ccxl De ant. Collection. & Collect. Can. „
me., qua: in Conciiiis infcribitur Burchardo Epifcopo Wirciburgenfi. Vide ibidem
obfervationem Pagii. Item ejufdem epift. n . ad Ruginfridum & alios
Epifcopos Gallos atque Germanos. Item ejufdem Pontificis ad Bonifacium epi-
ilolæ très, ideft' 9. 12. & 1. Huculque etiam Merlinus, quern deinceps codex
fuus déferait . A t in noftris exemplaribus fubjiciuntur duæ epiftola Bonifacii
ad Stephanum II. Papam, quarum prima édita eft tom. 8. Concil. col. 403.
altera vero inter Opera feu epiftqlas ipfius S. Bonifacii eft epift. 97. Dein epi-
ftola Danielis omnibus Regibus, Ducibus &c. ibidem epift. 33. Turn epiftola
Caroli Majorifdomus Epifcopis, Ducibus &c. tom. 8. Concil. col. 175. Po-
ftea Concilium anni 742. quod in vulgatis Germanicum appellatur, ibidem
col.- 269. Item alia Synodus ad Kalendas Martias in lo c o , qui dicitur Lipti-
nas : ibi col. 273. Turn Bonifacii Moguntini epift.-19. ad Ethobaldum.Regem
Merciorùm : ac tandem alia ejufdem epift. 20. Buggani Abbatiffe.
VIII. Defcriptis poftea ex Ifidori colleflione Capitulis Angilramno traditis
ab Hadriano I. Pontifice, nec non excerptis ex aftionibus Concilii Calchedo-
nenfis una cum altercatione inter Liberium & Conftantium , hæc documenta
adjiciuntur . Duæ epiftolæ Innocentii II. una ad Samfonem Remenfem & Ervi-
cum Senonenfem cum fuffraganejs, ■ alia ad Bernardum Abbatem Clarevallen-
fem infertæ in Concilio Senonenft anni 1-140. tpm. 12. Conciliorum col. 1531.
Concilium Remenfe anni 1148. fub Eugenio III. Ibidem col. 1652. Clauditur
colleffio cum Notitia provinciarum, quæ in aliis quoque Ilidorianis MSS. de-
fcribitur. In fine adduntur v ita breviores 8c catalogus Rotnanorum Pontifi-
cum , de quibus n. 2. diximus .
IX. Cum poll documenta ad S. Bonifacium Moguntinum pertinentia nullum
trium feculorum fubfequentium ibidem fuppetat ufque ad Innocentium II.
8c Concilium Remenfe j fulpicio non levis exoritur, hæc poftrema documenta
feculi XII. additiones effe recentiores ; collefforem vero ceterorum additamen-
torum vetulliorem aliquem ftudiofum virum fuiffe.q. qui in epiftolis & Concinumcolie
Bonifacium fpeflantibus defiit. Quidquid autem hac in re, credatur,
ftio eftGsi- banc certe colleflionem in Galliis digeftam oftendunt additamenta documento-
rum, quae vel.Gallicana font-, vel ex, antiquioribus Gallicanis; colleftionibus
excerpta fuerunt . Quæ ad S. Bonifacium Moguntinum pertinent, epiftola Leo-
nis Bituricenfis-, V iflo r if Cenomanenfis, Sc Euftochii Turonenfis ad Epifcopos
inter tertiam provinciam conftitutos, Concilium Remenfe, & alia ejufdem generis
ita Galliarum propria funt, ut non nifi a Gafticano tarn facile inveniri
& coliigi potuerint. Concilium Telenfe in foils, • Gallicanis colleftionibus in-
ventum eft . Multa colleffor fumfit ex Codice canonum a nobis recudepdo ,
quern non Romanum, fed Gallicanum effe Codicem oftendemus in Obferva-
tionibus ad Quefnelfi Differtationem XII. Cetera: additiones in' aliis Gallicanis.
colleélionibus reperiuntur, v e l ! in Hadriana , quæ ad Carolum Magnum
Præftifntia mifla, in Galljis' difleminata erat. Harum Additionum præftantia vel ex eo
dmonum. * perfpicitur , quod multa contineant, quibus careremus ,'nifi exinde prodiiffent.
Vide inter cetera qua»' de Leonis epiftolis in hanc rem animadvertimus tom. 1 .
pag. 529. n. 26. Documenta fere omnia harum Additionum fincera : quæ autem
pauca funt apocrypha, vetuftiorem originem habent , aç propterea in aliis
antiquioribus MSS. inventa fuere. Harum quidem Additionum colleéfor, qui
tarn pretiofa monumenta fumma diligentia expilcatus eft , non earn fingendï
indolent prafefert, qua alia multo plurà, ut Pfeudoifidorus fe c it, commend-
tia ingemffet,
C A P U T ■ V I I I
De codice Cantabrigenfi, quern Tabricius & Larroquanüs laudant. De duobui
MSS. Vatp. 1343" O" 1 ;’44- Epiftola S. Gregorii Magni, qua Auguftini .
interrogationibus refpondet, cum'proaemio nondum imprtjfo, & forma,
a vulgatis diverfa ex iifdem MSS, producitur.
I- TV y f Erlinum puram Ifidorianam colleélionem non edidiffe, fed illam, quas ■ IVA eft multis additionibus; auélior, ex haélenus difputatis liquet. Hinc
puram Ifidori colleélionem feparatim edi, recenferique ad finceriorum manufcri
Pi^as I I I . de Collect. Dionysiana &c. Cap. V I I I . ccxli
fcriptoruih'codicum fidem plures eruditi viri peroptarunt . A t videndura eft ,
ne pro finceris Ifidorianis exemplis ilia habeantur, qua a MSS. Vatt. £30. 8c
631. ex quibus illam defcripfimus capite fex to , diffentiant. Joannes Albertiis
Fabricius tomoXI. Bibliotheca Gra ca lib. 6. c. 1. pag. 17. idem eruditorum
defiderium proponehs, inter praftantiora Ifidoriana colleflionis exemplaria, ad Cod«
qua ea editio exigenda eflet, refert codicem Cantabrigenfem, qui feculo X I .Cant,brig’
emptus fuerat a Lanfranco Archiepifcopo Cantuarienfi., 8c eximie laudatur a
Matthao Larroquano in epiftola, quart» a Bafnagio Bellovaiio editam , idem
Fabricius recudendam putavit. Notat autem Larroqtianus, in eodem codice de-
efle prafationem & ordinem celebranda Synodi, tres tantum exhiberi S. d e mentis
epiftolas, ceteras vero plerumque multum differre a vulgatis, qua funt
identidem tertia, vel media etiam parte audliores, quam in eo codice. Ordinem
praterea diverfum commemorat, quern in alio recentiori MS. Cantabri-
genfi non tarn a vulgatis, quam a codice Lanfranci diffimilem affirmat. Pri-
mo Carthaginenfi Concilio pramiflam teftgtur epiftolam Aurelii 8c Mizonii
ad Synodum Carthaginenfem, qua in Merlino non legitur. Ex his autem
idem -Larroquanus puram Ifidori colleffionem non in editione Merlini, fed in
hoc codice contineri credidit. Aufliora autem documenta apud Merlinum li-
brariis tribuit, qui in illis exfcribendis addiderint qua ipfis placuiflent. Cum
vero nos codicem Vat. <530. Pfeudoifidori atati fupparem nadti fimus, quocum
alii item Ifidoriarii turn antiqui, turn recentiores concinunt • nihil dubium e ft,
quin hi memorato Captabrigenfi exemplo anteferendi lint. Hoc quidem exem-
plum ab integra Ifidoriana colleflione alienum fatis demonftrat ipfe defeflus
turn prafationis, turn ordinis celebrandi Concilii, qua duo praterlaudatos ve-
tuftiores codices Hincmarus quoque Pfeudoifidori avo proximus ex primitivis
Jtujus exemplaribus laudat. Cetera vero ejufdem codicis a Larroquano notata,
qua cum vetuftioribus & fincerioribus codicibus non conveniunt, eo referenda
funt, quia non puram 8c pet feclam colleffionem Ifidori, fed imperfeffam &
mixtam continet, in qua fcilicet peculiari librarii arbitrio alia per faltum omif-
la , alia decurtata, alia.aliunde addita fuerunt. Inter hac addititia referri debet
Aurelii & Mizonii epiftola, qua cum in fola antiqua colleflione a Quef-
qello edita, & a nobis hoc tomo repetenda inveniatur, ejus codicis librarium
ipfam exinde addidifle manifellum eft. Aliquot alios Ifidoriana colleflionis co-
oices defcripfimus capite fexto num. 28. 8c fequentibus, qui cum alia omit-
ta n t, alia addant prater finceriorum 8c vetulliorum Ifidori exemplarium fidem,
fi quis fe puram 8i integram ejus colleflionem in ipfis naflum arbitraretur, ni-
mium aberraret . Aliquot praterea alios codices in bibliotheca Vaticana inve-
nimus, in quibus quadam tantum documenta librariorum arbitrio ex Ifidoro
excerpta, 8c una cum aliis aliarum colleflionum documentis tranferipta legun-
t u r . In his quoque Ifidorianam colleflionem agnofeere nemo poterit, fed me-
rum excerptum ex pluribus. Duas ex his hoc capite paucis explicabimus.
II- Una exftat in MS. codice Vat. 1343. feculi eifeiter X. qui ad Eccle- ColltS;
bam Ticinenfem olim pertinuit, ut ex duobus documentis initio & in fine de- Vat- I34S-
feriptis agnofeitur. Tres hujus codicis pracipui fuerunt fontes, nimirum colle-
dliones Hadriana, Additionum Dionyfii, & Ifidoriana. Primum ex Hadriana /
fumti funt canones Conciliorum a Nicamis ad Africanos ufque. Hadriana autem
colleflionis ufum demonftrat non folum diftinflio canonum XXXIII. Car-
thaginenfium a ceteris Africanis, verum etiam indicium fubferiptionum, feu ca-
talogi Epifcoporum Nicznorum, qui in Hadriana, non autem. in pure Dio-
nyfio appenditur. Non omnes vero canones cujufque Synodi defPribuntur, fed
nonnulli identidem omifli per faltum . E x Conftantinopolitano Gdncilio folum
fymbolum exhibetur. In decretis Pontificum ex eadem colleflione excerptis multo
Pjuja eodem faltu prztermifia fuerunt. Imrao ex Bonifacii decretis nihil ailertur:
nihil item ex Hilaro, Simplicio, Felice, Symmacho, & Gregorio juniore.
III. Porro ex Additionibus Dionyfianis proferuntur Pnecepta S. Petri de
ctmfervandis facramentis, qua in iifaem Additionibus recenfentur n. 6fy. Sta-
tuta antiqua Orientis, ibidem n. 70. & 71. & Epiftola canonica n. 72. Infe-
ntur ex alio ignoto fonte Decretum Silveftri Papa, cujus initium : Si quis
Epifcopus nulla ecclefiafticee rationis necejfttate , quod in Capitulis Martini
E i x T.om. III. h h Bra