ccxxvt De ant. Collection. 8c Collect. Can.
Qui puri ftolicts non impar Conciliorum exfiat audoritas . Illi igitur codices , qui pri-
codiccs, mQ p0(f prafationem exhibent ordinem celebrandi Con ciiii, dein canones pro.
• ferunt Apoftolorum, poftea epiftolas Apoftolicorum, feu prifcorum Pontificum
a S. Clemente ad S,. Silveftrum, deinde Nicanum cum ceteris Gracorum 8c
Latinorum Conciliis, ac tandem epiftolas alias confequentium Pontificum uf-
que ad S. Gregorium; hi, inquam, codices veram & integram Ifidorianam col-
leftionem continere dicendi funt. Tales autem omnino effe deprehendimus duos
codices Vat. d jo . & 83i. qui funt plane integri , Tres autem Vat. Ottobon.
93. Florentinus S. Ma rci, Sc Cafanatenlis, licet turn decretales epiftolas, turn
Conciliorum canones praferant; cum tamen mutili lin t , integral colleftionis
notitiam praftare non poflunt. Alius autem Vat, 1349. ac duo Veneti S.Mar-
ci plura aocumenta addunt poll S. Gregorium, qua cum Pfeudo-ifidoro attri-
bui non poffint, ad additamenta referenda fun t, de quibus capite fequenti erit
fermo. Codicem Patavinum 100. 5. Joannis in Viridario etfi integrum,at po-
fterioris aetatis, diligenter evolvere per tempus non licu it. Itaque ex illis duo-
bus integris & puris Ifidori codicibus Vat. <5 30. Sc 831. quos diligentius ex-
pendimus, totius colleftionis Ifidoriana defcriptionem fubjiciemus: de aliis au-
d« ms. tem aliqua addemus poftea. Inter hos autem duos Vaticanos ihtegros codices
VurQ f§P *n fefie & ordine pracipue fequemur codicem S30. Is enim praferendus omni-
riano , &'no eft omnibus, quippe qui non folum eft Gallicanus, ideft ejus regionis, in
omnium qua hac colleftio concinnata fuit 3 verum etiam uti antiquiflimus omnium lau-
vetuOiaa- (jatur a Montfauconio , Sc Cardinal! de Aguirre. Gallicanum duo probant: I.
* notatio recentiori caraftere initio fcripta : Hie liber fpedat ad ufitm Joannis
Epifcopi Attrebatenfis : II. epiftola Luitardi Vencienfis ad Wenilonem Ro-
thomagenfem. Antiquiffimum vero & ipfi Pleudoilidoro fupparem declarat cata-
logus Romanorum Pontificum, qui in Leone IV.Benediclo III. 8c Nicolao I.
definit : ex quo hie codex fub Nicolao I. exaVatns agnofeirur , ideft inter annum
858. Sc 86j . quo quidem tempore documenta hujus coileilionis ab Hinc-
maro 8c aliis Galiis Epifcopis allegari coeperunt . Hinc idem codex unum -e
primis ejufdem coileilionis exemplaribus lhabendus: quod ipfum etiam atque
etiam conformant dua appendicula quorumdam documentorum, qua cum po-
fterioribus curis Pfeudoifidorus ad d id iffe tin hoc primigenia; coileilionis exem-
plo adjefta funt in fin e ; cum in aliis codicibus fuo loco inferta inveniantur'.
Huic ergo codici in conllituenda ac deferibenda eadem colleftione quantum prat
ceteris fit deferendum , nemo non videt.
Qus in to X V II. Ante colleftionem prater catalogum Romanorum Pontificum , quern
miffa'funt *n Nicolao I. definere monuimus, affertur adnotatio de quatubr Conciliis ge-
coiletlioni neralibus. Hac legitur apud Gratianum dill. 13. c. t. ac ex S. Ifidoro Hi-
Ilid- fpalenfi lib. 6. Originum c. 16. fumta eft . Dein fequitur adnotatio de fex Conciliis
, uti apud eumdem Gratianum dill. 16. c. :¥o. turn alia adnotatio de aliis
Conciliis uno 8c v ig in ti, quorum ofto priora funt Ancyranum , Neocafaripn-
fe , Gangrenfe , Sardicenfe , Antiochenum, Laodicenum , Carthaginenfe ,' Sc
Africanum , qua: Hadriana colleftionis feriem referunt: cetera vero tredecim
funt Gallicana, nullum Hifpanicum : quod hanc adnotationem in Galliis con-
ditam indicat. Eadem apud Gratianum exftat dill. 16. c. 11. ubi tamen tria
alia Gallicana Concilia adduntur , qux idcirco complent numerum X X IV .
Turn in codice poll mentionem Conciiii Maticenfis propofitam numero XXI.
fubjiciuntur alii ofto numeri a XXII. ufque ad XXIX. qui tamen vacui relin-
quuntur, Sequuntur porro alii decern Sc ofto numeri a XXX. ad X L V II . in
quibus indicantur Concilia Hifpanica, Sc rdiqua, qux in tabula Conciliorum
dein recolenda iifdem numeris • referuntur. Subjicitur Notitia provinciarum ,
quam Andreas Scotus , Petrus Bertius, Sc Emanuel Scheleftratius publici juris
fecerunt; ac poftea Notitia Galliarum, qua a pluribus vulgata eft . Ha
omnes adnotationes atque Notitia non folum exftant fimiliter in MS. Vat.
631. aliifque exemplis , qua Ifidorianam integram colleftionem continent ,
verum etiam in codice Vat. 1341. colleftionis Hifpanica, originis Gallicana,
ita ut dubitandum non f i t , quin vel ex aliquo ejufmodi exemplo colleftionis
Hifpanica tradufta fuerint in manuferipta Ifidori, vel ex MSS. Ifidorianis in
eos codices colleftionis Hifpanica tranfierint . Hac autem omnia, qua pracedunt,
Pars I I I . de Collect. Dionysiana 8cc. Cap. V I . .ccxxvm
dunt, Sc non pertinent ad colleftionem Ifidori, claudit memorata epiftola Luitardi
. Epifcopi Vencienfis ad Wenilonem Rothomagenfem feripta an. 8<S8. qua
folius manuferipti Vat. 830. propria, ex eodem édita eft tom. 10. Conciliorum
edit. Ven. col. 1403.
XVIII. Poll hac colleftio Ifidoriana exorditur a prafatione hoc titulo : In- Defcriptio
cipit prxfatia S. ifidori Epifcopi . IfidohfsMercator fervus Chrifii leHori con- “ **'j®j"
fervo fuo & parenti in Domino fidei falutem . Compellar a mulcts See, Edi-
ta eft ex codice Vat, 830. a Cardinali de Aguirre. Vide tomum 1. Çoncil.
pag. 4. Merlinus omittit Mercator, Sc pro fidei habet fidel't. Vulgati Conciliorum
pro Mercator fubftituunt peccaton, quod nulli noftri codices prafe-
runt. Mercator quoque legitur in codice Parifienfi, quem vidit Harduinus ,
nec non apud Ivonem in uecreto ; 8c folum in hujus margine peccator.
Prafationi fubjicitur epiftola fuppofititia Aurelii ad Damafum, cujus ini-
tium ell : Gloriam Apofiolicce Sedis, nec non apocrypha Damafi refponfio ,
Scripta ftnSlitatis tuce 8cc. quas videfis tom. a. Concil. col. i o n . & 1012.
In MS. Vat. 6$ i. ha deferibuntur ante prxfationem , fed perperam ; nam
Hincmarusi Remenfis in opufculo adverfus Hincmarum Laudunenfem c. 24. Damafi
refponfionem ad Aurelium laudans, quam, inquit ., Ifidonjs fute prafationi
fuppofuit, & calleblioni praepofuit.
Poftea fequitur Qrdo de celebrandp Concilio. Hora diet prima 8cc. uti tom.
:i. Concil. a col. 8. ufque ad col. 12, Hunc quidem ordinem, qui fumtus eft
ex Goncilio Toletano IV. initio colleftionis pramittendum auftor in prafatione
receperat.
Dein affertur tabula Conciliorum cum titulis 47. quorum primi 43. illi funt,
quos in Hifpanica exhibuimus c. 4. n. 5. alii autem duo funt hi : X L V I. Décréta
quorumdam Prajulum Romanorum ad fidei regulam , & difeiplinam ec-
clefialitcam conflituta. X L V I I . Synodus Toletana LXVlll. Epifcoporum. Hac
eadem tabula: cum iifdem titulis 47. exflat etiam in codice Cafanatenfi. A 11.
nec non in Vat. 1341. continente colleftionem Hifpanicam originis Gallicana;
ac propterea ex alterutro fonte in alterum irrepfit . Certe duo tituli 46.8c 47.
qui nec cum H ifp an ic an e c cum Ifidoriana colleftionis corpore concordant ,
addititii nofeuntur . Error quidem inefl in titulo 46. qui non exprimit ullum
Concilium, fed eft ille ipfe titulus in Hifpanica colleftione prafixus parti fecund
® , qua decretales Sedis Apoftolica continet.
Subduntur alia dua epiftola fuppofititia, altera S. Hieronymi ad Damafum
, cujus initium : Gloriam fanaitatis tuts See. altera Damafi ad Hierony-
mum,, qua incipit : Gaudet Ecclefia tuo fonte 8cc. Edita funt abHenfchenio,
Scheleftratio, 8c aliis : noviffime autem inferta funt Appendici operum S. Hieronymi
tom. i i . editionis. Veronenfis pag. 273. Cum ha inveniantur etiam in
quibufdam MSS. Pontificalis Romani Damafo inferipti, quod Pfeudoifidorus
adhibuit, num harum fuppofitio ipfum Pfeudoifidorum, an alium antiquiorem
habeat auftorem , ex quo ipfè illas receperit, definire non lic e t.
Mox ex colleftione Hadriana deferibuntur quinquaginta canones Apoflolo-
rum verfionis Dionyfiana.
Turn fequuntur epiftola prifcorum Pontificum à S. Clemente ad Melchia- EpiSol*
-dem ufque, omnes fuppofititia, 8c omnes a Pfeudoifidoro confifta, duabustan-
tummodo S. dementis exceptis, quas tamen ille interpolavit. En ipfarum fe- cum %>-
riem, quas in editis Conciliorum invenire lice bit. pofuiti*.
Epiftola quinque S. dementis j dua ad Jacobum-, tertia ad omnes Epifcopos,
Presbyteros See. quarta ad Julium 8c Julianum, quinta ad Hierofolymis habitantes
cum Jacobo Epifcopo. Dua prima jam a Graco aliquo confifta fuerunt ,8c a Ru-
finolatinitate donata,invetuftiorescoileftiones turnItalicas,turn Gallicanas tranf
lerant. Solum epiftola fecunda in colleftionibus Italicis inferibitur.- Prxcepta S.
Petri: quo titulo illam ex iifdem colleftionibus hoc tomo edemus inter documenta
Juris canonici veteris: at in Gallicanis codicibus ab Harduino 8c Cou-
ftantio, indicatis inferibitur : Epiflola preeceptorum S. Clementis Papce mijfaJacobo
Fratri Domini, vel Epiflola S. Clement is Romani ad Jacobum de facra-
mentis Ecclefia. Has duas epiftolas Pfeudoifidorus ex Gallicanis colleftionibus
excerpfit, unde in fecunda epiftola inferiptionem retinuit. Très vero alias epi-
Tom. III. f f 2 Aolas