. Nicænos canones appellare eos omnes, quos
probaret ac reciperet . Hoc certe mirum
ç ft, Bonifacium Pontificem Romanum Con-
ftantinopolitanos canones admififfe, ac Ni-
cænorum iifdem nomen indidiffe, quos Ecclefia
CAP. VI,
J* David
c. i. pag.
50;& c. 2.
pag. 80.
4
TO SI XU/tfS
tÔjv yivopit-
90v S/Seo&ct
xa-ft-’ txxsyv
tTrapxtxv
tu f&yrpOTTO-
X/T9.
Can. 4.
Nican.
Romana nec tunc probabat, nec dum
Gregorii Magni temporibus in au&oritatem
recipiebat. Utrumque tamen intra' paucas
paginas afferit feriptor ille , Sed lapfus memoriae
eft , quçm æquum eft condonare .
Unum porrô me angit ^ ad quos videlicet
canones verba Bonifacii referet, qui ad fo-
los Conftantinopolitanos confugere coa&us
erat: quandoquidem nec Sardicenfes , nec
Nicænum fextum ad rem facere exiftimat.
Nec ego 4 hunc notari puto, licet ad raar-
ginem omnium pene excuforum codicum
adferibatur :,, de majoribus enim dicecefeon
Primatibus magis agit, quam de Metropolitans
fingularum provinciarum Epifcopis :
at de his ordinariis Metropolitanis provinciarum
Epifcopis fermo eft. in canone 4.
qui eft de ordinationibps Epifcoporum ,
quique Metropolitani cujufqoe poteftatam
intra foam provinciam-, clariftimis verbis
ftatuit afferitque : hæç canonis claufula apud
Dionyfium: Firmitas autem eorum , qua ge-
runtur , per unamquamque provinciam Me-
tropolitano tribuatur Epifcopo . Sed Codex
nofter, qui in plures partes dividit canones
Nicænos, propriifque partes lingulas argument^
diftinguit, hoc modo partem ex-
tremam canonis 4. velqt diftin&ijni çano-
nem exhibet.
VII. De potejiate Metropolitani .
Potefias fane vel confirmatio pertinebit
per Jingulas provinctas ad Me-
tropolitanum.
Quis non intelligat'ad hunc canonem re-
fpexiffe Bonifacium in ea epiftola ? quæ to-
ta eft ( quemàdmodum præfixus Dionyfii
titulus habet ) ut in unaquaque provincia
nemo, contemto Metropolis, ano, EpiJcopus or-
dinetur : quæ & ipfa canonis Nicæni materia
eft. Hoc ipfum eft, inquam , quod
Bonifacius feribebat a Nicæno canone pra-
ceptum , per unamquamque provinciam jus
Metropolitans fingulos habere debere : quod
enim ulterius adjicit : Nec cu'tquam duas
debere ejfe fubjeclas, confequentiaeft, quam
ex canone Bonifacius elicit : ft enim potefias
pertinet per Jingulas provinctas ad Me-
tropolitanum , Confequens eft ut duæ uni
Metropolitan© fubjici non debeant provincial.
Sed five fextum, five quartum attent
a s , ipfa canonis verba, quæ referre velle
vifus eft Bonifacius , in codice noftro ne-
E D I T O R.U M A D
. 4 Licet non negemus Bonifacii verba refer-
11 .ad canonem quartum ; nihil tamen obeft
qum refpicere poflint eam fexti canonis parquaquam
occurrunt, fed nec in ulla alia CAP. V|
translatione, ipfo etiam Davide confitente.
Difficile eft fane fateri ha*c propria effe Tentata
canonis verba, qua? a Bonifacio pofita funt:
nec Graqa enim iis poffunt accommodari, S j| | |
nec alias verfiones fimile quid , prater fen- l0‘
fum , habent , nec ad canonum formam
compofita videntur . Conjecerim ego con-
trarium omnino feriptum effe a Bonifacio
in ilia parenthefi, eumque cum nec codi-
cem ad manum haberet, nec propria verba
canonis memoria teneret , fenfum for
lummodo -exhibere voluiffe , le&oremque
admonere fe verba non proprie eadem , ut
legitur, fed prope eadem, ut corrigendum
putaverim, pofuiffe. Sed conjeftura eft- ,
quam , donee codicis alicujus au&oritate
confirmetur, non aufim fidentius afferere ;
etfi neceffaria videatur corre&io . Inde tamen
confirmatur, quod nemo umquam di-
xerit , proprie eadem verba ponere, pro propria
verba ponere : ut merito fufpicari li-
ceat;, vel reponendum .effe prope , ut jam
diximus , vel vocem illam proprie aliquo
tunc fenfu ufurpatam, qui nobis modo igno-
tus fit. Certe occurrit aliquoties apud il-
lius ^vi feriptores vox' ilia non eo fignifi-
catu, quem modo habet, vel olim habuit
antequam lingua in fenium declinaret : ut
verbi gratia , cum Leo nofter ad Marcia-
num Auguftum feribens epift.. 78. C nunc
104. ) cap. 1. ait ipfum fideliter proprieque
profpexijfe ut Orientalibus Ecclejiis (diabolical
infiditi'non nocerent. Serm. 3. (»«»f 4.)
cap. 2. Omnes proprie regit Petrus , quos
principaliter regit & Chrtjlus . Et cap. 3.
Pro fide Petri proprie fupplicatur . Lib. 2.
de Vocat. Gent. c. 4. Deus Patriarcharum
filiis proprie praftdebat. Et canone 20. An-
tiocheni Concilii, ubi vetajur, ne quisE-
pifeopus Synodum prater Metropolitani con-
feientiam per fe habeat; jc«■ &’ eewrous iroiatr-
Sat: alii per fe , alii proprie apud femeti-
pfum vertunt, ut Gentianus Hervetus: ubi
proprie poni videtur pro feparatim, vel alia
ejufdem poteftatis voce.
Denique ex obfeuro hujufmodi loco nihil
contra Codicem noftrum ’ ftrui poteft ;
curtK nullius canonis propria verba exferi-
pfiffe videatur Bonifacius: & potius noftrum
in mente habuiffe - credendus fit , in quo -
videlicet titulus v i i . Nicanus , De potejiate
Metropolitani inferibitur .* & x i. Ne
fine voluntate Metropolitani quis ordinetur
Epifcopus: quaj res tunc vertebatur. Quod
enim Joannes David ad aliquem canonem
, qui ex hominum perierit memoria ,
recurrere videtur , hominis eft fomniantis Obieflfo
potius quam rem ferio agentis. «* l.nl£
Occurrit quarto loco Innocentius Papa I.
Sflacedo-
N O T A T . l O . N E S .
tem, , : qua irrita effe præcipitur ordinatio
habita prater ‘ voluntatem Metropolitani Epi-
fcopi .
CAP» VI. qui epiftola 27. ad Rufum & ceteros Ma-
cedoniæ Epifcopos feribens de Bonofiacis ,
canonem Nicæni Concilii jn hæc verba
Canon 8. refert ; De his, qui yiominant feipfios Catha-
m tos , td efi mundos, & aliquando veniunt
°°n 1 ° catholicam Ecclcfiam , placutt fanBa &
magna Synodo, ut accepta manus impofitio-
ne->.fif maneant in Clero : a qua) yerfione
codicis interpretatjo t i fere pat , prafertim-
que quoad ultima verba, quorum loco hæc,
lupponit : ut ordinentur, & fie maneant in
Clero : cum illic habeatur : ut accepta manus
impofitione fic maneant in Clero,
5 A t ratio tota diferiminis eft , 5 quod
cum Innocentius Papa Macedonum Epifcoporum
obje&jpni refponderet , voluerit ca-
nonem, qui obje&us fuerat, verbum e ver-
bo vel feribere vel vertere ex illorum lit-
teris. Nec ratio erat, cur fua potius utè-
retur verfione Innocentius, quia difficultas
non erat pofita in hac canonis voce %«-
poSvroufiwovs, quæ manus impofitionem fi-
gnificat, vel quid hoc loco per manus im-
pofitionera intelligeretur? ultro enim fate-
bantur Macedones ordinationem illic figni-
ficatam effe, Nec quæflio erat , an Bono-
fiaci iterum ordinari deberent , ut in eo
Cleri ordine permanerent, quem apud Bo-
nofum obtinuerant ; fed utrum etiam ite-
rata ordinatione in Clero manere permit-
tendi effent? Hoc afferebant Macedones ,
negabat Innocentius , folaque laica com-
munione donandoseffe volebat; dcilloutri-
que conveniebant : c[uamobrem alterutra
verfio æque Innocentii cauffæ patrocinaba-
tùr : & fi Romana illi faviffet magis, facile
erat Macedonibus ejus au&oritatem de-
clinare , & ad canonis fontem provocare,
i Ceterum verfioni noftri codicis, ubi x H~
poStTwiiivovs per ordinandi vocem interpre-
^ tantur, 6 fuffragatur ilia canonum Nicæ-
norum trarislatio per Teilonem & Thari-
ftum fa£ta, atque Concilii Carthaginenfis,
ut vocant, fexti au&oritate édita : fuffra-
gantur & au&oritates aliæ adduélæ a do>-
éliffimo Mori no j de facris ordinationibus
parte 3. Exereit. 5. cap. 12. Nam antiquam
verfionem alteram, quam laudat, & Gra-
tianus exhihet 1. q. 7. cap. Si qui^ recen-
fere omitto : quoniam alia non eft quam
Ifidoriana , noftræ in omnibus fere con-
cinens . |
eftioj. Suggerit adhuc vir do&iffimus adverfus
Epiftola fententiam noftram momentum unum . Si
|centi‘In" Pr0Pr‘us » ^u‘^et Romanæ Ecclefiæ
[crctis *odex ifte, in quem partes quælibet, qui-
lilpofita.bus confiât, eo tempore, eo ordine conjeâæ
effent, quo in auftoritatem ab ilia jre- CAP. vr.
ceptæ; quis çredat Siricii epiftolas Innocentii
decreris poftponendas fuiffe, & non potius
priori loco in codice .collocandas? An
Romanis ignotæ ante Innocentii tempora ,
an contemtui habitæ, an minime receptæ
per earn tempeftatem? Hoc quis velit affe-
rere ? Iftud certe nec ego velim : 7 fed non 7
una fuppetit nobis hujus diffolvendæ obje-
ftionis ratio , cui etiam abunde fatisfeci-
mus, cum codicis ordinem expofuimus ,
Revocandum enim eft in memoriam cafu
potius ita compa&um codicem emerfiffe ,
quam inito confilio ac data opera eondi-
tum . Ufque enim ad Innocentii PP. I,
ætatem ex fobs Nicænis fanélionijbus Occidentales
adminiftrabantur Ecclefiæ, ipfaque •
præfertim Romana, ut idem Pontifex te-
ftis eft, Ecclefia, quæ Sardicenfes Nicænis
accenfitos habebat , Hæ folæ regulæ pro codice
erant Sedi Apoftolicæ. Hispoftmodum
iubnexi funt Carthaginenfes, triumque O-
rientis Synodorum canones , qui Orientales
Nicænis tempore vel antiquiores, vel æqua-
les erant. Pluribus non conftitiffe codicem
cum primum codicis formam indujt , ac
præfatione ornatus eft, ipfapræfationis verr
ba indicant. Sola namque décréta Nicæna
laudat, tamquam totum fere codicem con-
fiantia : Quibus nonnulla , inquit , régula
fubnèxa funt, quas memorata fufeipiens con-
firmavit Ecclefia. Exorta poft hæc damna-
taque Pelagianorum haerefi , omnia adverfus
earn décréta five ab Africanis, five a
Romanis Pontificibus cöndita vifum eft co-
dici'fubjungere; atque ex occafione referi-
ptorumiJnnocentii ad Afribanas Synodos ,
cetera quoque èjus, quæ ad manum erant,
décréta annexa funt : Siricii vero epiftolam,
quæ cum aliisforfan antdriorum Pontificum
decretis in ferinio Sedis Apoftolicæ affer-
vabatur, non retulerunt in codicem , turn
quiä de ilia tunc non cogitabant, turn quod
nihil fere contineret, quæ in decretis Innocentii
fancita non legerentuir, Leonis vero
temporibus, cum occafione hærefis Eu-
tychianæ, vel etiamfambitiofi illius Ana-
tplii pro fedis fuæ firærôgativa conatus,di-
ligentius excuffa funt Sedis Apoftolicæ feri-
nia, multa inde prolata funt , atque e feri-
niorum tenebris in luce codicis pofita , præ-
decefforum ejus decretalia conftituta , quæ
illic ante delituerant,
Certe Leonis tempore non fuiffe in Ro- Epiß. ?.
mano codice conftjtutiones Pontificum In- nunc 4. *
nocentio Papa antiquiores , ejufdem Leonis s- Leonis
epiftolæ ad Epifcopos per Canhpaniam Pi- Èm 5*
E D I T O R U M A D N O T A T I O N E S .
5 Hanc Quefnelli refponfionem rejiciemus
in Obfervationibus cap. 1. n. 2.
6 Verfio Teilonis & Tharifti , feu potius
Philonis & Evarifti, licet vocem Græcam xtl~
p&erxpim de ordinatione explicet ; non tamen
fuffragatur interpretationi codicis Quefndlia-
ni, feu Ifidorianæ , quæ in eodem codîcc recepta,
fuit : ilia enim ordinationem jam pera-
éîam' , hæc vero ordinationem iterandam fi-
gnificat . Confer quæ in hanc rem pluribus
aifferuimus not. 13. in Obferv. Quefnelli ad
epift. 167. tomo II.
7 Sequentibus conjeftationibus fatis refpon-
dimus in notis ad cap. 2.