J u r i s C a n o
Tentent vel Epifcopi fuis O n c iliis , vel Clerici
Epifcopis fuis : & fi nullas juftas ha-
biïerint cauflas, fic in eos vindicetur, tam*-
quam in fur to fuerintdeprehenfi .
V.
Item placuit, ut quicumque Epifcopus,
Presbyter , Diaconus, vel quilibet Clerico-
rum , qui nihil habentes ordinantur , &
tempore Epifcopatus, vel Clerieatus fui agros
*2 vd quaecumque pradia nomini fuo 1*2 comparant
, tamquam rerum dominicarum in-
xi vafionis crimine teneintur. 13 Sic admo-
niti, in Ecclefia eadem contulerint, bene:
fin autem ipfi propria: conianguinitati ea ,
vel extero cuilibet voluerint relinqnere*,
* sea /»► non permittantor. Si autem |i in ipfis pro-
prie aliquid ex fucceffione parentum , vel
cognationis obvenerit ; faciant inde quod
eorum propofito congruit . Quod fi.a fuo
propofito retrorfum exorbitaverint; honore
Ecclefia; indigni ,. tamquam reprobi judi-
centur%
V I.
Item placuit, ut omnes fern , vel pro-
i. libel- prii * libertini ad accufationem Clericorum
non adraittamtur, vel omnes, quos ad ac-
cufanda publica crimina leges publica* non
excom- H . neque *i i , qui pofteaquam
rnunicatus excomniHnicati fuerunt , fi in ipfa adhuc
f a i t excommunicatione conftitutus , five fitC le-
14 ricus, five laicus, accufare voluerit; neque
l.maett-omnes infamia:* facula afperfi, ideft, jftrio-
• nes , & turpitudinibus fubje&a: perfona: ,
hsretici etiam , five pagani , five Judzi .
Seif tamen omnibus , quibus accufatio de-
negatur, in cauffis propriis accufandj licen-
tia non deneganda ,
12 Repetitus eft ex Synodo praecedenti c. 38.
apud Dionyfium 32. ac dein renovatus in Concilio
Hipponiregienfi an. 427. tit. 8. ex Fer-
rando m 35. In margine noftri codicis addi-
tur ex leflione Synodi prascedentis , quam in
noftrisj MSS. invenimus , vel per aliud excu-
fandum.
Lege Si admoniti in Ecclefiam . Hie locus
in praefenti Synodo clarius explica tur ,
quam in praecedenti cum additamento ,
lit conferenti patebit . Mox ad v.ocem eadem
notatur in margine addendum ipfa , uti in
Synodo pracedenti noftrae editionis adjicitur.
. 14 Hie canon repetitus ex cän. 12p. apud
Dionyfium , qui pertinet ad canones fecuqda:
adliönis Concilii Carthaginenfis anni 41p. fed
hxc verba neque ii &c. lifque ad accufare voluerit
fumpta funt ex fine, canonis 128. apud
eumdem Dionyfium. Ex hoc aliifquepluribus
exemplis difeimus, quod in Admonitione num.
?• inqicayimus , Africanos in repetendis an-
teriorum Synodorum canonibus nonnulla iden-
tidem immutafle, vel etiam addidifle, prout
expedire videbatur.
15 Sunt duo canones in unum copulati, ac
repetiti ex^ aftione fecunda Synodi Carthagi-
nenüs amu 41p. qui apud Dionyfium legun-
SÄ V E T E R I S 6$Z
V I I .
15 Item placuit j quotiefeum^ue CUricis Is
ab accufatoribus multa crimina objiciun-
tur, & unum ex ipfis-, de quo prius ege-
rint, probare non valuerint, ad cetera jam
non admittantur . Teftes autem ad tefti-
monium non admittendos, qui nec ad accufationem
admitti prtecepti funt, vel etiam
quos ipfe accufator de fua domo * pro- *.Iuppie.J
duxerit. Ad teftimonium autem intra an- ^®usprj
no^ XIV. jetatis (ux non admittantur . *
V I I I .
Item placuit, ut fi quandö Epifcopus di-
cit , aliquem fibi foli crimen fuifle confef-
fum, 16 fed ille neget fe confeffum fuif- 15
fe; non putet ad injuriam fuam Epifcopus
peVtinere , quod illi foli non creditur : &
fi fcrupulo propria: confcientias fe dicit ne-
ganti nolle communicare; quamdiu excommunicato
non communicaverit, nec ipfi ab
aliis Epifcopis communicetur, ut magis caveat
Epifcopus, ne dicat in quemquam ,
quod * ab illis documents convincere non * !• 4
poteft. finest
J ^ Dm
Item placuit, ut eo modo non vendant
rem Ecclefix Presbyteri, ubi funt conftitu-
ti , nefeientibus Epifcopis' fuis : i qiiomodo
Epifcopo non licet vendere przdia Ecclefia:
ignorante Concilio, 17 vel Prinwtibus * l * 3 4 5 6 7 81
fuis . .. ,
X.
tur c. 130; & 131.
16 Hie quoque canon ex duobus compa-
flus eft, quos Dionyfius refert in Synodo anni
419. afliono fecunda c. 132, & 133. Similiter
hi duo canones unum conficiunt apud
Ifidorum fub titulo Concilii Carthaginenfis
VII. c. $• Apud hunc legitur atque ille neget
-r non putet . Apud Dionyfium vero atque
ille negety. ^K pcenitere noluerity non putet.
17 Hie canop & ' fequens unum efficiunt
apud Dionyfium c. 33. eftque inter canones
primæ aftionis. Concilii Carthaginenfis anni
41p. In duos- vero canones pariter dividuntur
in præcedenti noftra editione c; 3p. &40. In
margine rnoftri codicis pro vel -Primatibus feri-
bitur vel cunftis Presbyteris : in præcedenti editione
vel cunSo Presbj/terio , apud Dion, yel
Presbyteris fuis . In præfenti autem Concilio
hæc mutatio ; vel. Primatibus induéla fuit : unde
hic canon poftea cum hac leflione renovatus
eft in Synodo. Hipponiregienfi anni 427.
tefte Ferrando n. 47. ubi legimus : Ut Epi-
fcopi rem Ecclefia fine Primatis confilio non vendant
. Concil. Hipponiregien. tit. p. Priorem
vero hujus canonis partem ex eodem Conci-
lio Hipponiregienfi tit. p.- idem Ferrandus lau-
dat pofWa num.. p j.
D ©
X,
c u
18 Item placuit, ut agr i, vel qusecum-
que prædia Ëcclefiæ in dioecefi co.nftituta ,
fuerint derelifta, non ea matriçi Ëcclefiæ
applicari ufurpet Epifcopus..
Hæc ftatuta finguli propria fubferiptione
firmarunt. Aurelius, Simplicius , Auguftj-
nus, & ceteri ,
I I I,
ï S T A T U T A
E C G L E S A N T I Q.U A
px pneftantfjjlmis MSS. folleElionibus
édita. I
? /~ \U i Epifcopus qrçlinandus eft , antea
examinetury fi natura prudenseft ,
fi doçibilis, fi moribus temperatus,
fi vita caftus, fi fobrius , fi Temper 3 fuis
negotiis vacans, fi hominibus affabilis , fi
mifericors, fi litteratus, fi in lege Domini
inftruftus, fi in Sçripturarum fenfibus, cau-
tus , fi in dogmatibus ecclefiaftjcis exerci-
tatus, & ante omnja fi fidei documenta
verbis fimplicibus afferat, ideft , Patrem &
Filium & Spiritum Sanctum unum Deum
effe confirmans , totamque 4 in Trinitate
Deitatem coeffentialem, & cqnfubftantialem,
& coæternalem , .& coomnipotentem præ-
dicans: fi fingulam quamque in Tripitate
perfonam plenum Deum, &totas tres per-
fonas unum Deum : fi incarnatïotiem di-
vinam non in Patre, neque in SpirituSan-
à o faftam , fed in Filio tantum credat ,
% N T A . <*54
ut qui erat inDivinitate Dei Patris Filius,
ipfe fieret 5 in homine hominis matris films,
Deus verus ex Patre, & homo verus
ex matre, carnem ex matris vifeeribus ha-
bens, & animam humanam rationabilem ,
fimul in "eo .6 ambte natura, ideft , homo
.& Deus, una perfona , unus filius , unus
Chriftus, ,unus Dominus 7 creator omnium
qu2e funt, & aufltor , & dominus, & re-
ftor cum Patre & Spiritu Sanfto omnium
creaturarum: .qui pafliis eft vera carnis paf-
fione, mortuus yera corporis fui morte •;
refurrexit vera carnis fua refurrèftione &
vera anima refuqiptione , -in qua veniet
judicare yivos & mortuos., Quarendum eft
£tiam ab e o , fi novi & veteris Teftamen-
.ti, ideft , Legis & Prophetarum, & Apo-
fiolorum unum eumdemque credat aufto-
rem & Deum: fi diabolus non per condi-
tionem, fed per arbitrium fa&usfit malus,
Quarendum etiam ab eo , fi credat hujus ,
quam geftamus, & non alterius, rarnis re-
furre&ionem; fi credat judicium futurum ,
,& recepturos fingulos pro his, qua in hac
.carne gefferunt, yel peenas, vel8gloriam :
fi nuptias non improbet, fi fecunda matri-
monia non damnet, fi carnium perepptio-
nem non culpet, fi peenitentibus reconci-
liatis communicet , fi in baptifmo omnia
peccata, ideft tarn illud originale contra-
&um , quam illa qua voluntarie admiffa
funt, dimittantur, fi extra Ecclefiam catho-
licam nullus falvetur, Cum in his omnibus
examinatus, inventus fuerit plene in-
ftruflus , tune cum confenfu Clericorum &
laicorum conveptu totius provincie E-
pifcoporum, maximeque Metropolitani, vel
auftoritate vel prsfentia ordinetur Epifcopus,
Sufcepto in nomine Chrifti Epifcopa-
tu, non
6
7
8
18 Hie canon in hoc Concilio eodem fenfu,
fed aliis yerbis clarius exponitur, quam in
Synodo anni 419. apud Dionyfium c. 33. Ferrandus
palam fignincat hunc canonem repeti-
tum in Synodo Hipponiregienfi an. 427.^.38.
Ut Epifcopus matricis non ufurpet quidquid fuerit
d on at um Ecclefiis , qua in dioecefi conflituta
funt. Concil, Hipponiregien. tit. 9. Vox dicece-
fis ex noftro canone fumta fuit, cum in Concilio
anni 419. tituli nomen legatur. Cum
pörro Ferrändus hunc & praecedentem canonem
eodem titulo 9. defignet j manifeflum fit
utrumque in Synodo Hipponiregienfi unum
canonem confecifle,
1 Codiees, quos in his ftatutis edendis ad-
hibuimus , funt trium colleflionum , nimi-
rum Vat. 1342. & Barberinusj 2888. Vallicel-
lanus A- S- & Van 5845. Additionum Dio-
nyfii, ac Vat. Palat. 574* Heroyallianunj etiam
, ex quo xJacobus Petit aliquot canones
fua: colle&ioni inferuit , aüquando allegabi-
mps-; in quo tarnen aliqua liberius mutata
cölleftoris arbitrio deprehendimus . Numeri
Arabici ad extremam oram notati ordinem in-
nuunt, quo fub nomine Carthaginenfis IV. in
vulgatis editi funt t. 2. Conciliorum Ven. e-
dit. coL 1436. & feqq.
7. Hoc procemium integrum legitur in vulgato
Ordine Romano Hittorpii fub titulo : Statuta
Ecclefiaßica . MSS. Vallic. & alia Additionum
Dionyfii hoc procemium canone I. fi-
gnant , & in fequentibus aliquot canones ita
conjungunt, ut omnes centum evadant, quem-
admodnm ex fuo codice Verfellenfi Atto no-
tavit . Divifionem autem vetuftiorum, eolk-
flionum Vat. 1342. & fimilis Barb. 2888. al-
teriufque Vat. Palat. 574. fequendam cenfui-
nitis.
3 Quidam noftri codd. habent fut negotii ,
& omittunt vacans. Vulg. pro vacans habent
cavens '. Mox cod. Vat. humilibus affabilis :
vulg. f i bumilis, fi affabilis.
4 Vulg. Conc. Trinitatis Deitatem : & poft
nonnulla ßngularem pro fingulam.
5 Cod. Heroval, inbumanitate , melius, cum
magis refpondeat antecedentibus in Divinitate.
Mox matrifque præferunt quidam codd. Demy?
verus Deus ex Patre in MS. Vat. 5845.
6 Vallic. cod. utraque natura . Mox voces
una perfona defiint in MS. V^t.
7 Idem MS. Vallic. creator arum , & dem
pro reblor cum quibufdam aliis codd. habet
creator . Prætulimus cum vulgatis reSior, eo
quod hæc vox inanem repetition«« evitet.
8 Ita cod. Vat. 1342. cum vulg. In Vallic.
pramia.