6%y Q u e s n e l l i D i
CAP. I. Codicis confufione addu&um fe Prafulis il-
lius confiJiis ipfe teftatur, ut nova adore
nanda colle&ioni manum admoveret. Sed
quis hujus Codieis ordo fuerit, quanam in
co continerentur', qua Canonum interpre-
tatio in ufu eflet , hoc demum obfeuriflj-
mum cum ad hac ufque tempora fuerit ,
lucem ex Codice, quem publicamus, &ex
iis qua a nobis hujus occafione dicenda funl ,
ni fa 1 lor , accipiet.
Duplex co- Ante omnia aniqiadvertendum puto, 4 per-
dex ante pCram a nonnullis duplicem Canonum Co-
dicem a Romans Ecclefia diverfis tempo-
re£leexco- nbus ulurpatum numerari, anteqpam D10-
gitatus. nyfianum ilia in ufum vocaflet: uniim ,
4 qui Calchedonenfi Concilio anterior fuerit,
alterum poll iflam Synodum folutam, au-
ftoritate S. Leonis confe&umqua ultima
colle&io viguerit fola in Occidente per fe-
xaginta & ampliüs annos : donee altera au-
ftore Dionyfio in ejus locum fuccefferit ab
eadem diverfa.
Priorem colle&ionem earn effe exiftimant,
qua: non ita pridem luce donata eft ex codice
MS. clariiT. viri Chriftophori Juftelli
tomo 1. Bibliotheca: Juris Canonici veteris
poft Dionyfianum codicem.
Lib. Con- Pofterioris geminum exemplar manuferi-
cord. Sac. ptum exftare affirmabat Petrus de Marca ,
& Imp. teße Stephano Baluzio, in Bibliotheca Mo-
caP' 3* nafterii Rivipullenfis, unde fortaffis in lucem
emittendum fpondet idem Baluzius :
cui & aflenfum noftrum fpondemüs , eum
certis argumentis hanc Colleftionem Leonis
tempore & au&oritate concinnatam
oftenderit. Interim nofmet ab aflenfu fu-
ftinere per eum licebit nobis in contrariam
fententiam propenfis propter hanc rationem :
quod fi de nova Colle&ione cögitaflet fan-
ftus Leo, ad hoc addu£tus eflet prior is con-
fuftone: atque ita curaflet imprimis ne in
eamdem confufioncftn pofterior recideret, fed
earn potius onmf ex parte accuratam ab-
folutamque pro fua rei canon ica peritia
s s eRt a t i o XII. 6%8
dediffet : unde nec nova poft ipfum colle- CAP. 1
ftionis conficienda laborem aftumere coa-
ftus eflet vel Dionyfius exiguus, vel quif-
quam alius confufione prifea translations of-
fenfits. Quod tamen quadragefimo fere a
Lebnis obitu anno perficere aggreffuseft il-
.le aflidua & famiiiari cohortatione virorum
ecclefiaftica difeiplina ftudioforum.
Deinde unicam Abbas ifte translationem
commémorât eamque prifeam : qua: 5 prifea 5
profe&o ab eo vocanda non eflet, fi anti-
quior non fuiflet ætate Leonis , quem po-
ftremos faltem vitae annos viventem videre
pptuerat.
Denique ex Codicis Romani, quem in
publicum nunc primum emittimus, infpe-
ftione 6 manifeftum eft , eamdem omnino ö
collectionem antiquo ufu in ea Ecclefia re-
ceptam, plurimis quidem acceflionibus au-
éliorem diverfis temporibus evafifle , non
vero fpreta una aliam in ejus locum efle
aflumtpm ab Innoceqtii Papæ I. tempore
ad Gelafii PP. atatem .
Priorem modo translationem ac colle&io- Quid de
nem quod attinet, earn efle qua inEccle- pri fea |
fia Romana, & aliisetiam Occidentalibus, ,
ufque ab antiquo ad Dionyfiani codicis tem-
pora ufu celebratam efle , perfuadent fibi ießjont
Bibliotheca Juris Canonici veteris do&ifli- Canoom
mi conditores Voellus & Juftellus. Quorum
fententiam pluribus confutat Johannes
David libro de Epifcopis canonice judican-
dis capite^. art. 3. Hujus opinioni fubferi-
bimus , quatenus Roman urn hunc codicem
efle negat: quamquam pleraque illius pro-
bationes leviores fint, unumque idefficiant
ut colle&io & translatio ejufmodi multa
confufione Jaborafle credantur, quod minus
Juftelli confilio nocet , quam faveat: cum
tantam fuifle teftetur Dionyfius, ut plerof-
que offenderet, novaque tandem condenda
occafionem dederit.
Validior eft 7 probatio, quam ex, tranf- 7
lationis barbarie arceflit : talem nempe in
pri-
E D I T O R U M A D N O T A T I O N E S .
dici nequit. Certe porro Dionyfius hanc, quæ-
cumque intelligatur, prifeam translationem wee
a Romana Ecclefia receptam, nec in publicum
ejufdem Ecclefiae Codicem relatam fignificat.
Confer dicenda in Obfervationibus cap. 2.
num. ]t. ' f
4 Hæc perftringunt Petrum de Marca, qui
prius in Concordia , dein in Opufculis hunc
duplicem Romanæ Écciefiæ codicem excogi-
tavit. Primus eft file codex MS. ex quo non
multo poft prifeam verfionem canonum Voellus
& Juftellus ediderunt. Alter eft codex genuinus
Monafterii Rivipullenfis in Hifpania. Sed etfi
hos codices vidit Petrus de Marca , non ta-
men accurate expendit : unde nil mirum , fi
de iifdem inconmlte minus vera tradidit. Nam
prifea verfio , quæ in primo codice contine-
tur, ipfo Quefnello probante Romanæ Eccle-
fiæ tnbui nequit. Duo porro codices Rivipullenfis
Monafterii funt duo exemplaria colle-
ctionis Hifpanicæ a Perezio aliifque laudata :
quæ fane colleftio nec Leoni, nec ætate Leonis
, nec Romanæ Ecclefiæ adferibi poteft. Vide
quæ de häc Hifpanica coileélione diximus
in Traflatu de Colleflionibus.
I 5 Hanc objeftionem refellimus in Traftatu
memorato part. 2. c. 2. §. 3. n. 4.
6 Num id manifeftum fit, patebit, utcoh-
fidimus , ex noftris Obfervationibus huic dif-
fertationi mox fubjiciendis, ex quibus potius
contraria fententia manifefta fiet.
7 Duas alias 'non leviores confîrmationes
adjicimus. I. Quia in prifea cànonüm editio-
ne Sardicenfes a Nicænis feparantur, proprium-
que Sardicenfium titulum præferun^î 9um
Romanam Ecclefiam utrique copulati eflent ,
ac Nicænorum nomine inferiberentur. IL Quia
Nicænorum interpretatio ab ea. diferepat, quam
Romana Ecclefia recipiebat , ut colligere licet
ex iis Romanæ antiquæ verfionis particu-
lis quæ fuperfunt ; de quibus vide Traftatum
de ColleÂionibus part. 2. c. 2, §, 1.
SS 9 D e - G o DIC E C AN O
jp( i. primaria Latini Orbis Ecclefia'1 äc civitate
vel natam efle, vel tot annis receptam ac
cömmendatam nemo cordatus opinetuK
2. Cänonis vigefimioftavi Calched'önen-
fis admixtio. Romanum proculdubio Codicem
non fapit, multoque minus Codicem
Leonis primi tempore ufurpatum aut cu’ra
auftum his Canionibus .' Quis enim credi-
derit Ganonem ilium, cujus occafione tan-
ta; fimultas Leonem inter & Orientales exafferat
, vel incauto Pontifici obrepfifle, vel
a prudente ac volente Colleftioni fute Ecclefia:
ihfertum?
inones Nec Conftantinopolitanis etiam Canon
rtonibus locus fuit irt veteri Ecclefia: Ro-
l"clloco-rnanx codice : eos enim fibi fuifque pra:-
:e r0_ deceflbribus-' ignofos fuiffe^ S- Leo fepius te-
[no - ftatur, Lucentius etiam ejus in SynodoCal-
' iuftfi- chedonenfi Vicarius in/tiltima A6liohepro-
B v-Jv teftatur illius CP. Synodi decreta in fyno-
' y.xwcr.1 r™ Cariohibus non haben , gute dicunt an-
I <5. te oSloginta ' pröpe annos conflitüta 'fuiffe .
ich. Nec tarn cito a fententia fuä deflexiffe Leo
credendus eft , ut Canones Sedi fua: infen-
fos, tantaque nuper contentiöhe explöfos ,
non pro legitimis agnofeeret modo fed &
proprios fibi, approbans codiciqüe inferens,
faceret. Quod enim poftmodum , fopitacon-
tentione , codjci Romano, quem publicte
luci damus , additi ,fint Canones illi, h^c
pofteriorum curä fuit poft reefeptam ubique
cecumenicam Synodum fecundam . Quod
autem apud Dionyfium reperiantur , non
eadem eft ratio.. Hujus enim conßlium fuit,
non antiquum codicem Romanum in melius
reftitüere , fed novum omni-no conde-
re, Canones.,oipnes rurfus de Grteco tranf-
ferens, feu Regulas Nican'a Synodi detneeps
omnium Goncilidrum five qua ante earn ,
five qua poftmodum faSla fu n t, üfque ad
Synddum centum .quinqüdginta Pontificum ,
qui apud Conftantinopolim convenerunt, fub
ördine numerorum , ideft a primo cäpite
ufqüe ad centefimum fexägefimum quintum,
Ircut habetur in Graeca audloritate dige-
rens. Quicquid igitur in Grxca ColleSio-
ne , quam prs manibus habebat, reperit
Dionyfius,' hoc codici fuo inferuit ; quem
ne tune cogitabat quidem aliquando publica
Ecclefia Romana aüfVoritate recipiendum
i
Denique vix alia probatione indigemus ,
ut codex hujufmqdi Romana Ecclefia ab-
judicetur, quam qua exipfa ejus infpe&io-
ne fponte exurgit, & qua cuique leftori
•paullo attentiori fadlo facile perfuadebit , hoc
Graculi alicüjus ad Latinam afpirantis, fuum-
que in ea profeftum periclitantis tentamen-
tum, prorfus Ecclefia Romana indignum efle.
Tom. III.
num E ccles. Rom. 69o
C A P U T II.
Prifcum ilium Codicem eum ipfum effe quem
jam publici juris facimus Unde ^ & a
quo acceptuS Codex : quibus confiet par-
tibus : quo or dine digeflus : quibus per
varias atates incrementis auBus creda-
JAm vero quod Juftelliano Codici abjudi-
camus, an noftro adjudicandum fit, de-
cerne t Le&or eruditus, cum noftras feu conjecturas
, feu probationes, quas modo-pro-
memus, aqua lance ponderaverit .
Primum omnium ex quo fonte Codicem Unde ac*
hauferimus, dicendum': ut & fraudis fufpi- ceptus
cio omnis amoveatur, & cujus munere ac- c °dex.
cëperint antiquitatis ecclefiaftica ftudiofi tairi
veneranda vetuftatis Ktnpikiov non ignorent.*
Hujus apographum miflum eft ad me Oxo-
nio a clariflimo viro mihique amiciflimo
1 Edmundo Bernardo in Academia Oxo- . 1
nienfi doSiflimo Aftronomia profeflbre Sa-
viliano, quem an fingularis humanitas cum
dodtrina conjun6la, an promovendarum lit-
terarum amor indefeffus magis commen-
dent, difficile dixeris. Aflervatur codex- in
Orielenfi Oxonienfis ejufdem Academia
CoIIegio, cui ilium doho dedit ante duceri-
tos annos ejufdem e Collegii fociis unus
Andreas Mankyfvvellenfis : ita enim vero
pra fe fert prima codicis pagina. Liber do-
mus Beat a tylaria de Or iell. Oxon. ex. dono
Magiftri Andrea Mankyfvvell. fupradiBi
Collegii focii . Anno Domini MCCCCLIX.
Codex ifte , qui pergamenaceus eft, gran-
diorifque forma, & hoc numéro notatus 9^.
B. continet, prater colledtionem hanc Canonum
& Decretorum, epiftolas & fermo-.
nes Si5 Leonis Magnif. Epiftolis inferta le-
guntur Conftitutioneè Imperatorum Theo-
dofii’ & Valentiniani' adverfus Manichaos,
& contra Hilarium Arelatenfem. Sermoni-
btis fubjiciuntur dua epiftola Epifcopdrum
Proterii Alexandrini, & Pafchafini Lyliba-
tani ad Leonem noftrum, & alia nonnulla
vitam -fânéti Pontificis attinentia.
Colledlio • Canonum & Decretorum - fexa-
ginta capitula continet , & unumquodque
capitulum in titulos dividitur, cum ita fieri
res patitur : Concilia enim in Canones,
& epiftola in capita feu decreta fein-
duntur.
Sexcentorum fere annorum efle dicitur
codex manuferiptus, cujus apographum ad
nos tranfmiflum eft : fed ex codice aliolonr
ge antiquiflimo deferiptus eft , uti turn ex
aliis, turn ex hac feribæ nota intelligitur >
X x quam
E D I T O R U M A D N O T A T I O N E S .
1 Quefnellus in prafatione generali Eduar-
Wo feripfit: ex hoc autem loco ibidem nota-
vimus legendum Edmundo . At Fabricio mo-
nente tom. II. Bibliotheca Graca c. i.'n. 20.
verum nomen eile Eduardum intelleximus ,
maleque hoc loco Edmundum a Quefnello appel
Ian : ac propterea tom. I. hujus editionts
delenda erit noftra adnotatio duodecima in
ejufdem Quefnelli præfationem pag, XXXVII.
i i l f ï
I
lift
.'»J!
I
• 1 ■ "