Veiufliora
exempla
Athanafii
nomine c.v
rem«
Aultor
lymboli
ejuldem
Latinus,
Non eft
Vigilius
T apfenGs
$>^5 E d i t .o b .u m O b s e b .v a t i o m f . s p5!$
atque alias fententias ex eodem derivalfent: qua: tarnen in ea profeffione non
inveniuntur. Antiquitäten! vero ejufdem fymboli ipfa Toletana IV. Synodo
anteriorem aptius adftruit manuferipta colleflio, quae continetur in pervetuftis
codicibus Barb. 2888. & Vat. 134a. In hac enim exhibetur epiftola canonica,
quam fub initium y i . faeculi celebrem, inter documenta Juris canonici veteris
edidimus.n. 4. ac in eadem lie canon primus exprimitiir. Primuni omnium
FIDEM CATHOLIC AM omnes Presbyperi, & Diaconi, feu Subdiaconi me-
moriper peneant ; & ft quid ( leg. ft quis ) hoc faciendum prapermippap ,
quadraginPa dierum ( leg. diebus ) a , vino -^b/lineanp ( leg. abftineap.) &c.
Fidei capholica nomine indicari fymbolum Quicumque, certum fit ex anti-
quiffimis ejufdem fymboli codicibus, qui idem fymbolum ( ut mox videbimus)
Jidem capholicam inferibunt. Ea enim refpiciuntur ipfius fymboli verba : Up
peneac CATHOLIC AM FIDEM, FIDES auPem CATHOLIC A hac eft. Et
in tine: Hdcyeft FIDES CATHOLIC A See. Adde Venantium Fortunatum ,
cujus expofitio in fymbolum Quicumque 3 Muratorio edita tom. 2. Anecdot.
Latin, pag, 212. infeibitur: Eupofepio Fidei capholica ForPunaPi: ficenimhanc
inferiptionem intelligendam putamns, ut Fortunatus auilor fit, non fidei ca-
tholtca, feu fymboli Quicumque, led expoflpionis in eumdem fymbolum, quem-
admodum alias expofiptones edidit in fymbolum Apoftolorum Sc in orationem
dominicam. Hac funt duo teftimonia feculi v i . Si autem hoc tempore non
folum Fortunatus hanc Fidem capholicam explicavit, j verum etiam canone
praceptum fuit ut Omnes Presbyteri, Diaceni, 8c Subdiaconi ipfam memori-
ter difeerent: jjlam jamdiu ante feriptam ufuque plurimorum receptam fateri
necefte eft.
, 111. Vetuftiora porro ejufdem lymboli exemplaria vel titulo carent, vel fine
auctoris nomine inferibunt tantum Fides capholica. Primi, generis funt MS.
Ambrofianum, olim Bobienie, ante annos mille 8c amplius exaratum, in quo
noftrum fymbolum fine ulla inferiptione legitur, tefte Muratorio loco allega-
to pag. 224. & codex Colbertinus 784. cevo circiter Pipini feriptus, in quo
ejufdem fymboli pars legitur; quia librarius ita mutilum fe Treveris in vetu-
ftiore utique codice reperiffe teftatur, nullo aufloris nomine, aut titulo defi-
gnato. Tres alii codices referuntur a Benediiäinis editoribus operum S. Atha-
nafii $. 2. Di at riba: in fymbolum Qtucuniquc pag. 721. unus Regius 4908.
alter Colbertinus 3133. ac tertius. laudatus a Felckmanno, in quibus hoc fymbolum
omni titulo , Sc auftoris nomine caret. Inter fecundi autem generis
exemplaria prater ilia feculi v i. qua: ufui fuerunt Fortunato, & autlori epiftolacanonica,
de quibus diximus numero pracedenti, omnium, quae haile-
rtus inventa funt, antiquiffimum eft illud quod ab Ufferio laudatur , ,ubi
nullo aufloris nomine hsec inferiptio prafigitur : Fides Capholica . Idem legi-
tur in duobus MSS. Vat. 81. & Vat. Reginse 12. eumdemque titulum exfti-
tiffe in codice, quern adhibuit Theodulfus Epifcopus Aurelianenfis, liquet ex
Capitülari ejus fecundo paullo poll initium. Athanafii itaque nomen non ab
auftore initio adferiptum , fed pofteriori tempore induflum fu i t : unde pofte--
riora tantum exemplaria Sc feriptores feptimi , o£tavi, Sc noni faeculi illud
praeferunt.
IV. Ham, quae ex codicibus Sc antiquioribus teftibus produximus, deberent
fufficere, ut hocce fymbolum S. Athanafio pofteriori tantum aetate fuppofitum
dignofeatur. Ipfi quidem, non polfe illud adferibi alia plura argumenta convin-
cunt, turn qua: in pracedenti Differtatione Quefnellus digeilit § .x n . turn quae
poftea addiderunt PP. BenediSlini editores operum S. Athanafii in peculiari.
Diatriba de eodem fymbolo §. 3. Ludovicus Muratorius tom. 2. Anecdot. Latin.
in difquifitione de eodem argumento, Sc noviffime P. Dominicus Maria
Speronius dilfert. 1. de fymbolo vulgo S. Aehanafii Patav. 1750. ubi praeterea
hujus fymboli auilorem, non Graecum, fed Latinum eile evidenter oftendunt.
Tota autem quasftio nunc, in eo verfatur, cuinam Latino feriptori hocce fymbolum
tribuendum fit. Quefnellus Vigilium Tapfenlem opinatur. A t ejus len-
^ tentiam primum impugnavit Jofephus Antelmius in nova de fymbolo Aehana-
fiano difquifipione Pariliis edita an. 1S93. cui hac in re audtores paullo ante
memorati calculos addidejre.
V . Cery
. Certe quod ait Quefnellus, eumdem Vigilium nonnulla ejufdem generis
opera Athanafii aut aliorum Scriptorum nomine edidilfe, non fatis probavit ,,
Sola Alpercapio SanElt Aphanafi* Epifcopi conPra Arrium, Sabellium, atque
Phopinum hxrepicos in dialogi formam leripta, Vigilii quidem eft, cum ab ipfa
Vigilio laudetur lib. j. contra Eutychem cap. 2. at non 'idcirco Athanafii nomine
edita dici debet, cum in ^prafatione moneat fe Athanafium loquentem
inducere, ut alii feriptores inducere folent alios, quos tamen nemo idcirco dialog!
audlores putant. Librum contra Marivadum , feu Varimadum Idacii Cla-
ri nomine vulgatum Vigilio quidem adjudicavit Chiffletius , propterea quod-
ipfe Vigilius in laudata Altercatione lib. 2. ’ n. 45. librum adverfus eumdem fe
edidilfe profitetur. Cum vero in eadem Altercatione yigiliiis prolixum locunv
recitet ex fuo opere contra Marivadum, qui in tribus Idacii libris contra Va>
rimadum non legitur • hinc fatis tute colligitur, librum Vigilii contra Marivadum,
diverfum elfe ab Idacii1 libris contra Varimadum, nec ad nos perve-
niftè. Quare hi poftremi contra Varimadum libri Vigilio tribui nequeunt, ac
11 ementitum Idacii nomen eifdem prafixerit. Vide plura apud Antelmium loco
iMdato, Sc admonitionem pramiflam libris de Sanéla Trinitate in editions
noViffima operum S. Athanafii tom. 3. pag. So2.> Similia reponi queunt ceteris
opufeulis, qui aliorum Patrum, aut Athanafii nomine infcripti eidem Vigilict
a nonnullis addicuntur. Libri duodecim de Trinitate inter Athanafii opera eo
pracipue nomine Vigilio tribuuntur a Chiffletio, quia laudantur in prafatione
iibrorum Idacii Clari contra Varimadum, quos a Vigilio Idacii ementito n&j
mme editos prafumfit : quam hypothelim jam tefellimus. Sicut' autem libri
contra. Varimadum, non■ Vigiliis fed Idacii funt; ita etiam libri de Trinitate,
3?0?,., ILIUS j n laudata prafatione fe lucubrafle affirmât, ejufdem Idacii, non
vigiln eue dicëndi funt . NeqUe vero quicquim movere poteft Chiffletii ni-
“ SL qUk ut ,eofdem. libxos de Trinitate Vigilio afferat, longum illud tellimo-
mum ab eodem Vigilio recitatum in Altercatibne memorata, & excerptum ex
luo libro contra Marivadum,:iii--ipfeQe Trinitate libris1 invenire ftUduit . ï f e
que enim_hoc efficerè potuit , ‘nifi aliquot fententii3'& Paullinis lbcis hinc in-
de colleeliS. Praterea hi libri nulpiam inferibuntur contra Marivadum ; Vigft
lius autem illud teftimonium ex libro contra Marivadum fe eruere tradidit .
Vides ergo, quam imbecille hüc argumentant f i t , quod ex prafumto, fed non
p1? ij ° U^U ducifur: Cum porro libri de Trinitate non fint Vigilii ,
led Idacii; formula: fidei eifdem inferra, 8c inferiptæ Athanafii nomine, fiquid
probarent , non pro Vigilio , fed pro Idacio probarent. Adde quod iidem libri
in quibufdam codicibus concluduntur libro o£tavo ; illae autem fidei formula:
ad pofteriores libres pertincnt, qui alii auclori trijjuendi videntur. Confer admonitionem
PP. Benediélinorum in eçfdem libtos tom. 3 . 'pag. S o i. In aliis
autem manuferiptis ita Sc ordine, Sc numero, Sc. inferiptionibus diferepant, ut
nihil certum de primævo fetu conftitui queat. Vide Jofephum Blanchinium in
Enarratione pfeudo-Athanafiana in fymbolum Apoftolorum pag. 6q.
V I . Opponitur , fymbolum Quicumque in quibufdam codicibus illigatum ,
feu potius fubjeflum reperiri Altercationi contra Arrium, Sabellium , atque
Photinum, qua; certe Vigilium habet auélorem. Quid inde ? Num hinc reSle
infertur utrumque opus elle ejufdem auétoris ? Minime gentium . Libra-
rn .Jjnrn fæpe plura diverforum feriptorum opufcula in eodem codice feribe-
re lolebant. Stili ac fententiarum fimilitudo cum operibus Vigilii y etiamfipro-
baretur, in hifee fidei documentis leviffima ratio eft. Quis enim ignorât, earn
efle catholicorum confuetudinem, ut in feribendis fidei profeflionibus , ac in
proponendis fidei dogmatibus formulæ 8c loquutiones in Ecclefia receptæ adhi-
beantur, novæ autem vitentur? Hinc formulas non diftimiles in diverfis/ licet
feriptoribus, qui eadem dogmata tradidere, invenire licebit, ut ne tamen ex
hac loquutionum fimilitudine eümdem efle diverforum opufculorum auâorem,
colligi queat. Hac de cauffa jure P. le Quien in diflèrt. i. Damafcenican.i^.
pag. 9. inefficacem demonftrat parallelum fententiarum fymboli Quicumque cum
aliis fimilibus Vigilii fententiis*, quippe & S. Auguftinus fimiles formulas ac
fententias exhibet.
V IL Hæc, quæ Quefnelli fententiam refpuunt, æque valent contra Antelmium,