i o 47 E d i t o r u m O b s e r v a t i o n e s 104S
Gallicanàm Ecclefiam olim pertinuerit, ignoramus. Poftquam miiïus fuit sad
Carolum Magnum Codex Dionyfii cum fis' ledfionibus ,& additamentis , qua
Hadrianeam colleflionem a pure Dionyfiana fiiftinguunt, multiplicatis Hadria-
neis exemplis, puri 'Dionyfii codices fienfim defecere, Hinc iftorum raritas or-
ta eft, non vero ex eo quod nulla ejufmodi .exemplaria olim exftiterint .apud
Gallos, qui Dionyfianam canonum verfionem in memoratas colledliones Ha-
driano .améliorés nonnifi ex .codicibus pure Dionyfianis .derivare potuerunt ,
Certe aliquod purum Dionyfii exemplum apud Gallos olim fuiffe liquet .ex
vetuftiffirno Gallicano codice Attrebatenfi, qui Gallicanam colleélionem hoc
tomo éditant commet. Hic enim codex in calce defcriptam habet Dionyfii
epiftolam .ad Julianum Presbyterum, «ti tellatur Pamelius in notis ad S. O y -
Pfiani. librûm de imitate Ecclefia. Hax autem epiliola exftat in folis MSS. codicibus
puri Dionyfii ;, nec in ullo Hadrianeo invenitur. Codicem ergo pure
Dionyfianum in Galliis reperit & adhibuit librarius, qui earn, epiftolam in
laudato Gallicano exemplo defcripfit: idemque codex fatis agnofcitur anterior
Hadriano, poll quem manufcriptos libros pure Dionyfianos obfoleviffe expia-
ratum eft,
îyru?nHif- Pionyfii quidem exemplaria multo ante Hadrianeum tempus in H i t
psnia, a - paniam , Africam, Angliam, & Hiberniam propagata fuiffe certum e ft. Hit-
panica colledlio feptinio faculo ineunte lucubrata, conftitutiones pontificias ,
bernia * Suæ i n Dionyfio .leguntur, cum iifdem titulis & divffione recepit. Circa idem
tempus Crefconius in Africa ex Dionyfio fuam colleélionem compegit. Ecber-
tus in Anglia ante Carolum Magnum ufus eft Codice Dionyfii, ex cujus verhöre
aliquot canones Synodorum Græcarum fuse colleétioni inferuit, uti mo-
nmmus jn Traftatu part. 4. c. 5. Ibidem etiam defcripfimus perantiquam col-
lectionem Hibernenfem , in qua ex pure Dionyfii Codice nonnulla excerpta
^ia r*" ptobavimus. Adde quod idem codex in Graciant etiam pervenit. Hinc canones
Ecclefia Africana ex Dionyfio grace redditi fuerunt ; 8c. hac Graca ver-
fio in Concilio Truilano laudata anno 69a. Quis ergo dubitare queat , quin
colledlio jn longinquioribus etiam regionibus ante Caroli Magni regnum per-
vulgata, viciniores Galliarum provincias penetraverit ? Si autem ea quoque ve-
tuftiori .atate puri Dionyfii exempla fuerunt in G alliis, hac cujufque arbitrio
ufui .fuiffe jtegari non poteft. Qpod fi in nulla antiquiori Synodo , & prater
Gregorium Turonenfem, de quo diximus not. 14. in Diflertationem praceden-
tem, apud nullum Gallicanum fcriptorem aliquid ex ipfis allegatum inveni-
tur, inopia documentorum tribuenaum eft . Colledliones autem vetuftiffima
Gallicana, qua ex Dionyfiano Codice aliquid receperunt, ufum ejus liberum
probant , 8c cujuslibet Scriptoris loco teftimonium fatis idoneum fuppedi-
tant ,
m
Quibus verfionibus ufi fint Gallicani ante , *vel pofi edition
Ac receptum Codicem Pionyfii .
V I I I . T N ea quaftione, quam §. X V , proponit Quefnellus, quanam cano-
- l num Gracorum verfio ufurpata eflet in Galliis, antequam Dionyfia-
F n t e r i b - na reciperetur, certum quidem eft, quoad Nicanos canones altcubi obtinuifle
nirRii-0" abbreviation« Rufini, ut idem Quemellus eodem loco ftatuit, & nos confir-
fini integra mavimus in Tradlatu part. 2. c. 10. ^.2. Num vero ha fola abbreviationes
TunTverfioeofdem canones in ufu fuerint, licet ille in dubium vocet XVI. in-
in Galliis. tegram tamen eornmdem canonum verfionem in Galliis ufitatam fuiffe certum
nobis eft ex Concilio Valentino anni 374. In hoc enim can. 3. habetur. Circa
eorum vero perfonas, qui fe pofi umm & fanHum lavacrum vel profanh
facnficiis dcemomm, vel infefla lavatione polluerint, earn cenfurte formam
dwtimus ejfe Jervandam, ut his junta STNODUM NIC JEN AM fatisfaElionis
quidem
1049 I N d i s s e r t . XVI . Q u e s n e l l i .' i ° 5°
quidem aditus non negetuv &c* ubi indicatur Nicænus canon undecimus -
Huric lane carion'em non in Rufini abbreviatione, qux nondum procucrat, led
in integra aliqua antiquiori yérfione ejus Synodi Patres invenerunt. Quid?
quod in iifdem Nicanis canonîbùs non folum abbreviationes Rufimanas, verum
& aliam integram ipforum interpretationem prae oculis fuiffe auilori ejus
colleaioms G allicana, qua Arelatenfis II. Concilii nomine infcnbitur, mo-
nuipiiis' part.2'. c . iS. ft.a. n. 19. - r n
IX. Quanam porro effet hac integra verfio, qua Gallicani ufi funt ; cum
S. Hilarius in libro de Synodis n. 84. & in Fragmento II. col. 043. edmonis integr3
Veronenfis Nicanum Symbolum recitet ex ea antiquiflima verlione , qua lta- verfio _
tim poll Concilium Romam allata, Romana Ecclefia ufui fuit; dubitan po- » Gal’
te ft, num hac etiam in canonibus apud ipfos veteres Gallos obtmuent, antequam
Rufini abbreviationes ederentur. In Concilio Valentino curn Nicamca-
nonis fententia, non autem verba promantur ; nihil exinde pro hac vel alia
interpretatione elici poteft. Solum ex Gallicanis documents Rufino polteno-
ribus certum fit , apud Gallos earn antiquam verfionem aliquando tuilie rece-
ptam, qua poftea in Hifpanicam , ac ex Hifpanica in Ifidorianam collectio- De «r^o.
hem traduéla, & Ifidori nomine vulgata, Ifidoriana vocan folet. “ VConcilio ri3na_
enim Regenfi anni 439. can. 3; Nicanum oflavum decretum, ut Quelnellus
fatetur G X V I . iis verbis indicator, qua in ea fola verlione leguntur . Men-
dum vero, quod ille putavit Rufini textui ineffe, folo ejus arbitrio mgeritur,
ut idem decretum ad Rufinianas abbreviationes per vim revocetur. Id palam
fit ex ipfa emendatione, quam ille nullo MS. codice allegato ex ingenio lub-
ftitùit. Cum enim dua voces parochiarum & Chorepifcopt in Regenli canone
recepta antiquam illam verfionem referentes, Rufini abbreviatiombus non con-
gruant ; unius tantum vocis Chorepifcopt emendatio nequaquam fufficit , ut
idem decretum iifdem abbreviationibus aptetur, cüm pralértim fola mterpreta-
tio Ifidoriana prater parochiee nomen etiam Chorepifcopt vocem exhibeat. Adde
quod ejus antiqua verfionis ufum comprobat etiam Concilium Epaonenle
anni 517. in quo can. 31. de pcenitentia homicidarum illud oblèrvari pracipi-
tur, quod Ancyritani canones decreverunt. Nomen Ancyritani^ lolius antiqua
interpretationis proprium eft : nam in verlione, qua dicitur Prifca, iidem canon
« Ancyrenfes, apud Dionyfium vero Ancyrani vocantur ._ Adde vetuftifii-
mam colleälionem Corbejenfem ab ipfo Quefnello laudatam, in qua Gracarum vide p.
Synodorum canones, Nicanis exceptis, eamdem antiquam interpretationem re-
ferunt. Idipfum deprehenditur in colledlione hoc tomo édita, quam in Galliis tom.
digeftam probavimus. Alias perantiquas collefliones Gallicanas Foffatenfem , ep. Rom.
Anicienfem, atque Remenfem cum eadem verlione Sirmondus memorat. Hinc orlt'n' ‘ ‘
in pofterioribus Synodis, feu Capitularibus eadem verfio frequenter occurrit ,
ut notavit laudatus Sirmondus ad Capitulare I. anni 789. idemque Quefnellus
confeffus eft in pramiffa Diflertatione §. X.
X. Cum vero nullus effet apud Gallos certus codex publicus canonum ; nulla
quoque certa verfio eifdem prafcripta fuit. Hinc alii abbreviationibus Rufini
in Nicanis canonibus utebantur, alii antiqua verlione Ifidoriana , quam
cum frequentius Gallicani codices prxferant,- frequentiorem quoque fuiffe ejus
ufum negari non poteft. Prifcam nihilominus verfionem a Juftello editam, & ®'r(? 330S
a nobis hoc tomo recufam in Gallias perveniffe, eamque Gallicanos aliquando,
fed rarius adhibuiffe ,'demonftrat Gallicana colledlio hoc tomo édita. In hac
enim canones Calchedonenfes ex prifca interpretatione exhibentur. Dionyfianam DeDiony.
quoque translationem ante Carolum Magnum allatam in Gallias, ibidemque lana ;
aliquoties ufurpatam antecedenti paragrapho vidimus . Cum vero neque per
Hadrianum I. qui Dionyfianum Codicem cum aliquot additamentis ad Carolum
mifit, neque per hunc Imperatorem vetitum merit ne quis alio Codice Liber cu-
uteretur; antiqua ilia verfio etiam poll hoe tempus aliquoties adhibita inveni- J,“r^“enis
tur. Solum multiplicatis fubinde & propagatis Hadrianeis exemplaribus Impe- ufus.
ratoris ejus cura, qui Romana Ecclefia ac difciplina amantiflimus, ficutlitur-
gicos ejus libros , ita & canonum Codicem ab eadem Ecclefia quarere, &
in Gallicanarum ufum diffundere ftuduit; fenfim frequentior efle coepit cum
eodem Codice Dionyfiana interpretatio , ut notavit Sirmondus, cujus tellimomo