hujufmôdi Opüfculis' corifcribendis affuetum
produnt . Velut font 39 illat quæ- libtis de
Trinitate inferïæ iéguntur. Hanc autem ,
xjuæ; Symbôli nofpen obtinet V tune ab eo
càriditairi effe ëxiftimamüs , cùfn Gonftàn-
tinopoü- exularet : quo tempore jâm multa
ediderat Opufcüla contra hæreticos Arianos,
cum adhuc in Africa moraretur . • Audiens
autem, cum effet in Oriente j quantas ftra-
ges ageret in Africanis Ecclefiis Ariana hæ-
refis-', & quo in diferimine verfaretur po-
pulâriùm fuorum fides; paftoralis officii partes
effe èxifiimavit périclitant! populb fuo
fuppetias ferre , firriplicioribufque Chriftia-
nis earn fidéi profëffionem ob. oculosTpbne-
re , qyæ remètîs omnibus-fubtilioris & implications
.Theolbgiæ ambà'gibüs", catholi-
càm- do&rinam pure , nitidé , breviterque
eSpoperet. Quà ëxpofitione Ecclefiam fuam
âfiafque Afriçartas non folüm adverfus A-
riauàé fe&æ pèrfidiim muniéndas efle ê'xifti-
fed etïàm-adve'rfus Néftqriàriâm &
Eutychianamquae* cum âpud Orientales ,
inter quofe' agébàt^y• longe latéque grâffare-
tur i çam ad Africanas regioneS , vel jam
elfe inveftam, vèî invehi facile poffe vide-
bat . 4°. Athanafii nomine ornandam effe
exiffiniavit hüjüftnodi' profeffionem : quia &
t/nti viri auÆloritàte ,:' eos qui Tola au6Tori-
tatè dûcuntur, retinendos fore putabat;‘ &
probe noverat illiùs ævi eruditos non poffe
in hune erroreni induci , ut Athanafio
illàm expofitio'ném tribuerént , reblamante
novéllarum hærefum , quam diftin&e ha-
bèt, rfientione . -Sèd & hoc neceffâriüm o-
mnino videbâtur , ne quifqüarn Africano-
rum, qui tune vivebant , Epifcoporum de
condita hujus fidei formula ih fufpicionem
apud hæreticôs deveiïiret , ac propterea in
certiffimum vitæ-diferimen , quæ Ariano-
rum’ erat fevities-, adduceretur : quod me-
rito timëndum fuiffè infelliget quifquisVi-
aoris Vitenfis de Perfecutione Africana nar-
rationcm perlègerit. •
-*-3; Etfî in tam brevi & in hùjusgéheris
feptiuncula , quàlis èft hæc fidei profeffio ,
vix ‘ locus fit conferendo ftilo cum ceteris
Vigilii lucubrationibus ( aliam enim dicen-
di rationem brèves & exegeticæ fidei formula,
aliam feripta proiixiora & polemi-
ca exigunt;) non levem tamen inter Sym-
bolum & alia Vigilii opera 41 ftili affini-
tàtem feribendique rationem deprehendere
mihi videor. Eamdem enim methodum fe-
ftatur in Opéré tontra Marivadum feripto ,
& præfertim libro 3. quam & in Symbolo
conficiendo tenuit: ita ut prior pars Symbol
i , quæ Trinitatis unitatem contra Arianos
défendit, compendiofa videatur effe re-
capitulatio eorum , quæ centum capitulis
exponuntur in tribus ifiis contra Mariva-
dum libris .• ifti enim toti funt in expo-
nenda probandaque unitate Trinitatis, &
Trinitate unitatis , quæ eft prioris partis
Symbôli propria mâteries . Séd r& hoc di-
ffinftius apparet ia lib. 3. tria enim hujus
priora capitula , totidem has propofitiohes
cômple&urttür cum fuis probationibus : Deus
Pater , Deus Filius , Deus Spiritus fan-
Bas. Dominus Pater- , Dominus Filius, Dominus
Spiritus fanÜus. Omnipotens Pater 9
Oninipotens Filius, Omnipotens Spiritusfan-
ütis : quæ totidem & iifdem verbis haben-
tur in Symbolo . In quo plures aliæ ejuif-
dem formæ propofitiones leguntur .• ficut & 1
in diftö libro 3. longe plurimæ ; videlicet
ad centenàrium ufque numeruni, Scripturæ
teftimoniis probatæ reperiüntur, eumdemque,
ni fallor, -fpirant auftorem . Alia quoque
nön minus fibi invicem convenientia fortaffe
deprehendet qui âttentius & majori
otio cetërâs Vigilii lucubrationes evolvere
voluerit : nobis hæc modo fufficiant ex oc-
cafione fenpta.
Abfoluta Differtationum noftrarum edi-
tione'j invent Codicem Thuaneum, in quo
Dialogus Vigilii Tapfenfis adverfus Arianos,
Sabellianos, & Photinianös legitur fub hoc
titülo.* Incipit Altércatio Athanafü cum ha-
refihus. Voft hunc Traftatum habenturSym-
bolum Nicænum &< Formula fidei Arimi«
nenfis Concilii, quam pföxime fequiturSym-
bolum Athanaf. cum hac épigraphe.* Fides
diSia d fan&o Athanafio Èpifc'opo . Porro
conjefturæ; noftræ de aüftore hujus Symbo-
li , Vrgiliö non parum fuffragatur quod in
antiquiffimo Codice 42 illigatum reperia-
tur Opufculo ; cui nomen Athanafii pariter
præfixum legitur, fed quod Vigilii Tapfenfis
effe indubitatum habetur ipfius Vigilii
teftimortio .* fiquidem lib. 5. -adverfus Eu-
tychen num. 2. hæc feribit : De Cönciltö-
r«W, 'inquit , diverfis fanBionibus , & no-
minum religiofe additis novitatibus plenißi-
me in iis libris, quos'adiierfus Sabtllium ,
Photinum & Arium fub nomine Athanafii ,
tamquam fi pra fentes cum prafentibus agerent
Qubi etiam Cognitoris perfona videtur induBa )
confcripfiimus , a nobis fuit exprejfum &c. Nec
omittam obfervare locum ex ejufdem Iibri
5. Vigilii Tapfenfis num. 6.* ubi unitas
Ghrifti ex Deo & homine conftantis con-
fertur cum unitate hominis ex anima rational!
& carne fubfiftentis : Sicut credimus
unum effe hominem, animant rationabilem &
carnem ; ita credamus unum effe Chrißum
Deum & hominem : quæ omnino fimilia
funt his Symboli Athanafiatii verbis.* Sicut
anima rational is & caro unus eß homo ; ita
Deus & homo unus eß Chriftus.
• :..... E D I -
E D I T O R U M A D N O T A T I O N E S .
. . * xgiwu x apicnn perpen
adferibi in Obferv. loco citato probaturi fumi
40 Hic præfumitur Athanafii nomen
iplo auftore initio inferiptum fuiffe,' quod 1
men felfutn oftendemus in Obfervationibus
ut nota 25. monuimus.
41 Hoc argumentum a ffili fententiarum-
que affinitate petitum in re præfenti quam
leve fit, ex Obfervationibus palam fiet §. III.
42 Refponfionem invenies loco citato n, <5,
E D I T O R U M
O B S E R V A T I O N E S
IN D i s s e r t a t i o n e m X I V .
PASCHASJEI Q Ü E S N E L L I
D E L I B E L L I S I N C O D I C E I N S E R T I S &c.
INter ea fidei monumenta, de quibus in præcedenti Diflertatione agituri
duo tantum libelli fidei noftro Codici canonum inferti cap. .39. & 40. ,
ac fymbolum Quicumque S. Athanafio vulgo inferiptum fufiores obferva«
tiones requirunt.
^ §• I.
Libellus fidei , qui in colleBione hoc tonto édita exhibetur cap. 39. S. Gregorio
Na7.1an7.eno probabilités vtndïcandus credttur. Impugnatur fententia 5
1 qua Autlori Latino adjudicatur. (y Gregorio Orientait cv.tn Quefnello fub-
ftttuitur Occidentalis , Gregorius Boeticus , vel cum novijfimo audore
Phoebadtus.
I. T T Num certum prxmittendum eft, hune libellum , qui inter S. Gre- De S 3
V , g ° m Nazianzeni opera eft fermo so.,rita concinere cumfermone4 9 .,gatlsi!r” *
ut utriufque unum eumdemque auftorem effe Quefnellus §. VII. jure proba- s’ 'g7'°°-
! p e? lolum alter ab altero diferepat, quod fermo 40» Nicsenam fidem r”
fufiori & dogmatico traflatu ftatuat ; fermo autem s&. feu libellus fidei eaf- zijn2' ni-
<lem præcedentis fermonis fèntentias compendio exhibeat . Igitur lï S. Gregorius
Nazianzenus au6ior fit idrmonis 4.9.5 eidem quoque attribuendus erit
lermo 50. , feu memoratus libellus fidei . Pro afferendo autem ejus fer-
moms 49. auctore S. Gregorio Nazianzeno duo expreffa teftimonia fuppe- Seraio^.
tunt , unum S. Auguftini , alterum ejus codicis, qui Argentoratenfi editioni ,r
operum ejufdem S. Dqaons ufui fuit. Solemne eft S. Auguftino Gregorii Ns- ritüf. x
zianzeni auétoritate < uti, 8c ex Rufini verfione, quæ ob auéîoris & interpretis
ceiebritatem longe lateque propagata erat. Hinc in lib. i. adverfus Tulianum
c. s. ejuidem Gregorii teftimonia produflurus, præmonuit : Sed tibi non dee-
rtt magm nommts & fama celeberrima illuftris Epifcopus etiam de partibus
Or tent i s , cujus eloquta ingentis merïto gratta etiam in LA TIN AM LIN-
GUAM TRANSLATA ufquequaque claruerunt. Subdit ftatim quatuor loca
ejuldem Dotions ex verfione Rufini. Porro fefmonem 49. eidêm S. Gregorio
Onentali Epifcopo expiorate vindicat in epift. 148. feribens numr 10. Grego-
■ rius etiam JanBus Epifcopus Orientalis apertijfime dieit, Deum natura in-
mjibtlem, quando Patribus vifus .eft, ficut Moyfi. , cum quo facie ad faciem
loquebatur , al,cu,us CONSPICABILIS MATERIÆ difpofitione ajfumpta,
falva fua invifibtlttate, vtderi potuijfe. Nec quifpiam cum recenti auélore
reponat, hanc Gregorii fententiam inveniri in oratione 37. , qusé certus ejuf-
dem Gregorii ietus eft. Legenti enim utramque orationem 37/ & 49., non
■ tam iententiam , quam quædam etiam verba caraétere majufeulo indicata con-
gruere ioli orationi 49. quifque perfpiciet : ac præterea cum Auguftinus non
Græcum textum, led vulgatam Rufini interpretationem adhibuerit, ut ex aiiis
l o c i s in quibus alia Gregorii Nazianzeni teftimonia récitât, perfpicere licet:
oratio autem 37. non ita fuerit a Rufino latinitate donata ,■ uti oratip 49.
( d e cujus verfione mox dicemus,) hanc Auguftinum allegaffe in epift. 14.8
dubitare non lic e t. ; / • T
I L Alterum teftimonium eft codex, ex quo prodiit editio Argentoratenfis
Tdm.Il/. O o o anno