ï o 35 Q . U E S N E L L I D i
ex Dionyfiano Codice: atque ita ruit tota
Davidicæ argumentations moles.
3. In Differtatione Apologetica pro fan-
z$ &.o Hilario Arelatenfi oftendirftus, 25"quam
agre tulerint Epifcopi Gallicani cauffasfuas
ad Romanum judicium deferri, reftiterunt-
que aliquandiu ; licet Romanorum Ponti-
#cum voluntati obfecundarent Imperato-
res , ediftumque Valentinianus mififfet in
Gallias , quo imperabat ut pro lege habet
u r quicquid fanxiflet Pontifex Romanus:
Ita ut quifquis Epifcoporum ad judicium
Romani Antifiitis evocatus ventre neglexe-
rit , per moderatorem provincia adeffe coga-
tur. Ceffere quidem aliqüando Epifcopi j ne
repugnando nihil nifi Principis odium fibi
quærerent: at quam immerito reclamaffent
Epifcopi noftri contra jusappellationumhu-
jufmodi, fi receptus tunc fuiffet in Galli-
canis Ecclefiis Codex Di'ônyfii, qui : eos ca-
lïones continebat, Sardicenfes fcilicet, quibus
recipiendi appellationes facultas attri-
buebatur Pontifici Romano , ut docet Ge-
. lafius Papa?
4. Jus illud appellationis cum deferrecoe-
® perunt Gallicani , 26 non ad Sardicenfes
canones refpexerunt , fed ad primatus pon-
tificii dignitatem , & ad Romanæ Sedis an-
tiquitatem, ac potentiorem , ut Irenæus loquitur
, principalitatem : cui fuæ fidei ori-
ginem & primordia debebant pleræqùeGal-
Ticanarum provinciarum Ecclefiæ : ad quas
Trophimus, aliique ejus focii ab Apoftoli-
ca Sede tranfmifh fuerant. |
5. Ut ad exempla notata refpondëam ,
* 7 dico 27 fubobfcuram’ effe Contumeliofi hiftoriam
: Salonium autem & Sagittarium
fion nifi ex fingulari Regis conceffione Ro-
mam appellaffe. Quod illis aliifque, cum
fa£him e ft, ideo negatùm non eft, ut im-*
probis hominibus -querelarum prætextus o-
xnnis auferretur : ac demum ex diéVis judi-/
candum eft de hujufmodi appellationibus. •
Denique quod Romani Pontifices cano-
E D T T O R U M A D
25 Iftud Quefnelli præjudicium refellimus
tomo II. in Obferv. ad Differr. V. ejufdem
part. 3. c. 2.
26 • Cum Sardicenfes canones Gallicanis ufui
eflenr, ut monuimus not. 24. ; non tâm ad
primatus pontificii dignitatem, quam ad eof-
dem canones refpicere potuerunt Epifcopi Gal-
l i , quando appellationes ad Apoftolicam Se-
dem detulerunt.
27 Licet non omnino explorata fit tota Con-
tumeliofi hiftoria ; certum tâmen eft, eum de-
pofitum~a-~Cæfario Arelatenfi appellafle ad
Agapetum Ronïanum Pontificem, qui novum
examen fe fe delegaturum ad eumdem Cæfa-
rium fcripfit epift. 7. Salonius vero & Sagittarius
cum Guntramni Regis juffu congregata
S - S E R T A T I O X V I . I O 3 5
nes Sardicenfes allegarunt, ut jus fuum tue-
rentur etiam apud Gallias, ad rem nequa-
quam facit, cum id etiam longe ante Dio-
nyfium natum fecerint \ Adde quod cum
eofdem canones pro fedis fua: privilegiis
adduxerunt 28 fub nomine Nicznorum
canonum protulerunt : ex quo defcendit ut
majore fiducia eos per omnesEcclefiasgran-
diore tuba perfonarent . At inde receptio-
nem Sardicenfium canonum vel Dionyfia-
ni Cödicis arguere , hominis eft alïüd agen-
tis , aüt deplorats. caulfte taliacumque qua>
rentis pat roe in ia .
Synodo, ab Epifcopatu fuiffent dejeëli, cum-
qtie adhuc propïtium fibi Regem nojjent , ad
*um*cf edunt> inqüit Gregorius Turonenfis lib.
5. Hilt. c. 2if, déplorantes fe injujle remotos ,
Hoc jam extra dubium ppfito, antiquam XVt.
colleélionem & verfionem , quaï ante Dio- Q.u* Can°-
nyjium ufu recepta erat in Galliis , etiam numverfl°
apud eafdem Ecclefias viguifle poft condi- flf^nGal-
tum Dionyfii Codicem ufque adCaroliMa- ij,-s ante"
gni tempora : qua:ret Leéfor, 29 quamam eflet Dionyfia-
antiqua i 1 la verfio? An ilia, quam Roma-'nam rece-
na ufurpabat Ecclefia ? An aliqua Gallis ptam?
propria ? An qua* Ifidoriana; colle£Iioni in-
ferta legitur a An demum prifca illa tranf-
latio , qüte ex Chriftophori Juftelli Codice
MS. luce non ita pridem donata eft in I.
Tomo Bibliotheca: Juris Canonici veteris .
Viri duo fumma‘eruditione confpicui Jacobus
Sirmondus in pra:fatione7ad editionem
antiquorum Gallias Conciliorum, & Chri-
ftophorus Juftellus jam laudams in prtefa-
tione Codicis veteris Ecclefi» univerfa:, in
ea funt fententia | veterem translationem
apud Gallos tunc -receptam, earn effe, quae
apud Ifidorum Mercatorem reperitur: fuam-
que opinionem aflerunt ex Canonibus Conciliorum
Valentxni, Rhegenfis , Arelatenfis
II. Agathenfis, & Epaonenfis, in quibusNi-
csnos , Ancyranos, & Laodicenfes ex Ifi-
doriana translatione citatos putant.
- De integro Galliarum Codice quiequam
certi ftatuere difficile eft admodum, nee video
quemnam Orientalium Canonum , qui
in prifcis Galliarum Synodis citatus fuerit,
ex una verfione, potius quam ex altera af-
fum-
N O T A T I O N E S .
fibique tradi licentiam, ut ad Papam urbis Roman
te aceedere de be ant. Rex vero annuens pe-
titionibus eorum, datis epiflolis , eos abire per-
mi f i t . Q u i accedentes cor am Papa Joanne, ex-
ponunt fe nullius rationis exifientibus caujjis di-
mot os. Ille veto epiftolas ad Regem dirigit, in
quibus locis fu is eofdem reftituit. Quod Rex fine
mora , caftigatis prius illis verbis multis
- im p l e v i t '
28 Cum Sardicenfes canones fub nomine
Niccenorum Romani Pontifices allegarunt ,
ufum fequuri funt olim in Occidente ac prefer
tim apud Gallicanos frequentem , quippe in
vetuftifilimis iftorum codicibus utriufqüe Sy-
nodi canones copulati Nicamorum inferiptio-
nem praferunt , uti oftendimus in Traftatn
part. ,2. c. 1. §. 3. & cap. 10. §.2.
29 Hac de controverfia vide Obferv. fe-
quentes §. ».
1037 D e p r im o U su C o d .
fumtum fidenter pronuntiare poffint feripto-
fes laudati . Nicænos excipio, quorum ut
memoria frequentior eft in antiquis illis Ec-
tlefiarum noltrarum monimentis, ita ex qua
verfione affumti fint, noh ita operofum eft
decernere . Quamquam a vero proculdubio
•aberrarunt Sirmondus, Juftellus , & fi qui
alii Ifidorianam Nica:norum Canonum tranf-
lationem in ufu fu'ilfe arbitrati funt apud
Galliarum Ecclefias antequam in illas in-
veheretur Dionyfiana.
■ Verfio Ru- Mihi enim iftud curiofius inveftiganti
fini Cano- cerIum omnino vifum eft Canones Nicæ-
norum^n'1108 3 ° ^ a^‘as noftras mutuatas effe a Ru-
Galiiis uü- ^no Aquilejenfi , ex libro x. Hiftoriæ Ec-
wta. clefiafticæ , quem Eufebianis fubjunxit: ubi
30 Canones Nicænos recenfetabbreviates, quos
& in viginti duos partitus e f t . Nec in earn
opinionem conjeéïuris modo adducor , fed
certis arguments , quæ in aliorum oculos
miror non incurrilfe , Ea ex gemino præ-
ïertim fonte haurimus, fcilicet ex Concilio
Arelatenfi II. & ex i-llis Canonum excer-
ptis, qüæ in cauffa Contumeliofi Rhegien-
lis à Cæfario Arelatenfi collefta putantur ,
Tale eft excérptum ex Nicæna Synodo ,
quod Gallicanis canonibus ibi præmittitur .
, , Ad locum dè-Synodo Nicæna , id eft
„ cccxviii. Epifcoporum.* Si qui forte in-
3, dif crete ad Sacerdotium proveBi, poflmodum
3, i)el ipfi aliqurd de fe criminofum profejfi
funt, vel db aliis reviSii, abjiciantur. “
Qui canon verbum ë verbo tranferiptus eft
ëx Ruftiio, a quo undecimus numeratur ,
fametfi nonus eft in aliis editionibus Con-
ici l i i .
Arelatenfis Synodus II. multiplem etiam
îiüjus affertionis argumentum continet. Ca-
ttone enim primo vetat Neophytum ordinär
i ad Diaconätus ac Sacerdotii officium :
in quo Nicænæ Synodi veftigia premere vi-
detur , fed ut eft apud Rufinum . Solius
enim Presbyteratùs exortem hujufmodi fieri
jubet Canon 2. prout eft in aliis editionibus
: Rufini interpret^tio fola Clericum fieri
\ prohibef.
\ Canone decimo .* De his, inquit , qui in
perfecutione pravaricati funt , ft voluntarie
fidem negavermt, hoc de eis Nicæna Synodus
ßatuit, ut quinque annos inter catechu-
litenos exigant , & duos inter communicantes
. Nicænum proculdubio canonem x i.
ïëfpicit Synodus hæc Gallica .* diverfa tarnen
utriufque difçiplina. Ille enim duode-
cim annorum poenitentiam lapfis hujufmodi
injungit, fecuntjum Ifidorianam verfionem
& prifeam illam Juftelli , quæGræcis
E D l T O R . U M . A D
Concilium Arelatenfe II. , & exçerpta
canonum in cauffa Contumeliofi, Rufini abbre-
v'iationes in provincia Arelatenfi .repeptas ad-
ftruunt . Codices Morbctóenfis & Vat. Palat.
■ ^74. , nec non collettio Herovvalliana , in
, quibus eædem abbreviationes leguntur , ea-
C a n . D io n . E x ig u I 8cc. 10 3 8
concinunt: fecundum vero Dionyfianam ,
undecim. Septenarium igitur ilium pceni-
tentiæ ftadium, quod Gallicano canone fan-
citur , ab alia verfione derivari nonpotuit,
quam ab ea quam profert Rufinus , cujus
hæc funt verba canone x n . Si qui abfque
tormentis in perfecutionibus lapfi funt , &
ex. corde agunt poenitentiam, quinque annos
inter catechumenos factant, & duobus an-
nis poß hoc fidelibus tantum in oratione jun-
gantur ; & ita pofimodum fufeipiantur f
Quæ fequuntur in eodem Arelatenfi canone
: In poteßate tarnen vel arbitrio fit Epi-
fcopi, ut ft eos ex animo errorem defiere &
agere poenitentiam viderit, ad communionem
pro eccleßaßica bumanitate fufeipiat : fum-
tum videtur ex his canonis 13. verbis Rufini:
EJfe tarnen in poteßate Epifcopi mo-
derandi facultatem & c.
Canon Arelatenfi^ feptimus: Hos9 quifo
carnali vitio repugnare nefeientes abfeidunt,
ad Çlçrum pervenire non poffe : ex Rufi-
niana etiam Nicæni primi interpretatione
affumtum eft. Nulla enim alia verfio im-
*potentiam vel impatientiam libidinis commémorât
in eo Canone, quern fic Rufinus
abbreviat: Statuunt praterea obfervandum effe
in Ecclefiis, ne quis ex his , qui femet-
ipfos impatientia libidinis exciderunt ? veqi-
ret ad Cleruxn.
Canon Arelatenfis decimus’ quintus : In
Secretario Diacono inter Presbyteros federe
non liceat, vel Corpus Chrtfii prafente Pref-
bytero tradere non prafumant | Quod ft fecerint
, ab officio Diaconatus abfeedant. Ex
Canone 13. Nicænæ Synodi depromtum ca-
nonem iftum perfpicuum eft .* fed non ex
alia verfione , quam Rufini, cui vigefimus
lfte eft : Et ne Diaconi, inquit, Presbyte-
ris præferantur , neve fedeant inconfeffu Pref-
by terorUmdut illis preefentibus Eucharifiiam
dividant , fed illis agentibus folum minifir
ent. Si vero minifier nullus fit inpraferi-
tt, tunc demum etiam ipfis licet dividere .
Aliter vero agentes abjici debent . Duo ifti
canones in eo conveniunt inter fe , & ab
aliis verfionibus diferepant 1. Quod neuter
prohibet Euchariftiam Presbyteris a Diaco-
nibus porrigi. 2. Quod uterque a Diacono
dividi Euchariftiam præfente Presbytern ,
vetat. 3. Quod multa prætermittunt de po-
teftate confecrandi Corpus Chrifti, a qua
fanftionis fuæ rationem fumunt fanfti Patres
. 4. Nihil habent de Diaconis ante E-
pifeopos facra myfteriaattingentibus. 5. N h
hil uterque de régula & confuetudine, quam
contumaces illi Diaconi infringere præfume-
bant.-
N O T A T I O N E S .
rum ufum alicubi in Galliis induftum prb»,
bant . Alicubi vero in iifdem Galliis intégrai
Nicænorum interpretatio adhibita alia Gallica-,
na docurfrénta Cvincifiit ; ut ex §. 2. Obferva-
tionum patebit.