Erche m-
baldi Can
cellarii,
Ifaac L in «
gpn. Capitula
,
t. x. Ba-
luz.p.jz33,
Capitula
Herardi.
M.p.1283.
CCLXXXIV D e a n t , C o l l e c t io n . 8c C o l l e c t . C à n .
etiam fibi fubjedis, vel çommiffis facienda perdocere debent. Quarta Addi-
tip proli'xior, quæ varia difciplinæ capitarefpirit, confiât ex capitulis C LX X l.
aç in bis pleraque ex pfeudoiftdorianis impofturis fumta funt. Cum Benediélus
Levita nullius document!, ex quo capitula excerpfït, mentionem faciat; utea
quæ fouria, vel fincera fm t, difcemerentur, non exiguo ftudio & collatione
opus fuit . A t in Addition? quarta ipli fuppolititii fontes allegantur iis 'titulis,
qui apud Ifidorum jnveniuntur ; quod indicio e ft , non folum hujus Additionis
auçtorem diverfum efle a Benedifto Le v ita, qui ab allegandis fontibus abfti-
nmf ; verum etiam eo tempore, quo hæc Additio fafla fu it , Ifidorianam col-
leçtiqnem celebrem & pervulgatam fuilTe, adeo ut ejus documenta uti jam nota
luis titulis indicarentur, Hujus autem Additionis tempus erui poteft ex præ-
fatiuncula eidem præfixa, in qua hæc leguntur: Sequentia quedam capitula
ex Jandorum Patrum decretis, & Imperatorum edidis colligere curavimus ,
‘‘tgue tnter noftra capitula lege firmijfima tenenda gcnerali conjultu Erchem-
baldQ Çancellarto noftra tnfererejuffimus. Duo Erchembaldi Cancellarii me-
’ . ter TCarol° Magno imperante , alter fub Lothario X. Cum hæc
Additio fpunas Ifidori merces receperit, quæ multo poil Carolum Magnum
prodierunt, Erchembaldus m laudata épigraphe nominatus ille elfe cognofci-
laribu^accefl'' 0t” an° B ^orult ' Hoc erS° tempore quarta Additio Capitu-
V. Hoc integrum Capitularium corpus cum fuis Appendicibus olim editum
tu it . Omnium vero prællantiflïma eft Stephani Baluzii editio Parifienlis anni
1677. duobus tomis in fo lio , quibus eadem Capitularia multis 8c documentis,
oc notationibus illuflravit , Præmiffa funt inter cetera quotquot originaria
Capitulana invemre potuit partim édita, partim inedita, ex quibus tamquam
ex fontibus Jaudati colleaores Anfegifus, 8c Benediàus L e v ita , 8c Additio-
num auftores capitula derivarunt .
t- y/' A 1}1»“ Capitularibus Regum Francorum disjungenda non funt Ifaac
xspileopi Lmgonenlis capitula , quæ ex iifdem Capitularibus excerpta fuerunt.
Hic Epifcopus ab anno 859. telle auétore Chronici S. Benigni, compofuit li-
rum, qui dtcttur Canones Ifaac, eoque ex libris canonum utiliorà queque
ettgenao in unum volumen coarHavit. Is autem omnia fumfit ex tribus po-
ltremis Capitularium libris, qui Benediélo Levita auflore poft Anfegifum edi-
t i , leparato volumine continebantur. Tradit in præfatione idem Epifcopus, lé
ea capitula excerpfîffe , que fonde Romane & Apofiolice Ecclefie Legatus
venerabtlts Bonefacms Magonctacenfis Archtepifcopm -vice Zacharie Papa una
cum orthodoxe Karolomanno Francorum Principe in duobus Epifcoporum Con-
IL aM g j W W Ecclefie Dei confcripfit, qu/que etiam idem
rapa Zacharta Jub anno Incarnationts Dominke DCCXLII. auüoritate apo-
Jtohca confirmait, & omnibus Ecclefie Dei fidelibus irrefragabiliter obfer-
’vanda confiituit. Hæc cum præmonuerit ,'u t fùæ colkaioni auftoritatem crea-
T “ “ eff t a PUL Ga ios Apoftolicæ Sedis auéloritas, patefaciunt. Animad-
vertendum vero e ft, hæc Ifaac affirmalfe innixum teftimonio iplius Benedifli
l V !" fuo Ptooemio idipfum ingeffit. Hæc autem S. Bonifacii delee
i u fd e m R pnprl? A ! ^ .IaPæ ^ on.fi™ a ti° fola prima capitula refpicit libri primi
mldern Benediéli, inter Capitulana qumti ; nam cap. É habetur epiftola Zacap.
a. & 3. afferuntur duæ Synodi
L jSat| apoftolici Carolomanno præfente celebratæ, altéra anni
'•XI !PfUd L lp t l ,nas ,ann o 743- Hæc Ifaac colleflio dividitur in titulos
A m W autem Mtuli plura capitula compleéluntur.
VII. btephanus Baluzius addit etiam capitula Herardi Archiepifcopi Turotem
capqitulaeXCXTPltUlari^ R ^ m F “ um collefta c r e d u Z ^ n T lu-
tem ca^ ula C X L . quæ ,lle recitan julîit in dioecefana Synodo anni 858.
K S Kal. Junn . Idem fane Baluzius notationes librorum Capitularium affi-
Ê Ë i fZ W M i CX ?,ulb.us,.‘i.uællbet capitula compendio excerpta exiftimat. Ve-
bæ.c / ap!î“ Ia " UH° »jdicio ex Capitularibus potius, quam ex aliis Turis
canomci fontibus fumta dici queunt. Eædem enim fententïæ in pluribus aliis
iUa°Theodulfie,Aurelia * capitula ejufdem generis e f l l videntur ac
I neodulfi Aurehanenlis, qui cum ante Capitularium libros floruerit , ex
his
P a r s IV. d e a n t . C a n . B r e v ia t . &c. C a p . IX. & X. c c l x x x v
his profeâo nihil derivavit. Ejufdem quoque rationis funt capitula Ahytonis Capital»
Bafileenfis, Walteri, feu Gualteri Aurelianenfis, Hincmari Remenfis, Rodulfi &ahi'ôfïi.
Bituricenfis, Riculfi Sveffionenlis, Attonis Vercellenfîs, 8c aliorum fimilium,
quas non magis ex Capitularibus, quam ex Synodis derivari potuerunt.Unum ;
hic addimus, laudata Herardi capitula inveniri etiam in MS. codice Vat. Regln
® 611. ubi plura capitula lïmul coeunt, çonficiuntque capita X L V I.
C A P U T X,
De ntanufcripta collefiione Sorbonico-Mutinenfi in partes duodecim diftributa.
Hac fecuk /X exeunte in Italia lucubrata oftenditur , De uju legum
Romanarum in colleßionibus.
I. /^*OUe£lionem nulli tum amplitudine tum vetuftate concedentem, quam
elegantiffimus alfervat Sorbonicæ bibliothecæ codex 841. commendant
P. Couftantius in præfatione ad tomum 1. Epiftolarum Romanorum Pontifi-
cum num. 16g. 8c Francifcus Salmon ejufdem bibliothecæ præfeélus in traéla-
tu gallice infcripto De F Etude des Conciles & de leurs collerions part. 2.
c. 1. Porro Correélores Romani in editione Gratiani colleftionem canonum me-
morant ex bibliotheca Ecclefie Mutinenfis. Ä t cum ex ea nihil afférant nili
quafdam leéliones, quid ea effet ignorabatur. Nos autem in bibliotheca Vaticana
codicem na£li fumus fignatum num. 4899. qui exfcriptus ex Mutinenfi
exemplo , iifdem Romanis Correétoribus uiui fuit. E x comparatione vero titu-
lorum, qui ex MS. Sorbonico a laudatis Scriptoribus referuntur , cum iis titulis
, quos in hoc Vaticano exemplo invenimus , eamdem prorlus colleélionem
in utroque contineri deprehendimus, quam idcirco colleélionem Sorbonico-Mu-
tinenfem diftinélionis gratia appellavimus. Invenimus præterea in bibliotheca
Vaticana duos alios perantiquos codices Palat. 580. 8c 581. quorum unus quatuor
tantum priores partes ejufdem colleélionis , alter autem partes très item
priores tantummodo continet • fed uterque caret ea præfatione , quæ turn in
Sorbonico, turn in Mutinenfi ac Vaticano exemplo legitur . Ex his vero co-
dicibus, quos commode evolvimus, accuratiorem hujus præclaræ colleélionis
defcriptionem afferre licebit.
II. Hæc in partes duodecim diftributa e f t , quibus in MS. Vaticano hæc
præfatio præfigitur . Domino magnifico , vigilantiflimo Paflori , & precellen-
ttffimo Archtprefuli Arijelmo nos minime gregis ipfius ovicule & peculiares
quodammodo vernule pontificale decus inenarrabile v meritum votis fedulis
imprecamur. Laudibus providentie veftre preferendum indite pafior acumen
, ecclefiafiicis utilitatibus provide ac falerter profpiciens, & ad commu-
nem gregis fibi commijfi projeHum internis femper externifque decertans, »0-
ftram quoque parvitatem inter reliquos fuorum famulorum permonere fre-
quentius & ad potiora fiudia incitare non abnuit, prec'tpiens. omnimodis &
injungens, ut Jacrorum inftituta canonum , quecumque ab ipfis chriftiane
fidei primordiis fände atque catholica Ecclefie magifiri, Apofioli videlicet
atque apoftalici viri , ad pofteritatis inflrudionemjcriptis indideré fuis, coad-
unandi 6* coaptandi in qnam formulam pro modulo tngenioli noftri qualem-
cumque diligentiam haberemus. Nos vero imperitia, exiguitatis , atque im-
becillitatis nofire admodutn confcii, opus tarn arduum nulla prorfus temeri-
täte aggrediendum, nulla audacia prefumendum duceremus , nifi vefiri com-
pelliret cenfura mandati : prefertim cum in hoc ipfo robuftiores perfpicatio-
ref que viros tarn Grecos quam & Latinos certum fit defudaffe. Nam in al-
ten Ferrandus Carthaginenfis Ecclefie Diaconus , in altero autem Crefconius Crcfcon.
quidam ejufdem operis imitator, ecclefiafiicarum fandionttm quamdam vide- laudati.
tur feciße concoraiam ,■ nobifque magnopere cavendum , ne forte id idem re-
f amenda , aut compilatorum , aut derogatorum devitemus infamiam.Ut ergo
veftre preceptiani, que nos fupra modum cogit, vefiroque ardentijjima amo-
ri fatisfacere valeamus, poft divinum prefidtum vefire nobis ante omniapa-
terne benedidionis adejfe precamur fuffiragium , quatenus inter alios vefire
dominationis alumnos , etfi non de proprio, f altem de aliéna labore , vefiro
s pro