Q _ U E S N E L L I D l
non fuggeffiffe, quale effet Romanoruni pro
Cæleftio 'ftudium , quid dämm cx illorum
judiçio timeretur Ecclefiæ do&rinæ , quid
denique fa£loiopus,, ut imminent! malo quan-
: mÊ tocius occurreretur Imperatoris, au&oritate .
Et ut id révéra faélum credartms, plufquàm
conjeflur.is movemür . Ex epiftola enim S.
Auguftini ad Valerium Comitem nuncupator
ria libri, primi de Nuptiis & Gonçupifceh-
tia , plures epiftolas ultro icitroque datas di-
fcimus ab Auguftino & Valerio , & > nr fal-
JMg in cauffa, Ecclefiæ.
Primus hic liber fcriptus eft ab.Auguftino
an, 418, uti omnes conveniunt ij & epifto-
ia citata ad Valerium indicat qui vero locus
ex cap. ,5. Jibri i> ad; Bonifacium ad hoc
prohandum affe.rtur a nonnullis, hoc probare
mihi non vjdetur : etfi enim dicat feri-
ptum a fe librum poft damnationem Pelagii
52 Cælefiiique , 52 quam tarnen damnationem
intelligat eo foco non dicit, jam enim ante
decretum Zofimi, Palæftinum, Conftàntino-
politanum, Africanumque multiplex & provinciale
& plenarium præcefféçat . Joannes
Garnerius poft reditum Auguftini- ex Mauritania
Cæfarienfi fcriptum afferit, id eft ,
circiter medium OSobrem . Non video cur
tamdiu differeodum r de utroque enim libro
2. Retra&at. non aliam ob cauffam meminit
poft Mauritanianam profe&ionem, quam quia
per fecundi libri adje£lionem perfectum non
eft opus iftud nifi poft illud tempus v, Sed certum
eft faltein, quod fufficit, fcriptum effe,-. paullo
poft prolatum Zofimi judicium , & fatetur fan-
£lijs Do&or cap. 3 5.¥uiffe fibi ad diBandüm ne-
gotiofum qui bus pârticulis temporum eum invest
ijf et otiojum, & ela borat um inter eeçlefiafti-
eas curas fuas . Quibus forfap verbis tempus
jpfum defignat ecclefiaftieæ neceffitatis a Zofi-
mo injun&æ a quatra&um fe dicit Cæfaream
in ep. 157. ad Qptatum . At certum eft pariter
ante illud tempus plures ab Auguftina fcriptas
effe ad Valerium Comitem litteras, in qui-
bus magni momenti res agitatas probat fol-
licitudo & moleftia, quam eidem refponfio-
$j nis dilatio çreaverat. 53 C hjw d/«,inquit,
molefte haberem , quod aliquotiens fcripfe-
rlm, & nulla tu ce fublimitatis refcripta me-
ruèrim, repente epifiolas tres tuce benignitatis
accept : unam non- ad me folum datam per
Coepifcopum meurn Vindemialem, & non longe
poft per compresbyterum Firmum.duas .
Vides multoties fcriptum ad Valerium ab
Auguftino. Vides quo tempóre : eo videlicet
quo Romæ prius examen de Cæleftio ha-
bebatur : 'inter illas enim epiftolas Augufti-
S E R T A T I O XIII. 8 1 6
ni, intervälla .qusedam temporis fupponen-
da funt , quibus ante fecundas refponfio, ad
.primas expe&aretur ; & longa quidem in-
tervalla , turn propter locorum diftaqtiam ,
rum ne prsecipitem prsemattiramque creda-
mus patientiflimi; Auguftini impatientiam •
Vides . infuper , ayide expe&ata refpohfa. e
comitatu: ne parvi momenti aut familiaris
folummodo alloquü Cufpiceris litterarum ma-
teriem : .quibus non neglexerat refpondere
Valerius > fed mittendarum litterarum na-
Sus non erat occafionem , nihil.-interim
omittens j ut qute ab Imperatore pro Ec-
clefii£E cauffa obtinere poffet , folljcitudine
fua-procuraret. Sed ( quod magis attendi ve-
lim in iftisnverbis.) nonne vides Epifcopum
Africanum e comitatu redeuntem ( Africa-
mis. enim nomen Vindemialis familiäre-) &
redeuntem eo circiter jempore , quo: pote-
rat deferri in Africam ■ ediftum Honorii
pridie Kalendas Majas conditum, quern il-
-luc.rponte propria iperrexifle eo tempore ,
quo, magnse res in Africa verfabanturr pro-
-babiJe non eft; fed/magis.verofimile a.Coe-
pifgopjs fuis African is -delegatum ,prd.; fidei
& hsqreticorum cauffa cum inde redeun-
tem Jegamus cum Valerii; Gomitis eptftola
adjEpifcopos Africanos fcripta . Quid- enim
aU.ud'innuunt hajc Auguftini verba notatu
digniffima .• epiftolas txes.tua fublimitatis accept^
unam non ad me folum datam } nifi re-
fcrjptum fuiffe ad.Epifcopos, a quibus lit-
teras prius acceperat per1 Vindemialem Epi-
fqop.um, quem non nifi ob fecretiftima &
maximi ponderis negotia- Ravennam mifif-
fent, qui unum folummodo Subdiaconum
Jegarunt Romam ad Zofimum. -Qua: porro
ea negotia effent, etfi .ex .rerum temporis
illius ftatu promtum cuique fit divinare ,
non id tarnen neceffe hsec enim pluribus
locis , etfi paullo obfcurius, ut par erat ,
Auguftinus: Audivmus y^ inquit in eadem
epiftola ad Valerium Comitera, quanta tibi
cura f i t , ne quis infidietur membris Cbrifti
coopertüs velamine. nominis Cbrifti, five in
recentioribus inimicis j. quamque fis eorum-
dem inimicorum providus faluti; infeftus er-
rori. Hcec atque hujufmodi, ut dix i, & ab
alt is folemus audire ; fed nunc eaper fupra-
diclum fratrem plura & 1 teftatiora cognovi-
mus. Q\n fint WYi recentiores inimici Chri-
fti nemo- non videt : Pelägiani enim fiint
proculdubio. Sed, quando & quomodo eorum
ie faluti providum, inf eft um error i oftende-
rät, nifi pro. fua apud , Honorium gratia e-
difluraeliciendo, quo nifi facrilegum dogma
E D I T O R U M A D N O T A T I O N E S .
52 Intelligit proculdubio eam. condemna-
tionem , qua utriqqe a Zofimo damnati fue-
rani;,. Hanc. aut.em condemnationem præceffif-
fe, cum Auguftinus hunc librum fcripfit, per-
Ipicuum fit ex lib. 2. Retraft. in quo, c- 52.
duo libri ad Valerium referuntur poft gefta
cum Emerito fignata die 20. Septembrisranni
418. ; & anteriori cap. 50. de illonuri condemnatione
S. Doftor fcrmferat : Poft&a quam
Pelagiana htevefis cum fuis auBoribus ab Epi-
fcopis Ecclejhc Romance , prius Innocentio, deinde
Zofimo .... conviBa atque damnat a eft
de. .plura in Obferv. num., 31. & feqq* ubi
h%C fufius conftituta invenies.
<;.jg.,H°c & fequentia: teftimonia Quefnello
niftil .prodeflè oftendemus in Obferv. §. VH.
8 1 7 D e C o n c i l i i s A f .
ma,,ejararent i l l ; , & pellebantur ufbe , 8c
poenis aliis fubjiciebantur 1 Hæc funt tefla-
tiara' quæ tum cognovit de Valerio ‘Augu-
ftinus : ante ediftum enim illud: nihil a
Comitatu profeftum erat adverfus Pelagia-
nos, qui vix in Italia innotuerant ante
Zofimi Pontificatum.
Sed clarius adhuc Auguftinus: in ipfo li-
brq i. de Nuptiis & Concupifcentia cap. 2.
ubi exponens qua potiftimum de cauffa ad
eum de hac re fcribere voluiffet, Altera ,
mquit, cauffa eft , quia prof ants iftis novi-
tàtibus,, quibus hie difputando reftftimus ,
tu patefiate curando & inftando. efficaciter
reftitifti. Quid enim, amabo te , poteftate
curaverat Valerius , quid inftantia fua ob-
tinuerat, quomodo efficaciter reftiterat pro-
fanis novitatibus , nifi quod , ,ut edidfum
illud ab Honorio prodiret adverfus hæreti-
cos, poteftate & diligentia fua effiecit ? de
quo & vehementer epnqueritur Julianus verbis
ab Auguftino relatis lib. i,cap. io. Ope-
ris alias. imperfe£li, nunc perfect 1 ftudio do-
Öiffimi Vignerii Oratorii D. Jefu; Presby-
teri : verba enim Auguftini fuperius deferi-
pta ita infe&atur , falfa veris mjfcens , ve-
xaque etiam falfis retegens: Laudat. etiam ,
inquit, potentem hominem , quod noftris petit
iontbus , qui nihil dliud quam dart tanto
xtgotio judices vociferabamur , ut ea- qua
fubreptionibus aBa conftabat, emendarentur
potius , quam punirenturt examine , mole fua
dignitatis obftiterit j nec difeeptationi temp us
aut locum permiferit impetrare . Quod utrum
ille , ad quem feribitur , tarn nequiter, fece-
rit, quam teftatur ipfa laudatio, ipfe vider
r it . Ex hoc loco iucis plurimum accedit
verbis Auguftini fuperius relaris in laudem
Valerii. Quod enim a^lum ab ifto piiffimo
Comité laudavit fan£tus Do&or, cum ait:
frofanis iftis novitatibus ... tu poteftate curando
& inftando efficaciter reftitifti : hoc
ipfum eft de quo invidiofe queritur Julia-
nus, quod mole fua dignitatis obftiterit pe-
titionibus ipforum / qui nihil aliud , quam
dar i tanto negotio piâices vociferabantur , ut
ea qua fubreptionibus, aBa conftabat, emendarentur
potius , quam punirentur , examine
. Non poffunt intelligi hæc Juliani verba
de pofteriori judicio, quo fententiam Zofi-
ani corrigi poftularent Pelagiani. Qua enim
impudentia (ubreptitiam clamaffent illam
fententiam, cui adornandæ annus integer
datus fuerat, & ab eo judice , qui per to-,
Jum illud tempus faciüores illis aures præ-
buerat, de eorum innocentia tam arnicas ad
Africanos dederat lifteras , & tantum, eps
non abfolverat? Quod igitur hoc loco Julianus
feribit, hoc ipfum eft, quodCæleftius
Tom. III. . , .
E D I T O R U M A D
54 Ex Zofimi litfevis , ac multo magis ex
Çeftis primæ cognitionis Cæleftii colligebarur,
ipfi Jndulgendum fuiffe, fi quod fe damnaturum
promiferat, reipfa condemnaffet. Solum Afri-
cani metuebanc , ne mendaciis & fraudibus
i r e . c o n T l . P e l A G . 8 1 8
poft Innocentii PP. mortem ante> Zofi-
mi fententiam pófcebaf;-'.e?4m ipfo tefteZo-
fimo. Papa in prima triumA epiftolarum ,
Romano. fe ingeffit,examine expetens ea i<qua
de fe Apoflolica Sedi aliter.< quam op.ortuip
effent inculcata , purgari. Huiprexamini locum
tempufque non effe permiffum inftantia
Valerii Julianus ex laudatiöne Auguftini
affefit : nec difeeptationi tempus aut locum.
permiferit: quia , videlicet edifljüm Hqr
norii- emiffum eft ex Africanorum fugger
ftione & dil.igentia Valerii, quo C2ele.fti.us
Pelagiufque Urbi cedere , eorum affeclx vèl-
ut novi dogmatis affertores eonviftj damna-
tique ad judices pertrahi , exiliique inexorat
i , ut ait Auguftus, deportatione .puniri
jufti funt . Atque ita imperatorium edi-
ftum quo Innocentii' PP. Africanorumqlie
judiciis. fua firmitas vindicabatur, prsvenit
fententiam Zofimi, qua. 54 Csleftio brevi
induigendum timebatur, cum jam duabus
Zofimi litteris pene abfolutus effet.
Hoc S. Auguftinus non diffitetur,. imrao
vero confitetur clariffime-. Superioribus 'ei)jm
refpondens Juliani verbis , quibus idem ad-
diderat , fat is ex laudibus Valerio datis often-
di quid cuperet Auguftinus, fcilicet u contra
rationem, contra fidem , contra omnem
morum & dogmatum fanBitatcm , vi fera
& caca impotentia dimicaretur : ita fatisfa-
cit Juliano , ut non neget Valerium digni-
tate & auftoritate ufum , pbftitiffe ne ^xa-
mini locus & difeeptationi tempus effet,...
Contra vero totum hoc ultro conced itni-
Jiil in eo peccatum ah imperatore contra
fidem ,, fed potius pro fide &_ex fide aè:uip ,
& coercitionem jufte ab eo impofiram. Ocr
curreqfque ob;eéiioni, quam ex Donatifta-
rum exemplo vel fumebat, vel fumere po-
terat Julianus , quod videlicet non ita pri-
dem ad publicam collationem invitatj &
admiffi caufik fuse defendends locum tempufque
accepiffent, diferiminis rationem af-
fert, quod aliter cum his,,.aliter cum illis
adfum fit. Verba hsc funt Auguftini me-
ridiano Sole clariora . Abfit , inquit , chri-
ftianis poteflatibus terrena Reipublica, de
antiqua. catbpljcq fide dubitent , & pb hoc
oppugnatoribus ejus locum & tempus eyamt-
ms prabeant: ac non potius in ea certi atque
fundati , talibus , qualcs vos eftis., inimicis
ejus difcipliqam coercitionis imponant. Quad
enim propter- Donatiftas faBum eft , eorum
violentiffima turba fieri coegerunt , ignoran-
tes quid ante fit geftum quod eis fuerat
oflendend’um j quales vos turbas Dominus
avert at ut habeatis ; Dcotamen propitio non
ha bet is .
6. His , quse modo diximus, iucis robo-
F f f rif-
N O T A T I O N E S ,
venenum occuleret . Hac L de cauffa. dete&is
ejus .dolis, Zofimum, ne deciperetur , cerfis
cautionibus præmunierunt. Vide quæ in ;>Qb-
fervationibus n. 34. & feqq< difldrant-ur <. ’
Epifl
Zofi/
Afric