Addita-
mentume
piftolx S.
Greg, äd
Secundi*
num ante-
rius Pfeu-
doifidoro.
Fraefat. in
tom. z. O-
per.S.Greg
Pag* 433*
c c L x x x ir D e a n t . C o l l e c t io n . & C o l l e c t . C an . ~ ;r<
let collectons Hifpanica. Rhabanus quidem ( excepto teftimonio S. Gregorii
in epiftola ad Secundinum, de quo moxdicemus) nullam conftitutionem pon-
tificiam allegat, qua in Hadriana colleftione non inveniatur ; nullum vero
Conciliorum canonem, qui non fit vel in Hadriana, vel in Hifpanica, ut de
colleflione Acheriana loquentes obfervavimus. Mirum porro eft hunc Scripto-
rem, qui eo tempore v ix it, iifque in locis verfatuS eft, in quibus Pfeudoifido-
ti colleflio compafta & édita fu it, nihil e i eadem recepiife. Neque vero op-
ponas teftimonium de Clericis lapfis ex epiftola S. Gregorii ad Secundinum fer-
vum Dei inclufum, quod fuppofititium ejufdem epiftola additamentum in Ifi-
doro legitur. Cum enim nihil ex tot aliis fuppofititiis Ifidori mercibus Rhabanus
exceperit ; nobis probabilius yidetur, hoc ejus epiftola additamentum ab
alio anteriori impoftore confiflum, non ex Ifidoro, fed ex alio fonte Rhaba-
num denyaffe. Enimvero ea ad Secundinum epiftola cum eodem additamento
delcripta legitur ( i ) in vetnftiffimo MS. Corbejenfi originali Paulli Diaconi ,
quod in bibliotheca S. Germani a Pratis fervatur. Hie enim codex ab eodem
la u llo millus ad S. Adelardum Âbbatem Corbejenfem ( ut patet ex ipfius Paul-
a epiltola, qua colleflis in eodem codice S. Gregorii epiftolis pramittitur ) P quinquaginta quatuor ejufdem Pontificis epiftolas continet, ex quibus quatuor
g.cc trigmta, teftantibus editoribus Benediflinis, ipfius Paulli manu correflæ
iunt. Cum porro Paullus Diaconus e vivis excelferit anno 801. illu d additamentum
ante Ifidori colleflionem compaflum agnofeitur : ac propterea Rha-
banus, qui ex certis Ifidori figuientis nihil deferipfit, ex diverfo 8c anteriori
rente illud teftimonium haufiffe dicendus eft. Id quidem alia obfervatione con-
nrmari poteft. Cùm conftituta Pontificum ex colleélione canonum récitât ,
hac formula conftanter utitur: Ex decretis S tr ia i, Ex decretis Innocentii ,
E x décréta C$lefitni 8çc. indicate capitulo, quo in colle&ione ipfum decre-
tum retertur. Epiftolam vero S. Gregorii ad Seetmdinum fine decreti aut ca-
pitua mentione ita allegat , ut alios Patres Jaudat : quod indicio eft ita earn
epiftolam, ficut & Patrum textus non ex colleétione canonum , fed aliunde
S M Similiter ex alio profeflo fonte retulit longum fragmentum epiftolæ
j. “ ^Pa^enfis ad Mafonem, quæ de eadem circa Clericos lapfos difei-
pfina eodem fenfu agens, pariter creditur fuppofititia. Hæc enim apud Pfeu-
doilidorum, feu in puris ejus codicibus haudquaquam legitur.
■ R P Rhabani colleflio in prolixa epiftola ad Heribaldum', quam dum
erat Moguntinus Epifcopus feripnt anno 853. ejufdem plane rationis eft ac an-
tecedens colleflio. Immo ibidem non pauca ex eodem libro poenitentium ad
verbum exlcripta deprehenduntur, inter quæ funt idem additamentum epiftolæ
S. Gregorii ad Secundinum, & fragmentum epiftolæ S. Ifidori Hifpalenfis ad
Maionem. Hie quoque quantum ad canones Conciliorum 8c décréta Pontificum
nihil eft, quod non inveniatur in colleflionibus Hadriana & Hifpanica,
exceptis tantummodo quibufdam canonibus Conciliorum Remenfis, Turonenfis
111. oc Moguntmi, quæ Rhabani ætate celebrata fuerunt. Hæc epiftola in cal
’1? . 34. dim nfla, édita fuit primum a Petro Stevartio tom. 6. antiquarum
pag 0t^ j ” enncl 5 dein a Stephano Baluzio in Appendice Reginonis
C A P U T IX .
V e colleCtmtbus Capitularium Anfegifi, & Benedict Levitts, & de earum
AMtttombus. Excerpt a ex lifdem Capitularibus Ifaaci Eptfcopi Lingonen-
f l s . V e C apituhs_ Herardi Archteptfcopi Turonenfis, Theodulfi Aurelianen-
f i s , Ahytoms Bafileenfis, & nltorum fimillum.
rffe tH S Francorum plura continent, quæ ad exfteriorem ec-
& quomo- clelialticam politiam regendam pertinent. Hæc fere condita in concondi
ventibus, in quibüs plures Epifcopi intererant, ac ab ipfis etiam Epifcopis juffione
lib. / & 7o fS6°7” no2t. ° perum S- Gregorii editionis Maurinæ coi. ÿ6j. not. a in epift. %
Epift. S.
Ifid. ad
Mafonem
non eft
Pfeudoifi-
dori.
Rhabani
epift. ad
Heribal-
dum .
Pars IV . de ant. Can. Breviat. S ee . Cap. IX . cclxxxiii
fione Regum hinc inde co lle fla , 8c plurima ex placms fanflorum Pat!rum ca- ^
nonibufque Conciliorum excerpta, ut Baluzius notavit. Hmc magna wrum Capitui.
dem Capitularium cum ecclefiafticis canonibus confenfio prodiit. Hac * c a u f - .. ».
fa Epifcopi apud Troslejum in pago Svefli.onenfi congregati . anno pop, poll lau-
data*infiLta canonum, earum pedifegua appellarunt Capituiaria , eademqiw ^
turn in Synodis, turn a Pontifieibus confirmata, canonum nomen nonnumquam
obtinuerunt, ut’ laudatus Baluzius probavit. Horum igltur Capitulariumco e-
fliones, quas Anfegifus Abbas, 8ç Benediflus Levita compegerunt, intercoUe-
fliones canonum non immerito referenda: vifip funt; cum præfertim Capitula-
r ia in pofterioribus canonum colleflionibqs inferta, ex lifidem canomc.s fontibUIL
eHæcerCapitularia ante annum 847. feparatim feripta, feK tim c“ ‘ Anfigf °
dita fuerant, nondum erant in unum corpus collefla, AnlegiiuS " D?as ’ n0Ij Prafat. ni
Lobienfis, fed Fontanellenfis, ut Baluzius demonftrat, primus co.Ueglt aliquot 40.
Caroli Magni 8c Ludovici Pii Capitularia, ne oblivioni tradefentur ; eaque in
quatuor libres digeflit, quorum ordo ab eodem Anfegifo in præfatione pr -
tur. Ilia fcilicet, quee Domnus Karolus fecit ad oritnem perunentm ecciejta-
fticum, in primo adunavi libella. Ea vero ecclefiafiica, qute Domnus tic pttj-
frmus Hludovvicus Imperator addidit, in fectmdo defcrtpfi, Ilia autem, qute
Domnus Karolus in diverfis fecit temporibus ad mundanam. pert menu a le-
vem, in tertio adunavi. Ipfa vero, qua Domnus Hludovvicus praclarus lm-
perator fecit ad momentum mundams pertinentia legts , tn quarto congejli .
illud autem monet Baluzius, tametfi inftitutum Anfegifi fuent fola capitula
Caroli Magni in primo libro deferibere; permixta nihilommus ab 1II0 per er-
rorem fuiffe quædam capitula Ludovici Pii a cap. 79. ufque ad cap. 104. quæ
fumta funt ex ejufdem Capitulari anni 8 id. errorilque cauffam non lmproba-
bilem ex eo colligit , quia cum Anfegifus duo Caroli Magni capitula depre
hehdiffet initio ejus Capitularis, quod a Ludovico coqditum eft ; cetera quoque
ejufdem edifli capitula Caroli efle præfumfit , Ipfa Capitularia , ex qui-
hus Anfegifus libres illos concinnavit, ftudioforum hommum diligentia in an-
tiquis tabulariis inventa 8c édita funt. . . . , colleaio
III. Cum Anfegifus multa ipfius Caroli Magni, & Ludovici Pu capitula Btnjdiai
præteriflèt ; Beneiliflus Levita Moguntinus, Autgario Moguntmæ Ecclehæ u n » .
Archiepifcopo jubente, circa an. 845. earn in fe curam fufeepit, ut omiiias
illorum conftitutiones, quarum frequens erat ufus, colligeret ; iifque adjicienda
credidit, qiiæ antea Pippin us, 8c Çarlomannus ftatuerant. Neque vero is ex Non R
folis Capitularibus Regum 8c Imperatorum excerpfit, fed aha multa iumlit ftiit Ca.
ex libris lacræ Scripturæ , ex diflis fanflorum Patrum, ex Codice Theodo-pi.nl.ribn.
fiano, feu ex Aniani interpretationibus, Paulli J. C . fententus, Juhani ante-
celforis No vellis, ex codice legum Wifigothorum, 8c ex documentis, quæ, ut
ipfe a i t , in diverfis locis, & in diverfis fchedulis, ficut in diverfis Synodis,
& placitis generalibus édita erant, fparfim inventmus , & maxmetn
fanftts Mogontiacenfis Metropolis Ecclefite fcr'mio a Riculfo ejufdem Jantte
Sedis Metropolitans recondite, & demum ab Autcarto fecundo e/us JucceJJo-
re atque confanguineo inventa reperimus. Hoc poftremo commate potiflimum
indicantur fuppofititiæ Pfeudoifidorianæ merces Riculfi ævo perperam attributs:
, quarum particulæ in Benedifti libris receptæ leguntur : de qua re vide
quæ animadvertimus part. 3. c. 6. §. 4. Hæc Benedifli colleflio in très fufio-
res libres diftinguitur, qui Anfegifi libris fubnexi, conftituunt Capitularium
libres quintum, fextum, 8c feptimum. . n. aij:
IV. Præter hos feptem Capitularium libres inventæ funt Additiones qua- tiolljblJS‘
tuor. Hæ permulta capitula continent , quæ nec apud Anfegifum,nec apud Be- capi.ula-
nediflum reperiuntur. Prima Additio, quæ in nonnullis MSS. exemplanbus
continua numerorum lerie ita jungitur cum tertio Benedifli Levitæ libre , ut Bal„z '
partem ejus faciat , confiât ex Capitulari Aquifgranenfi anni 817. m quo p.g. 57P.
LXXX capitula ad continendos in officio Monachos fancita fuerunt. Additio
fecunda capitulis XXVIII. ea continet , qua funt generahter per parrochtas
populis denuntianda. Tertiæ Additioms capitula C X X IV . proprie funt ad
Epifcopos, vel ordines quofque pertinentia, qua non Jolum obfervare , fed