C o d e x C a n o n . E c c l e s i a s t i c o r u m , 153 E T CONSTITUTORUM
i 5 1
mus, negare vcro illam qua Chriftiani &
fiHi Dei fumus ; quis eum parienter ca-
11 tholicorum Sacerdotum , non i r dicimus
audiret, fed ante oculos fuos ferret ? Qua-
propter non culpandi funt' judices 3 quia ee-
12 clefiaftica confuetudine 12 gratias riomenau-
dierunt , nefcientes quid hujufmodi homines
vel in fua; do£lrime Tibris, vel in fuo-
rum auribus folent fpargere,
CAP. II. Non agitur de uno Pelagja, 13 quia jam
1J fomffe correclus eft, quod utinam ita fit,*
fed de tam multis quibufc loquaqiter con-
tendentibus , & infirmas atque inerudita?
14 animas velut 14 convin£tas frabentibus, firimas
autem .& in fide ftabjles ipfa conten-
tione fatigantibus , .ufquequaque jam omniä
a$ plena funt 15 . Aut ergo a tua veneration
ne accerfendus eft Romam, & drljgehter in-
terrogarjdus quam dicat gratiam, -quam fa-
16 teatur,* ft tarnen 16 fäfeatur ad ^föh^pec-
candum jufteque vivendum homines adju-
vari ,* aut Jioc ipfum cum eb per litteras
agendum, Et cum inventus fuerit hanc di-
cere quam docet eccl^fiaftica & apoftolica
veritas1, tunc fine ullo fcrupulq Ecclefias ,
fine, latibulo ambigujtafis ullius abfblvendus
eft, tunc eft revera de ejus pürgatione gau-
dendura . Sive enim dixerit gratiam' effe liberum
arbitrium, five gratiam effe remif-
•fionem peccatorum,* five gratiam effe legis
17 prteceptumj nihil eorum dicit, 17 quse per
fumminiftrjjtionem Spiritus 'fan£fi pertinent
ad concupifcentiam tentatipnefqüe; vincen-
Tit. 3. 6. das: qucm ditiffme effudit fuper nos , qui
Epbefr^.S. afcendit in calum, 18 & captivata cdptivi-
Ronj.B. lQ-.tate dedit dona hominibus. Hinc enim ora-
mus, ut peccatorum -tentationem fuperare
poflimus j ut SpiritusDei, unde pignus ac-
cepimus, ad;uvet infirmitate'm noftram . Quj
‘II Quefn. dico pdtiénter audiret. Sequuti fu-
mus^ noftrum cod^ Vindeb. confeptientipus aliis
editis. Dein duo MSS, Colbert, tantum ante
oculos, majori quadam 'emphäft , ut notavit
P. Couftantius f Accedit Vind. in quo ante
tanto oculos corrupte fänptum fuit , äc pqfte-
riori manu vox tanto deleta.
12 Sic Vind. cod. cum vuig. melips quam
»pud Quefnellum gratiam audierunt,
*3 .Vulg. qui t
14 Thuan, Cum Merl. confunBus, Oxon,
cum recentioribus vulgaris Condi, conviBus ,
minus re&e, QuefneJfi Ieftipnem. probat no- >
fter Vindeb. & alii pótiofes codd, quos Couftantius
conftiluit.
15 Quefn. addidit loca. Expunximus cum
noftro MS. Vind. & ceteris ‘dditis.
16 MS. Vat. Iiid. cumvulg. addit jam..
17 Vulg. conciïjènte Vind, quod ..... per-
tinet,
18 Cod. Vind, & captfaavit capiivitatem ;
melius editi & capt tv ans cappivitßtem .
19 Al. quod. Mox habe at fcri'pfimüs cum
MS. Vind. & vuig. Quefn. acc/prat,
20 Quefp. inferius, Éméndavimüs cum duo-
bus noüris codd. & Vuig.
21 In MS. Vind. manus anfiqua atfdit liberum
j ut in editis Conciliórum legitiir,
1 ’$Z autem brat, & dicit.* Ne nos tnferäs in ten- Matt
rationetn : rton utiqüe id orat, ut homo fit,. IJ.
19 quoniam eft natura .* neqüe id orat ut ls
habeat liberum arbitrium , quod jam acce-
pit j cum crearetur ipfa natura: neque orat
remiftiönem peccatorum, quia hoc'-2b fü- 2c
perius dicitur ; Dimitte nobis debita nöß'ra :
neque orat ut accipiat mandatum; fed plane
orat ut faciat mandatum , Si enim m
tentationem induftus fuerit , hoc eft in
tentatione defpcerit, facit utique peccatum ,
quod eft contra mandatum , Orat ergo ut
non peccet, hoc eft • ne quid faciat mali :
quod pro Corinthj.is orat Äpoftolus,dicens:
Orämus autem ad Dominum , ne quid
ciatis mali. Undefatjs apparet quod ad non
peccandum, id eft ad non male faciendum,
quarnvis effe non dubjtetur 21 arbi- 21
trium voluntatis, täthen ejus poteftäs non
fufficiat, pifi adjüvetur infirmitäs. Ipfa igi-
tur oratio clariffima eft grätise teftiftcatio ,
22 Hanc ille confiteatur., & eum gaudebi- i\
mus five re&um, fiep ebrreftum , Diftin-
guenda eft lex & gratia. Lex jubere novit,
gratia jüvare, Nep lex juberet nifi effet voluntas
; nee gratia juvaret , ft fät elfe voluntas.
Jubetur ut habeamus intellefium ,
ubi dicitur; Nolite ejfe ficut equus & mu- pr
pus) gut bus non eft intellecius: & tarnen ora-
mus ut habeamus intelleflum: ubi dicitur :
Da mibi intelleBum, ut difeatn 'mandata tua. Pf. 1
Jubetur ut habeahius fapientiam, ubi dicitur;
23 Stidti aliquando fapite, & tarnen ora- 2
tur, ut habeamus fapientiam, ubi dicitur;
Si quis autem veftrum indiget fapientia ,po- Jacol
ftulet a Deo, qüi dat omnibus affluent er ,
& non improperat\ & dabitur ei . Jubetur
ut habeamus continentiam , ubi dicitur :
74 Cum feirem quia nemo poteft’ effe conti-^cc \
nens,
22 Sic noftri .codices & ali$ editiones .
Quefn.. earn .
23 Sequefitia ufque ad repetitionem ubi dicitur
per faltum bniifla in MS. Oxon. Quef-
nelliis in margine monuit ex aliis editionibus
inferenda . Inleruimus vero , quia etiam in
MS. Vind, hujus colleftionis leguntur ,
24 Ita nofter Vind. cum Merlino , Crab-
bo, & MSS. quampluribus, quos contulit P.
Couftantius. Infignis hujus aanotatio hoc loco
appendenda .. Hie tamen allquid defiderari
mamfejlum eft. Quocirca editor Rorpauus iftud
inter uncinos altero caraBere ad fecit -( Hi.c ali-
quid deeft hujufmodi: Sint lumbi y'eftri prx-
cin&i: & tamen oramus earn dari nobis ubi
.dicitur. ) Quod & poftea in guibufdam aliis
editionibus retentum . Additamenti hufus loco
Quefn-. fubftituit: A yoluptatibus tuis ayerte-
re, & tamen oratur ut habeamus continentiam
, ubi dicitur, Neutrum fupplementum placet.
Quo autem paBo feJarciendus fit hie locus,
ex alio fimili Aaguftini expiftari licet. Is Do-
61 or epift. 147. ad Hilarium n, 9. idem argu-
rnentum pertraBans ita feribit; Cum dicit lex ,
Non concupifees, quid videtur aliud impera-
re , nifi ab illicitis cupiditatibus continentiam
I .... & tamen oratur ut habeamus continentiam,
ubi dicitur; Cum feirem quia nemo
nens, nifi Deus det, & hoc ipfum erat fa-
pientice feire cufus effet hoc donum; adii Do-
minum, & deprecatus fum ilium. Poftremo
ne nimium longum fit cunfta percurrere ,
jubetur ut non faciamus malum , ubi dici-
.11. tor: Declina a malo 25 : & tamen oratur
*15 ut non faciamus malum , ubi dicitur .* Of
ramus autem ad Deum, ne qtiid fact at is malt.
Jubetur ut faciamus bonum , ubi dici-
: 27. tur; Declina a malo, & fac bonum : & ta-^
men oratur ut faciamus. bonum , ubi .dici-
u 2' tur ; Non ceffamus or antes pro vobis j oran-
tesi &poftulantes: atque inter cetera quae il-
]is orat, dicit: ut ambuletis digne Deo in omne
placitum, in omni opere, & fermone bono ,
Si.cut ergo agnofeimus voluntatem , cum htec
prtecipiuntur j fic & ipfq agriofeat gratiam
cum \petuntur ^
III, Mjftmus. Reverentise tuse librum , quern
dedefunt quidam religiofi & honefti ado-
lefcentes. fervi Dei » quorum etiam nomina
non tacemus, nam Titnafius& Jacobus vo-
cantur. Qui , ficut audivimus , & etiam
ipfe nofle dignaris , ipfius Pelagii'exhorta-
tione fpem quam habebant in laectilo reli-
querunt, &nunc continentes Deo ferviunt .
Qui cum eodem errore tandem aliquando
per qualemcuraque operam noftram , Domino
infpirante , caruiflent , protulerunt
eumdem librum, Pelagii effe. dicentes, &
ut ei refponderetur impendia rogaverunt .
Fablum eft, & ad eqfdem referipta eft.ipfa
refponfto | Agentes. gratias referipferunt .
Utrumque mifimus, & cui refponfum. eft ,
& quod refponfum eft: & ne nimium effe-
mus oneroft , figna fecimus his. locis ,'. ubi.
petimus infpicere ne graven?, quemadmo-
dum fibi obje^Ia qu^ftione , quod gratiam
Dei negaret, itarefpoqdit, ut ea,m effe non
diceret nifi naturam ,. in qua nos condidit
Deus . Si autem hunc effe librum fuum ne-.
gat , aut eadem in libro loqa \ hon oon-
tendimus. Anathematizet ea, & illam gratiam
confiteatur apertiffime , quam doftrina
chriftiana demoPtftrat .& prardicat effe pro^
priam Chriftianorum: qute non eft natura,
fed 2(5. qua. falvatur natura; qua? non auribus
fonante d°^r*nS > vel aliqua adjumen-
to vifibili. plaritatur quodammodo & irri-
gatur ex.trinfecus, fed fumminiftratione,fpi-
ritus occfiTta~mifericordia , ficut facit iL
le qui dat incrementum Deus . Etft enim
SEDIS A pO S TO L IC iE . I 54
quadam non improbanda ratione dicitur gratia
Dei* qua creati fumus, ut non nihil ef-
femus, nee ita effemus gliquift ut cadaver,
quod non v ivit, 27 & arbor quje non fen- *7
t it , aut pequs quod non intelligit ,* fed ut
homines, qui & effemus ,. & viveremus ,
& fentiremus, & intelligcremus, & dehoc
tanto beneficio ereatori noftro gratias agere
valeamus; unde merito & ifta gratia dici
poteft, quia non prxqedentium aliquorum
operum meritis, fed gratuita Dei bonitate
donata eft': alja pft tamen, qua praedefti-j1
nati vocamur, juftificamur, glorificamur ,
ut dicere poflimus: Si Deus pro nobis y quis Row*8* 31*
contra nos? qui proprio filio 28 fuo non pe-
percit , fed pro nobis omnibus tradidit ilium
.
De .hac gratia qujeftio vertebatur, quan- CAP. IV.
do ab his , quos Pelagius graviter offende-
bat atque turbabat, dicebatur e i, quod earn
fuis difputationibus oppugnaret ;• quibus af-
fereret 29 quod non folum ad facienda, ve- ^
rum etiam .ad perficienda mandata divina
-per liberum arbitrium ,fibi humana fuffice'*
ret natura . Hanc apoftolica do&rina gratiam
ifto nomine appellat , qua falvamur
& juftificamur ex fide Chrifti/j;De haeferi-
ptum eft : Non irritam facio gratiam Dei Galan.zu
nam fi per legem juftitia , ergo Chriftus gratis
mortuus e ft. De hac feriptum eft; Eva- uid.$. 4.
cuati eft is a C hr ifto, qui in lege jufiifioami-
m ) a gratia excidiflis . De hac feriptum Rom. 1. 6.
eft : Si autem gratia, jam non ex opertbus ;
alioquin gratia jam non 30 gratia. De hac Ibid. 44.
feriptum eft: el autem qui pperatur , mcrces 3°
non imputatur fecundum graft am , fed fecun-
dum debitum : ei autem qui non operatur ,
credenti autem in eum qui fuftificat impium,
deputatur fides efus ad fuftitiam. Et mulra
alia , qua? melius petes ipfe meminifle, &
intelligere prudentius, & illuftrius predicat
e . Illam vero gratiam qua creati fumus homines,
etiamfi ita appellandam non imme-
rito intelligimus , mirum eft tamen fi ita
appellatam in ullis legitimis propheticis ,
evangelicis, apoftolicifque litteris legimus.
Cum itaque de hac gratia Chrjftianis fide-
Jibus Cathoiieifque notiflima 31 illi objice- 31
retur quseftio ut earn oppugnare defineret ,
quid eft quod cum hoc fibi in libro fuo ,
yelut ab adverfante perfona, idem ipfe ob-
jeciffet, ut fe refpondendo purgaret , nihil
aliud
mo poteft effe çontinens &c. Moxque conclu-
dit: Jubet ergo Deus continentiam , & dat
continentiam. Ad mentem igitur Auguftirii in-
teger fief hie nofter locus, ft reftitmmus : Jubetur
ut habeamus continentiam, ubi dicitur,
Non concupifees ; & tamen oratur ut habeamus
continentiam , ubi dicitur, Ciim fçirém. &c.
Proxima ear um dem vocum tepetttio, fecunda la-
cunarum fegeshuic occ^fonem dedit. _
25 Quefn. addit & fac bonum. : melius de-
letur hoc loco in MS. Vind, & aliis vulg.
26 Idem addit gratia. Expunximus cumeo-
derii cod. aliifque editis . Mox Vind. delet
qua. Locus in hac colleélione , aliifque MSS,
Ifidorianis valde corruptus , Editores Bened.
ex MS. Vat, & Couftantius ex duobus codd.
Colbert, fic emendarunt: qua naturam non auribus
fonante doBrina, vel aliquo adjumertto vifibili
fovet, ficut plantator quodammodot & irrigator
extrinfecus &c,
27 Cod, Vat. cum vulg. aut.
, 28 Inferuimus fuo audoritate'noftrorum codd.
Vind. & Vat. cum ceteris editis .
29 Vulg. cum MS, Vat. detent quod : &
dein humanam fujficere naturam. f
JB 3° Vulg- cum Vat. I fid. addunt éft.
31 Inferuimus illi cum noftris codd. & vulg.
Vind. pro notifftma habet mvifftma.