cG x v i De ant. Collection. 8c Collect. Can.
nis mercibus continentur, quæ ad earum falfitatem in ipfo örtu detegendam
attentos 8c peritos homines facile inducerent. A t ea erat illorum temporumSc
fequiorum conditio, ut pauci effent,’ qui puram remotioris antiquitatis habe-
rent notitiam, 8c fanions critices ufum facere véllent-, aut poffent. Primus ,
qui earum fuppofitionem præfenfit 8c indicavit, fuit Cardinalis de Cufa in
opère Concordantie catholica lib. 3.' c. 2. Wiclefus enim, qui ante ipfum effu-
tiyit: Décrétâtes epifiole funt apocryphe , &'feducunt a Chrifii- fide , 0 1
Clerici funt Jlulti, qui fiudent eas: non folas decretales ab Ifidoro] confi&as
in fufpicionem adducere, fed omnium decretalium auftoritatem evertere nite-
batur. Poft Cufanum vero fenfim alii plures excitati, adeo muita & firma ad
fuppofitionem probandam attulerunt in medium, ut nemo jam de impofturis
ejufmodi jure poflit ambigere.
III. Nonnulla importune argumenta fatis fit hie delibare. Non leve eft ll-
s. ifijoro lud, quod ex ipfa præfatione proditur. Hæc in titulo. inferibitur Sanéto Ifidoro
Epifcopo, quern quidem Epifcopum etiam declarat ilia ipfa formula prx-
pa .a «».faticni inferta, qua Epifcopos fratres noftros appellat. Hifpanum vero prxfe-
runt ilia ejufdem præfationis verba : In principio •pero •voluminis hujus qualt-
tey Concilium APUD NOS celebretur, pofuimus : fubditur autem poft præfa-
tionem ordo celebrandi Concilii fumtus ex Synodo Toletana IV. c. 4. Quis
autem alius ifidorus Hifpanus, Sc Epifcopus, 8c San blus - hifi Celebris ille S.
Ifidorus Epifcopus Hifpalenfis, cui quidem eamdem colleélionem vix éditant ,
ideft nono fæculo , ex eadem utique præfatione vulgo fuiffe • adferiptam. fatis
cognofeitur ex Hincmari Remenfis epift. 7. c. 12. Quæ autem major impoftu-
ra,‘ quam S. Ifidoro Hilpalenfi Epifcopo colleftionem tribuere o<So Toletana
Concilia continentem a V . ad XIII. 8c unum Bracarenfe , quæ poft ipfius-
mortem celebrata fuerunt; 8c eodem anachronifmo in ipfa præfatione mentto-
nem facere Concilii VI. oecumenici, quod S. Ifidoro vivente nondum habitum
fuerat? Quid quod in epiftolis, quæ affiguntur prifeis trium- priorum fæculo-
rum Pontificibus, plura facræ Scripturæ teftimonia leguntur ex verfione S.
Hieronymi , quæ pófterius édita fuit? Quid quod pleræque confulares notæ
iifdem’.epiftolis appenfæ vel Confutes referunt, qui in faftis confularibus num-
quam fuerunt, vel fi inveniuntur in faftis, cum Pontificis epiftolæ auéforis æ-
tate nequaquam concordant ? Adde magiftratuum confifla nomina, archiflami-
num, primorum flaminum 8cc. 8c voces Primatuum,Archiepifcoporum,Apocry-
fariorum , quæ ab ætate ac ufu veterum illorum. Pontifieum omnino aliéna
quifque vel leviter in antiqua biftoria 8c difeiplina 'ecclefiaftica verfatus facile
intelliget. Adde quod nullum prifeorum morum indicium, plurima autem po-
fterioris difeiplinæ in iifdem iitteris continentur. Alia non pauca argumenta
alii uberius notarunt, quæ referre nee vacat, nec opus eft.
IV . Duo tantum omittenda non credimus, quæ licet feorfim aliquant refpon-
fionem poflint recipere, fimul tamen junéla evidentem impofturæ demonftra-
tionem præ fe ferunt. Primo aliæ ex his epiftolis datæ traduntur ad omnes
Epifcopos, alias ad orthodoxos omnes, ad omnes Ecclefias, ad Epifcopos Ita-
liæ, Galliæ, Hifpaniæ, Africa:, Germanix & c. Plura ergo earum exemplaria
per orbem diffeminata effe debuerunt . Qui autem fieri potuit, ut e tôt epiftolis
toto orbe divulgatis ne una quidem ante nonum fæculum a quopiam
inventa & laudata fuerit ? Secundo eædem epiftolæ pofteriorum quarti, quinti,
f e x t i , feptimi, 8c otlavi etiam fæculi auélorum non fententias folum , fed
voces, & intégras identidem periodos- fatis prolixas 8c multas exferiptas exhibent
, uti accurate poft Blondellum P. Philippics Labbeus in margine earum-
dem epiftolarum notavit. Primo argumento refponderi poteft , eas epiftolas uf-
que ad nonum fæculum latuiffe ,■ 8c idcirco a nemine fuiffe laudatas. Secundo
autem non nemo relpondit, eos pofteriores auélores, qui indicatas fententias
iifdem verbis præferunt, eas ex -ipfi.s epiftolis ad verbum exfcripfiffe . Neutra
vero refponfio probabilis eft .• immo altera cum altera pugnat v Si enim epiftp-
lx ftatim poft earum ortum ufque ad nonum fæculum ita delituiffent , ut nemo
idcirco eas allegare potuerit ; pofterioribus ergo feriptoribus non patuerunt,
ut ex iifdem poffent periodos exferibere. Quod fi ex ipfis periodi intégras a
pluribus multo 8c temporis 8c locorum intervallo diffitis fuerunt excerptx ; in
Pars I I I . de Collect. Dionysiana &c. Cap. VI. ccxvii
tenebris ergo diutius fuiffe fepultx dici nequeunt • Alterutrum malis, femper
impoftura convincitur, ac ex ipfo refponfionum confliélu magis multo eluce-
feit. Si enim plures antiqui feriptores ex ipfis epiftolis fumfiffent fententias ,
verba, atque periodos; notæ igitur fuiffent, 8c frequenti ufu t r i t x , rebufque
pluribus utiles, ita ut laudari poffent a multis, 8c ab iis præfertim, qui ex
ipfis profeciffent : inter quos fane fummi Pontifices, 8c Synodi, 8c Patres, qui
eadem verba, 8c eafdem periodos præferunt, ita has vetuftiflimorum Pontifieum
epiftolas, allegaffent, uti alias aliorum, quæ genuinæ funt, laudaffe inveniuntur.
Si vero inter tarn multos nono feculo anteriores viros 8c famSiffimos ,
8c doQrina célébrés, qui eafdem fententias iifdçm verbis in fuis operibus affe-
runt, ne unus quidem inventus eft, qui illarum mentionem. fecerit , quia ex
ipfis re ipfa nihil fumferunt ; fententiæ ergo 8c periodi pares, qtjx in epiftolis
quoque inveniuntur, ex iildem proculdublo Scriptoribus derivatæ fuerunt
ab epiftolarum artifice • quod ipuriam earum originem clare demonftrat. Hinc
etiam a nullo alio aumore ante nonum fæculum fuerunt laudaræ, non quia
latuerunt, aut earum allegandarum materies 8coccafio non effet; fed quia nondum
natus erat, qui eafdem confingeret : alias fiçut illas poll hoc tempus ,
quo fuppqfitæ 8ç vulgatæ fuerunt, paffim laudatas, 8c in colletliones etiamnotv
pauca ex iifdem traduéla reperimus; ita idipfum antiquis etiam temporibus fa-
£tum deprehenderemus, fi a prifeis illjs Pontificibus, quibus affiftx funt, vere
feriptx 8c edits fuiffent, . 1
§. II.
Alia documenta fmcera eidem colle Sit oni inferta, quibus e fontibus haufta
fuerint. Quanti interfit has fontes detegere ad ea difeernenda, que Pfeu-
do ifidorus confinxit. Quædam fincera documenta ab eadem interpolata. Due
ultima Synodi Symmacho attribute, & Capitula Hadriano I. afferta, que
genuine a multis creduntur , ab eodem Pfeudoifidora fuppofita demon-
firantur .
V . TV TEque vero ex folis documentis fpuriis abs fe confarcinatis Pfeudoifi-
1 \ J dorus fuam colleflionem condidit. Plura fcilicet finceriflima, 8c aliunde
nota monumenta falfis intermilcuit. Fontes autem, e quibus hæc fincera
documenta derivavit, detegendi funt : id enim non modicum juverit ad ea ipfa
fecernenda, quæ ille e fuo cerebro commentus eft . Prxcipuus fons eft colle- ColleS.
ctio Hifpanica, quam totam fuæ colleélioni inferuit. Cumque vulgata cllct I f '
opinio S. Ifidorum Hifpalenfem fuiffe auftorem colleélionis Hilpanicæ, hinc iad.
liidori nomen, quod omnibus venerationi erat, libenter arripuit ; 8c præfatio-
ni inferipfit. Illam vero colleflionem Hifpamcam fumfit, non quæ primitus
prodiit, ac ultra Toletanam IV. Synodum non progrediebatur, fed illampaul-
lo auâiorem, quæ novem Toletanas Synodos, 8c Bracarenfem anni 875. rece-
perat. Neque iis hujus colleftionis exemplaribus ufus eft, quæ Hifpanicamori-
ginem habent, fed illis quæ funt originis Gallicanæ, uti pluribus ftatuemus
num. 14. Alter fons eft colleélio Hadriana, ex qua a Pfeuaoifidoro excerpta
fuerunt nonnulla, quæ in Hifpana colleélione défunt. Fons tertius eft vetus
colleflio a Quelhelfo édita , 8 c a nobis hoc tomo recufa. Non pauca enim
documenta, quæ funt in Ifidoriana col left ione, nec leguntur in Hadriana ,
nec in Hifpanica, ex eo fonte eodem quandoque ordine derivata fuere. Alia
pauca auflor delibavit ex Hiftoria Tripartita j aliifque ex fontibus , quos in
catalogo inferius fuo cujufque loco indicabimus.
V I. Adeo vero utile eft hos fontes cognoviffe, ut quæcumque in his non
invenientur, ea a Pfeudoifidoro fuppofita certiffirae dicenda lint. Quod fi quæ
documenta per fe genuina in illis fontibus breviora lint, apud Pfeudoifidorum
vero aufliora; qaidquid additamenti accelfit, quod in illis fontibus non repe- QuiJam
riatur, id ejufdem impoftoris opera fuppofitum affirmare licebit. Ita fuppofiti- 8enu1““
tia funt duo poftrema capitula fextum 8c feptimum epiftolæ Vigilii ad Profit- .
turum, quæ abfunt a finceris Hifpanicæ colleflionis codicibus, in Ifidoriana
autem colleftione leguntur. Immo cum in hac eadem colleftione auftiora pa,
Tom. in . ' e e riter