lxii D e ant. Collection. & Collect. Can.
H | in quibus Julius Papa nominatur. Idem argumentum non urgemus ex SozO-
uit.r°”om.’ nieno, quippe quod mendofa uni us Græcæ vocis leftione eju» textum corru-
J4- Bibl. ptum Romani Conciliorum editores non improbabiliter judicant. Neque præ-
tom 2 termittenda eft peculiaris animadverfio in Ferrandum Diaconum. Is in Bre-
Concu.coi. viario ultimum canonem Nicænum de non fieftendo genu uti primum Sardi-
cenfem allegat; primum vero Sardicenfem uti fecundum , fecukdum uti ter-
J ” " ' " ’ tiiim, & fic deinceps. Quid ita ? Nonne palam indicatur, canones Nicænos
& Sardicenfes in aliquo vetufto codice, qui fortaffis verfionem Ifidorianam con-
tinebat, ( Ifidoriana enim verfione Ferrandus ufus eft ) colligatos fuiffe : qui
cum poftea vel ab ipfo Ferrando, vel ab alio aliquo feparati fuere, per erro-
rem ultimus Nicænus canon Sardicenfibus attributus fuit? Hæc itaque Ferran-
di errahea divifio vetuftiorem eorumdem canonum conjunftionem confirmât.
XIX. Hæc tam diverfa diverfarum colleftionum regionumque exemplaria
Quumper- Sardicenfium canonum unionem cum Nicænis apud Latinos & antiquam , &
olim'* io i°n8e lateque pervulgatam probant; ita ut folius Romans Ecclefiæ propria
Sardicen- n°n fuerit. Nulla ex' his verfionibus canonum Nicænorum, quibus Sardicenfes
ßum cum adnexos reperimus, ilia e ft, quam antiqui Romani Pontifices adhibuere , uti
Niwmi. capite fequenti palam fiet: ac propterea vera colleftio Romana, quæ Nicænos
& Sardicenfes canones pari ratione copulabat, ad nos non pervenit : omnefque
laudatæ colleftiones, qua Nicænos & Sardicenfes canones jungunt, ad alias
Ecclefias Latinas pertinent. Codex Vat. Reginæ 1997. fpeftavit ad Ecclefiam
Theatinam. Codex Capituli Veron. 58. qui Ifidorianam verfionem Nicænorum
cum Sardicenfibus jungit, hanc conjunftionem receptam probat in quibufdam
faltem locis, in quibus Ifidoriana verfio recepta fuerat. Immo hoc vetuftifli-
mum exemplum indicare videtur, Ifidorianam verfionem vetuftiori tempore
Sardicenfes unitos recepifle cum fublcriptionibiis & catalogo Patrum Nicænorum
, & pofteriori tantum tempore, cum Sardicenfes. ab ea verfione feparati
fuere, pro fubfcriptionibus Nicænis eas Patrum Sardicenfium fubfcriptiones
fuiffe fuppofitas ex Sardicenfi Syneflica ad Julium, quæ in vulgato Ifidoriano
textu leguntur. Colleftio Quefnelliana, quæ Nicænorum canonum verfionem
in radice Ifidorianam, at cum divifione laudati codicis Vat. Reginæ, & cum
fere omnibus ejus titulis, nec non cum eadem leftione Nicæni canonis depri-
matu Romans Ecclefiæ repræfentat, in Galliis iucubrata fu it , ut fuo loco
probabimus : -ap proinde ipfius colleftionis auftor Nicænos canones cum Sardicenfibus
j unftos in Gallicanis codicibus naftus eft. Codex quidem Vat. Pa-
lat. 574. & fimiiis Morbacenfis ad Gallicanam Ecclefiam fpeftabant, nec non
colleftiones Foffatenfis, & Herouvalliana, ex quibus eamdem unionem confir-
mavimus. Idem apud Hibernos receptum probat colleftio , quam in Sanger-
ihanenfi codice Couftantius laudavit. Si antiqui aliarum Ecclefiarum fupereflent
codices, idipfum, ut opinamur, dealiis quoque Latinis Ecclefiis pateret. Interim
veto tot antiqua teftimonia cum conjunftionem laudatorum canonum
antiquiflimam, ft apud Latinos fere ubique receptam declarant,- tum vero ab
omifi fraudis fufpicione eximunt antiquos Romanos Pontifices, cum ex MSS.
in Latina Ecclefia pervulgatis Sardicenfes canones uti Nicænos allegarunt.
Quidam et- XX; Quid quod aliquos etiam Græcos codices apud ipfam Orientalem Ec-
fHl*Grmcï' dléfiam exftitiffe, qui Sardicenfes pari modo tamquam Nicænos præferrent, fatis
codices colligere licet ex eo teftjmoni.o Synodi Conftantinopolitanæ anni 382. quod
eamdem parte i. cap. 6. n. 14. recitavimus, & P. Harduini, atque P. Couftantii ver-
prafere- “ s expofuimus . Confer quæ ibidem fcripfimugf neque enim femel difta rebant.
petere vacat. Hoc certe Orientalium exemplum & ad antiquftatem conjun-
ftionis eorumdem, canonum declarandam, & ad vindicandam Romanorum Pon-
tificum confuetudinem, omnemque doli lufpicionem removendam non minimum
confert. Addemus hic aliud ex Theodora Prodromo feniore, qui Photio anterior,
ac inter Græcos canonum; interprètes omnium antiquiflfimus, a Niceta
Paphlagone , ab Arifteno , Balfamone , Harmenopulo, Blaftare, Nicephoro
Blemida, aliifque Græcis fummis laudibus commendatur. Confer, fi.lib e t,F a -
bricium Bibiioth. Græcæ tom. X1. lib. 6. c. 1. n. 16. Hujus Theodori opus ine-
ditum atsf'i ip/Mmx! de interpretatione canonum ante nongentos annos feriptum
evolvit, ac ex eodem fufiora teftimonia identidem récitât Nicolaus Comnenus
■ . . Papa-
Paiis I I . de ant. Collect. Latinis Cap. I. lxiii
Papgdopolus ip Prænotionibus myftagogicis, ac de eodem teftatur in refponf. 6. \ 6. n. 14, pag. 3^4. Prodromes Sardicenfes canones fub Nicgni titulo
recçnfet, quaji una & eadem fit Sy nodus Nicma & Sardicenfis • Quæ verba,
indicare videntur, Theodorum Prodromum Sardicenfes canones uti Nicænos
retulilfe, quemadmodum Conllantinopolitani Concilii Patres olim fecerunt.
Quod fi ita eft, exftabat ergo inter Græcos Theodori quoque tempore, ideft
ante Photii fchifma, codex aliquis, Græcus, in quo Sardicenfes canones Nicænis
adnexi, Nicænorum titulo prænotabaotur, ut in pluribus Latinis codicibus
deprehendimus.
XXI. Mirum nonnullis videtur, quod poft illud diffidium inter Zofimum & objtaum
Africanos , quo detegi debuit Sardicenfes canones non elfe Nicænos, S. Leo, " s
adhuc eofdem Nicænorum titulo ällegarit & ingefferit in epift. 44. ad Theo- tum.
dofium Auguftum cap. ultimo. At: Africani id tantum evicilfe videntur, canones
allegatos in commonitorio Zofimi non fuifle inventos inter Nicænos in iis
exemplaribus Latinis ac Græcis,.quæ in Africa, Alexandria: , Antiochiæ, &
Conftantinopoli hac occafione fuerunt confulta, immo nec in ulla alia Patrum
Synodo ; cum aliarum quoque Siyuodorum codices contuliffent, ut iidem in
epiftola ad Cæleftinum feripfere. Sicut autem in excludendis iifdem canonibus
etiam ab omni alia Synodo, quæ vel Sardicenfis vocaretur, Africanos penuria
codicum laboralfe, vel miniis diligentes fuilfe in fynodicis codicibus evolvendis
manifeftum eft; ita nil mirum die debet, fi Romani antiquis fuæ aliarumque
Ecclefiarum exemplaribus fulti,. quibus iidem canones uti Nicæni præfereban-
tu r , ab inolita confuetudine allegandi eofdem canones tamquam Nicænos haud
recedendum putarunt. Hinc cum S. Leonis ævo Antiqua formula & con&etu-
do tot codicibus probata obtineret ; eamdem citra ullam falfi fufpiçionem adhi-
buit ad eum Imperatorem feribens, quem ementita allegatione cum non, levi
periculo fallere non intererat. Adeo vero bona fides Latinorum hujus & an-
terioris ætatis in allegandis canonibus Sardicenfibus nomine Nicænorum nobis
videtur explorata, ut exiftimemus, eos tune ignoraflfe omnino, eofdem canones
conditos_fuilfe in Sardicenfi Concilio, ac in Nicæno conftitutos credidifle .
Cum enim ab Africanis tam gravis mota effet de iifdem canonibus quæftio
adverlus Romanos^ qui in negotio Apiarii eos uti Nicænos attulerant; fi aliquo
ex codice- cognoviffent, ipfos in Sardicenfi fuilfe fancitos, facilis ratio pa-
tuilfet componendi ejus dilïidii, docendo Africanos verum Concilium , quod
ipfos canones conftituerat. Nec dubitari poterat, Africanos rejefturos hoc Concilium,
cui majores fui auftoritatem adjecerant; cum præfertim fe fe paratos
indicalîènt ad eofdem canones recipiendos, fi quo in Concilio catholicorum
Patrum conditos reperiffent. Vide hac de re Oblervationes. in Differt. V. Quef-
nelli part. 1. c.6. n. 20. tom. 2. col. 955. Ea igitur de caufta hanc viam fatis
obviam Romani Pontifices non inierunt, quia ejufmodi canones folo N icænorum
nomine ex MSS. exemplaribus cognitos , in Sardicenfi editos plane
ignorabant.
XXII- Nunc, in eos verfus, quos huic paragrapho fubjiciendos recepimus ,
pauca præmittenda funt. Ii nobis confervati in antiquiffimo MS. Veron. j j .
fpeciera quamdam exhibent nuncupatoriæ epiftolæ, qua liber fortaflis alicujus
antiquæ colleftionis canonum Dalmapano Cæfari ab auftore anonymo oblatus
fuit. Cum_carafter horum verfuum lit diverfus a caraftere totius codicis; hæc
nunqupatoria ad colleftionem hujus codicis non pertinet, fed ex alio ignoto
exemplo hue tradiûfta fu it. Marchio Scipio Maffejüs, qui quatuor primos verfus
tantummodo edidit in Appendice Hiftoriæ Theologicæ pag. 77. cenfuit
Daftnqt.ianum Çæfarem elfe Dalmatium alterius Dalmatii filium, & Conftan-
tini nspotem', qui anno 333.. Cæfar fuit renuntiatus. Sed cum in verfibus fub-
fequentibus Calchedonenfis Synodus memoretur; alius valde pofterior Cæfar
quærendus eft. Nullum vero Dalmatianum appellatum nafti, id folum luipi-
camur, hoc nomine intelligi Julium Nepotem Imperatorem, qui fortaflis Dal-
matian.us diftus,fiiit, quia natione Dalmata, anno 475. Ravenna excedens, iti
Dalmariam fe fè. recepit, ibidemque obiit anno480^Hujus quidem ætas poft
Calchedoncnfe Concilium congruit. A lii hujus circiter temporis Cæfares, qui
mox penitus defiere,, nihil habent, quod cum Dalmatiani appellatione convenia
t.