ccLxrr De a n T. Collection* & Collect. Can.
III. De vefuftate codicurn Sc colleftionum, ex quibus hanc abbrevjationem
ftior's'ab auftor derivavit, nonnulla dicenda fuperfunt. Ea collectio, ex qua ille num.
abbr<via- 11. Gracarum Synodorum canones digeffit in. cap. 91. canonibus Laodicenis Sc
wrc adhi- Qp_ carebat; quod rernota antiquitatis indicium eft. In fubfequentibus nume-
ris refert Concilia G r a c ia , A fr ica , Galliarum, Sc Hifpania, quemadmodum
etiam defcribuntur in colleftione Hilpgnica. A t ex aliis vetuftioribus fontibus
ebibiffe evidentiflimum eft. Neque enim,,pr»fert.duo Concilia Hifpalenfia, neque
Toleta'num'IV. qua in primava colleftione Hifpanienfi inveniuntur. E
contra quadam Concilia exhibet, qua in eadem primigenia colleftione Hifpa-
na defiderantur, nimirum Arvernerife, feu potius Aurelianertfe V. quod Hifpa-
n» colleftioni poftea additum fuit, 8c quatuor. alias rariflimas Synodos, Cafa-
rauguftanam II. Narbonenfem, Ofcenfem, & Barcinonenfem, qua eix fingulari
codice S. fEmiliani edita funt. Inter omnes autem Synodos-, quas abbreviator
profert, recentior eft Ofcenfis anni 598. anterior aliquanto colleftione Hilpa-
nica, in ft111 .proferuntur dua_ pofteriores Synodi Hifpalenfis II. anni 6zq. Sc
Toletana IV. anni S33. Codicibus igitur non folum diveriis ab Hifpanica ,
^ icn.verum etiam antiquioribus abbreviator ufus eft, Trium tantum meminit;, Ex
[cs.e libro Bracarenfi, ex libro Complutenfi, Sc ex libro Agabrenfi, qua urbes ad
Hifpaniam pertinent . Bracara archiepiicopalis adhuc fedes Celebris eft. Com-
plutum erat olim urbs epifcopalis in pfovincia Carthaginenfi , qua Toletano
Metrqpolita fuberat. Agabra vero item epilcopalis, in provincia Boetica Me-
tropoli Hifpalenfi parebat, . cujus mentionem videfis in Concilio Hifpalenfi II.
cap. 1. j . & 8. atque in Notitiis Hiipanicis'a Loaifa vulgaris tom. 6: Concil.
edit. Ven. col. 558. Sc feqq. Hi ergo codices Hifpani colleftiones videntur an-
teriores ilia, qua vocatur Hifpanica. Nobis.quidem hoc quoque tempore in-
notuit fragmentum pervetufti 'codicis Capituli Novarienlis, qui antiquioris Hilpanica
colleftionis indicia p rs fe rf.'
?inmGal ?^e9ue vero f°los Hifpanienfes-, fed Gallicanos etiam codices abbrevial'cao*.
a " tor. adjiibuiffe videtur. Id colligere licet ex Synodis, quas, allegat, Africanis '.
Tria taciturn Africana Concilia laudat. Primo num. 19. aflfert ftatuta antiqua
African» Svnodo anni 418. attributa hoc titulo: Ex Synddo Cartbaginis Africa
Honorio XII. & Theodofio VIII. Confblibus. Hare autem ftatuta non fiim-
fit ex eo fonte, ex quo ilia dimanarunt in colleftionem Hilpanicam, turn quia
in Hac iifdem ftatutis pranotantur Confules anni' 398. turn etiam quia ordo
ftatutorum in ipfa maxime diferepat. Ordinem autem noftri codicis cum eo-
: dem titulo African» Synodi anni 418. invenimus in MS. Vat. Palat. 574. qui
Gallicanam vetuftiflimam colleftionem continet. Vide part.'afe. 10. §. z. num.
13. Secundo num. 20. prodacitur Breviarium Hipponenfe ex'Synodo Cartha-
gmis fub die~Id, Augufiarum confulatu Ceram, legendum Cafarii, quod non
in Hifpanicis, fed in Gallicartis cdlleftionibus fuppetit. Tertio num.'40 .'com-
pendio exhibetur Concilium Teleptenfe, quod in folis Gallicanis colleftionibus
hadtenus inventum eft. Ad h»c accedit Nicamos canones num. 3. produci ex
breviationibus Rufinianis : quod apud folos Gallicanos aliquando ufitatum fei-
mus. Confer part. z. c. 10. §. z. num. 1. Neque omittendum eft in epiftolis
Romanorum Rontificum duo documenta referri num. 1. Sc z. S. Clementi attributa,
qu® in Hifpanica colleftione defunt : cumque ambo reperiuntur in
colleflionibus Gallicanis, turn- vero in his folis alterum inferibitur praceptio-
nes, aut pracepta S. Clementis\ ut in noftro codice. Vide part. 3*. c. 6. §. j .
8c notam‘1. in documentum v. hoc tomo col. S73. Audtor igitur huius brevia-1
tionis, qui Hifpanicam colleftionem nonvidit, five Hifpanus fuerit, five Gal-
licanus, turn Hilpanos, turn Gallicanos codices Hifpanica colledtione anterio-
res adhibuit.
C A P U T V.
De abbreviations colle&ionis Hifpanica édita a Cardinali de Aguirre.
I, TNfignis; eft antiqua abbreviatio in locos communes diftributa, eorum fei-
1 lic et, qua: in aufliori cplledtione Hifpanica continentur. Hoc pretiofum
documentum in MS. Lucenfi Hifpanico invenit Joannes Baptifta Perezius , fi*c ab-
Romamque mifit ad, Gregorium XIII. una cum aliis documentis accurate de-
feriptum in libro, qui eft inter codices Vaticanos num. 4887. Aliud hujus li- Perez del
bri exemplum pervenit in manus Cardinalis de Aguirre, qui idem monumen- bel“f-
turn exinde Roma: an. 1^93. evulgavit ipitio tomi III, Conciliorum Hifpani» E.di'ionts
hac inferiptione pra-fixa : Index facrorum canonum & Conciliorum, quibus Ec- ç)u em’
clefieeprafertim Hifpanica regebatur ab ineunte fexto feculo ufque ad initium
ottavi, nunc primum editus e MS. antiqua excellentijfimi Marchionis Mon-
dexdrenjis, quod: olim fu it Cl. V. Joanyiis Peresa Canonici & Bibliotbecarii
Ecclefiæ Toletana , ac poftea Epifcopi Segobricenfis. Noviflimevero hoc idem,
opus egregie illuftratum ex eodem Aguirrio mutuatus, an, 1739. Romæ recu-
lit Gajetanus Cennius cum titulo : Codex veterum canonum Ecclefia Hifpana.
II. Perezius præter codicem Lucenfem duo alia MSS, exemplaria commémorât,
in quibus idem documentum deferibitur, Vigilanum 8ç Ovetenfe. P.
Couftantius duo alia recenfet in bibliothecis duabus, Colbertina Sc Coisliniana.
Hi autem omnes codices fpeftant ad aufliorem colledtionem Hilpanicam, Sumta es
quam deferipfimus part. 3. c. 4. §. 3. n. t i . Hac nimirum breviatio non pri-
mxvx tantum colledtionis Hifpanica documenta, fed ilia quoque nonnumquam cn°e Hifpa-
allçgat, qua inter additamenta ejufdem amplioris colleétionis. inferta inveniun-nica.
tu r j eaque omnia iis allegat numeris, qui non primava colleftioni, fed am-
pliori relpondent, Sic ex.gr. Concilium Eliberitanum, quod in primava col-
leflione exftat capite 30. in hac breviatione allegatur capite38. quod amplio-
ri colleftioni congruit, in qua ofto alia Synodi anterius inferta capitum numéros
afixerant._ Similiter Synodus Bracarenfis I. qua in prima colleftione no- ,
tatur capite 40. in libro a. ejufdem breviationis tit. 20. citâtur a capite 61. Lau-
dantur etiam cum numeris amplioris colleftionis Synodi, qua in primava colleftione
défunt;, Sç in his non folum Toletana V . V I , V II. V I II . IX, X. Sc
X II, qua in prioribus additionibus açcelferant, fed etiam lib. j . tit. 13. lauda-
tur Toletana XVI. a capite j 9. qua pofterioribus acceflionibus addita fuit .
Cum Synodus Toletana X V I . allegetur a capite 59. colleftionis Hifpanica ;
Bracarenfis vero I. a capite dr. palam fit inter utramque capite do. ip eadem
colleftione fuiffe deferiptam Synodum Toletanam X V I I . licet in ea breviatione
nufpiam laudetur, uti alia non pauca auftorlimiliter praterivit. Addequod
lib. 9. tit. 9. citatur homilia Toletani Concilii III. a Leandro edita in lau-
dem Ecclefia ob converfionem Gothica gentis, qua uberioribus, additamentis,
acceffit .
III. Id ut evidentius pateat, fimulque ut pqrfpiciatur feries Sc ordo docu- Ordo do-
mentorum ejus amplioris colleftionis, qua cum hujus numeris' in brçviarione «““iimui'
allegantur, integram tabulam hoc loco deferibimus. In hac autem qua capita"™"
curfivo, uti vocant, caraftere exhibentur, ilia funt, qua in abbreviatione eodem
numéro laudantur: qua vero efferuntur caraftere rotundo, ilia funt, qua
etfi in breviatione numquam citentur, ei tanien numéro feu capiti, cui affi-
guntur, in ipfa colleftione refpondent. Solam porro tabulam prima partis pro-
ducimus, quippe quod fecunda pars nullis documentis, aufta, eadem eft in am-
piiori, ac in primigenia colleftione.
C a p i t u l a C o n c i l i o r u m G r a c i a s ,
I. Concilium Nicanum. II. Ancyritanum . III. Neocafarienfe. IV . Gan-
grenfe. V. Sardicenfe. VI. Antiochenum. V II, Laodicenum. V I II . Con-
itamirfopolitanum I. IX. Conftantinopolitanum II. X. Ephefinum. XI. Cal-
cnedonenfe. XII. Epijlola formata Attici CP.
C o n -