7 4 3 Q_U E 'S N E L L I D l
ADDIT. Synodum delata fuerant, Byzacenis praffer-
tim inftantibus in melius reformata ftatuta
fuerant: & communi confilio per univerfam
Byzacênam in notitiam cunElis deducenda
een fut mus, inquiunt , ut ab bine quifquis
temer at os exßiterit, feiat fe flatus fui opera-
turn effe jaEluram . Merito igitur Byzace-
norum Epifcoporum eorumque Primatis nomine
& au&oritate munitum eft Breviarium
, ut qui per provinciam illam ignorantie
velum protervie fue& inobedientie
olim obtenderant, aut quid fimile, fuorum
Epifcoporum auSloritate faciljus ad melio-
rem frugem reducerentur, Porro cum plu-
rimi faltem Byzacene provincie Epifcopi
cum fuo Primate adeffent Synodo , eique
fubferipfiffent, inde eft quod Synodice titu-
lo eorum provjncia inferipta non legatur ,
Ipfi enim ad fua redeuntes delaturi; erant
Breviarium illud fuum, ut e totius fue By-
zacene provincie Synodo, poft reditum con-
greganda, illud mitterent per univerfam
Byzacenam provinciam, ut mittendum Patres
cenfuerant.
Ex di&is de gemina epiftola , & ex aliis
adnotatis patet in auras abire fecundum
-Schelfträtii argumentum, ab iis verbis pe-
titum , dum in Carthaginenfi urbe conveni-
vemus : cum enim conftare inquit , Synodum
hanc habitam fuiffe in Byzacio , duas
Synodos, Byzacenam unam, Carthaginen-
fem alteram, in unam , ut diximus| con-
flat ac confundit.
8 Tertium 8 ex Symbolo pet^tum , valeat
per me licet adverfus vulgatam Indiculi Hip-
ponenfis editionem, ubi integrum habetur,
fed mendis deturpatum : at nihil hoc ad
noftram editionem , in qua Symbolum* indicator
, non refertur.
Quartum evanefeit per diftinSionem quam
ftatuimus inter Breviarium miffum a Byzacenis
ad Aurelium , ut qua diligentius
fuerint animadverfa in melius reformentur,
ut loquitur ipfe Aurelius; & idem Breviarium
remiffum per univerfam provinciam
Byzacenam, jam^recenfitum, in quo qua-
dam- diligentius confiituta , ut habet Syno-
dica Carthaginenfis . Quare hanc vulgato
flatutorum Breviculo prxfixam epigraphen,
quam objicit Diflertator, Concilii Hippo-
9 nenfis Abbreviationes g faEla in Concilio
Carthaginenfi III. hanc , inquam , epigra-
S S E RTA T IO XII. 744
phen tueatur qui voluerit Breviculum vul-
gatum defendere; hæc certe cura non me
attinet, qui in meo Codice hunc titulum,
non alium, Breviario præfixum lego: Ind-
pit Brevis flatutorum.
Quintum argumentum fic “proponit Bre-
viarii adverfarius. Quod nullus, inquit, eorum
qui Concilii Hipponenfls meminerunt ,
vel unum ex omnibus titulis ( primo de Pa-
fchate excepto ) agnoverit pro titulis Cano-
num Hypponenfium ; quin cunEii potius alios
retulerint qui in Breviario illo non repe-
riuntur,
Bicorne iftud argumentum, quod negati-
vum eft, vel eo nomine infirmum eft ac
debile ; fed fruftraneum eft omnino ac eva-
nidum aliis præterea hominibus ;
Primo quia cum inpluribus Synodis con-
dita lint pleraque ftatuta quæ Breviario in-
cluduntur , primum quidem in Hipponen-
f l , deinde in Carthaginenfi , mirum non
eft, fi modo uni, modo alteri tribuantur..
Eoque facilius hæc varietas contingere po-
tuit, quod in hoc ipfo Breviario, ut in Romano
Codice jacet, utrique illi. Concilio
tribuantur Canotes queis de controverti-
mus: fie enim primo in limine habetur :
Canones Concilii Carthaginenfis habiti fub
die Jduum Auguflarum , Attico & Cafario
Confulibus. Deinde poft Synodicam : Statu-
ta Concilii Ipponienfis breviata , & quadam
eorum in Concilio Carthaginenfi cum Byzacenis
Epifcopis collata , & diligentius per-
traElata , hac fun t. Demum poft quinque
aut fex capita abbreviata, quæ io non fuerant
inferta a Byzacenis , illorum Breviarium
in melius reformatum, hoc tituloin-
fignitur: Incipit Brevis flatutorum . Quid
mirum igitur, fi dum eorum aliqua laudan-
tur , modo Hipponenfi , modo Carthaginenfi
tribuantur?
Secundo vel ipfa Brevis aut Breviarii ap-
pellatio fatis indicat non omnia ftatuta illi
inferta fuiffe, fed nonnulla prætermiffa, ut
quæ particularia potius negotia, quam com-
munem Ecclefiædifciplinam fpe&abant, aut
Primatum tantummodo curæ acfollicitudini
refervata erant. Hujufmodi funt quinque ilia
capita a Carthaginenfibus addita, quæquea
Byzacenis ob illam forte rationem omiffa
fuerant. Primum enim fpe&at indi&ionem
diei Pafchatis.2. particularem cauffamCre-
fco-
E D I T O R U M A D N O T A T I O N E S.
8 Auguftinus Jib. i. Retraft. c. 17. tefta-
tur, fe jam Presbyterum coram Patribus Hip-
ponenfis Concilii difputaffe de apoftolico fym-
bolo . Honoratus & Urbanus Epifcopi in Synodo
plenaria anni 397. c. 47. Codicis Afri-
cani loquentes de Breviario canonum Hippo-
nenfium , quod fuerat*recitatum , profitentur
fe in ejus leflione fidem Nicanam audijje.
9 Hac adnotatio , qua Abbreviationes canonum
Hipponenfium in Concilio Carthagi-
nCrfl traduntur , Crabbum habet
auctorem, nec in ullo MS. codice reperietur:
ac propterea nihil hinc objici poteft.
10 Prima quinque aut fex capita ad Breviarium
maxime pertinere , quod a Byzacenis
Carthagine condi^um vidimus , patet ex
iis , quæ attulimus in Traélatu part. 2. e. 3.
§. n. 2. & feqq. In Barberino quidem cod.
2888. primum Breviarii capituluj» incipit a
fymbolo Nicæno : ac propterea omittitur ti*
tulus Incipit Brevis flatutorum , qui in colle-
ftione hoc tomo édita poft ilia priora capita
inferitur . eVide not.'30. in cap. 2.1audatæ
colledionis,
745 D e C o d i c e C a n o n
)IT. fconii Villarenfis Epifcopi ; fed cujus occa-
fione cenfuerunt Carthaginenfes communi
Canone tertium iftud fanciendum : Ex hoc
placuit ut a nullo ufurpentur plebes aliéna .
Quartum ad Primatem Sitifenfis provinciæ
unice pertinet ; fed confequenter de ceteris
Primatibus nonnihil adjeftum eft. Eamdem
abbreviandi rationem reddunt Codicis Afri-
11 cani i i auftores ad Concilium anni 405.
Hufus, inquiunt, Concilii gefla 'ideo non
ex integra deferipfi , quoniam magis ea qua
in tempore necejfaria fuerunt, quam aliqua
generalia confiituta funt ; fed ad inflruHio-
nem fludioforum ejufdem Concilii Brevem
digejfi • Non eft igitur cur mirçtur nofter
Diflertator pro Hipponenfibus Canonibus
habitos effe aliquos quos Breviario infertos
non legimus: hoc enim ipfa Breviarii ratio
poftulat, ut non omnia comple&atur .
Qiiod autem infuper aflferit, nulla e fta-
tutis hoc Breviario contentis ab ullo referT
ri ac laudari pro Canonibus Hypponçnfibus,
confidenter magis id di£fum, quam vere ac
perite, nullo negotio probaturi fumus.
Primum enim Auguftinus in epiftola nunc
64. ad Quintianurn Presbyterum fic eum
affatur ; Mir or prudentiam tuam , quod me
admonueris, ut jubeam non fecipi eos , qui
ad nos a vobis ad monaflerium veniunt, ut
quod flatutum efi a nobis in Concilio per-
metneret ; & tu non memineris in Concilio
inflttutum qua fint feriptura Canonica, qua
in populo Dei legi debeant . Recenfe ergo
Concilium, & omnia qua ibi legeris com-
menda memoria, & ibi etiam inventes de
folis Clericis fuiffe flatutum , non etiam de
laids i^ut undecumque venientes ' non red-
piantur in monaflerium . Non quia mona-
flerii faEla ' mentio efl , fed quia fic inflitu-
tunf efl, ut Clericum alienum nemo fufei-
12 piat. Ecce 12 duos Canones ab Auguftino
Jaudati, unus de Scripturarum Canone ,
alter de alieno Clerico non fufeipiendo .
Prior exftat quidem in illo Concilio Carthaginenfi
an. 397. quod refertur in Codice
Africano , & inter afta Concilii quod vulgo
Carthaginenfe III, dicitur; fed neutrum in~
dicatum effe hoc loco ab Auguftino certum
mihi videtur . Nam ex duabus illis colle-
ftionibus alterutram fi&itiam effe oportet ,
Utpote qua» & eodem anno & menfi affi-
gnentur, & iifdem fere Canonibus confient:
E D I T O R U M A D
11 Codicis, ut in vulgatis Conciliorum ap-
pellatur , Africani auéfor eft Dionyfius Exi-
guus , ,ex cujus colledlione Africani canones
mere excerpti, & in Grtecam linguath tradu-
fti . Lege Traélatum de colleélionibus huic
tomo inlertum part. 2. c. 3. §. 9. n. 6.
12 Duo laudati canones fuerunt quidem con-
diti in Concilio Hipponenfi ; at dein abbre-
viati le£li fuerunt confirmati , & infer ti Synodo
plenaris Carthaginenfi anni 397. in qua
Auguftinum jam Epilcopum interfuiffe often-
dimus in citato Tra&atu part. 2. c. 3. §. 3.
um E g c l e s . R o m . y4.6
at nemo eft qui au&oritatis ac authentiæ ÀDDIT.
primas Codici Africano ultro non concédât,
ac confequenter alterius a£ta prorfus
commentitia non pronuntiet, ut aliquando
forte fufius probabitur . Si ergo Carthagi-
nenfem Synodum ..defignare voluiffet Auguftinus,
non aliam defignare potuiffetquam
quæ Codici Africano ad annum 397. inferta
habetur. At ex Concilio illo duos
Canones a fe laudatos haufiffe mihi non
videtur Auguftinus, Agitur enim de Con-
eilio, cui ipfe interfuerat : Quod flatutum
efl a nobis in Concilio. Porro Concilio an,
397. non interfuerat fan&us Doflor, utex
aftorum initio darum eft , ubi Aurelius
commémorât litteras Crefcentiani Numi-
diarum Primatis ad fe feriptas , in quibus
promittebat pro fuæ provinciæ Epifcopis ,
quod aut ipfi dignarentur venire , aut ad
hoc Concilium fuiffent ex more deflinaturi
legat os 3 fed hoc , inquit , minime faEium
videtur &c. Reftat igitur ut ex Concilio
Hipponenfi geminum Canonera hauferit, cui
Concilio ipfe teftatur fe nondum adhuc
Epifcopum xinterfuiffe. Peinde quod fimpli-
citer Concilium appellet Epifcopus provinciæ
Numidiæ & ipfius Hipponæ Epifcopus
Hipponenfe Concilium indicare mihi vide- -
tur , velut teftem fibi domefticum , quod
Concilium celeberrimum fuerat , primum
fub Aurelio Primate, eo imprimis confilio
congregatum ut collapfa Ecclefiæ Africanæ
difeiplina rurfus inftauraretur, ad quod de-
nique velut ad archetypum quoddam ani-
inos adverterunr Africani Epifcopi, quoties
de aliquibus difçiplinæ capitibus reftituen-
dis in Synodis inquifitum eft. Panique çum
vel Hipponenfe indicaverit Auguftinus, vel
Carthaginenfe an. 397. celebratum, primum
potius quam fecundum fuiffe illi ob oculos
inde conficio , quod proprie poftremum iftüd
de Clericis alienis non fufeipiendis nihil
fancivit, fed in mult\s Conciliis hoc flatu-
tum effe in memoriam revocat Epigonius Cl c*
Synod i Patribus, & nunc hoc çonfirmandum
effe ab illorum prudéntia fuggerit, ut Clericum
' alienum nullus praripiat Epifcopus
prater ejus arbitrium cujus Çlericus fuerit .
Poftulavit etiam ViElor promotione antiquif-
fimus petitfonem Eptgonii generalem omnibus
effici i fed obftante Primate Aurelio nihil
conclufum. Infuper dicitur Julianus contra
flatu-
N O T A T I O N E S .
paullo ante finem, ubi de ejufdem Synodi fub-
feriptionibus egimus . Cum porro de canone
alienum. Clericum refpiciente idem Auguftinus
feribat: Quod flatutum eft a nobis in Con-
cilio: palam eft fignificare Concilium, in quo
ipfe ‘jam Epifcopus fedit ac ftatuit. Igitur non
ex Hipponenfi, in quo eirat tantummodo Pref-
byter, fed ex Carthaginenfi anni 397. eos canones
allegavit. Videfis reftitutionem canonum
hujus Synodi loco citato , ac exinde intelliges,
eamdem Synodum nec apud Ifidorum, nec in
Codice Africano omnino perfe&am exhiberi.