eçxji S e amt. Collection. Collect. Can.
s, nationem urgebat, turn quod hic codex antiquiffimus & copiofiffimus Dom}.
Q , no meo Epifcopp eft vifus. Quamquam & interdum alios duos adhibui,, fed
„ id quidem paucis locis, ut in ipfis caftigationibus teftor. Quod ft ex uno
„ iibro quingenta loca infignia in Conciliis Hilpanienfibus emendavi- ; quid fu-
„ turura quis putet, ft reliquos adhibuiffem comces, ft non modo Hifpanien-
,, fia Concilia, fed Grasca, Africana, 8c Gallica contuliffem ? Jam yero ft ex
33 hep codice fex addidi Concilia nondum imprefia » nempe quinque pofteriora
,, Toletana, & unum Emeritenfe, & fragmenta item in aliis multaj quænam
,, fieret acdtffip, ft ex codice S. Æmiliani addidiffem .quæ in eo funt, tria
„ Toletana, uniim fub Gundemaro, alterum anno duodecimo Recaredi, aliud
„ vero anno primo Chintillæ ; & Cæfarauguftana item fecundum & tertium,
„ Barcinonenfia duo , Ofcenfe, 8c Egarenfe, omnia hæc Hifpanienfia ? Mitto
3, enim ilia Hifpaniæ excidid pofteriora, fed antiqua tamen, Compoftellanum,
„ Legionenfe, Vallifoletanum , Cojancenfe , & multa-ejufmodi, quæ apud nos
3, habemus. Sed de his omnibus aiteri & tempori & volumini refervatis,nune
3, de hoc noftro volumine, quod eft in manibus, agamus, in quo hæc a no-
5 , bis funt deferipta, In primis librum, cui titulus eft Excerpta canonum
,, ( hoc enim nomen fingulæ paginæ præferebant ) ex codice Lucenfi tranferi-
„ pfimus : quamquam 8c is in aiiis vetuftis Conciljorum codicibus legitur, ut
•f.,, in Vigilano & Ovetenfi. Id opus colleftia quædam eft , five index çanonum
3, omnium, qui in Conciliis vel epiftofis Romanorum Pontificum ad ea ufque
,, tempora continebantur : digeftus non quidem ordine aiphabetico, fed per lo.
,, cos communes diftributis rerum generibus, de çujus auétore n ih il, quod
,, feiam, haftenus confiât. Certe antiquior eft Burchardp, Ivone, & Gratia-
3, n o , qui Jus canonicum in ioeps communes digefferunt. Non vero effe hoc
,, Iftdori vel illud argumento e ft, quod hic Concilia Toletana adduodecimum
,, ufque paffim citentur ; cum conftet Ifidorum ante fextum Toletanum obiif-
,, fe . A t mihi quidem li ex conjeéluris Joqui fas e ft , illud potius Juliano Ar-
,, chiepifcopo Toletano tribuendum videtur, qui illis temporibus floruit, &
„ quatuor Conciliis Toletanis præfuit magna doélrinæ celebritate. Quod in-
,, dicant '.ejus tria opera jam haâenus typjs mandata , nempe Prognoftica ,
3, Çontft Judæos, & Antikimena, præter a lia , quæ ab ejus fucceffore Felice
„ enumerantur : qui etiam prodit hune 'verfibus lufifle , ut vel ex eo fufpica-
„ ri liceat, ab eodem confçripta ea carmina, quæ aliquibus libris hujus ope-
„ ris præponuntur. Nam quod ilia inania & boatu tantum contexta ftnt , id
,, vitium rudi illi ætati condonandum merito videatur . In eo libro admonen-
,, dus eft leélor, quod paffim ibi feribitur a cap. XX. aut XXX, hoc fignifi-
„ care, illud nempe Concilium', çujus pars aliqua turn çitatur, elle acapite,
„ vel ab injtio Conciliorum vigefimum, aut trigefimum in ordine eorum,quæ
,, in Lucenfi codice continebantur : & eodem modo in Pontificum epifiolis, ,
„ quas ex ordine quoque enumerat. Id quod ex indice Conciliorum & epi-
„ ftolarum pontificiarum intelliges , quem mox ipfi operi præppnemus , Se-
„ quuntur Concilia Hifpanienfia, quæ ex codice Lucenfi cum împreffis anni
„ 15^7. contulimus. In his brevitatis cauffa aliquibus notis ufi fumus, ut his
„ L. H. A. JE. de quibus ante Concilium Eliberitanum mox dicemps. Quam-
,, quam yero omnia lo c a , quibus impreflà a manuferiptis diftabant , oblèrva-
„ verimus ; ea tamen folum , quæ plane & omnino in impreffis emendari de-
,, bere judicabamus , afterifco 'in margine notavimus, ut feftinus leftor cetera-
„ fi vellet præteriret. Nam illud mirari nemo debet, quod non modo loca
„ melius in MSS, habentia deferipferimus, fed ea etiam , quæ plane in his .de-
,, pravata effe videbamus. Quis enim neget, multis locis mendofos quoque e t
,, fe manuferiptos, St veram Jeéiionem ex multis inter fe collatis eruendam ?
,, Nos tamen in eo fummam fidem adhibere maluimus', & ini partem peccare
„ tutiorem : quod ufu edoâi fpéremus non defuturos, qui vel in degravata
,, fçriptura plerumque veftigia alicujus yeræ leftionis perveftigando reperiant.
3, Itaque & in ceteris Conciliis Toletanis & Emeritenfi, quæ intégrai hinç
,, defcripfimus , relifta in ipfo çontextu fæpe depravata ( ut erat in ipfo codi-
3, ce ) lcriptura, adhibito tantum veræ interpunétionis labore ( quæ nulla omni-
5, no in codice état J conjeéturas noftras in margine adfcripfimusi ; fortaffe
Pars I I I . de Collect, Dionïsiana gçç. Cap. IV . & V . ccxm
„ multis Jocis defperatiffimis mediçinam fecimus. Reliquum illud e ft, ut fi
„ quid in noftra léntentia exponenda aficubi peccatum f i t , id totum corre-
„ flioni catholicæ Romanæ Ecclefiæ (quod obfequentiffimo facimus animo )
,, fubdamusp |
Ejufdem Per exit adnotatio ante ’variantes Concilii Eliberitani, ubi agit
de quatuor infignionbus çodicibus çolleüionis Hifpanicte, ,
Inter aliquot egregias adnotationes, quas Perezius in memorato Vaticano
codice fctipfit, illam præcipue hic iubneâimus, qua codicum notas L. H. A .
JE, fe fe explicaturum in antecedenti præfatione fpopondit. Cum nota L. co-
dicem Lucenfem , H. Hifpalenfem , A. Alveldenfem , & JE. S. Æmiliani exem-
plum indicet, de fingülis hæc habet.
3, Quatuor hi codices funt in membranis manu feripti litteris Gotthicis, fer-
,, vanturque in Monafterio D. Laurentii Regii apud Efcurialium, quod nu-
„ per exftruxit Philippus II. Rex Hilpaniarum Catholicus,
3, Lucenfis eft allatus ex Eccjefia Lucenfi, Non habet annum, quo lcriptus
„ fit ; ièd certe ante fexcentos, vel feptingentos annos. In eo funt præter im-
,, preifa hæc' Concilia, quæ nondum prodierunt, Emeritenfe, & quinque To-
,, ietana ( i ) a decimo tertio ad decimum leptimum ,
„ Hilpalenfis coepit ita a noftris appellari, quod ex conjefluris credatur Icri-
„ ptus Hifpali ,■ Fuit Martini Ajalæ Archiepifcopi Valentini , feriptus æra
„ 949. ut in eo d i c i t u r ideft anno Chrifti 911. In hoc funt Concilia , quæ
„ vulgo habentur etiam in veteribus impreffionibus, fub recepta ilia in omni-
,, bus MSS, divifione , ab * Ifidoro, ut puto, primum ufurpata , nempe in
„ Onentalia , Afriiana , Gallica , 8c Hifpanienfia . In hoc autem codice, quod
„ quidem non exftet, tantum eft decimum tertium Toletanum.
,, Alveldenfis fuit feriptus a Vigila Presbytero in Monafterio S. Martini de
,3 Alvelda æra 10x4. ut in eo dicitur, ideft anno Chrifti qy6. In hoc præter
„ imprelfa funt Toletanum XV. 8c XVI. & Cæfarauguflanum II.
3, S. Æmiliani codex allatus ex Monafterio S. Æmiliani de la Cogolla pro-
,3 pe Najaram, feriptus anno Domini q 6z . ut ibi dicituf . Eft vertf omnium
„ locupletiffimus. Nam præter communia habet hæc nondum impreflà Cæ-
,, farauguftanum II. 8c III. Barcinonenfia duo, Ofcenfe, .Egarenfe, Toleta-
,, num lub Gundemaro, alterum Toletanum- anno duodecimo Recaredi, 8c
„ item aliud Toletanum anno primo Chintillæ.
Alia porro, quæ in hoc eodem MS. legebantur nondum imprelfa, quæque
ad Prifcillianiftarum cauflam pertinent , non folum indicat in alia notatione ,
ex qua excerptum dedimus tom. II. col. 1376. verum etiam in eodem' tbma
delcnpfit,
C A P U T V .
De collelïione Hadriano-Hijpanica, qua exfiat in MS. Vaticano 1338.
auftor vetuftæ colleflionis a Luca d’ Acheri editæ, 8c Rabanus
V -a Maurus, de quibus parte quarta erit fermo, Græcarum Synodorüm ca-
nones, oc Africanos, conftitutionefque apoftolicas1 cum iifdem titulis ac nume-
ns Hadrjanæ colleflionis recitent • ac præterea inter Conciliorum canones non
paucos afférant Africanos, G allia is , 8c Hifpanienfes , qui non in Hadriana ,
jed m Hifpanica colleéïione continentur ; eos vel utraque ilia colleflione ufos
hquet, vel faltem alia , quæ Hadçianæ colleçlioni memoratos canones colledlio-
nis Hifpanicæ infertos præferret. Id poftremum quidem nobis probabilius cre-
uitùr. Si enim illi integram 8c feparatam colleHionem Hifpanicam adhibuif-
lent v non folos canones Conciliorum in ea inventos , lëd decretales*etiam ejuf-
dem;, quæ in Hadriana défunt , aliquando faltem allegaflènt. Ne véro id fomnio
l 1 ) Concilium Toletanum XIII, ex editione Merlini, Perezii tempore eratiramutilum,
* nondum editum dici potuerit.
* S.Ifido-
rum Epi-
feoputn
Hifpaien-
fera in-
telligit «