ccxiv De a m t . Collection. & Collect. Can,
mnio fimile videatur, codicem Vat. 1338. nafli fumus, in quo ejufmodi colleflio
Hadriano-Hifpanica exhibetur.
II. Eft codex pergamenus in fo lio , qui fæculo XI. vel XII. fcriptus lingulas
paginas duabus columais diftinflas repræfentat. Praxedit tabula prima partis
, qua Conciliorum canones refpicit. Quadruplex Conciliorum divilio ex
colleflione Hifpanica fumitur. Primum enim referuntur capitula Conciliorum
, G r a c ia , dein Affiea , poftea Gallia , tandem Hifpaniæ . Tabulant hæc adno-
tatio excipit : Ifte codex eft fcriptus de illo authentico, quern Dominas Ha-
drlanus Apoftolicus dédit gloriofijfimo Carolo Regi Francorum & Longobardo-
rum & Patricio Romanorum.
In prima ferie ,. qua ad Concilia^ Gracia pertinet , non folum proferuntur
canones Synodorum Gracarum interpretationis Dionyfiana, verum etiam Lati-
ni canones Africani, quos Dionyfius produxit, ita ut totam primam partem
Hadriana colleflionis hac prima feries contineat 3 paucis infertis prafertim ex
Hifpanica, ut ex fequenti ordine patebit. Diyiditur hac prima feries in duo-
decim capita.
I. Canones Apoftolici num. 30.
II. Nicani num. 20. quibus præmittuntur notatio chronica, & fymbolum ,
fubjicitur autem catalogus Epifcoporum, ut in Hadriana vidimus. Illud autem
peculiare eft, quod poll fymbolum Nicanum, & ante canones fine ullo titu-
10 adjicitur: Pofi Concilium Nicanum in urbe Roma Concilium corigregatum
eft a catholicis Eptfcopts, & addiderunt de Spiritu Santto 8cc. quod in alio
MS._ Vat. 1337. colleflionis Hadriana limiiiter infertum vidimus cap. 2.
num. 6,
III. Ancyrani canones num. .24.
IV. Ephefini Concilii nomine ex Hifpanica colleélione inferta dua epiftolas
S. Cyrilli ad, Neftorium.
V. Canones Neocafarienfes num. 14.
V I . Gangrenfes num. 20. cum epiftola ad Epifcopos Armenia & catalogo
Epifcoporum, ut in Hadriana.
VIT. Antiocheni num. 25. cum Epifcoporum nominibus ex Hadriana
deicriptis ,
V III. Laodiceni num. 59.
IX. Conftantinopolitani num. 3. cum fymbolo 8c fubfcriptionibus.
X. Calchedonenlès num. 27. cum definitione fidei , & Epifcoporum catalogo
.
XI. Sardicenfes num. 21. cum eadem claufula quam in Hadrianis MSS.
notavimus .
XII. Tandem Carthaginenfes canones in duas partes divifi: quod Hadriana
colleflionis proprium animadvertimus. Primum enim afferuntur canones 33.
cum prsemiflis Dionyfianis in Hadriana pariter receptis; ultimum vero cano-
nem 33. fubfcriptiones excipiunt. Turn inferitur ex Hifpanica colleflione For-
mata Attici CP. Poftea adduntur ceteri canones 103. ex diverfis Conciliis
A fr ica , qui primam partem colleflionis Hadriana concludunt.
III. Qua porro afferutitur fub titulo Conciliorum A f r ic a , G a llia , & Hi-
fpania, prorfus excerpta fuere esflilia colleflione Hifpanica, qua Toletanas
Synodos ad decimam tertiam ufque, & Bracarenfem anni 673. recepit. Africani
autem canones etfi fub titulo Conciliorum Gracia ex Hadriana antea
defcripti fuerint 3 cum tamen in colleflione Hifpanica alia divifione , a'c nu-
mero proferantur , hie fub titulo Conciliorum Africa ex eadem Hifpanica
eadem ratione exhibentur . Vide qua notavimus capite pracedenti num. 10.
ac ex his omnium Synodorum turn A f r ic a , turn G a llia , turn Hifpania fe-
riem hoc loco receptam cognolces. Has vero Synodos non ex Ifidoriana, fed
ex Hifpanica colleflione fuifle dfleriptas, lefliones explorate docuerunt. Unum
pracipuum & evidens exemplum proferre fufficiet. Omnes codices Ifidoriani,
quos attente infpeximus, in Hifpalenfi fecunda Synodo canonem feptimum in-
terpolatum praferunt. Intrufam enim habent bis vocem Chorepifcopos, 8c in
tio inMSS. a r e’ufdem. <ianonis addititium pannum exhibent I qua omnia eis a Sede Apo-
itid. 'poltca prohibita effe nofeuntur. Id autem refpicit fuppofititiam pfeudoifidoria-
Pa r s I I I . d e C o l l e c t . D io n y s ia v a & c . C a p . V . & V I . c c x v
nam epiftolam Damafi ad Epifcopos Numidia. H a vero interpolationes in
Hifpanica colleflionis MSS. libris défunt, ut palam fit ex editione Loaife ,
quar ex puris Hifpanicis exemplaribus fumta fuit : qua de re vide tom. 2. hums
editionis col. 1270. & ibidem noftram notam 3. Cum porro ha interpolationes
non inveniantür irn prafenti colleélione Vat.1338. hanc ex Hifpanicis,
non vero ex Ifidorianis codicibus canonçs Conciliorum A fr ic a , G a llia , & Hifpania
recepiffe manifeftum eft.
IV. In fecunda parte, qua apoftolicas conftitutiones continet, ha ex fola
Hadriana colleflione tranferipta fuerunt . Cum vero codex in fine fit muti-
lu s , definit in Leonis epiftola ad Anaftafium Thelfalonicenfem.
C A P U T V I .
De colleflione Ifidori Mercatoris ,
§. I.
Dd fpuriis hujus colleflionis documentis. Quam fero impoflura detefla. Num
Nicolaus A. ejufmodi colleflionem approbarit . Potiora fuppofitionis
argumenta proponuntur,
I- / " 'O l le A io Ifidori Mercatoris pracedentium locupletior eo prafertim titu-,
lo diftinguitur, quod pluribus fuppofititiis documentis referta eft. Ve-t
tuftiffimorum Romanorum Pontificum a S. Clemente ad S. Silveftrum ufque
quorum nulla exilant décréta, plures epiftolas prafert; aliifque Pontificibus uf-i
que ad Gregorium Magnum aliquas item imponit, ac genuinis interferit. Mi-.:
rum eft tarn infignem impofturam, qua non fenfim, nec per partes, fed uno-r
in libro tota fimul prodiit, non llgtim fuiiffe deteflam. Ahquid fufpicionis fub-'
oluilfe creditur Hincmaro Remenfi aliifque Gallicanis Epjfcopis, qui ad N i- :
colaum I. feripferunt. Verum hi nullam falfitatis dubitatibnem in animum in-
duxifte videntur ; fed eo tantum nomine iipfis epiftolis aufloritatem adimendam.
putarunt, quia, inquiebant, in codice canonum non haherentur adferipta a ncolaus
nimirum quia non erant in colleflione Hadriana, quam hoc temporeEcclefifi- Jd'Epiic?’
rum ufu receptam Codicem canonum appeliabant. Jure autem Nicolaus tid Ctali.
eofdem relcribens hanc folam rationem rtihili faciendam . credidit, cum n on Ibidem.
omnes Romanorum Pontificum finceriffim-.e ceteroquin conftitutiones, : fed a .d-
modum paucæ in ea colleflione legantur ; iidemque Gàllicani Epifcopi, uM
fua intentioni hac { priorum Pontificum decretalia }. fuffragari confpiciunt *1
Mis indifferenter utantur. Cum vero illi eafdem decretales epiftolas, etfi in
canonum codice non deferiptas, ac minus acceptas traderent, non tamen fpu-
rias, fed genuinas haberent, adeo ut ipfis, cumlibebat, uterentur; idemPon-
tifex, qui illas ex ,fo la Gallicanorum relatione cognoverat, nihil de impoflura
fufpicatus, ( quamdiu nihil aliunde affulgeret ) repudiare non potuit ; nee ejus
verfia, quibus eas quodammodo videtur approballe, ei præfumtioni fubnixa ,
quam Galiicani Epifcopi ingelferant, pro vera ac légitima approbatione aceipi
queunt, quæ fine ipfarum epiftolarum, quibus carebat, Ieflione præftari nom
poterap. Illis autem Nicolaum caruilfe evidens ex eo f it , quod in fuis epifto-
Jjs, ubi eas allegandi multiplex fuit occafio, .alia documenta follicitius exqui-
fita laudet, quæ in canonum codice non inveniuntur^ & laudet etiam quaidam
apocrypha, quæ olim confifla atque vulgata in antiquiores collefliones irre-
pferant, uti funt Synodus S.Silveftri, . alia Sinvelfana, geftade purgationeXy-
fti III. & de Polycronio: rtumquam vero pfeudoifidorianis decretalibus ufusfit.
Has fane Leoni IV. immediato ejus prsedecelfori cognitas non fuilfe patet ex
ejus epiftola ad Britannos, in qua decretalia in codice canonum contenta re-
cenfens, a Silveftro exorditur, 8c cetera Hadriana: colleflionis ita commémorâ
t, ut fiquid negotii incurrat, quod illis dirimi nequeat, ad Sanctorum Pa-
trum Hieronymi, Augullini &c. feripta confugiendum tradat ; nec dealiisvul-
gatis decretdlibus indicium prabeat.
II. Plures quidem impofturæ carafleres in his decretalibus, aliifque Ifidorianis