CCXLVI
D E A N T I Q. U I S
C O L L E C T I O N I B U S & C O L L E C T O R I B U S
C A N O N U M.
P A R S Q U A R T A .
D E A N T I Q U I S C A N O N U M B R E V I A T I O N I B U S ,
aliifque collefHonibus Latinis in titulos 8ç locos communes diftri-
butis ad Gratianum ufque.
C A P U T P R I M U M .
De Breviatione canonum Ferrandi D'taçoni Carthaginenfis. Fîmes obfcuræ
allegationes explicatie , alite fupplette , vel emendatie , 5»« nova
editioni utiles erunt.
Xplicatis colleâionibus, quæ integra vel fere integra ca-
nonica documenta exhibent ; nunc de iis colleéfionibus
agendum, quæ canonum abbreviationes, vel eofdem ca-
nones in titulos & loca communia diftributos repræfen-
tant. Inter Breviationes primum locum obtinet ilia Ful-
gentii Ferrandi Carthaginenlis Eccleliæ Diaconi. Hic Ju-
ftini ac Juftiniani temporibus floruit . In Chronico enim
Viétoris Tunonenfis claruifle dicitur anno fexto poil Con-
fulatum Bafilii, ideft anno 547. Magiftro ufus eft S. Fulgentio Rufpenfi Epi-
îcopo, ut ex fcriptis ejus liquet. Facundus Hermianenfis libro/p pro défendons
trium Capitulorum cap. 3. Ferrândum laudabihs virum memorite appelions,
vita jam fun ci um fignificat. Scripfit autem eos libros Facundus anno. 551. uti
ex Viftoris Chronico colligitur: ac proinde Ferrandus ante hùnc annum e vi-
vis excefferat. Crefconius in præfatione fuæ colleétionis eum reverendißimiim
Cart h agents Ècclefilt Dtaconum, & virum fapientißimum vocat. Scripta ejus,
quæ tomo nono Bibliothecæ Patrum inferta funt, commemorare non eft ne-
cefle. De fola Breviatione canonum, quæ noftri inftituti eft , non pauca di-
cenda funt.
De «ju» i i . Duo tantum hujus Breviationis codices hailenus mventi fun t, Trecen-
®ere' ÿ thi°; fis , & Corbejenfis. Francifcus Pithoeus ex Trecenfis Ecclefiæ codice primum
ju>’ codi- edidit Parifiis an. 1588. Dein Petrus Francifcus Chiffletius Soc. Jelu in editio-
®iba'- ne Divionenfi anni 1^49. MS. Corbejenfi ufus, nonnulla loca emendavit, no-
tifque illuftravit. Ex his autem duabus editionibus idem opufculum pluriesre-
culum, infertumque tomo I. Bibliothecæ canonicæ pag. 418. nec non tomo IX.
Bibliothecæ Patrum, & alibi. . .
inNicinii m . in allegandis Nicænis canonibus Ferrandus Philonis 8c Evarifti verfio-
canunîbift ttemj qUæ jn Africanis codicibus canonum defcripta erat, fequutus videtur ,
-^Ji'usT' uti animadvertimus part. 2. c. 2. §• 1. n. 4. Nicænorum canonum feu titulo-
îd. t. j. rum, quos laudat, numeri cum ceteris quoque verfionibus concinunt ufque ad
m canonem fextum, quocum canonem feptimum jungit: feptimum enim titulum
num. 172. eum appellat, qui in vulgatis eft canon 8. Canones vulgati 9. & 10.
apud ipfum num. 87. in unum copulati funt tir. 8. Canonem in editis unde-
cimum num. 14Ó. titulog. defignat. Tres canones 12. 13. & 14. nullibi alle-
g a t. Cum vero num. 18. canonem decimum quintum vulgatum tribuat fit.
i t . tres omiiïi canones in Ferrandi codice partim conjungebantur cum nono,
partim autem decimum titulum conficiebant. Canon in vulgatis 16. apud Ferram
Concil.
col. 44.9.
Pars IV. de amt. Can. Breviat. & c. Cap- I- ccxlvii
randpm num. 27. eft tit. 12,. cgqon vçro i7. num. 123. pererrorem vocaturnV.
14. cum ex laudata ferie elfe debeat titulus 13. Enimvero num. tod. titulus
J4. .adügnatur vulgaro canoni 18, 8c num. 173. titulus 15. canoni 19. adfcri-
bitur. Poilremus canon Nicænus20. Sardicenfis primus vocatur num. 214. de
quo dicemus pollua..: Duo hic obfervanda. Primo non folum partitjo, fed or-
do etiam canonuny ab Ifidoriana verfione difcrepat. Nam canon de piaconi-
bus, qui titulo 14. defignatur poft canonem de fceneratoribus, in Ifidoriana
ante qliquqt panone^ præmittitur. Hinc ergo Ferrândum verfionem ab Ifido-
riaua divèrlâm in hifce canonibus fuifte fequutum confirmatur. Secundo cum
verfionem Philonis 8c Evarifti a Ferrando adhibitam conjecimus , ne moveat
partitio yulgata iii viginti canones: ejus enim codex in contraftiorem titulo-
rum numerum eamdem verfionem exhibere potuit, ut alii quoque aliarum Sy-
nodorum canones, licet iidem fint, varias partitiones in diverfis exemplaribus
recipiunt.
IV. In, ceteris Græcarum Synodorum canonibus Ferrandus earn interpréta-T“ a|i|s
tionem præ ociilis habuit, quæ Ifidoriana vocari fo let. Etenim præter nomi- nô*."ufSj
na Anquiritani 8c Novacoefarienfts .Conciliorum fajius Ifidorianæ interpréta- vcrGone
tiönis propria, dum num. 149. Concilii Anquiritani titulum 17. allegat, verba Ir",•
inter energumenos $r?nt, ex fo;la Ifidoriana verfione proficifcuntur. Similiter
num. So. Concilii Antiocfieni tit. 8. laudans, voces Vicarii Epifcoporum cum
eadem .vprfione |concordant: & auip. 144. totidem Ifidorianæ yerfionis verba ex
can. jjd. repetuntur. piura indicia fuppetunt in canonibus Laodicenis. Cum
epim -num. ,115. citât Concil. Laodic. tit. J.- voces yfuras & lucra , idefi fef-
cupla ffidorianæ yerfionis fupt. Canon 11. laudatus num. 221. canon 15. de-
num. 131. canon 17. indicatus num. 225. item canones 25. 8c 27. al-
legati num. 142. & 2 16. qui-in vulgatis funt canones 2.6. 8c 28. -vel totidem
omnino verbis tranfcripti deprehenduntur ex eadem verfione , vel peculiares
ipfi,us voces præferunt, ut conferenti patebit. Idem qft de canonijbus 3-3.3:47.
citatis num. 185. & 200. qui in vulgato Ifidoro funt can. 37. & 47. Cum hæc
exempla fulScjant, cetera ejufdemgeneris brevitati confulentes prætermittimus.
De canonum verb cujufque Synodi numeris, quibus nonnumquam duo vulgati
Ifidorianæ interpretationis canones apud Ferrândum in unum coeunt, nihil
attinet dicere: ètenim quinam junifli fin t, ex coilatione quiique nullo negotio
intelliget. De canonibus Sardicenfibus, qui ex originali Latino cum Ifidoria-
nis lectionibus a Ferrando allegantur, illud unum notatu dignum e ft , c a n o - canon.
item uitimum Nicænum de omittenda aenuflexione diebus dominicis atque pa- Sardic.
fchalibüs num, 214. laudari uti Concilii Sardicenfis tit. 1. ac aliis in numeris
canonem primum hujus Concilii citari tit. 2. fecundum tit. 3. & fie deinceps
ceteri canones Sardicenfes uno numero augentur. id autem ea de cauiïa pro-
ficifeitur, uti part.2. c. 1. n. 18. indicavimus, quia, iidem canones olim junfti
erant cum Nicænis etiam yerfionis Ifidorianæ, cum qua quidem utrolque ço-
pulatos reperimus in vetuftiffimo codice $8. Capituli Veronenfis; dein vero in vicisP1"-
feparandis utrifque quidam minus accurate iacepit a poftremo canone Nicæ- ^ ,'s/
no, eumque Sardicenfibus veluti primum attribuit.
V . De Africanis canonibus, qui a Ferrando frequentius allegantur, plura
dicenda funt. Cum enim aliquot Concilia eodem in loco, ex. gr. Carthagi-
n e, celebrata fuerint ; Ferrandus. vero in ipforum Conciliorum canonibus lau-
dandis generali formula Canal. Carthag. uti foleat; ad quod Concilium Car-
thaginenfe hic, vel ille canon pertineat, ignoratur. Alicubi etiam titulorum
feu canonum numerus vel defideratur, vel mendofus eft. Cum vero in diftin-
guendis iifdem Synodis ac numeris titulorum fupplendis, vel emendandis non
modicum laborarimus; utile futurum credimus, fi hoc loca omiffis illis Ferrandi
allegationibus, quæ per fe claræ funt, feriem Ferrandianæ Breviationis
fequentes, citationes obfcuras explicemus, canonefque cujus Synodi fuerint
aperiamus.
Num. 4. Breviationis Ferrandi laudatur Concil. univerfal. Carthag. tit. 49.
Eft Synodus anni 397. ipfe autem canon legitur in Codice Ecclef. Afric.
c. 49. qui codex editus invenietur torn. 2. Conciliorum edit. Ven. col. 1252.