e c x x i v D e a n t . C o l l e c t io n . & C o l l e c t . C a n .
nimirum circa annum 8 4 5 . unde prima apocryphorum expreffa mentio legitur
in epiftola Caroli Calvi ad Epifcopos in conventu Carifiaco fcripta anno 8 5 7 .
Btcolltn. Neque vero moveat colledio Remedio Curienfi attributa, & a Goldafto edi-
M . ta cum hac cpigraphe : Alamannica Ecclefite veteris canones ex Pontificum
t. »! Rer. epiftolis excerptt a Remedio Curienfi Epifcopo jujfu Karoli Magni Regis Fran-
Alaman, c o rum Q " Alamannorum . Hie Rex cum obierit anno 8 1 4 . Goldaftus ipfamcol-
ledionem conditam putat circa annum 8 1 3 . Amplior erat hxc co lled io , eikUl
que additamenta accefferunt Notingi Conftantienlis Epifcopi, qui vita fundus
eft anno 934. A t ha: Notingi additiones cum non exigua parte canonum a Remedio
colledorum ex fno codice excifa atque fublata idem Goldaftus tradit.
Capita ab eodem edita, qua fuperfunt, funt tantum quadraginta novem ; ea-
que ex ordine exhibent excerpta ex folis pfeudo-epiftohs prilcorum Pontificum
a S. Clemente ad S. Urbanum ufque. Hxc vero ipfa excerpta, qua: audor ex
Pfeudoifidori colleftione poll Carolum Magnum , ut vidimus, compada deri-
v a v it, palam faciunt, errorem effe in titulo, vel in explicatione tituli Karoli
Magni, Sc Remedium, qui horum excerptorum audor traditur , ad pofte-
riorem xtatem referri oportere. Forte pro Carolo Magno intelligendus eft Carolus
Crajfus, qui ita Carolus Magnus fuerit nuncupatus , uti Lodovicus Magnus
didus invenitur Imperator Ludovicus II. Carolus nimirum Cralfus vul-
gata jam Pfeudoifidori colledione primo Alemannorum Rex fu it , & poftea
unperium obtinuit.
Ao'nlfuit XIV. Pfeudoifidorum vero non fuiffe Hifpanum, fed Germano-Francum mul-
Hifpauus. ta convincunt. Ex Moguntia quidem colledionem prodiille, Sc per Gallias
dilfeminata fuiife exemplaria Hincmaro tefte accepimus: qui licet in eo falfus
f i t , quod prxfumens audorem S. llidorum Hifpalenfem, earn ex Hilpania al-
latam tradidit; in eo tamen quod e Moguntia eadem colledio vulgata fuerit,
conlato Benedidi Levitx teflimonio maxime confirmatur. Hac de cauiia, qui
apocrypha ilia nono faeculo primum laudarunt, Germano-Galli funt, nulli au-
tem Hifpani, aut aliarum regionum Scriptores. Hilpanos quidem hanc colledionem
diutius ignoralfe , vel non fulcepilfe colligere licet ex epift. 12 1. In-
nocentii i l l . lib. 2. Hinc enim difeimus, eos in quadam cauffa Alexandra III.
obtulille fuum codicem canonum, in quo cum aliis Conciliis deferibebatur
Emeritenfe . Hoc autem Concilium cum aliis non in Ilidoriana colledione ,
fed in audiori Hifpanica deferibitur : ac proinde corpus canonum per id quo-'
que tempus apud Hilpanos receptum erat colledio Hifpanica. Vetuftiores co-
dices Ifidoriani funt Germano-Franci, adeo ut ii quoque, qui in alias regiones
tradudi nonum fxculum attingunt, e Galliis provenerint , ut de duobus Va-
ticani? nono faeculo lcriptis paragrapho fequenti patebit. Adde quod in pfeudo-
epillolis plures Germano-Francorum idiotil'mi inveniuntur, eademque ftili bar-
baries , quae in aliis ejufdem aitatis beriptoribus Gallicanis Sc Germanis depre-
henditur: idiotil'mi autem Hifpanorum proprii , qui in Etherio & Eulogio
notari queunt, nulli. Evidentius eft illud, quia impollor non pauca tranferi-
pfit ex epiftolis S. Bonifacii Epifcopi Moguntini, Sc ex litteris Cangith Ab-
batiffx ad eumdem Bonifacium, qua: non in Hifpania , fed Moguntia:, 8c in
Germania, ubi illi verfati funt, inveniri potuerunt . Accedit tandem argu-
mentum omnium , ut nobis quidem videtur , graviifimum. Dum impollor Hi-
ipanicam colledionem fuae inferuit ', non ufus. eft codicibus Hifpanae originis ,
fed illis originis Gallicanx. Id nobis innotuit in conferendis epiftolis S. Leo-
p is. Duos enim codices colledionis Hifpanica: adhibuimus, Vindebonenfem 41.
originis Hifpanx, ac Vaticanum 1341. Gallicanx originis. Inlignem horum
codicum varietatem in leilionibus jam notavimus cap. 4. n. 13. ita ,ut in Vin-
debonenli corruptx quidem lint., fed ad veram ledionem ipfi erroresaccedant;
in Vaticano autem manifeftx' lint emendationes arbitrarix, quae a germano tex-
tu recedunt. Huic autem Vaticano codici, qui ex Gallia in bibliothecam Va-
ticanam pervenit, limiles plane in ledionibus feu emendationibus agnovimus
tres alios codices Gallicanos laudatos a P. Couftantio, ex quibus ejufmodi co-
dices in Galliis inventi ac dilfeminati , a ftudiofo aliquo Gallicano antiquario
Hifpanicum corruptum codicem olim exferibente & emendante provenire nemo
dubitare potell. Vide qua: in banc rem adnotavimus loco laudato. Porro eafdem
‘
P a r s I I I . de C o l l e c t . D io n ï s ia n a & c. C a p . V I . , c c x x v
dem Leonis epiftolas cpntulimus cum editione Merlini, qua: e MS. Ifidoriano Coilea,
produt, nec non cum aliis codicibus Ifidorianis , ac prxlertim cum Vat 62o Ili(!' >’'*•
qui inter Ifidorianos omnium vetuftiffimus & Pfeudo-ifidoro fuppar puriorem « " ‘con'“'
ejus colledionent contipet. Horum autem lediones cum plurimum abfunt a aio»is
ledionibus Vindebonenfis exempli originis Hifpana:; turn eafdem omnino Ie-
aiones & emendationes repraftentant, qua: funt in codice Vat. 1341 originis S L
Galileans: idque adeo evidenter patuit, ut conferentibus codicem Ifidorianum
Vat. <530. cum Hifoamco Vat. 1341. in eifdem Leoninis epjflolis, alter ex altera
ad verbum exferiptus vifus f i t . Nihil ergo dubitandum 'e ft, quin Pfeudo-
jfidorus in inferendis lux colledioni documentis colledionis Hifpanicx codicem
adhibuerit non Hifpans originis, fed Gallicanx. Quid ita ? nifi quia in Galliis
, ubi erant hujufmodi codices, non autem in Hifpania fuam colledionem
iig e l f it . Quis ergo poll tot ac tarn manifella indicia de atidore Gallicano
feu Germano-Franco adhuc ambigendum putet ?
§. V,
De codicibus Ifidorianis. Ordo & catalogus documentorum huius colleSlionis
Jumtus ex anttquifiimo omnium MS. Vat. 62,0. Spuria , fineer a,
O ’ interpolate accurate dijeernuntur •
■ XV. / ^ U m MSS. codices Ilidorianx colledionis in bibliothecis frequentio- Codices
V - a res funt 3 turn vero plerique ita inter fe diferepant ut quid conti- IMiquan.
ne-nt Prlmitl}ra c°Hcdio , plures dubitent. Multi enim codices folas decretales
epiltolas prsferunt , carent vero canonibus Conciliorum, quos tamen Pfeudo-
llidorum lux coljeclioni inleruilfe ex ejus prxfatione liquet. In his alii plures, 1
alii paupiores epiftolas continent, alii etiam ordine ipfarum nonnumquam dif,
crepant. Qui autem canones cum epiftolis exhibent, non ferpper conveniunt,
Quidam enim audiqres funt in epiftolis, quas vel Ifidorianis, inferunt vel in
fine gdjiciunt, Nobis tredecim exemplaria invenire licu it, e quibus quinqua
Gonciiiorum canonibus expertes turn.numero, turn ordine epiftolarum plerum-
que diilentiunt. Hujufmodi funt codices Vat. 6zg. 3788. 3791. 4873. & VaL
Jicellanus D. 38. Codices autem cum epiftolis atque canonibus, e quibus ne
linum quidem repenre contigit P. Couftantio, nobis hi odo prxllo fuere, Vat. Pr*f«.
^3° ’nn Jn 9 tto^on‘ani,s 93- Cafanatenfis A i i . 14. Florenti- '• cPilfnus
PP. Prxdicatorum S Marei 182. Patavinus iqo. Canonicorum Lateranen-f;/'
fium S. Joannis m V in d an o , & Venetus bibliothecx Ducalis S. Marei in
duos tomos divxfus, quorum alter fignatur n. 16%, alter 160. Ex his tamen
nonnulli mutili , aliquibus epiftolis initio , vel in fine carent.
o r “ !* •? !? P an“ fcriPt0™ n varietate difeerni tutepóflit, quxnam veie
fuerit Pfeudo-ifidori co lled io , feu qux documenta in primxvo ejus fetu in- Qu* ven
dita iuerint , lucem preferent hajc prsefationis ejus verba quibus fuse colie- fife co["
etionis lmagmem ac documentorum fummam atque ordinem exprimit. In prin- lc£l'° '
ctpto vero , mquit , voluminis hujus , qualiter Concilium apud nos celebretur
pojutmus, ut qui noftrum ordtnem fequ,i voluerint , feiant qualiter hoc axe-
re debeant. Qut autem hoc agere melius elegennt, fact ant quod juko cano-
ntcoque atque faptentijfimo confilio judicaverint. Denique propter eorum au-
ctontatem ceteris Conciliis pnepofuimus canones , qui dicuntur Apoftolorum ,
fccer « qutbujdam apocrypht dicantur, quoniam plures eos recipiunt, & fan-
U Patres eorum fententtas fynodali au6loritate roboraverunt , & inter ca~
nonicas pqjuerunt confittutiones\ Deinde quarumdam epiftolarum decretaApo-
ftoheorum interfermmus , ,d eft dementis , Anaclet, , Evarifti, & cetero-
rum Apoftohcorum, quas potutmus haStenus reperire epiftolas , ufque ad Stive]
rum Papam . Poftmodum vero^ Nicanam Synodum conftituimus propter au-
orttatem e/ujdem magnt Concilii . Deinceps diverfa Concilia Grxcorum &
attnorum , five qua antea , Jeu qua po/lmodum faHa Junt , fub ordine nu-
merorum ac temporum capitulis fuis diftinüa , fub hujus voluminis afpeblu
tocavtmus : fubjicientes etiam reliqua decreta Prafulum Romanorum ufque ad
. Gregortum, & quafdam epiftolas ipfius, in quibus pro culmine Sedis Apa-
Tom- U I f f ' ftolka