac épigraphe: Gelafius Epifcopis
Orientalibus de communione Acaoti vitanda. Idem teftimonium Gelafio in-
fêriptum -Gratianus repetit cauf. x i . q. 3. c. 4d. ex quibus alios pariter codices
Getafiüm aufitdrem prætüliffe manifeftum e f t . Accedunt præterea MSS. al-
terîus colleàionis fæculo V III. digeftæ, quant ‘nos Additiones Dionyfianasyo-
camus. In his enim ffagmentum-hujus opufculi profertur cum titulo Exepifto-
la B. Papa1 Gelafii ad Orientales de vitanda communione Acacii , ubi datur
intelligi , nullum effe vinculum infolubile nifi ■ circa illos , qui in errore per-
ftftunt . Incipit- autem fragmentum : Nos non in Acacium ideo fententiam tu-
limus 8cc. uti habetur tom. 5. Concil. col. 193. a . Stilus quoque 8c fententiæ
cum iis congruunt, quæ in Gelafii epiftola ad Dardanos, i& v in tomo de
anathematis -vinculo continentur. Objeélæ autem difficultates conciliari queunt,
fi dicatur Gelafius lucubraffe hoc opufculum, ut refelleret libellumOrientalium
Felicis tempore exaratum , dum Acacius, Petrus Mongus, 8c Zeno Imperator
in vivis erant ; ipfi autem libello ita refpondendum putaffe -, perinde ac fi hæc
refponfio illis ‘viventibus digefta füiflét. Cum im hoc opufculo breviuS 8c aptius
explicentur ilia fententiæ in Acacium latæ numquamque anathematis. vinculis
exuen-
Pars II- de a n t . Collect. Latinis Car. XI. cli
exuendus, quie fufius 8c implexius exponuntur in traflatu imperfefto Gelafii de
anathematis vinculo, cumque eadem Scriptura; teftimonia, eaedem fententise in
eamdem rem utrobique afferantur ; fi traftatus de anathematis vinculo Gelafio
ff vend us eft hoc quoque opufculum eidem eft vindicandum, ne tantopere 8c
confufe laboraffe credatur Gelafius in re , quam Felix preffius & clarius antea
1 Duo autem hsec documenta Felici III. adfcnbere fine ullius codi-
's aut antiqui teftis aufloritate, ut adimantur Gelafio, cui 8c codices 8c
teftes antiqui utrumque attribuunt, nimiae confidential eft . Credimus vero Ge-
lafium non publicaffe eum traffatum, quem imperfeftum reliquit; huic autem
nofteriori opufculo ex eodem traftatu pleraque mferuiffe, ut lludata fenten-
ti* verba explicaret. Sed eum hoc opufculum nunc acephalum, olim vero per-
feftum edendum effet, uti fane ad Orientales miffum traditur; m ea re bre-
vius 8c clarius digerenda ftudium ac diligentiam adhibuit, uti adhibuiflet pro-
culdubio in eo traflatu, fi ipfum perficiendum 8c vulgandum putaffet.
X Ad opufculum e Virdunenfi codice impreffum quod pertinet, fatendum t«“
videtur cum Tillemontio loco laudato, quaidam continere, qua privatum ho- MS. vir.
ruinem potius, quam Romanum Pontificem decent- uti funt ilia : Non efi duncnü .
auidem noßne humilitatis de totius orbts diffenfione fe rn fententiam ; eft
tarnen nofirum de propria falute effe folhcitos. Ilia porro, Optamus qualta-
cumcme & quantacumque fuper nos importavent tnimicus, tolerare dtjcnmi-
na in fteculo preefenti: 8c ilia pariter in fine: Me enim credo, fpero, confido
in Chriflo, quod ab ejus caritate nec tribulatio, nec anguftta, nec gladius ,
nec perfiquutio, nec vita, nec mors umquam potent feparare . Incumbat
perfequulio , ftevtant leges’, militi Chrifti glortofius eft mort, quam vmci ;
fraudari preefentium commodis melius, quam carere futuns: h a c , inquam, ho-
minem exhihent, qui in Oriente violentia fuberat; non vero Romanuin, qui
fob Theodorico tutus, ab Imperatore Orientis nihil metueret. Aliunde hoc
opufculum, feu verius fragmentum opufculi, non verfionem e Gra co , ledLati-
num originale manifeftiffime prafefert. Quid igitur? Si Gelafii nomen in codice
erat prafixum, quod non ita dare a Sirmondo traditur; vel fi inter Ge-
lafii opera inventum, ac ex ejus fchedis ab origine fumtum fm t ; lllud veri-
fimile eft, quod Tillemontius conjecit, idem opufculum fcriptum quidem luil-
fe a Gelafio, a cujus ftilo non abhorret; at non fuo, fed eorum Orientahum
nomine, qui in Oriente vexabantur, ut eos a profana communione alienos in
propofito confirmaret, .
§■ V .
Decretum de libris recipiendis vel non recipiendis num & quatenus Gelafio
tribuendum. Triplex ejufdem decreti forma proponitur, cqdicumque varie-
tas notatur. Idem decretum alicubi dtvifum in duo. Codices qui Damafo,
■ bel Gelafio, vel Hormifdce decretum adjcribunt . Quid cuique afferendum
videatur.
I. y r'vUoniam de Gelafii opufculis, qua in Acacii cauffa aliquot colleflio-
\ J nés proférant, hoc capite differuimus ; appendicis cujufdam loco non-
nullaaSdere liceat de celebri illo decreto fit libris recipiendis vel non recipiendis,
quod in pluribus colleftionibus alia atque alia ratione atque infcriptione
propofitum, non exiguam controverfiam apud eruditos excitavit. De hac con-
troverfia non pauca quidem fcripfimus lib. 2. Obfervationum in Gardinalis
Norifii opera cap. 12. A t cum in evolvendis multis codicibus 8c colledionibus
plura de eodem decreto invenerimus, qua ad rem apertius explicandam maxime
confèrent, in eodem argumento iterum verfari non inutile futurum confi-
dimus. Hoc decretum in diverfis colleâionibus aliter atque aliter producitur.
Triplicem decreti formam nafti fumus. Auftius hoc decretum Damafo Papa Pr;ma dei
infcriptum reperimus in codice Cafanatenfi D . IV. 23. faculi circiter undeci- creti for-
mi, qui excerpta continet ex canonibus Conciliorum & conftitutis Romanorum
Pontiîicum. Sic enim ibidem pag. 46. Incipit Concilium urbis Roma fub Da~ Damafo
rnafo Papa de explicatione fid ei. Initio profertur decretum de SpirituSanâo, tribuem .
quod