x c D e ant. Collection. 8c. Collect. Can.
tot canones in aliis Conciliis fruftra qusfitos conftituit. Multo minus hxc
Synodus fugere potuiflet Ferrandum, qui alias etiam peculiares & provincial
les Synodos Africa aliunde incognitas allegayitu: In Synado autem Bonifacii
dum plures canones referuntur ex Conciliis fob Aurelio celebrioribus, Concilia
HI. V I . V II. ufque advigefimum his numeris canonibufqu6 diftinguuntur,
qui cum congruant nuntero & ordini Synodorum, quas Dionvfius refert , Huic
Concilio Carthaginenfi anni 3518. locum non relinquunt'. Negativum quidefn
eft hoc argumentum; fed tale, u t, ft probe inteliigatur, hac in. re luculentif-
limam & manifeftam probationem fuppeditet.
V I . Sed age jam pofitiva & efficacia producamus. Ipfom proaemium, quod
in vulgatis ex colleftionibusvlfidoriana ,& Hifpanica exnibetur a ftilo & for-
mulis ceterarum Synodorum Africa maxime abhorret. Confolatus in Africa-
nam rationem non Auguflo Honorio IV., fed gloriofijfimo Imperatore Honorio.
Augufio IV., & Eutychiano Cojf. efferendus fuerat. Additur in fecretario tan-
tum , cum in ceteris linceris Conciliis addatur femper bafilicae nomen : in fecretario
bafiliae Faufti , vel Refiituta 8cc. Annus prafertim 398. laudato con-
fulatu defignatus primo canoni repugnat . In profeffione enim fidei ab Epifco-
po exigenda adverfus hsrefes. id inter cetera ab eodem petendum traditur , ft
tn baptifmo omnia peccata, idefi tarn illud originate contrattum, quam ilia,
quae voluntarie admijfa Junt , dimittantur. Id Pelagianam Icvrelim aperte imperil
, qua tamen in Africa non innotuit nifi anno 411. Neque credibile eft
ante hujus erroris notitiam adeo expreflam profeflionem exaftam fuifle de dog-
mate , quod ante Pelagianos a nemine in dubium vocabatur, nec in. anteriori-
bus fidei formuljs ea inferta invenietur . Adde quod in lublcriptionibus , qua
apud Ifidorum leguntur, refertur Donatianus Talabricenfis ( corrige Telepten-
fis) prime fedis: qui cum anno 398. non eflet fenior, nec primae fedis Epi-
fcopus erat. Praterea ilia fubferiptiones eadem funt, ac qua ab eodem Ifido-
ro fobnedluntur Concilio Milevitano, reipfa autem pertinent ad Concilium
Carthaginenfe anni 418. , ad quod» etiam fpedlant Patres C C X IV . quibus ea
Statuta adjudicantur. Hinc minus male in codice Veronenfi 59. notantur confides
anni 418. Duas vero-hujus anni Synodos Afrtcancm 8c plenariam contra
Pelagianos coaflas oftendemus in Obfervationibus ad Diflert. XIII. Quef-
n e lli, ubi etiam numerum Patrum C C X I V . . a Profpero indicatum ad Afri-
canam Synodum referendum probabimus. Plura in utraque Synodo contra Pelagianos
gefta. Canones vero folum editi in plenaria, qui a Dionyfio late
proferuntur a can. 108. ufque ad can. 127. nec tamen in His unum ex Sta-
tutis invenies . Accedit quod in primo horum ftatiitorum non folum Pelagia-
n a , verum etiam Neftorii ac Eutychis haerefes palam impetuntur , quas multo
poll exorts fuerunt, U t vero alia omittamus, qua in aliis .Statutis cumAfri-
cana ejus atatis difeiplina minime concordant, illud profedlo peremptorium vi-
detur, quod primo capite in Epifcoporum ordinatione Metropolitani auflori-
tas vel prafentia requiritur. Metropolitani nomen non invenietur in Synodis
Africanis , quibus primae Sedis Epifcopus, vel Primas , vel Senex nomina
erant ufitata . Sulpicatur Tillemontius Metropolitani vocabulum ab Ifidoro
fuifle infertum, ut fuas regionis difeiplina & locutioni fe fe accommodaret. A t
fruftra: neque enim fola exemplaria colledtionis Ifidoriana Metropolitani vo-
cem praferunt , fed cetera omnes collefliones, 8c codices omnes, qui aliam
originem habent. Qui confenfus omnium codicum cum Metropolitani vocem
ipfi canonis autlo ri, vel audloribus referendum' . declarar3 turn vero' hujufmodi
Statuta iis in locis condita oftendit, ubi Metropolitanorum titulus aucloritaf-
que vigebat.
didUusei" Hifce ftatutis, qua in MSS. Hifp. 8c Ilid. funt 104 ., ex TJrgellenfi
pungendus. codice auflioris colledionis Hifpanica unus canon a Baluzio additus eft . Hie
10m. 2. autem fi genuinus per fe credatur, certe ad Africanam aliquam Synodum per-,
i tin e t, ut patet vel ex illis verbis»: Placuit omnibus Patribus per provinciam
Carthaginis confiftentibus. Nihil vero id movere debet, ut cetera quoque fta-
tuta Africano Concilio tribuantur. Cum enim idem canon in uno MS. Ur-
gellenfi inventus, defit non folum in codieibus aliarum colleftionum Gallica-
nis atque Italicis , verum etiam in aliis Hifpanicis, & in omnibus Ifidorianis3
ac pra-
Pars I I . de ant. Collect. Latinis Cap. I I I . xci
ac praterea formam a ceteris Statutis plane diverfam praferat ; addititius agno-
feitur : nec profeélo difficultates ex prooemio 8c primo capite expofitas abfter-
gere poteft. Adde quod cum ex recitatis verbis ad Synoaum • videatur referri
folius provincia Proconfularis, cujus caput erat Carthago ( nifi quis potius
provinciam Carthaginenfem Hifpaniæ intelligendam exiftimet ) male profeélo
affiélus fuit univerfali Concilio Epifcoporum C C X IV . , cui ex duabus aliis
provinciis Donatianus Teleptenfis Byzacenæ Primas, 8c Auguftinus Epifcopus
Hipporienfis Numidiæ in eodem Urgellenfi codice fubferipti exhibentur.
V I I I . Ex his porro expunéla épigraphe Concilii Africani, alla duæ inferi- Noitr»
ptiones confiderandæ foperfunt, Statuta Ecclefne antique, 8c Statuta antiqua
Orientis . Hæ vero formula nihil novi ab aliqua Synodo conditum in iifdem cur.
ftatutis contineri, fed antiqua décréta privato ftudio a quopiam collefla in-
nuunt. A tto Epifcopus Vercellenfis feculo X. cum in codice MS. Additionum
D ionyfii, qui adhüc fervatur in bibliotheca Capituli cathedralis ejufdem Ecciefise,
hac Statuta reperiflet una cum epifiola canonica , quam pariter huic infra col.
tomo inter documenta Juris canonici veteris inferemus, in litteris ad Ambro- 669'
iium Sacerdotem Mediolanenfem de utrorumque tempore 8c de auftore quafi- «• t
v i t . Sinceram caritatem aießram, inquit , humiliter expojeimus de epifiola , Achcr.
quae in canonibus reperitur, quee etiam Canonica dicitur, cujus capitula XI. pag. 435.
ejfe nofeuntur , quae nobis utilijjima ejfe videntur ^ quorum initium: „ Primum
„ omnium fidem catholicam • omnes Presbyteri & Diaconî feu Subdiaconi me-
„ moriter teneant & c. “ five de Statutis antiquis Orientalium, quorum capitula
centum dinumerantur . Ex quibus primum apud nos in omni Epifcoporum
conjecrétions perquiritur , cujus initium efi : Qui Epifcopus efle debet,
neceffe eft ut antea examinetur 8cc. ut de his omnibus nos certificare digne-
mini, quo tempore, vel loco conflituta , fub quo Principe, vel a quibus Patribus
, quomodo habende , vel fi penitus recipienda, vel in aliquo refutanda
dijudicentur. Tempus Statutorum ex diétis facile colligi poteft, nimirum paul- Tempua
lo poil hærefim Eutychianam, quum in prooemio profeflio catholici dogma- densnl"
tis eidem contraria exigatur, & ante fubfequens fæculum V I . , quo jam cele- tur’
bria erant hæc Statuta , & in collefliones tranfierant. Ignotus vero horum Und' fta'
Statutorum colleélor non pauca ex Synodis Orientalium compendio fumfit. Hoc ta? fum'
forte primum ejus confilium fu i t , & ’ exinde titulus Statuta antiqua Orientis
initio præfixus. Cum porro alia ex canonibus etiam Synodorum Occidenta-
lium , ac ex quibufdam antiquis formulis, feu ritibus Latinis acceflerint; titulus.
Statuta Ecclefiæ antiqua_ fubftitutus videtur. Nonnulla ex canonibus Africanis
excerpta deprehenduntur , ex quibus fortaflîs Synodi Africânæ, feu Con-
■ cHii Carthaginenfis inferiptio manavit. Capitula in fine adjefla de ordinatio- s*«r. g«-
nibus officialium Ecclefiæ, in omnibus antiquiflimis colleflionibus deferipta ***■ 1'tv*r*
ritus hodierni antiquitatem probant . Hæc vero cum non compendio , fed to^ inf?.S’col.
tidem verbis expofita fin t, uti leguntur in Gelafii Sacramentario , diftinélo ti- 6l* “• s-
tulö proponuntur . Plura, fi vacabit, adnotabimus in ipfa Statuta, cum hoc
tomo juxta fidem & ordinem vetuftiflimorum codicum proferentur.
IX. Unum tandem obfervare ü b e t. Cum in eo primævo Statutorum ordi- Finis Rane
, quem exhibébimus, ipla Statuta præmittantur capitulis de ordinatione of- ,u'°ru'n
ficiaüum Ecclefiæ, fubjiciantur autem prooemio, in quo prærogativæ ejus, qui
Epifcopus ordinandus e f t , referuntur, & fubjiciantur quidem poft verba de qu« •
Epifcopo ordinando his Patrum deßnittonibus acquiefcat 3 eadem Statuta eo
’confilip ab auclore videntur colleéla, ut totam , vel fere totam ecclefiaftlcam
difciplinam Epifcopis ordinandis compendio proponeret, quam vel ipfi in fe
cuftodirent, vel in alio quolibet Ecclefiæ gradu obfervandam curarent.
Tom. III. m 2 §• V.