I X.
Formula
li belli fi-
dci.
*7
«us Qbfeurum , quai« cetera . Dicam quod
yenfe ij$ mentem > Poft prolatum anathe-
jnatiftnum feu capitulum 1 6, ConçiliiBra-
jûareafis fecund* au. 563. Si quis, inquit ,
guinta feria pafchali , qua vacatur Corna
Domini, bora légitima poft nonam fe/unus
in Eccftfia Mifffls non tmet 3 fed fecundum
fetlam Prifcilliani feftivitatem ipfius diet ab
tertiq per Miß as defunBorum foluto je-
funio cola9 anathema f i t . Ex hoc capitulo
intelligimus feriam: quintam in Coena Domini
a Prifcillianiftis per facrilegas feas ce-
lemonias efle-: poll utam • Quod ft dicamus ,
eaaij ob cauffam & propter myfteriorum fo-
lemnitatern Epifçopos Hjfpanos eamdem fe-
ria>m delegifle, in qua profeftio fidei advert
s Pri(ciliiartos publice in fidelium ccetule-
geretur : vel earn rpfam diem , m qua ( ut
adhuc hodie obfesrvaCur} folebant pceniten-
fes publici Epclefiæ reçonciliari, eoram et-
lam reconciliationi deftinatam efle, qui Prj-
fcilhaaorum hærefîm ejurare & catholicam
ndem profiterivedebant », quibus ea fidei pro-
fefljo præfcripta füerit publice edénda: qua?
cum in Ritualibus Hifpanicarum Ecelefia-
rum wbris inventa fuerit inter folemnes fern:
v. in Ccena. Domini ritus ac preces :
oc eodem loco, yel alibi, ut vidimus, no-
men Auguftini præferret.- inde fortafie oç-
C.3HO nata eft locum huic Libello dandi inter
ÿrmones hujus fan&i Doftoris illi feriæ
Vj j ^nat0S * .^ aac ponje&uram in medium
adduco, quoniam quid melius dicam modo*
ammo non occurri*. Plura & doaiftimovi-
ro digna expe&amus de hoc Libello a R. P.
Dom no Franci feo Delfau , Afceta Benedi-
aino , in ea, quam cum fuis San-Germa-
ne.nfis Ccenobif .collegis adornat , operum
& Auguftini editione,
Poft epiftolam S. Athanafii ad Epiaetum
& alteram S. >Gyrilli Alexandrini ad Joan* v
nem Antiochenum , quæ cap. 52. & 53. ha-
bentur, fub eödem hoe capitulo 55. ad cal-
cem legitur ,• Formula Libelli.fidei : 27 quam
a Romana Sede miflam puto ad Orientales,
præfertiraque ad Conftantinopolitanos. Iftud
ex his libelli verbis conjicio .• Epiftola ad fan-
Ba memoria Flavianum Conftantinopolitana
urbis Epifçopum noftrum. Illud probat men-
tio confirmationis definitioni Calchedonenfi
datÆ a S. Leone, & ejufdem ad Flavianum
epiftolæ. Tota hæe formula çoofe&a eft ex
'J E . D I T O R U M A D
27 Hane fdrmulam ex Leonis mente feri-
ptam vel Roma Conftantinopolim fuifle mif-
fam, vel Conftantinopoli ad Leonem diredlam
atque ab eodem approbatam & latine reddi-
tarn in aliquot Latinas colledhones tränfiiTe
putamus . Vide not. p. in epift.. 167, S. Leonis
tomo I , , ac adnotatiönes in ibfam formulam hoc
tomo editam cap. 53. noftri Codicis. Hzc autem
ormula non eft eonfundenda cum definition«
, 2 lu Calchedonenfis , quam a Quefnello
e^ fdem Codicis ex
hujus colleftionis MSS. exemplaribus produparte
definitionis. Calchedonenfis \ quæ ab
aliis pro altera definitione habetur, ab aliis
pro pofteriori ejufdem & unicæ parte , ab
aliiç deni que Traftatus ConcilÜ Calchedo
nenfts dicitur , cujus- prima hæc funtverba:
Suffecerat qui dem & c. Ex verfione illafum-
ta videtur, quæ Ruftico Diacono tribui feiet;
etfi in non null is aliquantifper difere-
p e t. Cur vero iiligata fît hæc formula epi-
ftolis S. Gyriili ad Joannem Antiochenum
& fenéU Athanafti ad Epiâetum ; inde fu-
fpicor natum, quod fimul illæ fubfcriben-
dæ revertentibus ad catholicam Eutychia-
tiis vél Neftorianis propofitæ fint feu Conftantinopoli
feu Alexandria:. Nec hoc fige
exerhplo! .* fiquidem renitentibus aliquahdo
Orientalibus, ne S. Leonis epiftolæ fubfcri-
berent, 28 optio ab ipfo Leone data eft , 28
ut vel fuæ vel Cyrilli epiftolæ confenfum
adhiberent. Epiftola 54. nunc 70. ad Pulchè-
riam_ de Anatolio hæc habet : Simplex, eft
inquit» abfolutumque quod pofco: ut remoto ‘cberiam^
lengarttm difputationum labore JanBa memoria
Cyrilli Alexandrini Epifcopi epiftola ,
quam ipfe ad Nefimum miferat, acquiefcat ;
vel epiftola mea, qua ad fanBa recordationis
Flavianum Epifçopum eft direBa , confentiat.
Et epift. 88. C nunc 1 ry. ) ad Julianum, ubi de
rebelli Monachorum- Palæftinorum imperi-
tia.v Qua f i de noftray inquit S. Leo, putat ' *
ambigendum ejfe doBrina, J'altem beata memoria
Athanafii, TheophiU & Cyrilli Ale-
xandria Sacerdotum. feripta non renuat : cum
quibus. ita■ fidei noftrrè' forma concordat , ut
in nulla a nobis diferepet, qui fe illis con-
f entireprofit etur.
Quod ad tempus eonditæ formula: atti-
netc 29 per ea proculdubio tempora feripta 29
e ft, quibus Acephalorum fe&a per Orientera
graflabatur. Qui hæretici cum Calche-
donenfe Concilium & Leonis tomum abji-
eerent», his femper conditionibus ad Ecde-
fiæ\eommunionem invitati funt, ut utrura^-
que amplefti fe profiterentuR : quod omnia
pene probant Ecclefiæ monumenta, quæfu-
perfuat, Simplicii, Fclicis, Gelafii Pon-
tificum Romanorum temporibus feripta . Ad
hujus poftremi ætatem Formulam refera ,
quoniam hæc poft illius epiftolas inferta Co-
dici legitur,
S u b c a p i tu lo 5 5 . h a b e tu r D a m a f i P a p æ
e p i f to la ad P a u l l in u m A n t io c h e n u m E p i f c o - ? ? n.fcffio
r ndei Dap
u m Jna(j pp>
ad Paulli*
1 - ■ ■ - .- I. 1 —— — nutn Antioch.
n o t a t i o n e s .
ximus, quæque ab interpretation«Ruftici maxime
diferepat.
28 Vide not. ß. in epift. 70. S. Leonis fb-
mo I. , ubi hanc Quefnelli optionem. refel*
lentes, ofte«dimus in epiftola 54. nunc 70.
ad Pulcheriam * particulam vel pro & a Leone
fulflè acceptam : quod plenius confirmavi-
mus not. 5. in epift. j i . nunc 67. eodem tomo
1. col. 1001.
29 Si hæc formula , ut indicavimus not.
27. Leonis tempore feripta fuit ; anterior
proculdubio Acephalorum hærefi dicenda eft.
/
pum cum formula fidei illi annexa. Cujus
titulus, qui Paullinum Antiochenum Epi-
feopum expreflis verbis habet in utroque
noftro Codice MS. dubium omne removet,
quod ex antiquioribus tum Conciliorumedi-
tionibus, tum Theodpriti verfionibus nafci
videbatur .* ubi Paullinus Theffalonicenfis E-
pifeopuî legebatur,
Formulam autem fidei una cum epiftola
fimu{ miflam efle a Damafo non dubito ,
uc proinde alteram ab altéra non efle , ut
ha&enus fa£lum eft, feparandam. Hoc pri-
mum perfuadet Codicis utriufque noftriau-
éloritas, qui non modo unam alteri proxi-
me fubdit, fed & utramque fub uno eodem-
que capitulo repræfentat.* ita ut formula fi-
« e i, etfi ab epiftola diftiniSlafit, illi tamen
veluti pars quædam alligari debere videa-
tur. 2. Certum eft ex ipfius epiftolæ initio
una cum epiftola miflam efle formulam fidei
, quæ hæreticis ad catholicam revertentibus
fubfcribenda proponeretur .- F idem ,
inquit, mifimus, non tam tibi, qui ejùsfidei
communioni fociaris , quam his qui in
ea fubferibentes tibi , id eft nobis per te ,
voluerint fociari : quod proculdubio de pro-
feflione fidei diftintfa ab epiftola intelli-
gendum venit . Quod enim inferius poft
■ nonnulla de fide Incarnationis interpofi-
t a , de epiftolæ i'pfius fubfcriptione mentio-
«em habeac, hoc ob eamcauflam feriptum
puto, quod cum epiftolæ fubjefta effet fidei
formula, qui huic fubfcribebat , illi pariter
fiibfcribere cenferetur : eo ferme modo, quo
quis formula: ex annexo Epifcopi mandato
propofitæ fubfcribens, tam mandato epi-
lcopali, quam formula: ipfi fubfcribit. 3. Quia
hoc in more erat pofitum, ut ab hæreticis
ad eommunionem catholicam afpirantibus,
non breviflimæ, qualis eft hæe, epiftolæ ,
in qua non prolixe fatis fides explicatur ,
fed diftin&æ ae leftis verbis concepta: formula:
fubfcriptio exigeretur . 4. Titulus formula:
ut eft in Thuaneo, hoc ipfum prodit.
clariflime. Vprum dum hæc fcribc>, opportune
^ occurrit colleftio Romana Lucæ
Holftenii, quæ Romæ.édita eft anno 1^ 2 .
m eaque invenio formulam fidei feu aka-
thematifmos ipfi infertos epiftolæ, eo loco
qui litterula a nobis notatur. Ut jam af-\
lertio noftra non folis nitatur- conjefturis ,
Tom. III.
fed Codicis aufloritate , quo docemur fal-
tem profeflionem hanc fidei ab epiftola fe-
jungendam non efle , & utramque eodem
efle tempore editam.
Inde fequitur fynodicam efle Damafi epi- Theodor. I,
ftolam . Siquidem teftis eft Theodoritus il- •3 aap. 10.
los anathematifmos , quos fequenti capito
refert, ab Epifcopis in magna Roma congregate
fancitos efle ; eofque Concilio H L
Romano fub Damafo vulgo aflignant. Illud
etiam innuere mihi Damafus ipfe videtur;
qui de familiari epiftola, quam per Vitalem
miferat fuo folum nomine, ipfo initio
hujus fermonem habens, Angularem nume-
rum ufurpat, referipta direxeram : tuo jur*
dicio derelinquens: indicaveram.... me com-
motum: poftmodum vero alteram hanc epiftolam
commemorans a pluribus . vel plu-
rium nomine feriptam eam indicat, cum
a i t : Mifimus: nobis fociari, Jer ibimus, con-
fenfus nofter. Et revera nihil hujufmodire-
rum fine Synodo agere confueverant Pontifices
Romani •• quam confuetudinem mul-
tum intererat hac in occafione non viola-
r i, in tanti, inquam, momenti negotio ,
quod fidem communemque fidei profeflio-
nem attinebat : in quo merito timendum
erac ? ne f^ricntales Occidentalibus pau - 30
lo iniquiores fidei formulam repellerent, quam
non cognoviflent numerofo Occidentalium
Concilio roboratam .
Ad quem porro annum utraqüe referenda
fit, non extra dubium eft. Si ordinem,
quo anatheraatifmi deferipti funt a Theodo-
rito , annorum ordini refpondere conftaret,
certum efTet pariter formulam hanc fidei poft
annum ccclxxxi. editam efle : cum ab eo
poft Synodum fecundam oecumenicam re-
ferantur ; immo & poft alterum Epifcopo-
rum in Regia urbe conventum, poftque re-
feriptas ad eorum epiftolam Damafi litte-
ras. Idem tempus innuere videtur , cum ,
recenfitis cap. 11. anathematifmis , hxc de
tempore fübjicit: Et hac quidem gefta funt
fuperftite Gratiano: qijie vitse hujus Impe-
ratoris finem indicare videntur , quem tamen
toto decennio antevertit communisepo-
cha Concilii III. Romani, a quo fluxifle cre-
duntur anathematifmi. Baronium , qui epiftolam
ad ann. Ch. 373. refert, merito ar-
guit H. Valefius, a quo 31 feripta dicitur
N n n 2 ann.
e d i t o r u m A D N O T A T I O N E S .
30 Licet Romani Pontifices res magni rao-
menti in Romana Synodo difeuterent atque
décidèrent ; epiftolas tamen folo Pontificis nomine
felebant inferibere , quod Apoftolicæ Seals
auctontas potiflimum fpeftaretur 3 eamque
non folum Occidentales, fed Orientales etiam
propter puncipalitatem , ut Irenæus fequitur ,
præfertim in fidei cauffis maximi faciendam
perpétua Ecclefiæ traditione didiciflènt. Hinc
ipfa epiftola , de qua nunc fermo eft , non
Romaoæ Synodi , fed folius Damafi nomine
prænotatur, & foli Damafo tribuitur in allo-
cutione Synodi Calchedonenfis ad Marcianum
Auguftum tom. 4. Concil. Ven. editionis col.
176(5.
i 1 Scripta fe it , cum fpes erat de Vit&Ii
tune Presbytern , antequam apertum fchifma
conficiens , ab Apollinariftis ad Epifcopatum
Antiochenum promoveretur . Porro is fe fe
gerebat Epifcopum Meletio vivenre : und«
Hieronymus in epift. ad Damafum de tribus
hypoftafibus très Êpifcopos Antiochenam Ec-
clefiam fimul occupantes memorat : Non novi
Vitalem, Meletium refpuo , ignoro Paullinum .
Meletius autem obiit anno 381. , dum Conftantinopolitana
Synodus agebatur. Igitur ante
hanc Synodum Vitalis Epifcopus erat ; ac
propterea non paullo poft, fed ante aliquan-
to eodem Virale jam Presbytero hæc epiftola
a Damafo feripta feit. Tillemontius eam af-
figit anno 375. Couftantius vero anno drei-
Z7% Plura de hac re diflerere non vacat.