operis divifio profertur. Alterius vero operis adverfus invafores & fimoniacos
ac reliqtios fchifmaticos cum duo ipfi praefto elfent MSS. exempla ex codice
Bafilic® Vatican® tranfcripta, eodem frequenter ufus eft in Epitome cano-
contrHS- num • ^ oc /ecuncium l‘cet plures .canones & teftirnonia contineat, non eft ta-
vafores & c .men colleftio canonum ; fed contextum eft opus ipfius Cardinalis, in quo con-
futans invafores, fimoniacos , atque fchifmaticos fui temporis, plures auftori-
tates in cpnfirmationem inferuit. Hinc refte Antonius Auguftinus de eodem
opere fcripfit ; Hie non eadem ratione utitur , qua Burchardus, Ivo , Anfel-
mus, & Graft anus , ut colli g at tantum dibit Patrum vel Conciliorum ; fed
ipfe pluribus utitur arguments, & fua aubloritate Patrum confirmât, alte,
na confutat, & acrius in caujfa verjatur, que illis temporibus Ecclefiam
Dei perturbabat. Hujus operis divifio ab ipfo Cardinali his verbis exprimitur:
Quatuor itaque funt , de quibus Deo aublore feribere proponimus , Primum
quod Regi non liceat facrojimclts Ecclefiis Epifcopos con/lituere, Secundum de
fimoniacts , fchifmaticfs , & eorum facerdotio , & facrificio &c. Tertium quod
Clerus a feculartbus pajei debet atque honorari , non infqmari 8cc. Quartum
quod feculan potefiafi non liceat in Ecclefiam Clericos introducere t vel etc-
pellere, nec res ecclefiaßicas regere, vel in fua jura transferre. .Hoc opus
refpicit Anonymus Melicenfis de Vir. illuftr. c. 113. inquiens : Deufdedit Cardinalis
, . . fcripfit contra Guibertinos. Nonnulla ejuidem operis prölixa fragmenta
, quæ contextum opus demonftrant, videfis apud Eminentiffimum Baro-
nium ad annum 1059. n. go. & feqq. ad an, 1080, n. 31. & ad an. 1081,
n. 22. & feqq,
pe colic- II, Inftituti vero noftri propria eft colleftio canonum, ex qua idem Cardi-
nonum. na“ s Baronius (oiks præfationis excerptum dedit ad an. 1080. n. 30. & 1087.
t. 3. R«, n. 22. Hanc olim paucis laudavit Pandulfus Pifanus in vita Viftoris III. ex
lump,351. quo Platina & a l ii, qui vitas Romanorum Pontificum Jucubrarunt. Ad hunc
( Viftorem III. ) inquit ille , Deufdedit Presbyter tituli Apofiolorum in Eu-
doxta compofuit & ordinavit librum canonum. Codex Vaticanus hujus colle-
ftionis, qui a nonnullis Jaudatur, eft fignatus num. 3833. Alium Vero codi-
cem indicat Petrus Pithoeus in Synopfi hiftorica virorum clarorum, qui canones
& décréta ecdefiaftica collegerunt. Memorata enim ejufdem Cardinalis col-
leftione de rebus eccléfiafticis , Vidimus, a i t , aliquando exemplar bujus col-
leblionis in bibliotheca Dominicanorum Valentin. Canarum quatuor in libras
diftinbium, conttnens multa ex Romanes Ecclefiee feriniis : cujus quidem generis
plura documenta in eadem colleftione deferipta videbimus. Vaticanum
exemplum , quod commode licuit evolvere, ipfi auftori fuppar eft, ut non tarn
ex caraftere ejus ætatis, quam ex præmiflo catalogo Romanorum Pontificum
liquet, qui in Pafchali II. Urbani II. fucceflbre definit.
III. Initio codicis deferiptæ leguntur du® adnotationes, una de Synodis ge-
neralibus, altera de particularibus, quas in Ifidorianis MSS- invenimus. Tum
fubjicitur adnotatio de decretalibus Apofioltcorum, cujus meminimus part. 3.
c. 2. n. s- Sequitur laudatus catalogus Romanorum Pontificum a S. Petro ad
Pafchalem II. ufque . Dein incipit colleftio ab epiftola Deufdedit ad Vifto-
rem III. ex qua colleftionis tempus agnofeitur. Viftor enim tertius creatus
menfe Majo an. io8d. e vivis exceflit anno fequenti menfe Septembri. E x ea
non tam confrlium & partitio operis, quam fontes, ex quibUs Cardinalis pro-
fe c it, agnofeere lic e t. Cumque ea nondum édita f i t , hic inferenda eft.
„ Beatiffimo atque apoftolico viro Pontifici Domno Pap® Viélori tertio 8c
,, omni Clero fançlæ Roman® Ecclefi® Deufdedit exiguus Presbyter tituli A-
„ poftolorum m Eudoxia.
„ N o v i t Beatitudo veftra, quod fanéla Romana Ecclefia idcirco omnium
,, Eccleharum mater feribitur, & creditur, quoniam B. Petrus ipfius inftitu-
” j° j .Pmusf patnarchalibus fedibus in Oriente, & poftea e latere fuo primos
,, dédit paftores omnibus urbibus, quæ funt in Occidente . Ipfi Apoftolo hæc
„ ordmatio maxime competebat, cui principaliter Chriftus Dei F iliu s , cæle-
„ lus regm clavibus traditis, fuas oves pafeere juflerat, cuique fratres fuös in
,, eadem fide confirmare præceperat . Cujus tam excellentiffimi privilegii infi-
n gma munera diligenter attendentes c c c x vm . Patres, qui in Nicæno confe-
„ derunt
III Q.uîe ver0 ^ fiuam grav>a >n ipf>s libris contineantur , demonftrat ipfa
titulorum tabula , qu® poft epiftolam nuncupatoriam ftatim fubjicitur. Hæc
tl jutj rerum index, feu totius operis Breviarium Ferrandiano fimile. videtur ;
fouidero'.in deferibendis fingulorum librorum titu îis ,.fi qu® in aliis libris ad
unidem titulum ex. gr. pritni libri pertineant, ea pariter ex iifdem libris in-
dicat. In iplo autem colleflionis corpore textus hoc ordine proferuntur. Pri- ;
mo facr® Scriptur® Ioca, ubi opportuna fun t, deferipta leguntur : dein canon
s Conciliorum. Græcarum autem Synodorum canones nunc ex Dionÿfiana
yerfione , nunc ex Prifca producuntur, aliquando etiam ex utraque : nam lib. 1.
n. 1. Nicænus canon fextus primum ex Prifca, dein ex Dionÿfiana recitatur
jiac notatione : Alia translatio fie habet. Nonnumquam etiam, fed rarius ,
Ifidoriana interpretatio adhibetur % Cum vero quidquid ex Prifca, vel Ifidoria- ,
na affertur, inyéniatur in codice Vat. 1342. qui ad veterem Lateranenfem bi-
bliothecam pertinuiffe traditur ; hoc codice Gardinalem Deufdedit ufum fuiffe
valde credibile ..eft g Ex Prifca nimirum profert aliquot canones Nicænos, An-
tiochenos, Calehedonenfes.- ex Ifidoriana .vero unum Ancyranum^ & alium
Gangrenfem : ,uti fane jlli ex Prifca, ifti ex Ifidoriana translatione m eodem
codice deferibuntur. Poft canones fequuntur décréta Romanorum Pontificum ,
in quibus nonnuUâ ex Pfeudoifidorianis apocryphis , Plura fuppetunt ex Régi-
ftro Gregorii V II. qui Viftori III., præcefterat, Subdpnturj ubi locum ha-
bent, Patrum teftimonia, ■ :& nonnulla ex Juftiniani legibus, quædam ex Hi-‘
Jloria Anaftafii Bibliotheçarii, ex Pontificali Romano, quo vit® Pontifiçunt
deferibuntur, ex libro Romanorum Pontificum j qui dicitur Diurnus, ex Hi.,
ftoria Paulli Diaconi, ex Chronico Viftoris Tunonenfis, & ex aélis S. Bon i-
facii Epifcopi Moguntini. Inferitur antiquus Ordo Romanus, qui incipit: Un
quacumque fchola repèrti fuerint pueri bene doBi lifteras., tollantur, & nu-
matitur ■ tn fchola cantorum 8cc. Eft Ordo Romanus nonus a Mabillonio edi-
tus torn. 2. Mufei Italici pag. 89, qui tamen in poftro codice varianteslectio-
nes.notatu dignas, Sc vetuftiorem ætatem præfert.
IV. Plura addit Cardinalis ex tamis. Lateranenfis Bafilicæ ad patrimonium
S. Petri pertinentia, ex quibus nunc unum, nunc aliud volumen laudat, quæ
elfe ait tn qrchtvô fiaert palatti Lateranenfis . Celebris eft fiber de Cenfibus
Cencii Camerarii, qui poftea fuit Romanus Pontifex Honorius I I I . Hic liber
imprefl'us eft a Muratorio tom. 5. Antiquitatum Italicarum . Deteximus vero
e a , quæ in hoc libro leguntur a pag. 827. ejufdem editionis, Hadrianus Papa
obtinuit 8cc. .ufque ad pag. 842. toti'dem verbis ( quibufdam variantibus ex-
ceptis ) a Cardinali Depfdedit ex tômis1 Lateranenfibus fuiffe tranfcripta lib. 3.
c. 149. & feqq, a pag- Bj. ipfius codicis ad pag. 92. ufque . Hinc autem per-
fpicitur utrumque ex iifdem fontibus ebibilfe ; Deufdedit vero f®culo 8c am-
plius ante Cencium idem opus fuæ colleclioni inferuilfe. Alla porro documenta
ex laudato Lateranenfi archivo Deufdedit adjecit pag. 92. & feqq. quæ in
vulgato Cencii libro non leguntur y. nimirum integra privilégia Roman® Ec-
c-lefiæ data a Ludovico P io , Ottone I. & Henrico I. Accedunt juramenta Ro-
berti Ducis Àpuliæ & Calabriæ, ac Jordani 8c Ricardi Principum Capuæ, &
alia ejufdem generis quamplura, quæ partim édita funt, partim inedita. Præ-
ter regefta Gregorii I. & V I I. ac Joannis VIII- jam-, imprefla , idem Cardinal
is nonnulla fragmenta profert ex epiftolis Gelafii I. Pelagii I, Honorii I. &
Gregorii II. in quibus non paiica ex hac fola colleftione fuperfunt.LucâsHol-
ftenius quædam ex his typis imprelfit, quæ poftea in editiones Conciliorum.
tradufta- fuerunt, Alia vero, quæ Ho.lftenius omifit, ex eodem codice hic pro-
ferimus : in quibus etfi quædam apud Gratianum recepta legantur, cum tamen
in editionibus Conciliorum una cum aliis fragmentis ex Gratiano excerptis vul-
gata non fuerint, hic indicanda vilà funt, ut in nova Conciliorum editione non
omittantur : Ilia autem tantum indicaturi fumus, quæ in çolleftione Deufdedit'
reperimus : cetera enim, qu® apud Gratianum exilant fragmenta aliunde
tranfcripta, & in Conciliis nondum imprefla, iis accuratius inquirenda & col-
figenda relinquimus , qui novam Conciliorum editionem curabunt,
JLiber pi»-
urnus ,|
Ordo Ro*
manus g
TTomi Ba-
filicæ La-
îeranenlis»
FRAG*