Baronii ,
Schclcftrani.
Canon
quartus
Antioche*
nus S. Jo.
Chryf,ob*
jeflus,
Socrat.
Isb.6.c.i6.
Tillemon-
tii fenten-
t ia .
IX. Secunda fententia eft Eminentiffimi Baronii & aliorum quamplurium ,
qui eofdem canones conditos putant in Concilio Antiocheno ab Eufebianis adverfus
S, Athanafium habjto anno 341. occafione dedications celeberrimæ Ec*-
clefiæ Antiochenæ, quant Conftantinus Magnus ædificare coeperat, & Conftan-
tius ejus filius abfolverat. Hujus fententiæ duo fundamenta funt. Primum eft
infcriptio in encaniis, feu in dedications eifdem canonibus præfixa in anti-
quis verfionibus Dionyfio-Hadriana, & Prifca, qua indicio funt, eamdem in-
ftriptionem in Græço quoque Codiçe ab interpretibus olim inventant fuiflfe. Secundum
eft teftimonium Palladii 8c aliorum defenforum S. Joannis Chryfofto-
mi, cui cum objeélus fuiflfet Antioçhenus canon quartus, illi hunc canonem a
quadraginta Arianis adverfus S. Athanafium editum fuifle repofuerunt. Ariani
autem, qui S. Anthanafium Antiochia condemnandum curarunt, pertinent ad
Antiochenam Synodum in encæniis celebratam anno 341.
■ X. Hac vero Baronii fententia Scbeleftratio improbabifis vifa e f t , quippe
quod incredibjle exiftijnet, canones ab Arianis conditos, ab Ecclefia turn Græ-
ca , turn Latina fuiife receptos. Igitur in opéré de Antiocheno Concilio An-
tuerpiæ imprelfo anno 1O81. probare ftudet, viginti quinque canones elfe qui-
dem Antiocheni Concilii in encæniis coaéti anno 341. at eos perperam Arianis
tribui. Licet enim ibidem, conveniifent Ariani quadraginta, plures tamen
catholicos Anriftites iifdem canonibus auéloritatem dediue contendit . Ilium
vero canonem, qui Joanni Chryfoftomo objeélus, quadraginta Arianis a Palladio
tribuitur, tfiverfum elfe cenfet a canone quarto, qui non a quadraginta,
fed a nonaginta quinque circiter Epifcopis, ac plçrifque ex iis catholicis in
laudata Synodo una cum ceteris canonibus fancitus fu i t , Hinc ipfa canonis
Chryfoftomo objeéli verba, quæ Palladius récitât, a canone quarto Antiocheno
difcrepare contendit; ac jdcirco eum canonem a Palladio defcriptum, poll
Synodum in encæniis a folis Eufebianis conditum putat adverfiîs S. Athanafium,
quern poll earn Synodum ab eifdem damnatum oftendere nititur. Qui
vero rerum geftarum hiftoriam diligentius fcrutati funt , ficut in pleniori ilia
Synodo occafione encaeniorum coaéia Eufebianos licet pauciores prævaluiffe ,
8c initio Synodi in Athanafii condemnationem alios etiam Epifcopos pertra-
xilfe certis tellimoniis demonftratunt ; ita canonem S. Joanni Chryfoftomo ob-
jeélum, & contra S. Athanafium, uti traditur, editum, initio ejufdem Synodi
a cunélis Patribus conditum , ac ipfum elfe Antiochenum canonem quantum
nihilum dubitant. Quod fi verba hujus quarti canonis, & ejus , quern
Palladius producit, non omnino conveniunt, quid refert, cum fenfus utrobi-
que idem fit? Neque enim Palladius canonem ipfum iifdem verbis recitavit ,
fed ejus compendium expreffit in eum fenfum, quern Joannis Chryfoftomi cir-
cumftantiæ ferebant. Tota varietas e ft , quia apud Palladium leguntur verba
jufte vel injujle, quae canon quartus non exhibet. A t Chryfoftomi holies im-
paéla eidem crimina probari non polfe videntes, non de alio crimine, fed hoc
folum in judicium adduci oportere dicebant, nimirum quod pojl abdicationem
abfque Concilii fententia fe ipfe in epifcopali fede collocaverat. In id autem
Antiochenum canonem quartum obtrudentes, qui id vetabat, perinde erat ac
fi dicerent, hunc canonem æque valere, five quis jufte, five quis injujle de-
pofitus fuerit: huncque fenfum rei fuæ congruentem Palladius expofuit, ut ob-
je£li canonis v im , ac perverfam interpretationem elideret. Certe hunc canonem
Palladius non aliunde quam ex colleftione Graeca cognovit, ac ob in-
fçriptionem in encteniis, quam fuus Græcus ejufdem colleélionis codex praefe-
rebat, eumdem Arianis attribuit, [quos quidem in encaeniis condemnalfe S.
Athanafium ex hiftoria didicerat. Quare Socrates, qui ex Palladio ac ex aliis
S. Joannis Chryfoftomi defenforibus fumfit , quæ ad ejufdem Joannis cauflam
pertinent, non folum canonem quartum, fed omnes Antiochenos canones eidem
Concilio in encaeniis habito adfcripfit.
XI. Tillemonrius vero etli de hoc quarto canone nihil dubitet, quin ab
Eufebianis conditus fuerit in' Synodo anni 341. non pauca tamen , quae in
editione horum canonum leguntur, ei Concilio 8c eifdem Eufebianis non con-
venire animadvertit. Præmiffa canonibus epiftola tempus pacificum indicans ,
magnat rerum perturbationi ab Arianis hoc tempore, 8c hac praefertim in Synodo
Pars I. d e Græc. Can. Collect. Cap. IV . x x v u
nodo excitât® nequaquam congruit. Quidam etiam canones Eufebianis auSo-
ribus tribui non polfe videntur. Gregorii enim Alexandrini ordinatio in eo-
dem Concilio perafta reprobatur canone 1 ç. 8c Eufebii Nicomedienfis transla-
tiones rejiciuntur canone 21. nec verolimile eft ab Arianis fub Conftantio prse-
valentibus Nicaenam Synodum folemni honore laudatam fuifle canone primo ,
in quo etiam de Conftantino adhuc vivente potius quam mortuo fermo e ft.
Numerus quoque tam exiguus Epifcoporum triginta praefixus vel fubjeétus canonibus
non convenit cum illo multo majore Synodi anni 341. cum praefertim
inter illos non inveniantur ea præcipua Eufebianorum capita, quæ in hac Synodo
omnia gelferunt, defitque inter ipfos Flacillus, qui eo anno Antiochenam
Ecclefiam regens abelfe non debuit. Praeterea Epifcopi, qui canonum au-
ftores fuerunt, coaéti dicuntur ex provinciis dicecefis Orientis Antiocheno E-
pifcopo fubditis, cum Synodus habita in encæniis ex aliis etiam Pónti ac
Thraciæ dioecefibus coaluerit. Hinc laudatus Tillemonrius fufpicatus eft , duo
Concilia Antiochena a colleélore Graeco in unum fuifle confufa, nimirum il-
lud frequentiflimum in encæniis habitum anno 341. cui attribuit canonem
quartum in Athanafium Eufebianorum opera conftitutum-, 8c fortaflis etiam
duodecimum, quern adverfus eumdem editum exiftimat.* ac alterum ex provinciis
Antiocheno Epifcopo fubjeélis coaétum ante annum 335. cui epiftolam ,
fubfcriptiones, & reliquos canones adfcribendos opinatur.
XII. Nobis haec Tillemontii opinio, etfi probabilior ceteris videatur, non
tamen plane fatisfacit. Hanc enim Græci antiqui Collefloris confufionem im-
probabilem credimus. Duos nimirum canones quartum & duodecimum, qui ab
Eufebianis in encæniis conftituti creduntur, colleélor non intermifcuilfet canonibus
alterius Synodi,;fi a diverfis Synodis editos ac diftinfitos naftus fuif-
fet ; fed in fine addidiflet. Cum in unum junfti fuerunt Nicæni 8c Sardicen-
fes canones; prius Nicæni, dein Sardicenfes defcripti fuere. Ita etiam cumin
Græco codice canones Concilii Conftantinopolitani anni 381. 8c alii duo alius
Synodi copulati fuerunt, ifti duo poll illos fubjefti inveniuntur . Vel igitur
omnes Antiocheni canones Synodo anni 34t. adfcribendi funt, li canon quartus,
vel etiam duodecimus Eufebianos habuit audlores; vel omnes in anterio-
ri Synodo fanciti fuerunt, nec nifi per halluqinationem 8c errorem quartus canon
Concilio anni 341. Chryfoftomi tempcire adfcriptus fuit. Quid porro? Nos
obfervationes Tillemontii gravilfimas judicantes, ac folicitius hac in re inqui-
rentes, anterius Antiochenum Concilium inveniri polfet, cui omnes canones
convenirent ; féliciter tandem deteximus hos prorfus convenire Antiochenæ Synodo
anni 332.
XIII. Cum nomina Epifcoporum, quibus Antiocheni canones tribuuntur ,
hujus rei nobis indicio fuerint; de his nonnulla exaftius præmittenda funt .
Græca colleélio cum ad nos pervenerit ex Græcis codicibus circa Photii tempora
exaratis, qui nonnulla antiquorum] codicum prætermifere , Epifcoporum
nominibus caret, fed provincias tantum commémorât, ex quibus Epifcopi con-
venerunt, his verbis. SanBa & pacifica Synodus a Deo congregata in Antiochia
ex provinciis Syrite Codes , Phcenicice , PalæJlinoe, Arabia , Mefopota-
mia, Cilicia-, Ifauria, iis , qui per provincias fu n t , unanimibusfanttis Con-
facerdotibus in Domino falutem. Nomina vero Epifcoporum confervata nobis
fuerunt in vetuftiffimis Latinis verfionibus, quæ olim ex Græcis vetuftioribus
exemplis hos canones recepere. In verfione Ifidoriana triginta Epifcopi recen-
fentur; in verfione autem Prifca duo tantum & viginti Epifcoporum nomina
defignantur, quæ tamen cum Ifidorianæ verfionis nominibus conveniunt. Dio-
nyfii interpretatio nomina Epifcoporum omittit, uti colligimus exduobusMSS.
purum Dionyfium continentibus Vat. 5843. & Palat. S77. In MSS. vero colleélionis
Hadrianæ, quæ Dionyfianam verfionem recepit, Epifcoporum nomine
ex alio fonte adjefta fuere. In his autem Hadrianis codicibus feptem primis
Epifcopis fua cuique provincia affignatur. Hæ vero provinciæ feptem cum illis
e Græco codice paullo ante memoratis concordant. Sic enim ibidem legi-
tur. Eufebius Palaftinenfis, Theodotus Mefopotamienfis, Theodorus Ijaurien-
fis, Antiochus Phænicenfis, [Agapius Arabienjis, Alphius Cilicienfis ( ita le-
gendum ex codice Pithoeano, quem Harduinus laudat : alias mendofe i/ilicien-
Tom. III. d 2 f i s , vel
Tillera.
not* 26.
in Arian.
hid.
Duo Antiochena
Concilia
confufa o*-
pinatur.
Refclli-
tur.
Vera fententia
.
De cata-
logis Pa-
trum A n-
tiocheno-
rum. Eo-
rum vitia
detcâa.