CAP. IV* peratorem eo anno appellari, quo Synodus
'bangregata, abfque infcitise nota, qua fimui
norT afpergatur Eufcbius. _
Sed & Idatii Fafti confulares occifup Li-
cinium produnt fub Paullini & Juliani con-
fulatu, qui Nicama: Synodo vulgo affigna-
tur & in trecentefimum vicefimum quin-
tumChrifti annum incidit. Quo pofito quid,
vetat eodem anno & congregatam Synodtffri
menfe Junio, Licinio adhup in vivis agen-
ie , & eumdem Licinium poftea occifum ?
Etfi porro nec Eufebii, ncc Idatii nume-
randi ratio probetur , fufficit tamen ut no^
ta temporalis ex altero eorum in prafatio-
nem codicis tranfcripta , nihil hujus fidei &
au&oritati detrahere poffe judicetur : cum
facile fuerit tarn celebrium fcriptorum er-
rore abripi praffationis auftorem, hujufmo-
di chronologicis apicibus difcutiendis mini-
me affuefaftum.
Sed hujufmodi refponfisalterum addimus,
quo Joannis Davidis obje&io, nifi fpes me
fallat, exfuffletur. Quid enim vetat , quo
minus de Licinio juniore fermonem hicef-
fe contendamus ? Is quippe Licinius cum
Crifpo Caffar jampridem g erat appellatus ;
cumque ex Eufebii Chronico ufque ad annum
Chrifti trecentefimum vicefimum no-
num Licinio feniori Patri fuo fupervixerit,
& ipfi Synodo Nicaenae pluribus etiam an-
nis, manifeftum eft han? Conftantino &
Licinio Caffaribus effe celebratam ex Eufebii
mente.
An prsfa- Jam ad alterum obje&ionU caput quo^
tio lit o- attinet, quamvis Ifidorianas Synodi Nicx-
pus ICdo- na, ec3itioni prsfixa inveniatut ifta praffa-
yi Merca- f -Q ^ non eam 0j, rem fUpp0fitionis argui
,orls’ debet; fed contra vero fimillimum eft Pfeu-,
do-Ifidorum ilium tot commentitiis fcriptis
celebrem , praffationem iftam fuffuratum effe,
virumque plagiatui- affuetum eam fuo
operi quafi propriam prsefixiffe : quod plu-
5 ribus 5 arguments probatum imus.
1. Ifidorus eam folius Concilii Nicami
praffationem, infcribit: Prcefatio Nicani Concilii
: quam tamen eo fine fcriptam liquet,
E D I T O R U M A D
quas adhibuit, reperiffet, alteram praemiflam
Nicasno fymbolo cum confulatu Juliani & Paullini
, alteram canonibus praefixam cum confulatu
Conftantini Augufti & Licinii Caefatis,
utramque in unum cöpulaffe retento Paullini
& Juliani confulatu, qui Nicamse Synodo con-
gruit, fuppreffa autem voce confulatus in Con •
ftantino Augufto & Licinio Caffare , quorum
confulatus incidens in annum 31p. ab eodem
Synodo plurimum diftat.
M Unum argumentum, quo hajc praefatioab
Ifidoro Mercatore ex noftra colleaione furp-
ta probatur , iftud eft , quod eadem colleflio
Pfeudo-Ifidoro eft antiquior , non autem e
contra . Auftor vero noftrae colleftionis earn
praefationem partim ex Gelafio, partim ex Ru-
&no exfcripfit , ut in notis ad eamdemani-
madvertimus. .
6 Haec praefationis particula fijmta eft ex
ut integro alicui regularum ecclefiafticarum CAP.
codici præfigeretur : ita enim in præfatio-
ne: Nam & 6 nonnulhe , inquit, régula 6
fubnexa funt, quas memorata fufcipiens con-
firmavit Ecclefia Romana.
2. Nihil 7 eft in Ifidoriano codice, quod ?
eum Ecclefiæ Romanæ proprium indicet :
nihil e contra in præfatione elucet, quod
eam non clamet codici Romano appenfam.
• 3. Ifidori opus non efle manifeftum eft
ex Gelafii Papæ decreto de apocryphis Scri-
pturis, quod Hormifdæ ab aliis tribuitur .
Totum enim fere fcriptum iftud legitur præ-
fationis vice decreto huic annexum. At five
Gelafius, five Hormifdas hujus decreti
au&or fit ( quod poftremum codex nofter ,
ut & Dionyfianus probabilc reddunt , qui
cum multa Gelafii habeant, 8 decretum tamen
iftud tam codici proprium non continent
:. ) uterque, inquam, illorum Pontifi-
cum au&ore Colleftioriis Ifidorianæ antiquior
eft , ut is potius ab illis, vel a no-
ftro codice accepifle credendus f it , quam ex
eo a lii.
Firma, igitur , ni fallor , manet proba-
tio , quam ex præfatione elicimus , ut co-
dicem Romanæ Ecclefiæ probemus fuiffe
proprium. .
Tertiam probationem arceflfimus ex cita-
to 9 Gelafii feu Hormifdæ decreto : ?x.al>e- 9
no enim codice pudor vel religio fuiffetal-
terutri præfationem integram in fuum tranf-
ferre, at ex fuo non item.
4. Canon io fextus Nicæni Concilii a Canoa,
Pafchafino Legato Sedis Apoftolicæ eodem Nicso«
modo leftus eft A&ione XVI. Concilii Gal-
chedonenfis, quo habetur in noftro Codi-
ce; ut ex eodem omnino defumtus eflfe in- ]eftm
telligatur . At dubium non eft , quin ex Calchii
proprio Romanæ Ecclefiæ codice Canonem ne » ^
iftum decerpfiflet Pafchafinus, uti Conftan- §atlH
tinopolitani ex fuo eumdem protulere .
Unum obftare videtur , quod videlicet] fextus
Canon a Pafchafino numeretur , qui
decimus eft in codice. Iftud porro non eft
grave momentum, Primum enim facile fuit
fex-
N O T A T - I O N E S .
decreto Gelafiano de apocryphis , in quo voces
nonnullte' regulte fubnexte funt ad Nicajnos
canones fidei fymbolo fubjeftos-'referuntur, ut
ex leftione ipfius- decreti manifeftum fiet.
C 7 Nihil potius eft in; ea .prsfatione , quod
eam clamet Romano Codici appenfam. Vide
Obfervationes fubiiciendas cap. 2. n. 2. •
8 Cum alia multa praftantiflima pontificia
decreta defint turn in noftro codice , turn in
Dionyfiano , .quse utroque codice feu colie-
flione antiquiora funt ; aefeftus Gelafiani .de-
creti de apocryphis eafdem collefti°nes ante-
riores non adftmit. Porro idem decretum Gelafii
opus elfe probavimus in Tractatu part. 3.
p Confer Obfervationes cap. 2. n. 3. ubi
hoc argumentum expunximus.
10 Vide ibidem n. 4*
C*P. IV. fextum pro decimo repofitum effé a fcriba
vel aliquo Synodi emendatore , qui animad-
vertens in aliis omnibus five Græcis, five
Latims , five aliarum regionum codicibus
Canonem iftum pro fexto haberi, atqueeo
numero notaxum fuiffe a Conftantinopoli-
tanæ Ecclefiæ fecretario , non dubitavit
mendofum effe Romanum numerum : atque
ita utrobique fextum effe voluit. Deinde-
facile fuit, ut in Græco exemplari ïxros
pro (TtKttTos irrepferit, demtis fcilicet ex po-
fteriori duabus litterulis S' & a , ac deinde
ex Græco Latinum male çorrigi. Denique
Pafchafinus ipfe, qui non ignorabat Cano-
nem iftum paffim pro fexto, & forte in
fua Siciliæ Ecclefia, haberi, fextum etiam
a fe nominandum effe cenfuit.* ne conten-
tione ex ilia diverfitate numeri vel codicis
exorta, Orientales adverfus Romanum co-
dicem velut corruptum infurgerent ,* quod
fapientiffimi Legati fuit præveniffe ,
, 5. Nónnulla funt etiam in contextu codicis
, quæ in gratiam Ecclefiæ Romanæ
addita , eum pró ejufdem ufu confeótum ef-
fe indicant ; velut 11 ilia eft parenthefis ,
quæ in epiftola Innocentii Papæ I. ad Vi-
ftricium Rothomagenfem legitur .• Cujus
(Ecclefiæ Romanæ) in omnibus caujfis debet
reverentia cufiodtri. Cum enim hæcde-
fideretur in codice Dionyfii Abbatis , nec
eam in venerandæ antiquitatis codice San-
Germaniano , ^ qnem mille annorum effe
ajunt, invenerimus, facile quifque adduce-
tur ut credat a codicis Romani au&oribus
additam, jure fuo fe uti autumantibus, cum
in epiftola Romani Pontificis aliquid adde-
bant , quod ad ejus illuftrationem faceret .
Nec temere quis exiftimaverit ex hoc fonte
illam parenthefim in plures deinde edi-
tiones derivatam . Potuit etiam parenthefis
ilia in textum irrepfiffe ex nota marginal!
ftudiofi alicujus , qui Ofii meminerat di-
centis in Sardicenfi Concilio .• Si placet,fan-
Sli -dpofioli Petri memoriam honor emus
6. Vigefimusoftavus Calchedoneniis Con-
xa cilii Canon in eo codice 12 defideratur :
quem revera Romano eodiçi infertum non
fuiffe certum eft.
7. Ex pluribus prifcorum Romæ Epifco-
yorum epiftólis, atque ex canonibus in A-
ificam a Zofimo Papa miffis fub Nicæno-
Tum Canonum nómine, quamvis Sardicen-
fes eos fuiffe jam in confeffo fit , certum
pene ha&enus fuit apud eruditos Romanam
•Ecclefiam utriufque Concilii Çanonçs.habuiffe
fibi invicem vel immixtos vel fub- CAP. IV.
jeftos fine ulla diftinftionis inter utrofque
nota.; cumque novatores Zofimo affcftati
mendacii ac. meditate impofturs crimen
procacibus verbis impingere prxfumferunt,
nihil melius noftri habuere , quo calumniam/
repellerent, quam utmodefte faterentur pro
Nicatnis Canonibus Sardicenfes ab illo ha-
bitos , & affererent id ex eo profeSlum, ut
fcribit Marca, quod ea tempeßate Canones Marca
Nicteni & Sardicenfes in eodem volumine l,b' 7* de
defcripti ejfent nullo difcvimine adhibito ,
fub titulo Canonum Nicanorum . Probabilis cap,i6. u
quidem , addit ille , conjettura , ft vetuftt
codicis auSloritate niteretur , qui nondum
emerfit e tenebris. Immo vero jam ex parte
emerferat 13 opera AJani Copi, in pri- *5
mo Dialogo, fufficiebatque pars edita, ut
h£ereticorum pervicacia retunderetur ; fed
nunc tandem codex integer prodit lu-
cem , ejufque ope probabilis Catholicorum
Scriptorum conjeftura in certum jam eva-
dit argumentum , quo fimul & pia Pontificis
memoria maledicentibus linguis eripia-
tur, &.. codex ipfe Romanus fuiffe pronun^
tietur. Quod enim in marginali annota-
tione loci fuperius defcripti Stephanus Ba-
luzius iftud in eodicem Chriftophori Juftcl-
li transferre videtur , pace illius dixerim ,
14 defendi non poteft . Nihil quippe eft in
eo codice Juftelli, quod Zofimum in erro-
rem potuiffet inducere . Subjiciuntur quidem
Sardicenfes Canones Nicaenis; at & fuis
utrique numeris titulifque difcernuntur, &
Nicanorum fubfcriptiones, qux horum calci
adjiciuntur, utrofque ab invicem flm-
dunt, vetantque ne Sardicenfes pro Nicaenis,
vel hi pro illis accipiantur.
. 8. Conftat ex Innocentii Papa: epiftolis Antioehe-
duabus 15 Antiochenos Canones ab eo re- ni Cano»
je&os fuiffe.- quod argumentoeft eofdem in nps r?f°
Romano tunc codice non apparuiffe . Non r??ePu ”
abfunt quidem iidem Canones a noftro ;
fed ita extra ordinem pofiti , rejefti fcilicet
ad calcem , ut manifeftum fit nonnifi
poft diuturnum ab a:tate Innocentii intervallum
, immo & poft Gelafii a:tatem Canones
fuiffe fuperadditos.- quod iu ullo»lio
codice non deprehenditur.
p, Ex Cor?ftantinopolitanis Canonibus argumentum
non abfimile elicitur, qui fcilicet
ad fjnem tantum codicis jaqent , etiam
Antipchenis inferiores. Et revera per-
fpicuum eft ex Leone noftro, atque etiam
ex Gregorfi Magni epiftola 31. libri fexti,
E D I T O R UM A D N O T A T I O N E S j
11 Lege ibidem n. $.
12 Hoc negativum argumentum ibidem re-
jicitur n. 6.
13 Codex Alani Copi, in quo Nicæni canones
cum Sardicenfibus jurtgebantur, ad no-
Jlram colleftionem pertinebat : nec tamen. ex-
inde fequitur hunc fuiffe Codicem Romanæ
Ecclefiæ , cum aliæ quoque colleéliones non
Romanæ fubinde inventæ fint, in quibus eadem
ipforum canonum conjunélio deprehenditur
. Vide Obferv,. ç,'2. n.*7,''’'
14 Hæc plenius ekplicata fuçrqnt in præ-
miffo Traélatu de Colfeétiohibus part, 2, c. 1.
num. 7.
15 Hoc & fequens argumentum éx Antio-
chenis & Coriftahtinopolitanis canonibus dn-
tftum rejicietur in Obferv. c. 2. n. 8. .