life
«
3 0 1 9 Q.U E S N E L L I D l
alium epiftola* hujus locum præ oculis habere
potuiffent Aurelianenfes Patres, quam
caput 6. quod numéro 36. notatur apud
Dionyfium Exiguum . Plura funt autem ex
quibus hoc caput ab illk notatum effe non
crediderim .
j. Quia diverfum prorfus mihi videtur
Leonis confilium a Synodi illius mente .
Hoc enim unum in tendit fan'&us Pontifex,
ut diflidium inter Vicarium Ulyrici & Metropolitan
um Epiri ortum , hujufque Metropolitan!
jura cum Theffalonicenfis Epi-
fcdpi privilegiis ita componat , ut illibata
utriufque ma neat au&oritas. Ex ipfius capitis
infpe&ione id unicuique perfpicuum
crit. Sed & ex titulis eidem præfixis tam
a Dionyfio , quam ab aliarum editionum
procuratoribus. Talis eft in vulgatis codici-
bus excufis .* Ut Metropolitanus Epifcopus de
elecio, quern efi ordinaturus Epifcopum , ad
Theffalonicenfem Pontificem referat , & de
Metropolitano eleElo fiiniliter provinciales E-
pifcopi faciant. Idem eft tit ulus apud Dio-
hyfium, tam qui inter titulos toti decreto-
rum Colle&ioni præfixos legitur, quam qui
ipli capiti affigitur: nifi quod initio habet:
Ut Metropolitanus Epiri & c. ex quo amplius
adhue Pontificis confilium aperitur in hoc
decreto, quod eo maxime collimat, ut jus
relationis Theflalonicenfi Epifcopo aflerat
in ordinationibus tam Metrçpolitanorum ,
quam provincialium Epifcoporum , qui in-
tra Vicariatus Theffalonicenfis limites con-
ftituti erant. Longe aliud confilium effe Synodi
Auretianenfis, legenti obfcurum non
erit : hoc enim loco, ubi audloritatem Se-
dis Apoftolicæ adducit, de provincialium
Epifcoporum jure in Metropolitani & com-
provincialium eleftionibus , deque Cleri &
pie bis confenfu ac fuffragio folummodo
agi tur.
2. Quod maxime Canon præcipit illis
verbis, quæ ex Sedis Apoftolicæ fententia
proferuntur, illud eft .• ut confenfus Cleri
& plebis non prætermittatur in eledtione
Metropolitanorum comprovincialiumque E-
pifcoporum ; utque id magis perfuadeant
Concilii Patres, nonauâoritatem folummodo
Sedis Apoftolicæ, fed & rationem ab ea
allatam referunt: Sicut décréta, inquiunt ,
Sedis Apoftolica continent. Et poftea : Quia
aquum eft, ficut ipfa Sedes Apoftolica dixit
, ut qui praponendus eft omnibus , ab
omnibus eligatur. Verifimile autem eft ex
eodem loco Sc au&oritatem & rationem effe
defumtam. Non certe ex epiftola ad A-
naftafium, in qua ratio ilia non legitur ;
I0* fed potius ex epiftola ad Epifcopos provin-
tnfesc\ clx Viennenfis, quæ utramque difertis ver-
1 *5* bis continet. Per pacem, inquit, <& quietern
Sacerdotes, quipræfuturi funt, poftulen-
S SERT A TIÖ XVI. 1 0 2 0
tur. Teneatur fubfcriptio Clericorum , honorât
or um tefibnonium j Ordinis confenfus &
plebis. Qui præ futur us eft omnibus, ab omni*
bus eligatur. Quis enimvero credat Syno-
dum illam ex uno codice audloritatem prio-
rem , ex altero pofteriorem accepiffe .• quod
tarnen neceffe eft ut fecerit , fi verum eft
primum locum ex Dionyfiano Codice effe
excerptum : alter enim locus ipfis Leonis
verbis exhibitus ex ea epiftola eft , quae
numquam fuit, nec modo eft in Dionyfiano
Codice. Porro fi ex uno codice uterque
defumtus, codex ille Dionyfiânus non fuit,
fed alter 8 ad ufum Gallicanum compa- ®
Sus, qui epiftolam ad Viennenfes Epifcopos
habuerit , cujufmodi vidimus codices
plures MSS. ex Thuanea & Trecopithcea-
na Bibliothecis. Et certe fi ad epiftolam ad
Anaftafium refpexiffent Aurelianenfes Præ-
fules, cum décréta Sedis Apoftolicæ com-
memoraverunt .* fi rationem auSoritati vel-
lent fubjungere , illam .neceffe non fuiffet
extra eamdem epiftolam quærere, fi quidem
cap. 5. quod præcedit , hanc Leo luculen-
tam affert, quæ & explicatior eft & vali-
dior .* Ne, inquit , civitas Epifcopum non
optatum aut contemnat, aut oderit ; & fiat
minus religio fa quam convenit , cut non It-
euer it habere quern voluit.
Conftat igitur non ex epiftola ad Anaftafium
, fed ex epiftola ad Viennenfes de-
cretis fuis auSoritatem conciliare voluiffe
Patres Synodi . Et riierito quidem ea epiftola
utebantur , quæ ad Gallicanarum pro-
vinciarum difciplinam reformandam a Sede
Apoftolica miffa fuerat , potius quam epiftola
ad Theffalonicenfem feripta, quæ Ipe-
ciali illarum provinciarum difeiplinæ ad
Vicariatus privilégia accommodandæ adla-
borabat.
3-. Etfi ultra detur epiftolam ad Anafta- iv .
fium Theffalonicenfem a Gallicanis Synodis Etfi ufi
effe laudatam, quo tarnen paSo ex hoc pro- effe,,t ep.
bet Marca receptam au&oratamque turn in -*d Ana-^
Galliis Dionyfianam ColleSionem , plane hVinde"1"
non capio. Prius enim demonftrandum erat concludi-
epiftolam aliter in Gallias invehi non po- tur.
tuiffe, quam per ilium Codicem ; nec li-
cuiffe Gallis Apoftolicæ Sedis décréta in
promifeuis codicibus deferipta habere , vel
aliarum Ecclefiarum fanSiones in fuarum
fuffragium Sc confirmationem laudare, niff
proprios illarum omnium codices , fuos fe-
ciffent : nec denique potuiffe Gallos epiftolam
Apoftolicæ Sedis decreti nomine deco-
rare, nifi Gallicano Codici infertam , vei
acceptam a Dionyfiano . At quam hæc omnia
a ratione ufuque Ecclefiarum omnium ac
præfertim Gallicanæ aliéna fint , quis non
videat, fi modo Synodos nonnullas aliquan-
do perluftraverit, vel rationem ipfam con-
fulene
d i t o-r u m a d n o t a t i o n e s .
8 Hie quoque folum Codicem publicum, §
auctor at um inaiCat i quod præjudicium etia;
in fequentibus fæpe ingeftum in Obfervatior*
nibus refellemus.
1021 De primo Usu C od.
fulendam cenfuerit? 9 Quot enim codices
antiquarum colleSionum vel ad privato-
rum homihum, vel ad aliquarum Ecclefiarum
ufum manu olim exarati plurimasPon-
tificum Romanorum epiftolas ad Orientales
aliofque feriptas continent ! Inter quos ex
Trecopithoeana Oratorii Bibliotheca unum
penes nos habuimus , alios ex Thuanea ,
fed egregium imprimis', quemque Gelafio
fi non æqualem , faltem fupparem exifti-
tnant, ex San-Germaniana Afcetarum Be-
nediâinorum Bibliotheca. Ad hæc : familiare
fuit Epifcopis Gallicanis aliarum dice-
cefeon canones & décréta commemorare ,
ac etiam exferibere, vel antequam de fua
colleftione condenda cogitaffet Dionyfius ,
aut ullus Codex Romanus effet in Galliis
receptus; quemadmodum\& Hifpanis fæpe
contigit Gallicanarum Synodprum verba fuis
decretis inferere, vel fubjicere, atque ex iis
de cauftis ecclefiafticis judicare , ut patet
ex Ilerdenfi, Valentino , Hifpalenfi I, Sc
Toletano XII. quamvis inde nemo putave-
rit Gallicanum codicem Hifpanis proprium
fuiffe, Denique Gallorum fingulari erga di-
fciplinam ecclefiafticam ac Apoftolicam Se-
dem ftudio injuriofum videtur, fi colle&io*
nem Dionyfianam expeftaffe credantur, ut
aliquam decretorum Apoftolicæ Sedis noti-
tiam, vel exemplaria fibi compararent, qui
& particularia Græcorum Concilia Sc Afri-
cana toties ufurparunt in fuis Conciliis .
Jam vero iftud argnmentum Petro Mar-
cæ ereptum, noftræ fententiæ militare neceffe
eft . Siquidem clarum eft alium a
Dionyfiano Codicem tunc ufurpatum per
Gallias, ex quo epiftolam ad Epifcopos
Viennenfis provinciæ depromferint. Qui Code^
Dionÿfii, fi vel tunc temporis Gallis
innotuiffet, plura iis obtuliffet Sedis Apoftolicæ
décréta, de quibus filuerunt, quæ-
que facile prætuliffent epiftolæ ad Viennenfes
j quæ nec in codice auftorato effet re-
perta j nec Gallicanis Epifcopis olim 10 niff
ægre accepta fuerat, çum primum tranfmif-
fa in Gallias: omnibus Viennenfis provinciæ
Antiftitibus antiquum Ecclefiarum fuarum
jus, raoremque contra afferentibus in
gratiam Hilarii Arelatenfis, quern fuis fem- /
per dum vixit privilegiis uti voluere.
Turonenfe Concilium II. non anno Ch. V.
570. ut Davidi vifum eft, fed triennio an- 3* Argute
habitum, adducit au&or ille proafferen- meat-. «
da fua Epocha. Capite fiquidem vigefimo ?,on“ lio
primo, inquit, epiftola Inhocentii Papæ ad nenfi
Vidricium Rotomagenfem & canones Mi- Annoj67.-
levitani citantur a Concilii Patribus . Jatn
fuperius objeftioni hujufmodi abunde fatif-
faftum eft, eamque rurfus attingen\us in-
ferius, cum de laudata aConcilio Agathen- /
fi ejufdem Innoçentii epiftola ad Exfuperium 7
ageraus, Sed non modo non officit, fed etiam
favet ea Synodus : turn quia epiftolatA
illam non laudat quafi ex codice recepto
decerptam: unde i t non decretum appel- %
la t, quod folet fieri , cum ex decretorum
codice hujufmodi feripta affumuntur : turn
etiam quia clarum eft epiftolam illam inter
canones locum non habuifle j quando-
quidem earn fignificantiz tunc primum il- J2
lis a fe inferi, ac inde ftatuti vim ac ro-
bur deinceps habituram : Qtfia, inquiunt ,
in fententia Papæ Innocentii ad Vi&ricium
Epifcopum Rotomagenfem lata legitur feri-
ptum See, Nos ergo hoc fequentes, quod vel
Paullus Apoftolus, vel Papa Innocentius fta-
tuit in Canonibus noftris inferentes ftatuct-
mus obfervandum &ç.
Ex his quæ Gregorius Turonenfis de li- VI.
bro Canonum refert, quern Rex Chilperi- 4- Argu-
cus ad Epifcopos tranfmifit, cum damna- ment*
tionem Prætextati Rotomagenfis Epifcopi
urgeret, inferre videtur Marca Dionyfianum ^VudGre-
Godicem in Gallia tunc effe receptum ( tametfi gorium '
quid ibi velit, fit obfcurum -, ) quod qua ra- Turonenf.
tione probetur , prorfus mefugit, Hæc funt
Gregorii verba : Jpfe vero, fcilicet Rex , ad
metatum difeeffit tranfmittens librum Cano-
num y in quo erat quaternio novus adnexus, ha-
bens Canones quafi apoftolicos continentes hæc if
„ Epifcopus in homicidio, adulterio, & perju-
tio deprehenfus,-aSacerdotio divellatur. tc
Ex i \ ^ .
E D I Î O R U M A D N O T A T I O N E S .
9 Hie .plures vetuftiffimas colleftiones pri-
vatas agnofeit. - .
10 Quae hie Quefnellus breviter indicat
fufiiis propofuit in -Differt. V. part. g. Atea-
dem nos refutavimus in Obferv. ad eamdem
Differt. V. tom. II. col. 1057. & feqq.
11 In prascedenti paragrapho earn fenten-
tiam rejecerat tamquam a ratione ufuque Ecclefiarum
, prafertim Gallic an a , alienam, qua
quis contetfderet, non potuiffe Gallos epiftolam
Apoftolica Sedis decreti nomine decor are nifi Gallicano
Codici infertam . Vult autem a Synodo
Aurelianenfi III. hoc decreti nomine allega-
tam fuiffe epiftolam Leonis ad Epifcopos Viennenfes
, qua nec in Codice auêlorato eflet recept
a . Falfum eft igitur, Turonenfe Concilium
II. idcirco non decretum appellaffeepifto-
lam Innocentii ad Vidtricium, quia Gallicani
hoc nomine uti folerent folum, cum ex decretorum
Codice ejufmodi feripta affumerent.
12 Vide mirificum interpretem ! Patres hujus
Synodi Innocentii decretum cum Paulli
Apoftoli fandtione ita conjurigunt, ur deutro-
que eadem formula feribant: Nos ergo hoc fe quentes
, quod v e l Paullus Apoftolus, ' v e l Papa
Innocentius fta tu it , in canonibus noftris inferentes
&c. Num & Paulli epiftolam apud Gallos
ante hoc Concilium audtoritatem non habe-
bant; & iis verbis fignificant, unam ex ipfis
fandlionem tunc primum inter canones a fe inferi
, ac inde Jlatuti vim ac robur deinceps habituram
? Obvius verborum fenfus nihil aliud
exprimit, nifi eos Patres conftituiffe, quod &
Paullus Apoftolus , & Innocentius Pontifex
antea decreverant.