tir
AD EMINENTIS SÏMUM
FORTUNATUM TAMBURINUM
S. R. E. C A R D I N A L E M
P RÆF A T I O.
BâPüjUantum ad veteris novlque juris canonici fcientiam confe-
rant antiquæ canonum colleéliones, quæ in manufcriptis
i,T®j| exemplaribus continentur, norunt quicumque in jure cano-
LWj nico funt apprime verfati, ac Tu præfertim noris, C A R -
W Ê D IN A L IS RM IN E N T IS S IM E , qui inter facra fludia ,
in quibus vitam totam maxima cum laude traduxifti , ju-
j3j ï j | re canonico potiflimum deleétaris . Probe nimirum intelli- 9 g is , has colleéliones illos elle fontes, ex quibus vetufta
canonum & pontifieiarum conftitutionum documenta prod-
ierunt . Intelligis præterea pluris effe æftimandum , quid diverfæ, licet pau-
cæ , colleéliones ferant, quam quid plurima unius colleflionis exempla. Si
quis enim centum ex. gr. Dionyfianæ colleétionis vetuftos codices reperiret &
evolveret, is nulla alia monumenta canonica nancifceretur , nifi quæ Diony-
fius recepit ; & in his ipfis (fi librariorum excipiantur menda) miram fere le-
élionum confenfionem deprehendens, nihil aliua difcerêt, nifi fie Dionyfium
legiffè . Qui àutem diverfarum colleélionum exempla confuluerit, alia atque
alia identidem documenta inveniet ; ac in documentis, quæ pluribus colleétio-
nibus communia funt, diverfas leétiones nadtus, plurimum fe juvari fentiet,
turn ut tutius emendet amanuenfium Iphalmata , tum ut ex omnibus optimas
leâiones fecernat ac præferat.
Duæ tantum colleétiones olim prodierunt , Dionyfio-Hadriana , & Ifidoria-
na . Cum ex hac poftrema, quæ præter multa fpuria, in ipfis finceris docu-
inentis non paucas, ut fuo loco dicemus, liberiores leéliones & arbitrarias
emendationes receperat, pleraque antiqua canonum ac decretalium documenta
a Merlino primum édita fuerint ; ea fubinde in editiones Conciliorum tranfie-
ru n t, ac proinde leâiones eorumdem documentorum minus exaftæ latius obti-
nuere . Juvit non modicum editio colleétionis Dionyfio-Hadrianæ, quæ poil
Merlinum imprefla fuit . A t præter quam quod hæc editio purum Dionyfium
non exhibet, permagnique interell fc ir e ,‘quid vnlgaverit Dionyfius , quidque
Dionyfio fuperadditum merit ; aliæ plures colleâiones in manufcriptis codici-
bus exilant, quæ vel ipfo Dionyfio antiquiores fu n t, vel aliam certe a Dionyfio
originem habent. Unam ex his produxit Quefnellus: quam nobis hoc to-
mo integriorem & emendatiorem recudentibus, quantum præfidii attulerint alia-
rum antiquarum colleélionum , quas reperimus, manuferipta exemplaria, ex
notationibus in eamdem colleitionem palam fiet . Pofteriorum etiam colleilio-
num, quarum auélores aliqua ex Dionyfio fumferunt , alia vero aliunde de-
rivarunt, cognitio non inutilis e r it . Immo earum quoque colleélionum , quæ
antiquiorum abbreviationes continent , vel décréta Romanorum Pontificum &
Conciliorum canones in libros ac titulos diftributos repræfentant, rationem de-
feribere, & originem, fi fieri poflît, detegere, quantum utilitatis afferat , pe-
xitus quifque perfpiciet. E x horum enim omnium complexu cognofcere lic eb it,
quæ exordia, & quos progreffiis habuerit fiudium juris canonici ; quid ex una
colleélione traduélum fuerit in alias • quæ fuerint apocryphorum initia ; quid
interpolatum obrepferit, quid corruptum, quid mutilum ; & quandonam documenta
in antiquis côlleciionibus integra, in partes difeindi, ac per materias
diftribui1 coeperint : quod ufui magis commodum jamdiu receptum obtinuit.
Tom. III. a z Hinc