c c v i n D e , a n t . C o l l e c t i o n . & C o l l e c t . C a n .
colleélionem in fuam derivayit. Loaifa vero editio ad codices Hifpanica originis
exaéta fuit:..;Infignis léétionum varietas', quae in vulgata ilia editione per-
ipicitur, ad arbitrarias eorreéïiones referenda -eft veteris ejus antiquarii , qui
mendofum Hifpanicum exemplum defçribens, marte fuo emendandum credidit.
Loaifa vero contigit puriora & emendatiora Hifpanica exemplaria invenire ,
ex quibus ejus editio lis mendis caret, qua in Vindebonenfi aliifque fimilibus
occurrunt. Exemplum autem, quod adhibuit primus ille Gallicanus librarius ,
qui colleétionem Hifpanicam emendavit, vel ipfum ( i ) Vindebonenfe fuit ,
vel. aliud fimile Vindebonenfi, cujus frequentiora fphalmata tot arbitrariis emen-
dationibus occafionem dedere. Has vero emendationes liberiores a Itudiofo vi-
ro in aliquem codicem ante Ifidorianæ colleétionis editionem fuilfe induétàs
duo nobis indicio funt. I. quia ipfas receptas invenimus in colleétione Hero-
valliana, quam Ifidoriana anteriorem videbimus part. 4. c. 7. II. quia ipfe Ifi-
dorus dum Hilpanicam colleétionem in fuam tranftulit, documenta ejufdem
cum iifdem emendationibus deferipfit.
X V . Hac porro in re. illud animadvertere lib e t, Ifidoro Mercatori tribui
corrupifle epigraphen epiftolæ . Vigilii Papse ad Profuturum , qua apud ipfum
& in memoratis Gallicanis exemplis colleétionis Hifpanica Eutherio infcribi-
tur, etfi in pramiifa eorumdem codicum tabula, ad. Profuturum data dicatur .
Verum leéiionem Eutherio indux^t, ille antiquior librarius, qui erroneas leétiones
codicis Hifpanica originis emendavit. In Vindebonenfi enim hie mendofusti-
tuluf in corpore legitur: Epißula Vigilii Papa ad Futurum Epifcopum; & in
epigfaphe: Diledijjimo fratri Futuro Vigilius. Pro voce autem Futuro r quz
jnfuetum nomen rêferebat, Euturo legere, & Eutherio corrigere facile fuit .
Ifidorus ergo cum codicem exferipferit originis Gallicana , Profuturi nomen
non mutavit, fed leéiionem, quam in eodem codice emendatam invenit, in
fuam colleélionem traduxit.' ....
X V I . Rarfum vero poll Ifidorum in eamdem colleétionem Hifpanicam origin
is Gallicana manus immifla funt, Nam prater leétiones ex arbitrio emen-
Addita- datas, quas Ifidoriana colleétione .anteriores .vidimus, laudati codices quadam
menta in additamenta receperunt partim fincera,, partim apocrypha, qua ex colleétione
ginis Gal- Ifidori fumta dignofeuntur. Primo ante prafationem non folum pramittuntur
licanæ. annotationesde Synodis, libellus provinciarum, & notitia Galliarum, qua item
Ex Ifid. Ifigoro præceduntj fed etiam deferibitur Or do decelebrando Concilia, quern
umpta. jgicjorus puo codici fe inferuifle in prafatione tellatur . Dein poll tabulam prima
partis intrufi funt canones apollolici, quos colledtionis Hifpanica auclor
in prafatione uti apocryphos rejecit. In codice Vat. 1341, iidem canones in-
dicantur initio pramiffa tabula,'fed fine ijumero ( nam numerus capitulorum
a Nicanis canonibus incipit : ) quod eofdèm canones in hifee codicibus additi-
tios confirmât- Additi autem videntur ex MSS. Ifidori Mercatoris, qui ipfos
Quadam canones cum ceteris documentis colleétionis Hifpanica primus conjunxit . In
apocrypha. fecunda autem parte, quainchoat a duabus epillolis Datnafi, alteri hujus Pon-
tificis epiftolæ ex fpuriis Ifidori mercibus, intermixta funt epiftolæ très , uria
Stephani Archiepifc.opi & trium Concilioriim ad Damafum Papam , alia Daman
ad eumde'm Stephanum & ad Concilia. A fr ica , tertia ejufdem ad Epifco-
pos Numidia: '& ha quidem’ epiftolæ iifdem Damafi genuinis litteris in partes
difedlis ita. funt intermixta, . ut in Ifidoriana collectione cap.6. §. 5. diftin-
jftius notabimus. Mirum porro accidit , eum, qui has très epiftolas fpurias
jn Damafo addidit, ab aliis :pl'uribus, qua in fequentibus Pontificibus ex eodem
Ifidori fonte fuppetebaht, abftinuine. Solum in litteris Vigilii ad Profuturum
ex Ifidoro adtexuit duo capitula fextum & feptimum, qua in puris Hi-
Ipanicis codicibus défunt. Tandem ex genuinis unum in fine fubjecit prater
fidem tabula'omniumque codicum originis Hifpanica, Gregorii fcilicet junioris
decretum, feu Concilium Romariu'm cum X VII. anathematifmis & fubferiptio-
nibiis Epifcoporum, quod ex eodem Ifidoro fumtum videtur. His autem pau-
cis partim fuppofititiis, partim genuinis additamentis exceptis, laudati codices
’ . . i- - ori-
-( I-) Hinc ficut in Vindebonenfi, ita etiam in laudatis codicibus originis Gallicanae Bra-
earenfi I. Goncilio vix incepto & llatim abrupto afluuntur novem Concilia Toletana a V. ad
XIII. ac dein iteruin Bracarenfe I. fed integrum fubjicimr.
P a r s I I I . d e C o l l e c t . D io n y s ià n a & c. C a p . IV . q c ix
originis Gallicana earn in ceteris colleétionis Hifpanica auétiorem formam exhibent,
qua in MS.' Vindebonenfi originis Hifpana novem Toletana Concilia,
& Bracarenfe annidys- primigenix colleélioni addita recipit. Hinc librarius
primi ejus exempli, ex quo memorati quatuor codices originis Gallicana,
ideft Vat. 1341. Laudunenfis, Bellqvacenfis , & Noviomenfis proficifcuntur ,
duo pra oculis habuit exemplaria, unum colleétionis Hifpanica liberius emen.
d ata, ex qua ipfam perinde emendatam deferipfit, alterum Ifidori, ex quo ilia
additamenta decerpfit. Quod fi e tribus epillolis S. Gregorii Magni ad Lean- omittiçur
drum, qua in pramilfa tabula indicantur, duas tantum exhibent laudati codi- s” gkLo1.
ces originis Gallicana ( fecundam enim ignorant ; ) id vel faltui tribuendum ri’r
ell primi ejus librarii, ex quo ejufmodi codices prodeunt,-vel certe ille librarius
codicem Hifpanica originis adhibuit, in qpo fimilis faltus amanuenfis ofei-
tantia inciderat. Hie autem defeétus codicum Gallicana originis memoria te-
tinendus ell ob e a , qua de Ifidoro diéturi fumus cap. 6.
X V I I . Unum vero hie animadvertendum credimus. Si omnes codices colleétionis
Hifpanica originis Gallicana ejufdem rationis eflent, ac Vatieanus 1341.
& alii très recenfiti & allegati a P. Couftantio , ita ut plater emendationes
liberiores indicata quoque additamenta. ex Ifidoro excerpta'-omnes exhibèrent ,
nec unum hifee additamentis expertem, lolifque emendationibus liberioribus di-
ftinétum liceret reperire ( quod illis inquirendum relinquimus, qui in Galliis
plura ejufmodi* exemplaria invenire & conferre queunt ; ) tunc vehemens fufpi-
cio ingereretur, .ipfum fortaflis Ifidorum Mercatorem, quern Gallicanum fu it
fe videbimus, eorumdem exemplarium Gallicana originis fuilfe auélorem, qui
fcilicet codicem Hifpana originis exferibens , fuo, arbitrio emendavit fimul, &
-indicatis turn finceris, turn fuppofititiis additionibus au x it, antequam digere-
ret fuam colleélionem pluribus impofturis refertam, cui ipfam Hifpanicam col-
leétionem abs fe fe jam emendatam inferuit. Qua tamen in re caute deliberandum
erit ; fi prafertim quadam colleétiones Ifidoriana anteriores, uti eft He-
rovalliana, ex codicibus Hilpanicis Gallicana originis aliquot quidem emendationes
arbitrarias, nihil autem, ex recenfitis additamentis receperint,
§• V I ,
De his, qui ex codicibus colleBionis Hifpanicte documenta ediderunt, r
vel emendarunt,. ac prtefertim de Joanne Baptijla
Ferczio .
X V I I I . T )R im a editio documentorum colleétionis Hifpanica eft ilia Merli-
JT n i , qua cum ex ifidori. codice prodeat, eadem documenta ab Ifidoro
recepta exhibet cum leétionibus codicum originis Gallicana, quibUs Ifidorus
ufus e f t . Hinc leétiones hujus editionis , qua in vulgatis Conciliorum
repetita fu i t , fufpeéta elfe debent, eo quod liberiores emendationes num. 14.
indicatas contineant. Ad diftinguendas ac reftituendas gernjanas leétiones colleétionis
Hifpanica, opus effet conferre codices , qui Hifpanicam originem pra-
ferunt. Primus, qui hac in re perutilem operatn pofuit, eft Joannes Baptifta
Perezius. Gregorius XIII. cum in editionem ac emendationem librorum Gra- De Jo.
tiani vetera exemplaria canonum & decretalium deferibenda vel conferenda un- Bap. p’e.
dique conquireret, intelligens in Hifpania praftantiflimos hujus generis codices
inveniri, Gafpari Quiroga tunc Epifcopo Conchenfi, poftea ArchiepifcopoTo I ejus ope-
letano & Cardinali id negotii dedit, ut eofdem codices quantum ad Concilia ribus •
pracipue Hifpanica cum vulgatis conferendos, & inedita ex iifdem tranferiben-
da curaret. Is vero hanc curam commifit viro doétiffimo familiari fuo Joanni
Baptifta Perezio,.qui poftea fuit Canonicus & a bibliotheca Ecclefia Toletana
, ac dein Epifeopus Segobricenfis. Hie autem ob temporis angultias uno
MS. Lucenfi ufus, qui omnium antiquiffimus & Iocupletilumus videbatur, &
interdum duobus aliis, quingenta loca infignia in laudatis Conciliis emendavit ,
ac fex ineditas Synodos, & fragmenta item in aliis multa deferipfit, nec non
abbreviationem feu indicem canonum colleétionis Hifpanica, de quo dicemits
part. 4. c. 5. Hac omnia anno 1575. ad Pontificem mifla fuere feripta in Ü-
Tom. III. d d bro.