| Q_U E S N E L L I D l
CAP. h jenfis .dicitur , ve] ad illius inftar „confi-
£tam effe..
SufFragatur etiam Perroriio Chiffletius Jn
Notis ad Ferrandi Diaconi Breviationem
Canon um f vel potius eym cujyi antiquis
CoueiliorjHp editoijbu?1 vco®ciIiatIcum cam-
deni aflerit civita tern effe , qua: ZeHa Sc
Tiella, vel Thele , & Ufilla five Ufula ;
,ac pro.inde ic^em (£onciljum Zellenfe, Tiel-
lenfe , Telenfe. Et revera hanc Synodum,
qu? in plerifque Codifitius jaliis Telenfis
dicitur , Zellenfem appellari in Xreccnfi
Codice, teftis .eft jdem Chiffletius..
Tertiam viam ineunt Cardinalis Baro-
nius ad annum Chrifti 418. num. 31. &
ex ipfo Binius in Notis .ad hanc Synodum.:
ubi fecure pronimtiant non Tehenfe, ut ha *
.ftenus lefitum eft , fed Teleptenfe fcriben-
dum eflg ^hoq uno argumento jpoti , quod '
Donatianus Teleptenfis prjmq: fedis Epifco-
pus Synodo praffui/fe legatur in prooetnio ,
Atque adeo Sjrmondo arrifit ha:c utriufque
eonje&ura , ut certiorem nullam umquam
fuiffe emendationem auda&er afferat in Anti
rrhetico fuo adverfus Petrum Aurelium .
tamen Chiffletius lopo citato hanc
fpcii fui emendationem , miraturque hanp
confequentiam a viris doftis dedufram: ut
ram ob rem cekbratam Telepte Synodum
putarerit, ea.quod -illi praefuerit Donatianus
Teleptenfis; quafi non potuerit Synodus col-
ligi ac cejebrari praffidente prima fedis E-
pifcopo in alia ejufdem Provincia: civitate.
Chifftetio aflentior in quantum vocem
Telenfis retinendam efle cenfet, maleque in
ejus locum Teleptenfis efle fubftitutam in
Bmiana aJiifque pofterioribus editionibus
4 Conciliorum. .4 Omnes enim anteriores edi-
tiones , omnes Codices MSS. & recentiores
Sc antiquiflimi, Telenfem dicunt Synodum,
non Teleptenfem r Confirmatur ex eo quod
difficile effet, ut fcriba: omnes, quafi ex con-
di£fo in eumdem errorem incidiffent , prz-
fertim cum femel Sc iterum occurrat vox
ilia , in titulo fqilicet , Sc in prooemiali
Concilii narrations.: St in hac proxime fe-
quatur vOx Teleptenfis ^ quae vel una pote-
rat fcribas ab errore revocare . Certe eon-
ftans utriufque vocis hujus diftinftio ab il-
lis fa&a , accurate prorfus fcriptionis indicium.
eft .• alioquin ofcitantes vel ignari hu-
jufmodi opera: facile vel utrobique Telenfis,
vel utrobique Teleptenfis pofuiffent, vocum
fell ice t illarum fimilitudine Sc affinitate de-
lufi . Denique mendum iftud nec do£Iis ,
nec indo&is tribui poteft; indo&i enim ac
S S E R T A T I O X V . p<$A
illitterati feribæ .cum a genuina voce feri- CAP. j
beàido 'ÿecédunt, fnirpm eft E barbaram ali-
quam ac nüllîüs Ténlus vocem non fuppo-
nant : fed longe magis ftupendum , fi in
,e%m' hie vpcem .Cannes incidiffent,'qua»-vere
i^fricanam ipEpifcopaiernque ;.Ciyitatem ^ pro
Epifcopali Africanaque Ttidem civitate fufr-
pofui.ffent . Doéfi vero , qui bus ignotum
kion fuiffet, quid Tpl;enfis.civitas, quid T e leptenfis
illam in Proconfulari provincia ,
hanc in Bizacena; uniufque provinciæ Primaten],
in altera nec ..Synodum habere ,
nec ei praeeffe potuiffe : numquam Telenfem
Synodum earn nominaftent, quæ Teleptenfem
Epifcopum pro præfide habuit. Reftat
igitur , ut a femidoftulis impoftoribus id
fuèrit perpetratum : qui 'cum fraudem ar-
chiteftari fibi propofuerint, fatis eruditi non
fuerunt, ut perite earn adornarent ; quod
numquam fere non contingit.
Jam quod Chiffletius Telenfem ait idem
effe ac Ufulenfem, Tiellenfem , vel Zellen
fern , quia Za pro Diet fæpe ufwpatum
ajunt ab Afris ; fateor nimis hoc coa&um
mihi videri Sc à propofito alienum . . Efto
enim ufurpatum illud fuerit , quod eruditi
contenduat* refpe&u VocUm aliquarum ; at
nec omnium refpe&u fu it , nec refpeftu hujus,
de qua- quaefti© eft.' Si enim ita fui£-
fe t, non eft ratio cur in Notitia Procon-
fularis provinciæ diftinSiffime legamus De-
umhabet Telenfis •* in Byzacena vero habea-
tur ViHorinus Ufulenfis, cum utrimque-Jegi
deberet vel Ufulenfis, vel Telenfis . Si dixe-
ris ad diftinffionem alterius ab altera ita fa-
£lum effe .* non ergo confundenda, ut ifacit
Chiffletius 4 ifta nomina ; fed luüm diiique
civitati tribuendum, .Qqatnquam fatis pror
vinciis fuis difeernuntur., neç nçceffe erat,
ut una Telenfis , altera Ufulenfis in Notir
tia diceretur.. Præterea fi conjefturæ Chif-
fletianæ locus effe deberet, Sc Z a pro Dia
poni, vel hoc pro illo.deberet, dicenda effet
ilia Synodus Diellenfis, vel alia iterum
fa&a mutatione Tiellenfis. At conftantifli-
me dicitur Telenfis in omnibus codicibus ,
5 etiam in Corbejenfi perantiquo eodem , 5
ni fallor, quern laudat Chiffletius ; licet fu-
perius leftum in eo dicat Tiellenfis : me-
mini enim in eodem Corbejenfi Codice ,
qui affervatur in Afcetério fan£fi Germani
a pratis , legere me Telenfem Synodum ,
non Tiellenfem. Codicem Trecenfem commémorât,
qui Zellenfem Synodum appellat
eamdem, quam alii Telenfem : fed unicus
eft 6 adverfus innumeros . Adde quod ex 6
l i t - '
E D I T O R U M A D N O T A T I O N E S ,
4 Id falfum conftabit ex Obferv. c. 1. n. 4.
Hoc autem Concilium pec Teleptenfe, nec TV,
lenfe, fed Zellenfe yere fuiffe, ibidem proba-
bimus num. 7.
5 Verum quidem eft jn MS. Corb. ubi hoe
Concilium defcribitur, legi Telenfe ; fed ve-
rum eft ctlam , quod tradit Chiffletius, in
eodem codice, ubi Ferrandi Breviatio profer-
tur, idem Concilium appellari Tiellenje.
6 De codiçihus , qui Ferrandi Breviationem
continent ., P. Chiffletius loquitur . Per-
peram vero unicum affirmât Quefnellus advev-
Jus innumeros. Nam prater Trecenfe, non in-
numera font Breviationis exemplaria, fed unicum
.
5 D e S u p p o s i t . C (
CAP. I. littera T . ut habetur in antiquis Codicibus
/ac^*.s ^aP^us eft ad litteram C. vel
Z. fi dormitenc feribæ. Denique neminem
cordatum effe crediderim, qui cum in uno
Africans: Notitiæ loco legat Telenfem ci-
vitatem, Sc Ufulenfem in alio; non ad prio-
rem ftatim recurrat, fl forte in aliquomo-
numento de Telenfi civitate inciderit men-
tionem fieri . Sed de nomine fatis ■ fu-
perque di^urn : de re ipfa differendum
modo.
C A P U T I I .
Difcutitur Ferrandi Diaconi Breviatio Ca-
nonum, ubi Canones Telenfis , feu Zel-
lenfits Concilii exbibet ex epifiola Siricfi
Papa : interpolationifque arguitur.
PRimum confiât ex Breviatione Cano-
num Ferrandi Diaconi aliquodvel plu-
ra Concilia habita effe in Africa, quæ Cel-
•wnfe , Zellenfe , velrTnJ-ettfe nuncupentur.
E t ex ifto quidem Fefb'rtdi'Diaconi Opu-
lculo , de Telenfis feu^ llen fis Concilii ,
cpiflolæque ei annexæfihceritate fecure pro-
nuntiari poffet, fi de ipflus Breviationis in-
tegritate conftarét ; leum quatuor décréta
verbum e verbo iliic deferibantur ex ifta
x epiftola. At merito in aliqua fui parte 1
adulterata &. interpolata effe mihi videtur
ilia Ferrandi lucubratio : nec mihi fo-
lummodo; fed 8c viris quorum acerrimum
habetur in antiquitate ecclefiaftica judicium
.
Francifcus Florqns vir doaiftimus inDif-
fertatione de origine , arte Sc auftoritate
Juris Canonici pagina, 1 6 3 . fatetur ultro
; a hanc Ferrandi Breviationem 2 nævis fcate-
re , Seid neminem inficiaturum, qui atten-
tiüs infpexerit Ferrandum, num. 103. 105.
109. n o . h i . 112. 113. 114. 1 1 5. 185.
188. 216. Sc 221. quæ enucleatius examir
tianda refervabat vir'eruditus in nova, quam
parabat , Ferrandi editione . Noftri non eft
inftituti his immorari : periculum tamen in
uno 8c altero capitulo faciamus, ut ex un-
gue leonem agnofçàs . Numero fcilicet 103.
lie habetur : Ut Presbyteri alterius regionis
prafentibus Presbyteris non facrificent : a
fenfu Canonis longe hæc abfunt . Quod
enim jn Græco legitur liri^eopioi irpecr/Sirei
poi, aliæ verfiones de conregionalibus Pref-
byteris , aliæ de Viçariis feu ruris Presbyteris
interpretantur : nullæ de alterius re-
Tom. III.
E D I T O R U M A D
cum Corbejenfe . Porro non minus facilis eft
librariorum lapfus ex littera T ad Z , quam
a> littera Z ad T j ita ut ex Zellenfi iacile
feribi potuerit Telenfe, nifi forte id ex Afro-
rum confuetudine acciderit . Vide Obferv. c.
1. n. 6. Qoodfi Notitia: Zellam in Africa non
memorant , illam \ tamen laudat Strabo; &
Donatianus plebh Zellenfis Fpifcopqs laudatur
INC. T E L E N S I & C . q 6 6
gionis Presbyteris. Turn de Epifcopis, co- CAP. ir.
ram quibus offerre prohibentur, ne verbum
quidem. Denique civitatis nomen omittit
in altera Canonis parte, quod in ea necef-
farium eft, ut de Presbyteris civitatis fermo
effe mtelhgatur , non de aliis quibufvis .
Nuip. 105. prohibetur : Ut Diaconi judicio
popult non eligantur : ex Laodiceno XIII. cum
de Sacerdotibus Canon fancitus fit . Non-
nulla etiam occurrunt in ilia colle&ione •
quæ annotationi alicujus ftudiofi fimillima
funt; quale eft illud num.'194. Hoc & in
Concilio Thenitano Jlatutum efl : quod a cita
ndi more , qui Ferrando .ifamiliar.is eft ,
abhorret. Multa etiam obfervat Chiffletius
hujus Breviationis Ioca, quæ medica manu
mdigeant.
_ 2. Non fatis liquet 3 an Concilium feu
Zellenfe, feu Telenfe a Ferrando citatum, *
m ea Breviatione ad eumdem locum perti-
neat. Et , fi quidem ejufdem loci eft , an
unura fit Concilium , an plura ? Pro uno 8c
eodem habetur a Francifco Florente , Petr.
Fr. Chifftetio, Guillelmo Voello, Henrico
Juftello , Sc dofliflimo Cardinale , quem
primum nominare debueram , Jacobo Per-
ronio. Quam perfuafionem inde natam pu-
to , quod quæ Concilio fimpliciter Zellenfi
vel Cellenfi décréta tribuuntur, fumta vi-r
dentur ex Siricii epiftola in eo Telenfi feu
Zellenfi Concilio recitata , quod cum ilia
citatur a Ferrando : turn etiam nominutn
affinitas laudatos fefiptores in earn trail:re
fententiam potuit.
Plura effe & diftin&a Concilia putat Al-
taferranus in Notis ad Ferrandi Indiculum r
nec invitus ei affentior . Primum quia di-
ftin£la funt nomina . Deinde quod ubi de
Zellenfi fermo eft , protinus additur ex epiftola
Siricii Papæ : non item quando de
Cellenfi. Præterea ratio non eft cur non
admittatur Cellenfis Synodus a ZçHenfi di-
ftinfta , fiquidem duplex occurfit civitas
Cellenfis dicta in Africana Notitia: altera j
quidem in provincia proçonfulari, cujus E- provincia-
pifeopus loco quadragefimo quinto legitur run* Àfri-,
Cyprianus Cellenfis ; altera vero in Mauri- cay>aYt*m
tania Sitifenfi, cujus Epifcopus Crefciturus ® EP‘f c°'
Cellenfis nominatur loco decimofeptimo: : pud^Sir-
ut verofimillimum fit in alterutra civitatum mondum
lllarum habitum eflè Concilium in ea Bre- & Cbiffle-
viatione Cellenfe feu Zellenfe commémora- t‘um *n
turn. Denique ex decretis , quæ Cellenfi Eertandt>,
feu fimpliciter ac fine addito Zellenfi tri-
huuntur a Ferrando , vix ullum eft quod ditionis '
P p p 2 pof- Labbeana.
N O T A T I O N E S .
ifi Collatione Carthaginenfi anni 411. Nihil
autem addimus de voce Ufulenfis quam nulli
codices approbant.
1 Hanc thefim falfam probaturi fumus in
Obferv. c. 2„
2 Confer Obferv. c. 2. n. 1. &2. ubi hanc
objeétionem disjiciemus,
3 Vide eafdem Obferv. c. 2, n. &
ft