CCLVI DE ANT. CôLLEG-TION. & COLLECT. C an .
Explicit Capitulars canonum. Hoc autem Capitulorum nomèn indicem fequen-
tis operis innuere folet, ut ex quibufdam aliis colledionibus difcimus. Crefco-
nids fcilicet im-itari voluit Dionyfium , ex quo fuam colleftionem excerpfit.
Sicut enim is fü'æ colledioni-indicem fed tabulam prsmifit infcriptam Tituli
canonum ; ita Crefconius capitulorum indicem præfixit. Hæc igitur Capitu-
la , feu hoc Breviarium Crefconii nomine in omnibus turn primi, turn alterius
generis codicibus prsnotatum nemo ab eodem abjudicare poteft.
VI. Prolixior autem liber., qui eadem capitula in tot & tarn vetuftis codicibus
ftatim fubfequitur, in ipfa prsfatione Crefconii ita eidem adfcribitur, ut
de audore dubitare non iiceat . Narrat fiquidem fe a Liberino Epifcopo exci-
tatum , ut cunda canonica conflit ut a , quæ ab ipfis exordiis militia ch'ijlia-
na tam fandi Apoftoli , quam apoftolici viri per fuccejfiones temporum pro-
tulere , colltgeret in unum , eorumque CONCORQIAM faliens,’ ac TITULO-
RUM PRÆNOTATIONEM interponens , ea dilucidius declarant’ . Notabi-
lis eft diftindio Concordia, qus ipfum canonum librum innuit, & titulortim
priènotationis, qua: Breviario feu Capitulis- congruit. Hunc autem laboremde-
clinare ftudens Crefconius, propojuerat hoc canonum Breviarium a viro reve-
rentiffimo Ferrando Carthaginenfis Ecclefue Diacono jam fuiffe digeflum, &
debcre Cum noflrcé etuditioni Jiifficere. Hoc autem Ferrandi opus, quod indicat
folos canonfum titulos, non autem ipfos proponit canones, indottis, quorum
eft maxima muititudo, non fufficere Liberinus repoiuit, dum eos ( Fer-
randus ) ad inquifitionem earum ■ rerum prtemijit, qua nec ab omnibus repe-
riuntur , nec repertaffine fafhdio perleguntur . Nulli fiquidem dubium ell ,
quam molefiijjime perforât lelior, dum avidius cujufque ret ’ cognitionem ex-
f e d a t , & ad librum pramittitur y quern aut forte non legit-, aut ubi repe-
riat non novit i Liberinus ergo non rnerum Breviarium Ferrandiano fimile q
quod Folos canonum-titulos prsnotaret, fed ipfos canones intégras defcribendos
expetiit, quod prolixius. opus' reqwrit. Huirc autem petitioni Crefconius fe ceC
fine affirmans, n’eeejfarium dux: , inquit, cunda ecclefiadicà, ut didum efl,
confiituta, qua ad nojlram notitiam pervenerunt , in hoc opere fub tittelorum
feriepfanotare, & ea condifiere valentibus & volentibus dubitationtsamba-
gem auferre , ut eorum plena injlrudia non ex. difficultate fcriptoris , fed ex
defidia jam dependent ledoris. Verba fub titulorum ferie pranotare prsmif-
fum Breviarium fignificant , in quo ad Ferrandi exemplum canonum tituli feu
capitula pranotantur : plena autem inflrudio■ ■, qua condifcere valentibus & -volentibus
dubitationis ambages auferatur, ad prolixius opus refertur , ex quo
quidem fie t, ut plena canonum inflrudio fi cui deerit, nonex dtfficultate fcriptoris
, qui longiorum canonum tranfcriptionem declinarit, fed ex deftdia'jam
dependent ledoris . Utrumque igitur Crefconio adjudicandum eft opus, feu po-
tius utraque pars eft unius ejufdemque operis, quod Concordia canonum in-
fcribitur.
V I I . Integra hujus operis editio ad fidem eorum codicum, qui illud inte-
*grum continent, fie exigenda e r it. Primo hæc prsfigatur infcriptio : Hic habetur
Concordia canonum Conciliorum infrafcriptorum See. uti jam dedimus
num. a. Sequetur præfatio feu epiftola Crefconii ad Liberinum cum épigraphe:
Incipit prafatio Crefconii de Concordia canonum ad Liberinum . Turn deferi-
betur Breviarium cum titulo : Deinceps fuccedunt capitula , uti cum vulgato
habet codex Vat. Palat, S79- vci lncipiunt c-ifilula , cpcrnadmodinn in codice
Veronenfi legitur : & in fine Breviarii Expliciunt capitula, vel ut in aliis
MSS. obfervavimus : Explicuerunt capitula de Concordia canonum. Dfein fub-
jicietur ipfe Fiber canonum , qui turn in codice Claromontano, turn in laudato
Palatino hanc epigraphen præfert, Incipit liber canonum ; in Vallicellano
autem MS. XVIII. Item Concordia canonum. Omiflis autem illis, quae inAp-
pendice tomi i. Bibliothecae Juris canonici pag. XXXIII. léguntur, Qui Epi-
fcopus ordinandus efl &c. in MS. Claromontanum intrufa , '& fumta ex cano-
ne primo vulgati Concilii Carthaginenfis IV. incipiendus erit Crefconii liber
a num. i. Du ordinatione Epifcopi. In canon thus Apofiolorum &c. ut in ea-
dem Appendice pag. X X X IV. & fequentibus cum claufula in fine: Explicit
Concordia canonum, addit codex Vat. Palatinus, feripta a Crefconio ad B.
- Libc-
PARS IV . DE ANT. Can. B r e v ia t . See. C a p . I I I . & IV . c c l v u
j iherinum Pontificem. Quantum ad numerum capitulorum retinenda eft vul-
Uivifio in capitula tercenta , qua plerifque & vetuftionbus codicibus com-
ganhatr Ouod fi duo codices Vat. i 347- & Vat. Palat. 579; dmdunt m ca-
C C C i alius autem codex Helmftadienfis laudatus a Fabncio dividit in
M l C C C III id ex eo accidit, quia unum aut alterum capitulum par-
t'mntur in duo ■ ficut e contra in MS. Vat. Regina 849. praferuntur capitula
CCXCVII. 'quippe nonnulla in unum coeunt . Hac pura & integra e
C Vin^Hoc'autem loco non eft omittendum, ab EminentiffimoBaronio, & ab CoU(£U<>
editoribus Romanis Epiftolarum Romanorum Pontificum , & ex us a Bim , Crefco u,
aliifaue fapius laudari colledionem Crefcomanam, qua in MS. Vallicellano & na lauda-
m alio Vaticano continetur. Cum veto exinde allegata yel excerpta fuennt g |
ouædam documenta, qua nec in Crefconio , nec apud Dionyfium leguntur , jUi, quid
non minima d iffic u lt plines inceffit. E x laudatis autem codtcibus deteximus Dt.
Crefconiante colledionis nomine indicatos fuiffe codices Vallicellanum A . s - &
Vat n « qui a prafatione & Breviario Crefconii exordiuntur. Cumque Bre,
viario fubjicLur. colleflio Dionyfio-Hadriana cum pluribus aliis documentis ,
oua inter Additiones Dionyfianas retulimus atque defcripfimus part. g. c. 3.
hac omnia incaute eodem colledionis Crefcomana nomme allegata fuerunt .
Cum noTdum certa effet atas Crefconii, nec M M E S
coanofeeretur f facile fuit eidem Crefconio, cujus prafatio initio delcribitur,
tribuere totam colledionem in laudatis codicibus comprehenfem - tametfi pkraque
ejufdem documenta in Breviario nufpiam mdicentur, & nonnulla etiam
reipfa Crefconii atate pofteriora lint. . , . crefcon.
IX. Alius quoque norinullorum error ex Crefconiano opere detegitur , - primus in«
rum fcilicet , qui olim putarunt, Burchardum- Vormatienfem Eprfcopum, & «, La.i-
Ivonem Epifcopum CarPnotenfem primos fuiffe, oui in
nodos & epiftolas Romanorum Pontificum non edidermt intégras fervato tern- titulos d!.
uorum ordine, ut antiqui fecerant, fed fedas in partes & in titulos.diftnbu- tab««,
fas Nec mirum effe debet, viros ceteroquin dodiffimos ita fenfiffe, cum non-
dum prodiiffet ulla colledio illis Epifcopis vetuftior I 1 qua eadem methodus
deprehenderetur. Primum vero hujus methodi exemplum inter &riptores Lati-
nos ex Crefconio fuppetit . Solum hie ex unius Dionyfiana colledionis documentis
décréta excerpfit. A lii vero poftea ex aliis quoque fontibus plura fomentes
in libras & titulos diviferunt 3 ac praterea addiderunt fententias lan-
dorum Patrum, & nonnumquam etiam teftimonia ex legibus Pnncipum, ut
patebit ex dicendis de quibufdam collediqnibus d çolledonbus , qui Burchar-.
do & Ivone anteriores fon t.
C A P U T EI V .
De abbreviations canonum, quts continetur in MS. 39. Capituli Veronenfis,
& alio88. Capituli Ecclefits Lucarne.
I . /'"''Odex Veronenfis membranaceus , p l u r i b u s temporum viciffitudinibus
l , fquallens, eft quadrats minoris forms, majufculis quidem litteris, led & abbre.
ita inconcinnis atque diftortis exaratus, ut perdifficilis ledu fit Ad
fsculum pertinere videtur. Abbreviationem canonum atque conftitutionum Se-
dis Apoftolics continet in duas veluti partes diftindam, quarum una canones
Conciliorum, altera apoftolicas conftitutiones compendio exhibet. Audorval-
de imperitus, nonnumquam eorumdem canonum atque conftitutionum
tias non rede affequutus, perperam expofuit ; adeo ut ex ejus brrniatiom u
nihil ad explicandos vel emendandos originales textus elici
non omnia alicujus Synodi, aut conftitutioms décréta, fed qaz libuit lum -
tim reprsfentat. Duos etiam canones identidem m unum conjungens , nume
rum ffnonum minuit, tametfi nullum canonem reipfa | M
vero, fed rarius, eumdem canonem aliis verbis abbreviatum incaute repetit .
Accedunt imperitiffimi librarii menda & barbaries , qus ex ejus notatione n
fine codicis appofita fatis elucefcet : unde totus codex multo magis vitiatus
Tom. III. k k I lultl