f.
c
ijr.
Nicænum
Symbol um.
III.
Confiant.
Syjnbolum.
indiferetam confeffionem follicito recepiffet
auditu : qua fidelium univerfitas profitetur ,
credere fe in Deum Pattem omnipotentem ,
& in Jesum Christum filium ejus uni-
eum, Dominum noflrum , qui natus efi de
Spiritu fanclo & Maria IVtrgine . Quibus
tribus fententiis omnium fere fiareticoirum machine
defiruuntur.
9, Ex defcriptis S. Leonis verbis ad Mo-
nachos Palatinos, ad Flavianum Conftan-
tinopolitanum, ad Pulcheriam Auguftam ,
& ad /Egyptiosin Serm. 93, ( nunc 96. )
manifeftum eft in ea fuifle Pontificem fen-
tentia , omnes quotqurot erant per orbem
univerfum Ecclefias eodem , quo utebatur
Romana, Symbolo Apoftolico pariter ufas
efle in traditione Symboli ante baptifmum:
de quo vide dödiflimum Voffium in Dif-
fert. 1. de tribus Symbolis, Theft 30; qui
contrariam amplexus eft opinionem : nec
enim de his plura dicere animus eft . Ad
Jibellos igitur fidei, quos habet Codex ,
tranftmus.
Primus eft, Expofitio fidei Nicana , qua
I in primo capitulo habetur. Eft exeadera
omnino verfione, ac ea qua: legitur in prifca
ilia Juftelli canonum editione Latina, quam
Dionyfiana: attexuit:. diverfa eft autem ab
altera, qua: a S. Leone inferta eft fus ad
Leonem Auguftum epiftola: 134. ( nunc 165.)
cap. 3 & huic Leonina: concinit Profeffio fidei
Nicani Cone Hi i , qua: habetur in Codice
Canonum Africano Grseco-Latino, quem
Juftellus edidit . , .
, Secundum locum habet Conftantinopoli-
tanum Symbolum quod deferibitur in cap
i tu lo 2 5 . in t e r A d a C o n c i l i i C a l c h e d o n e n -
fts : cu't fu b ju n g i tu r e x p o f i t io d om in icæ in -
c a r n a t io n is , e x v e r f io n e r a a g n am p a r t em
n o n d um a n t e é d i t a , q u am C a l c h e d o n e n f e s
P a t r e s c o n d i d e r u n t . D e i l l o C o n f t a n t in o -
p o lita n o S ym b o lo a b u n d e J o a n n e s V o f t iu s
in D i f le r ta t io n e t e r t ia d e S y m b o l i s .
2 Libellum fidei non temere appellaveris
feriptum illud , quod habetur capitulo 18.
Codicis, continetque duodecim capitula ,
quæ damnare compulfus eft Pelagius , &
oppofitos totidera catholicæ dodrinæ arti-
culos , qtios ampledi fe profeflus eft , ut
fuum imminenti anathemati caput fubtra-
heret. Antonius Auguftinus in .Epitome juris
veteris lib. 11. tit. 40. cap. 27. ut Pela-
gii dogma deferiberet , iifdem capitulis in
compendium miflis utitur, eaque refert tam-
quam ex Concilio Carthaginenfi aliquo ,
quod poft epiftolam S. Leonis 72. in vete-
ri editione ( Merliniana fcilicet Iftdori )
excufum fuifle teftatur : an ex conjectura
tantum excerptum illud tribuat Carthaginenft
Synodo, an vero ita inferiptum alibi
repererit , non apparet. Sed aliquid iftiuf-
modi jam pridem auguratus fum , cum ea
capitula legere mihi contigit in MSS. Gri-
manico, Vidorino, Ciftercienfi, &inutra-
que editione Merliniana Conciliorum Iftdori
Mercatoris anni 1525.& 1535* unacum
epiftola Aurelii Carthaginenfts Epifcopi ad
Epifcopos Bizacenæ & Arzugitanæ Provin-
ciarum. Cum enim hæc epiftola didis capitulis
junda illic reperiatur , proculdubio
ad idem negotium pertinete necefle pene
eft exiftimare. 3 Porro epiftola ilia Aure-
E D I T O R U M A D
1 Non folum in primo , fed etiam in fe-
cundo capitulo exhibetur hæc expofitio fidei
Breviario canonum Hipponenfium inferta ,
quam a Quefnello hoc iecundo capite omif-
lam , ex MSS. exemplaribus hujus colledio-
nis reftituimus . Quæ aiitem legitur capite
primo , non eft omnino eadem , ac in prifca
verfione , ut conferenti patebit. Quæ vero in
Breviario profertur , & apud Dionyfium in
Synodo Carthaginenft, anni 419. , eft anti-
qüa verfio jam inde a Cæciliani tempore ab
Afrieanis recepta ; cum qua cur etiam conci-
nat interpretatio ejufdem fymboli recepta a
Romanis, uti legitur apud Leonem epift. 165.,
vide in T radatu de Colledionibus part. 2.
c. 2. §. i. >n. 3.
2 Capitula Pelagio objeda in Synodo Diof*
politana cum totidem oppofitis dodrinæ catholicæ
capitibus , quæ capite 18. noftri Codicis
exhibentur , non efle libellum fidei o-
ftendimus not. 32. in DifTertationem præce-
dentem . Pelagius quidem ipfa capitula fibi
objeda in laudata Synodo anathematizare
compulfus eft , ut in épigraphe laudati capitis
traditur. At oppofitos totidem catholicæ do-
8rina articulos amplest fe profeffus dici ne-
quit . Eos enim articulos Pelagii capitulis
Auguftinus port Diofpolitanam Synodum fub-
jecit , cum ad Pauîlinum litteras dédit j ac
,A"Suftino .tum ea capitula, tum articuli
catholicas dodrinæ excerpti fuere , qüales in
N O T A T I O N E S .
noftra colleftione inveniuntur . Hinc Antonii
Auguftini conjedlura , qua ea capitula ac op-
pofitos articulos retulifle traditur tamquam ex
Concilio Carthaginenfi aliquo, evanefeit. Cer-
te nullum codicem cum inferiptione Concilii
Carthaginenfts invenit. Solam enim editionem
Merlinianam allegat, in qua eadem capitula
Aurelii epiftola: ad Byzacenos & Arzugitanos
fubjefta , port epiftolam 72. S. Leonis excu-
fa leguntur . Merum diverforum colleflorum
arbitrium fuit ha:c capitula & Aurelii epiftolam
fimul jüngere, quia ad eamdemPelagia-
norum cauflam pertinebant .
• 3 Tota fubfequens narratio fomnio fimilli-
ma eft . Ea enim profert , quae non folum
nullo fundamento , nulla automate nitun-
tur j verum etiam validis rationibus refutan-
tur . Plurimos Africanos Epifcopos Zofimi de-
finitioni & Concilio Carthaginenfi relu&atos
fuifle nullum indicium eft . Immo omnium
Epifcoporum Africanorum zelum atque con-
ftantiam adverfus Pelagianos fatis teftantur
frequentiflima: Synodi, qua: per idem tempus
contra illos acerrime dimicarunt. Honorii autem
legem non Afrorum, fed Italorum quo-
rumdam Epifcoporum caufla potiflimum edi-
tam , in quibus decern & o&o Juliano pra:e-
unte littens Zofimi repusnabant, eamque non
ad unum Aurelium , fed eodem exemplo ad
alios pracipuarum fedium Antiftites, ac prx-
fertim ad Bonifacium Romanum Pontincera
dire-
IV .
Libellus1
contra Pj.
lagianos.
i
iii hae occafione feripta eft. Poftquam fen-
tentia Zofimi adverfus Pelagianos Rotnæ lata
fuiflet, & illinc ad Africanos Epifcopos
tranfmififa a Romano Pontifice opera Leonis
noftri tunc Acolythi , plurimi etiam
epifcopali honore fulgentes tam decretis Se-
dis Apoftolicæ , quam Concilio Carthaginenfi
adhuc relu&ari, damnatumque dogma
fecretis difputationibus aflerere non veriti
funt. Qua de re monitus Honorius Imperator
ftatim ad Aurelium referiptum mifit
notatum Monaxii & Plintæ Confulatu ,
hoc eft an. 419. quo quidem omnes Epifcopi
ad fubferibendum damnationi Pelagiano-
rum cogerentur , ni ft Epifcopatu dejici ,
expelli civitatibus, & communione privari
vellent. Quo accepto Aurelius feripfit Epi-
feopis Provinciarum Bizacenæ & Arzugitanæ
, mifitque pariter Imperatoris ediftum ,
cujus le&ione intelligerent, quemadmodum
nnufquifque eorum fubferibere deberet hære-
ticorum damnationi , five quorum fynoda-
libus geftis Carthag. Concilii anni præce-
dentis fUbfcriptio jam tenebatur , five qui
non potuerant eidem plenario totius Africa:
interefle Concilio . Unde conjicimus hanc
fubferibendam formulam propofitam ab Au-
xelio fuifle, quæ olim oblata fuerat Pelagio
in Concilio Diofpolitano, & duodecim ar-
ticulis continetur huic epiftolæ fubjeflis .
Quod Auguftino auftore fa£Ium fuiffe facile
credet, qui meminerit hanc fubferiptio-
nem quafi appendicem fuiffe ac fupplemen-
tum Carthaginenfis Concilii, cut dux Aurelius,
ingeniumque Auguftinus erat, ut de
eo loquitur Profper: totamque illius negotii
xnolem Auguftino incubuifle: qua de caufla
imperatorium illud ediftum , non ad folum
Aurelium deftinatum fuit, fed etiam adAu-
Tom. I l l .
guftinura. Atque ut credam aflfumtam fuiffe
hanc formulam, fuadet præterea necefli-
tas fubferibendi, quæ iis etiam Epifcopis
impofita eft , qui Concilio pofteriori Carthaginenfi
interfuerant. Iterata enim fub-
feriptio otiofa videretur , ft iifdem capitulis
, quibus jam eorum plerique in Synodo
fubferipferant, iter urn fubferibere cogerentur
. Ex his colliges quam ob cauflam in
illis codicibus S. Leonis, quos vidit Antonius
Auguftinus , capitula ilia Carthaginenfi
Concilio tribuuntur : quia fcilicet
fubferibenda propofita funt ad corrigendam
pervicaciam eorum præfcrtim Epifcoporum,
qui illi Synodo reftiterant : quia rnifia ad eof-
dem Epifcopos, qui Synodum conftarant ,
& ejufdem, ut diximus , portio quædam
ac complementum fuere. Inventa funt autem
tam epiftola Aurelii, quam articuli eidem
fubje&i inter S. Leonis ferinia ; unde
fa&um eft ut ejufdem operibus infereren-
tur .* quia cum in Africa, quo anno^lupe-
riori jam mediam partem elapfo profeftus
erat damnationem Pelagianorum perlaturus,
forte adhuc tunc temporis moraretur, quan-
do ad Aurelium pervenit Imperatoris edi-
ftum , & Aurelii ad Epifcopos Africanos
feripta direfta funt, cum capitulis fubferi-
bendis, eorumdem exemplar fecum Romam
detulit, de totius negotii illius tam operofi
fine ac fucceflii ex ipforum Aftorum infpe-
ftione certiorem fafturus fummura Pontifi-
cem. Quibus capitulis & ipfe, fummuspoft-
modum Pontifex fa£\us, uti potuit ad ex-
tinguendos compefcendofque Pelagianorum
motus per ea tempora revivifeentes.
Venit enim in mentem propofitam fuifle
a fan&o Leone4 hanc fidei formulam, cui
fubferiberent Pelagiani communionem Ec-
M m m cle-
E D I T O R U M A D N Q T A T I O N E S .
direftam oftendimus in Obfervationibus ad
Diflertationem præcedentem §. X. n. 48. Sub-
feriptio , quam eadem lex , & Aurelius ex
xnandato ejufdem legis exegit , non memora-
tis capitulis, fed Tra&oriæ Zofimi, quamre-
fradarii Epifcopi nolebant fubfignare , adji-
cienda erat. Etenim tum Imperator in lege,
tum Aurelius in epiftola ad Byzacenos & Arzugitanos
exigunt, ut præter errores ipfi hæ-
retici condemnentur . Horum autem næreti-
corum , qui expreffe damnabantur in Trado-
ria, nulla eft neque in memoratis capitulis ,
neque in oppofitis articulis mentio . Quod fi
eos quoque Epifcopos, qui in plenaria Synodo
Tradoriam Zoumi fubferipferant, cum ceteris
fubferibere juflit Aurelius ; non idcirco
otiofa credenda eft hæc iterata fubferiptio .
Aurelius enim Imperatori refponfurus , ut e-
didi exequutionem probaret, pervidit omnium
fubferiptiones ad eumdem tranfmitti oporte-
re, tum eorum qui in Concilio fédérant, turn
eorum qui abfuerant. Leonem porro, qui ante
medium annum 418. in Africam a Zofimo
diredus fuerat, ut Tradoriam afferret , ibidem
immoratum fufpicari etiam poll Zofimi
mortem ufque ad Kalendas Augufti anni fe-
quentis , cum Aurelius poll acceptam Honorii
legem ad Epifcopos Africanos feripfit ,
tam eft incredibile quam quod maxime.
4 Cum in capitulis Pelagio objedis , ac totidem
oppofitis Ecclefix dogmatibus nulli da-
mnentur hsretici; eadem profedo haberi ne-
queunt pro ilia formula feu profeflione fidei,
quam S. Leo fubferibendam propofuit Pela-
gianis in communionem recipiendis , quos
apertis profejjionibus Pelagians nsrefis auBores
condemnare juflit . Quod porro ea capitula
legantur in aliquot Leoninis collediombus ,
merum fuit colledorum arbitrium , cujus ratio
reddi non poteft.Duo exemplaria, Vido-
rinum & Ciftercienfe , qua: allegantur, fpe-
dant ad colledionem pofterioris svi XXIV. ,
eaque capitula poft Leonis epiftolas una cum
Aurelii litteris addititia efle ex noftris ejufdem
, colledionis manuferiptis perfpeximus .
Apud Merlinum deferibuntur poft epiftolam
ad Turribium , qua: in MSS. laudata: colledionis
XXIV. ultima recenfetur . In codice
autem Grimanico leguntur poft epiftolam ad
Diofcoriim. Cauflam inquirere, qua: Leonem
atdngat , fupervacaneum eft . In aliis certe
& pluribus & antiquioribus Leonis colledio-
nibus nufpiam apparent.