C A P U T p
De antiquis verfionibus canonum Synodorum Gracarum ante
Dionyfianam lucubratis.
§. I.
v, ; v. . .
Verfiones peculiares Latine canonum N'tcanorum ab Ecclefiis Latinis olim
adhiblta, & diftinßa ab interpretationibus univerfi Graci Codicis canonum
. Qua particula Nicani Concilii fuperfint ex antiqua verfione apud
Romanam & Africanam Ecclefiam recepta. Integra canonum ejufdem Concilii
verfio in MS. Vaticano Regina nobis conferyata. Abbreviations eo-
-,-Hindern canonum lucubrata a Rufino, & a Gallicanis ufurpata.
I. Tp vlutius in Ecclefia Latina foli Nicæni 8c Sardicenfes canones au&orita- I 3 tern obtinuerunt, ut capite antecedent oftendimus. Cum vero Sardi-
cenfium originale Latinum in eadem Ecclefia effet vulgatum; Nicaenorum tantum
canonum interpretatio ftatim ab initio necelfaria fu i t . Peculiares igitur
eorumdem verfiones,- qua: apud Latinos fuerunt receptæ , antea commemoran-
dæ funt ; ac dein de iis antiquis interpretationibus fufius agendum e r it , quae
una cum aliis ceterarum Synodorum Græcis canonibus Nicænos latinitate do-
narunt. -
Antiqua II. Romana quidem Ecclefia, quæ Nicænam Synodum ejulque conftitutio-
Nic.no- nes fumma femper obfervantia profequuta e ft, eorumdem canonum verfionem
aURoma-'° antiquiflimam habuit. Hæc vero ad nos non pervenit. Quae enim Quefnellia-
na Eccle- næ collèétioni inferta e f t , Romanam non effe probabimus in Obfervationibus
t e | | ad Differt. X II. Queihelli cap. i . n. a. Initio autem fufpicabamur, earn inter-
pla" pretationem canonum Nicaenorum, quæ cum Sardicenfibus jungitur, 8c a nobis
hoc tomo proferetur ex MS. Vat. Reginæ 1997. olim Ecclefiæ Theatinæ , il-
lam effe, quæ a Romana Ecclefia recepta, exinde ad aliarum quoque vicina-
Ejus parti-rum Ecclefiarum ufum tranfierit. A t duas habemus Nicænæ Synodi particulas
funerfiutT ex ea antiquiflima verfione, quam Romana Eccl.fia adhibuit, nimirum Sym-
P ’ bolum, quod legitur apud S. Leonem inlertum epiftolæ 165. 8c canonem de
Catharis, qui ab Innocentio b recitatur in epiftola ad Rufum 8c alios Mace-
dones c. 5. n. 10. Utrumque vero.a verfione laudati codicis Vat. Reginæ aper-
tiflime difcrepat. Adde quod Felix III. in epift. 7. ad Epifcopos per diverfas
provincias conftitutos, dum très Nicænos canones in rem fuam refert, eorum
verba ex Romana, ut credibile eft, intarpretatione fumta , a verfione memo-
rati codicis abfunt quam longiflime. Hæc inter cetera ex canone 1 1. profert :
Si tarnen eos ex corde pceniteat, tribus annis inter audientes lint, feptem
vero annis fubjaceant inter poenitentes manibus Sacerdatum , duobus autem
oblationes modis omnibus non finantur offerte- , fed tantummodo popularities
( al. facularibus ) in oratione focientur. Hie canon in verfione Vat. Reginæ
alia divifione legitur can! 18. & aliis atque aliis verbis ita profertur, ut aliam
interpretationem manifeftet.
Eadem III. Nicænum fymbolum ex eadem verfione Romæ recepta, quæ apud Leo-
verftoplu- nertl legitur, invenimus etiam apud S. Hilarium in libro de Synodis num. 84.
munis?"1’ & in Fragmento fecundo ; apud Luciferum Calaritanum in libro de non par-
Hilar.t.2. cendo in Deum delinquent ibus, nec non apud Africanos in Breviario Hippo-
Edit. Ve- nen(i jnferto collèétioni hoc tomo edendæ cap. 2. col. 88. 8c in Concilio Car-
thaginenfi anni 419. uti patet ex * Codice Ecclefiæ Africanæ 8c ex colleétio-
t. 4. Bibi, nibus Hifpanica atqiie Ilidoriana * in Concilio Carthaginenfi V I . In Synode
Lu' d"coi Carthaginenfi anni 525. hæc eadem fymboli verfio exhibetur tom. 5. Concilio-
asf.infine.rum col. 778. fed perperam, ex mendofa utique leétione codicis, traditur hæc
»t.a.Conc. ;iia e(i'e ^ quam jn Africam tranfmifit Atticus Epifcopus Ecclefia Confianti-
*°tum.°3.' nopolitana per Innocentium Presbyterum. Hæc enim verfio inlerta fuit cano-
Conc.coi. nibus anterioris conventus Hipponenfis anni 393- 8c repetita in Synodo Car-
448. a thaginenfi anni 397. ac tandem in alia item Carthaginenfi anni 419. antequam
ad At-
Pars II. de amt. Collect. Latinis Cap. II. lxvii
ad Atticum Conftantinqpolitanum Innoceiltius Presbyter 5 feu potius Marcellus
Sabdiaconus ab Africanis legatus mitteretur. Alia quidem 6ft interpretatio fym-
boli Attici litteris fubjeéla in Codice Ecclefiæ Africanæ can. 137. hæcque a !?“ ' 2*
Conftantinopolitanis inùerpretibus lucubrata una cum verfione canonum Nicæ- 13Ö4!* C°
norum 5 quæ in cbllectionibus Hifpanica& Ifidoriana confervatur, ab Attico in
Africam mifta fuit . Ea porro verho Nicæni lymboli apud Romanam Ecclefiam
recepta ■ pluribus antiquis communis, indicio elfe videtur eamdem pariter ipfis
fume Nicænoru-m quoque canonum interpretationem, .Africanis præfertim, apud
quos exftabanï exemplana fldei & ftatuta Nïcana Synodi, qua ad neftrum tom. 3.
Concilium ( mquiunt Patres Carthaginenfis Synodi anni 419. ) per beata re- c°uc'coU
cordationis .... Cacilianum Epifcqpum all at a funt. Ita non levis fufpicio e x o -447
ritur , non minus in lymbolo, quam in canonibus Nicænis eamdem fuiffe an-
tiquam verfiOnem Romanam 8c Africanam, quam fcilicet æque ex Nicæno Quam au-
Coneilio 8c pôntifieu legatl Romam, 8c Cæcilianus in Africam detulerint . *'»“ £ut_
IV . Huic conjeâuræ obeffe videtur Ferrandus Carthaginenfis Ecclefiæ D ia -m‘
con®. Is enim, qui in ceteris Græcis canonibus Ifidorianam interpretationem
adhibuit, in fous Nicænis earn deièruiflè videtur, ut antiquam verfionem- eorumdem
canonum in Africanis codicibus con(hrvatam ac in Africa celebrem
lequeretur. Idem vero Ferrandus in Breviatione Nicænum canonem de Ca~
tharis ita proponit, ut verfionem prodat a Romana diverfam , quam Inno-
centius I. adhibuit. Hic enim Pontifex in epift. ad Rufum 8c Macedones n.
13. eum canonem fie récitât: De bis, qui nommant fe ipfos Catharos, idefi
munaos, aliquando veniunt ad catholicam Ecclefiam, placuit fanfta Ö*
magna Synodo, ut accepta manus impofitione fie maneant in Clero. Apud
Ferrandum vero ex Afncana verfione idem canon fie effertur num. 172 Ut
ht, qui nominantur Cathari, accedentes ad Ecclefiam, f i ordinati runt, fie
maneant tn Clero. Hæc quidem Ferrandi non funt ipfa verfionis verba, fed
ejus compendium. A t verfionis diffimilitudinem fatis indicat fenfus, qui cum
apud Innocentium manus impofitionem fignificet, apud Ferrandum ordinatio-
nem antea acceptam declarat. Etfi ergo interpretatio fymboli Nicæni apud
Romanos 8c Africanos erat eadem ; non idem tarnen de canonibus iudicandum
videri potelt. Verum cum m Africanis canonum codicibus non una effet an-
tiqua ilia interpretatio canonum Nicænorum , quam Cæcilianus attu lit, fed
poit Synodum Carthaginenfem anni 419. inferta fuerit alia verfio Philonis 8c
Evarifti, quæ petentibus ejufdem Synodi Patribus ab Attico Epifcopo Con-
ftantinopolitano in Africam miffa fuit.- hac verfione Ferrandus ufus credi pote
lt, cum 8c hujus abbreviatio, 8c ea verfio canonem de Catharis in eamdem
lententiam référant. Sic enim eadem Philonis 8c Evarifti verfio : Si quando
EOSrlOR n m ^ - n c T EccleJiam Cffihar*-> placuit fan£la & magna Synodo y
EOS ORDINATOS fic manere m Clero : uti Ferrandus f i ordinati funt . S<£
luta igitur. difficultate, quæ ex Ferrando obtrudi poterat, jam redit præfum-
tio , antiqüam verfionem Nicæni Concilii a Cæciliano allatam in Africam ,
'™-?I" ? mboIo> WÊÊ in canonibus eamdem fuiffe cum ilia , quam jam ah
initio Romana Ecclefia fufeepit. 1
V. Quantum ad hanc antiquam verfionem Romanam prater fymbolum, 8c
canonem de Catharis Bomfacius I. in epiftola ad Hilarium Narbonenfem al-
Nicæni verba fe fe recitare profitetur. Nutli , inquit, videtur 1 a ynoJ~f conf l ttuttù Nicænæ ) quæ ita præcipit-y ut eadem proprie ver-
oa ponamus. Per unamquamque provinçiam jus Metropolitans fineulos Me-
eJfe fubjeHas. A t inter Nicænos cinSnes nec in
n^’n Ù U a Verfio?e aut ‘P& verba > fi“ a Bonifacio delcribuntur ,
■ P™pe „eadem rePenre hcebit. Immo apud antiquos Pontifices nullam fuif-
mterpretationem j quæ id a Nicænis Patribus praceptum traderet, fatis pro-
baffe credimus in Obfeivatiombus ad Differt. V. Quefteili part. 2. c. 8. n. 6. |
1 quid hac m re conjici poflit explicavimus. Aliud veteris Romanæ 'verfio- «1. 1043.
rag™e,mu,m videri P°teft canon fextus Nicænus, quem Pafchafinus Apo-
ttohcæ Sedis legatus recitavit aflione X V I . Concilii Calchedonenfis. « i e au-
peeuhare illud initium habet, Quod Ecclefia Romana
J PTom n i pr,matum> & fohus ÆgyP1^ n°n. amem Lybiæ ac Pentapolis
‘ i a memi