4 Ü C odex Canon. E i
cupifcentfe generandi dixit’; fed proptercon-
tinentiara fururam : neque enim intégras
t.Cor.7. 7.non admifît, qui ait: Vellem autem omnes
homines fie ejje ficu t& ego * Et apertius 33
Rom. 8.8, .déclarât dicens: Qui autem in carne funt, Deo
33 placere non poffunt : vos autem jam non eflis
in carne, fed in fpiritu ,
Hæc jtaque, fratres , fi plena vigilantia
fuerint ab omnibus obfervata, ceffabit am-
bitio, diffenfio çonquiefcet, hærefes& fçhif-
mata non emergent, locum non accipjet
djabolus fæviendi, manebit unanimitas,ini-
quitas fuperata calcabitur, çaritas fpirituaty
fervore flagrabit, pax prjçdicata labiis, cum
34 voluptate çonçordabit : pax utique.34 Dei
noftri Salvatoris , quam proximus paffioni
fervandam efiepræcepit, & hereditario eatri
J<>*».14.27. jure dereliquit, dicens : Pacem meam dovç-
bis, pacem relinquo vobis. Et difturrj Apo-
Fbilip.z.z. frfl}; unanimes unum fentientes, perma-
neamus in Chrifio. Nihil per çontentionem
nobis , neque per inart em gloriqm vindican-
j$» 35 non hominibus, fed Deo Salvato-
ri noftro pjaceanîus. His præceptis omnibus
fi fideliter vôluerimus obedire, euftodiet
Dominus corpora noftra & animas noftras
in die, qua redditurus eft unicuique juxta
opera fua. Si quis fane inflatus mente car-
3^ ni? fuse 36 ab hac canonum ratione vo-
.C L E S IA S Ty/I G O R U M y 452.
Juerit evagarj, feiat fe a poftra communio-
ne feclufum , & gehgrmæ pcenas habiturum.
Præterea mifericordia cum judicj© effç débet
. Talibus enim oportet 37 labe.ntibus 3?
manum porrigere, quæ fie currentem non
pertrahat in ruinam > Data Romæ in Con-
cilio Epifcoporum oftoginta, fub die ofta-
vo Idus Januarii : poft Confulatum Arcadii An. ;
Augufti & Bautonis V,. C. Confulutij.
C A P I T U L U M L X I I I . *ai
ix.'
1 R E G y L a \
F o r m a t a r u m .
GRæca elementa litterarum numéros et-
iam exprimere, nullus qui vel tenui-
ter Græci fermonis notitiam habet , ignorât.
Ne'igjtur in faciendis epiftolis cano-
nicis, quas mos îatinus Formatas appellat,
aliqua fraus falfifatis temere præfumeretur*,
hoc a Patrjbus C C CX V I I I . Nicææ con-
gregatis faluberrime inventum eft & con-
ftitutum , ut Formatæ epiftolæ hanc çal-
culationis feu fupputationis habeant ratio-
nem ; id eft, ut aftumantur in fupputatio-
fle 2 primum Græca elementa Patris & F i- } 1 Mi
33 Quefn, addit alibi, nullis noftris codd,
aut vulg. fuffraga-rvtibus.
34 Vat. 3827. cum aliis vulg. Dei noftri ,
quam Salvator ipfe jam proximus pafftoni ... eby
bereditariam nobis jure dereliquit.
35 Vulg. Cone. & Court, cum aliquot codd.
nec bominibus: ac dein fecundum opera fua.
36 Vat. 3827. a canonicis rationibus. Vulg.
Cone. & Court, cum aliis codd. ab hac caqos
nis rafione.
37 Quefn. addit nos: delevimus cum noftris
MSS. & vulgatis. Mox duo Vatt. & vulg.
qui fic currentem non pertrahant.
1 Ha2c Formatarum regula non lblum in
MSS. hujus colleftionis, verum etiam in aliis
aliarum turn vetuftiorum turn recentiorum
colleftionum inferta legitur . Tres vetuftiores,
collediones Italicas Vat. Regins 19517. Lu-
cenfis 88, & Vat. 1342. earn praferunt port
Concilium Carthaginenfe anni' 419. in quo
primi3 4 5 6 7 8 * 1 canones 33.' Codicis Africani cum le-.
dlionibus peculiaribus diftinguuntur in cano-.
nes 40. Ibi autem fine ullo titulo exhibetur
in fine poft ea verba: Edidi canones Sanblo-
rum Patrum olographa manu fubferiptos a
me . Amen : quae Attici Conftantinopolitani
Epifcopi fubferiptionem effe Nicaenis canoni-
bus abs .fe ad Atrieanos tranfmirtis fubjediam,
ut hujus exempli ^eniai firmaret , conjeci-
mus in tradlatu de Colledlionibus part.2. c. 3.
§. 8. n. 8, In MSS. vero additionum Diony-
fii Nicaenis canonibus fubditur cum titulo: In-
cipit quemadmodum formata fieri debeat. Et
port brevem adnotationem de Concilio Nicae-
B0 ^rtVii.tur : Et alia manu. Atticus Epifcopus
Ecclefia Conftantinopolitan<e dixit : Edidi cano-.
nes. SanEiorum Patrum olographa manu a me
fubferiptos. Amen . Turn fubjicitur formata :
Gr*ca elementa &c. Eadem ratione poft Ni-
caenos item canones eadem formata deferibi-
tur m collettione Vat. 1342. in qua eadem
poftea , ut diximusrepetitur port Concilium
Carthaginenfe anni 419. Tandem incodicibus
non folum Ifidorianis ex qui bus ipfam for-
matam Merlinus edidit, verum etiam in MSS.
colleftionis Hifpanicæ, ex quibus illam Ifido-
rus exferipfit, in fine Copciliorum (jræçorum
proponitur cap, 11. cum hac inferiptione : Epi-
ftola formata Attici Conftantinopolitani Epifcopi.
Ex his duo çonfequuntur. I. hanc forma-
tarn Attico Conftantinopqlitano in omnibus
his codicibus & colleóiionibus tribui . II, hujus
feribendæ oçcafionem præferri Nicænprum
canonum exemplurn, quod cum Atticus ad À-
fricanos, qui jllud petierant , direxit, ipfum
fua autentica fubfcrjptione mnniyit . Confer
quæ haç de re animadvertimus. jn Tradlatu
loco citato : Cum porrp harum diverfæ orjgi-
nis colleftionum concordia hoc documentum
inter Latinos vulgatum evincit ; turn vero ea-
rum antiquitas, quæ Ifidori oetatem muiterex-
fuperat; Ifidorianæ impofturæ fufpicipnem pror-
fus excludit. Quod fi impoftura credatur, hanc
formatarum regulaip vei Nicænis Patribus ,
vel Attico Çonftantinppoiitaho trjbuere ; La-
tinique potius, quam Græçi auéîoris fetiis eadem
judicetur ; certum tamen eft , ipfam in
formatis feribendis ufu fuifle receptam, ut vi-
dere eft inter çeteros apud Regimonem lib. 1.
de ecclçfiaftiçis difciplinis- c. 438, & 439. ubi
duæ epiftolæ formatæ referuntur , altera Ra-
thbodi Trevirenfis ad Rotbertum Me ten fern ,
altera Dadonis VVifdunenfis ad Rathbodum
Treyirenfem. Aliam ejufmodi èpiftoiam Liu-
tadi Vincenfis ad VVenilonem Rothomagen-
fem reperimus in çod. Vat. <*30. pag. ti In
primo quoque folio MS. Vat. Reginæ 1997.
duas alias fimiles epiftolas naéli fumus.
2 Codd. Colbert, qui antea Thuaneus fue-
rat , apud Juftellum -t. 1. Biblioth. çanonicæ
pag. 442. Vat. Reginæ , & vulg. Ifid. pri*
zna,.
45?, E T CONSTITUTORUM
lii & Spiritus fanfli 3 HT A , quæ elementa
oftogenarium, quadringentefimum, & primum
fignificant numéros : Petri quoque A -
poftoli prima littera, id eft I I: qui numerus
o&oginta fignificat : ejus qui feribit Er
pifeopi prima littera , cui feribitur fecunda
littera, accipientis tertia1 littera : Civitatis
quoque de qua feribitur, quarta , & Indi-
4 élionis, quæcumque id temporis fuerit, 4
idem qui fuerit numerus affumatur : atque
his omnibus litteris Grazcis , quæ ut dixi-
5 mus numéros exprimunt , in unum 5 du-
& is , unam , quæcumque-fuerit , fummam
epiftola teneat. Hanc qui fufeipit, omni cum
6 cautela requirat expreffam. 6 Addat præterea
feparatim in epiftola etiam nonagena?
Tom. I I f
3 Sic nofter codex Vindeb. Conçinit vulg'
If. hoc eft I1TA , Quefnellus folam litteram
Græcam n in textu expreflit, adjecitque nu-
merum ÇCCCLXXXI. Ip MSS. Vat. Régi,
næ, Vat. 1342. & Çolbert. aliæ fubftituuntur
Çræcæ litteræ quibus^ aliipumeri defignajitur,
ideft nOCA, qua elementa oHogenarium, feptua-
gefimum, 'ducentefimum, & primum fignificant
numéros. Sed minus refte : nam litteræ riOCA
Patris , Filii , & Spiritus Sanfti elementa
non exhibent . Juftellus has litteras emen-
dandas credidit fic pmA 5 fed turn numeri
non refpondent , uti refpondent litteris nO-
CA . Noftra verp leftio, quam pmnes qui-
dem formatæ epiftolæ not, 1. indicatæ rece-
perunt , çum pumeris ip textu çxpreflis concordat
.
4 Codd. Vat, Reginæ & Colb, eqrumdem
qui fuerit numerus.
5 Sic omnes noftri & Juftelli codices, Quefnellus
colle Elis-. Mox in MS. Vind. poft quæcumque
additur colleEla . Dein pro expreffam
vulg. Ifid. exprejfe.
6 MSS. Vat. Reg, Colb. & Vat. 5845. cum
ceteris additionum Dionyfii : A d d a t. q 0 præterea
feparatim : melius , nam hæ Græcæ litteræ
referunt numerum XCV1III.
7 Iidem codices fubjiciunt numéros his Græ-
cis litteris refpondentes I. XL. F ill. Z*.
8 Has duas voces Quefnellus titulo hujus
capitis præfixit, & in notatione , quam infe-
ruimus noftræ not. 14. in Tabulam capitum
hujus col left ionis , his verbis expliciunt canones
finem colleftionis indicari pu ta v it. At hæc
claufula turn in cod. Vindeb. turn in Thua-
neo , ipfo Quefnello ibidem fatente , & ite-
rum confirmante diiïert. 12. ç. 2. poft regu-
lam formatarum fubjicitur . His autem voci-
bus innuitur finis canonum Nicænorum , qui
ab Attico Conftantinopolitano ad Africanos
tranfmifti, authentica ipfius Attici fpbfçriptio-
ne & hac formatariim regula firmati fue-
rant, ut ex not. 1. intelligeré licet. Ipfi canones
ex verfione Philonis & Evaçifti ab Attico
tranfmiiîa , & fubfcriptio Attici præmit-
tendi fuerant forpiatæ , quam hæc claufula
exciperet. At cum iidem canones a noftro col-
leftore ex alia verfione exhibiti fuiflentcap. 1,
hic omittendi vifi funt :o mi flaque pariterfub-
feriptione At t iciquam codices additionum
Dionyfii , aliique antiquiflimarum col left io*
num. not, 1, laudati noms çonfervarunt , fo-
Sedis Apostolic j e . 454
rium & nonum numerum , qui fecundum
Græca elementa fignificant AMHN. 7
8 Expliciunt Canones.
CA P I T U LUM LXIV.
1 E P I S T O L A
^ C l e a i e n t i s P a p æ
<fd S'. Jacobum Apofiolum fratrem
Domini.
F f 2 Clelam
formatam cum claufula expliciunt canones
ad nos tranfmifit. Ceterum cum in noftra
colleftione prazter canones Conciliorum deferi-
bantpr etiam plures ■ conftitutiones Romano-
rum Pontificum ; fi colleftor hac claufula tq-
tius colleftionis finem indicare voluiflet, feri-
beridum ipfi fperat cohsrenter cum inferiptione,
quam colleftioni prazfixit : Expliciunt canones
ecclefiaftiei Cp" conftituta Sedis Apoftolica.
Legp not. 1. in cap. 67. ex qua cumipfasS,
Leonis epiftolas cum ceteris quse fubjiciemus
capitibus I ad hanc colleftionem pertinere in-
tellexeris, Quefnellianse interpretationis-, qua
hanc claufulam ad finem .colleftionis. indican-
dum appofitam venditat-, inanitatem, noftrse-
que explicationis probabilitatem multo evi-
dentius perfoicies-.
1 Tametfi h$q epiftola in MS.. Oxonienfi
hujus golleftionis defideretur, eaque de caufla
a Quefnello omifla fuerit ; nihilo tamen minus
cum eadem lega.tur in aliis.-omnibus &
vetuftioribus , & exaftioribus ejufdem colleftionis
exemplaribus, Thuaneo’, utroque Vin-
debonenfi , Trecopithazano , duobus Bellova-
cenfibus &c. cumque prseterea allegetur in Ta-
bula capitulorum , quaz primazvaz originis indicium
efle folet; nihil aubitandum, quin hoc
caput ad eamdem colleftionempertineat,Sup-
pofititia quidem haze -epiftola eft, ut plures
eruditi manifeftifiime demonftrarunt. At cum.
Rufino interprete edita fuerit , ac ita inva-
luerit prjefe.rtim in Galliis, ut laudetur in Sy-
nodo Vafenfi anni 442. can. 6. non folum in
noftra , verum etiam. in aliis antiquis Galli-
canis codicibus recepta legitur. Nonnulli du-
bium infperferant de Rufino, num hujus fup-
pofititii aocumenti auftor exftiterit. At Gr^-
cus textus , qui a Cotelerio inventus & im-
preflus fuit, eum apud Grazcos confiftum fua-
det . Solum Rufinus more fuo in verfione li-
berius excurrit , ut ex collatione cum Grazed
quicumque voluerit intelliget . Prazter MS.
Vind. hujus colleftionis tres alii nobis luffra-
gati funt , unus Labbei & alter Juftelli ,
quorum variantes notaraz funt in margin©
editionis Conciliorum : tertius vero Colle-
gii Parifienfis Societatis Jefu , quo Hardui-
nus in notis ufus eft . Eadem epiftola etiam
legitur in pervetufta colleftione Italica , qua
contingtqr in MSS, Ba,rberiqo 2888. & Vat.
1342,