*8j C o d e x C a n o n . E c
X XXIX. 9 Re infantibus qui incerftfunt
fuijfe baptizatos, abfque dubitationp i'apti-
xentur -
Pileéliflîmîs fratrîbqs 8ç Coeplfcopis diver-..
■ farum Provinçiarum Numidiæ ., & Mauritania:
utriufqüe, Tripolis, &Provincias
jo Proçonfulariç : 'A urelius 3 ,fyli20-
m u s , & «etçri Epifcopi -
ECclefiafticæ utilitatis cauffadum in Carthaginenfi
urb.e 11 convenerimus in tili
um, a plerifqiie fqggeftum c f t , ea quæ in
Concilio Hipjxonienft jamdudum maturata
fqnt, & legitime ad carrigendam ftifcipli-
nam falubriter gefta & ftatuta nofcuntur ,
effrenata temeritate quofdam minime cu-
ftodire. Ad hqiufmodi vero ex^ufandos ex-
ceffüs, illud ab aliquibus prætendi , quod
ea , quæ jamdudum cum legibus ftatuta
ftmt, ignorantes prætermiferint. Ob quam
rem, hasc communi confilio 12 per uni-
verfam Provinciam Bizacenam in nptitiara
cun&is deducenda cenfuimus: ut 13 abhinc
quifquis decretorum temerator exftjtçrit ,
fçiat fe flatus fui operatum fuiffe jadluram.
Brevem vero Statutorura , in quo omnia
yidentur effe co.mplçxa , & quædam dili-
gentius 14 conftituta , huic epiftolî? fubdi
fecimus : ut coinpefldio , quæ décréta funt
reçenfente|, follicitius obier va re curemus .
15 Optarrfüs vos, fratres , femper in Deo
bene vajere , & noflri memo,res effe . Et
manu feniskMizonii 16 : Optamus. vos , fra-
9 MS. Crabbi. De bis qui in nulfo tefiimo-
nio fe baptizatos noverunt, ut baptizentur.
10 Quefn. Confularis. Melius in cod. Crabbi
: Concilium enim , in quo hasc Breviatio
condita fuit , a Byzacenis cum Aurelio cele-
bratum Idibus Augufli, Breviarium canonum
Hipponenfium direxit ad Epifcopos aliarum
proyinciarum Africas in plenaria Synodo con-
gregandos, ut ab iifdem confirmaretur, quem-
admodum ex Aurelii verbis in prasmiffa Ad-
monitione monuimus. Inter provincias, autem.
ejufmodi omittenda non, erat Proconfqlqris , qua;
primum locum obtinebat . Neque Confularem.
cum Harduino intelligas provipciam Byzace-
nam ? nam generali provincia Confularis nomine
Byzatium numquam defignatum invenietur.
11 Sic ex MS. Vindeb.’ Crabbi exemplar
conyeniremus. Cqcf. Thuan. in Cqrtbqginßnßm,
urbem convenimus. Quefn. convent fferqus.
12 Ex his verbis nopnulli putarunt , has
litteras ad Epifcopos Byzacenos fuiffe direftas,
ac proinde falfam effe infcriptionem, qua has
littercp. ad Epifcopos aliarum provinciarurn A-
frica? <Jatas prasferontur. Copier quae, in Ad-
monitione qifferuimus num. 6.
. 13 Cod. V ind.ab bis>Cxab..in bis quifquis, maje.
14 Qtdb.cujiodita: male. & poll paucapro fubdi
fecimus Harduinus notavit, alizs fubdidimus.
15 Hzq primafalutatio ad Aurelium pertinere
videtur. CppferpramiffamrAdmonitionem 41.6.
16 Hucuique MS. Oxon. reliqua fuppleta a
Quefn. ex codd. Thuan. & Crabbi. Teguntur
^dam; ip y indeb.
17 Sequentia fupplevimus ex MSS. Crabbi»
Vindebonenfi, & Hubertino apu4 P. Couflan-
C L E S I A S T I C O B . U M , 88
très, beatos femper in Domino gaudere, &
noflri memores effe-
S T A T ,U T A I
C onciliiHipponiensis breviata, & quædam
eorum in Concilio Carthaginenfi cum Bi-
zacenis Epifcopis collata & diligçntius per-
iraBata3 bcec funt t
NIcseni Concilii profeffio.&fidesrecitata
& confirmata eft, 17 quæ ita fe habet.
Gredimus in unum Deum Patrem omnipoi-
tehtepi vifibilium & invifibilium faftorem,
8c in unum Dppiinum i 3 Jefum Chriftum
Filium Dei, natum de Pâtre unigenitum ,
hoc e ft, de fubftantia Patris^ .Deum de Deo,
lumen de lumine , Deum veruni de Deq
‘ yero, natum, non fa£lum , upius fubftan-
tiæ cum Pâtre, quod Græci dicunt omonr
lion, per quem omnia fa6la funt five quæ
in cælo, fivç qpæ in terra ,• qui propter
nos homines & propter noftram falutem descendit
, incarnatus eft, homofaftus 19 per
Virginem Mariam* .^(Tus e ft, & refurre-
xit tertia die, afçendU in c^lum, 20 yen-
turus judicare vivos & mortuos, & inSpi-
ritum Sanftum . Eos autem qui dicunt, Erat
quando don eraf, & priufquam nafeeretur
non erat, & quia 21 ex ulHsnon exftanti-
bus fa£fus eft , vel ex alia fubftantia , di-
centes mutabilem & convertibilem Filium
Dei: hos anathematizat 22 catholica Ec-
clefia , 8c apoftojica difeiplina .
Pla- ,
tium.. Quefnellus co,dicem Qxonienfem fequu-
tus, Symbolùm , omifit, quod tameri in Thuan.
MS. legi notayit . Ita quatuor præftan.tiorès
hujus- Golleélionis codices præferurit hoc Sym-
bolum , quod fane ad Breviarium per-tinere
probaviraus in Tradatu de Colfecliombus part.'
2. c. 3. §. 2. n. 5. Deed quidem in MS. Ve-r
ron. 55. colleélionis diverfæ . At ip alia col-
ledlione MS. Barb. _ 2888. deferibitur, & cqnr
ficit caput primum. Multum vero intereft hoc
Symbolùm profeîre çum ad.yeiterem intçrpre-
tationem pertineat, quam Çæcilianus e Nicæ-r
no Concilio redux in Africam attulit . Confer
quæ diximus in Traftatu. part. 1. ç. 2. n.. j.
Hoc fymbolum relegimus etiam cum Diony-
fio , feu Codice canonum Ecclefiæ Aftiçanas
t. 2. Çoncil. coj. 1260. cum Ifidor-i colieftio-
nje tom. 3. coi. 448. & cu,m Synodo Car thaginenfi
Bonifaçii a^ni 525. tom. 5. çq1. 778.
ubi perperam Àttipo, tribuitur-, ut in eodem
T radlatu animadyertimus.
1^ Crabbi MS. addit nojîrum-
. 19 Cod. Afti* Ifid. & Synpdus. Bpnifàçii de-
lent per Uirgi/tem Jrfqriarp. Çrabbus habet tantum
per Virginem . Lefliquem textus pr^ferunt
çodd. Vipdeb. & B^rb, Ppft pauça tria priora
exemplaria habent in çalos , pro quo in MS.
Barber, errore librarii in calis
. 20 Çod. Afr. 8c Ifid. addunt fedet qd dex-
ter am Patris, inde.j vel unde, ventuxus.
21 Ita MSS. .hujus collçéîionis. Sed. melius
MS. Barb- cum cpd, Afr. Ifid. & Synodo Bor .
nifacii ex nullis exflantibus.
a? Çod. Afr. Ifid. & Bonifacii S.ynodus ha-
bçut tantummodo cat hylic a qpojlolica JZçclçfia*
I .» 23 Placuit etiam propter errorem quifæ-
I pe folet oboriri , ut omnes Africanæ provincial
obfervationem diei pafchalis ab Ec-
I clefia Carthaginenfi curent acçipere .
24 Crefconius Villaregienfis Epifcopus ,
■ qui Tubunjenfis Ecclefiæ Cathedram tenuif-
® fe dicebatur, plebe fua , hoc eft , Villaregienfis
Ecclefiæ juftus eft effe contentus -
25 Et ex hoc placuit , ut a nullo ufurpen-
ü tur plçbes glienæ-
1 16 %6 Primatem proprium Mauritania Sitir
■ fenfis, cum id poftularet, . habere permiffa
27 eft 27 inchoaqtibus Mauris .
■ 28 Ceteri 28 etiam primæ Sedis Epifcopi ex
29 confilio Ëpifcopi Carthaginenfis Ecclefiæ 29
m Primates Provinciarum fuarum -conflituen-
_ 23 In MS. Barb, eft c. 2. Mox Quefnellus
I edidjt propter controverfiqm , qua . At propter
errorem , qui non folum habent omnes noftri
codices, & alii editi, verum etiam integer
hie canon, qui ex Concilio Hipponenfi in Synodo
Bonifacii recitatur. Cod. Thuan. aQuef-
nello allegatus propter ea , qua fape fo len t.
24 In Cod. Barb; eft c. 3. Villaregienfis e-
mendavimus ex MS. Vindeb. concinente Cod.
Afriç. : c. 48. & 77. Paullo difiimiliter MS.
Barb. Villeregienfis . Quefn. Villarenfis ; eoque
adnotante cod. Thoan. VHlarigenfis . Tubienfis
nro Tubinienfis legitur in çod. Barb. Cod. Vin-
■ deb. prima manu Tubunienfis , lecunda corre-
ilum Tubienfis.
25 Particplam & addidimus ex optimo çod.
Veronenfi , qui cum præçedentibus unum caput
conftitpit, uti etiam apud Ferrandum, de
quo videfis Traftatum part. 2. c. 3. §. 3.
num. 5.
26 Çod. Barb, hunç canonem cum fequenti
H jungens, fignat c. 4.
27 Quefn. cum MS. Oxon. in longinquiori-
bus. In Synodo Carthaginenfi an. 419. hie canon
ita exponitur e. 17. Cod. Afric. ut Mau-
I ritania Sitifenfis a Numidia fep a ra r i& pro-
prium Primatem habere permiffa fit propter
longinquitatem . At non idcirco in longinquio-
ribus Mauris de ea dici potuit , cum longin-
quiores Mauri effent Cæfarienfes , aç Tingi-
tani, non vero Sitifenfes. Cod. Thuan. habet
in coagentibus . Très noftri codd. Vindeb. Ve-
ron. & Barb, inchoanubus . In hac ledlionum
■ varietate cum integer hie Hipponenfis canon
deferiptus in Synodo Bonifacii idoneam emen-
• dationenij non fuggerat, earn vocem prætuli-
V 'n^'us j 'quæ plerifque MSS. fulcitur.
1 28 : Infepuimus etiam, & pro ex concilio cor-
reximus ex confilio au&oritate noftrorum codi-
■ çutiiI Integer quoque canon inftru&ionem Ec-
■ çlefiæ, feu Epifcopi Carthaginenfis , non autem
Concilium emagitat.
. 29 Cod. Thuan. primatum effe conjlituendum.
Barb, primates fuos conftituendos effe profejfy funt :
* cetera autem ignorât.
Sedis AposTOLiciE. po
dos effe profefli funt , fi aliqua altercatio
fuerit. 30 3<>
30 Quefn. ex cod. Thuan. addidit : Qua in
Concilio Africano funt promu!gata, in hoc Car-
tbaginenfi. Concilio confirmante. Hæc autem non
Breviarii, fed cujufdara adnotatoris verba funt :
ac propterea in uno MS. Thuaneo \inventa ,
sbfunt a tribus noftris codd. Vindeb. Veron.
& Barb, quorum aufloritate a Breviarii textu
expungenaa putavimus . Titulus porro Incipit
Brevis Jlatutorum , qui mox infentur , reftiUS
I N C I P I T
B R E V I S S T A T U T O R U M .
31 I. UtLe£lores populum non falutent. 31
Et ut ante XXV. aetatis annos nee Clerici
ordinentur, 39 10 1 12 * 14 15 16 17 2 * 24 25 26 27 30.nec virgines confecrentur . 3»
Ut primum Scripturis divinis inftrufti, vel
ab infantiareruditi propter fidei 33 profef- 33
fionem & affertionem Clerici promoveantur.
34 II. Ut ordinatis Epifcopis aut Cleri- 3*
-,cis prius 35 placita Concilii inculcentur ab 3$
ordinatoribus eorum : ne fe aliquid contra
ftatuta Concilii feciffe afferant.
III.
■ omittitur in MS. Barberino , cum anteceden-
tia quoque capitula abbreviata fint , & ad
Breviarium Hipponenfe pertineant . In MS.
Corbejenfi, teue P. Couftantio, titulus Brevis
fiatutorum primo capiti præfigitur.
31 Cod. Vindeb. praemittit fuum cuique canoni
titulum, qui in præmifla titulorum tabula
deferipti funt. Idipfum de Huberrinocodice
teftatur P. Couftantius. Nuftos autem ti-
tulos præferunt alias collefliones Veronenfis ,
& Barberina. Nos hie eosnonxepetimus,cum
fatis ex præmifla tabula colligi -queant . Hie
çançn, in Veronenfi codice dividitur in tria
capita, ita ut c. 1. fit Ut leBores: cap. 2. Ut
ante cap. 3. Ut primum. Barb, partitur
in duo Ut leaores, quod apud ipfum eft c. 5.
& Ut primum : quod fignat c. 6. Notât Quefnellus
in Cod. Afriç. c. 16. 8c in Concilio Çar-
thagin. III. c. 4., ideft apud Ifidorum, hunc
canonem proferri, fed diver fa le&ione : Quam-
quam & hac noftra ibidem exhibetur ex vetu-
ftiffimis codd. MS. ab antiquis Çonçiliorum edi-
toribus, ut Veneta an. I58i., ubi diverfa le-
élio a Crabbo adnotata , & in Conciliorum
editionibus confervata intelligitur , quam ilie
cum aliquot äliis variantibus ex fuo codice S.
Bavonis hujus colleftionis proprio, Concilio
Carthaeinenfi III. Ifidorianæ editionis fub-
jecit.
32 Hæc verba nec virgines confecrentur a
Quefnello omiffa in MSS. hujus colle£Uonis
deerant : unde in cod. Vindeb. antiqua manu
adjeéla fuerunt . Leguntur vero in MSS. Ve-
ron. 8c Barb. & in Vat. Palat. 574. Inferenda
autem probantur ex Ferrando n. 121. ac ex
Synodo Bonifacii anni 525. , ubi hie canon
cum his verbis legitur ex Concilio III. , id eft
ex Breviario Hipponenfi, quod huic Concilio
plenario anni 397. erat iniertum.
33 Cod. Thuan. promiffionem .
i 34 In codice Barb, eft c. 7. In Veronenfi
cum hic canon prima manu omiffus, fecunda
additus fuerit in margine, numéro caret.
35 Sic ex noftris codd. Quefn. fiatuta Concilii
, & notât in Thuan. legi placita Conciliorum
eorum auribus inculcentur , quæ item leguntur
in Cod. Afric. c. 18. & apud Ifidorum
c. 3. Cone. III. Carthaginenfis, ex quibus hæc
le&io , ut alias nonnullas '( vide infra adnot.
44. & 83. ) in codicem Thuaneum tradufta
fuit, uti etiam ex iifdem fontibus poft pauca
feriptum eft pceniteant pro afférant . Conciliorum
pro Concilii hoc primo loco habent Fer-
Tandus num. 9. & Synodus Bonifacii » qui
«um .