cclxviii De amt. Collection. & Collect. Can.,
Altaris aram, ritus, & cantica tetnpli,
Poft titulum quinti libri.
Quicquid promulgate tui fu it inclite jußi,
Certatim tibi totum manUs operofa remifit.
Et jam baptijma, chores , cantufque libravi.
Pofi /nee pande viam, qua noverit ijje viator.
Ex hinc difpone generofi feminis ortum .
Nupta virum teneat, vir nuptam linquere cejfet.
Nafcatur proles communi velle per ado .
Stent nuptus opera communi velle negate.
Nobilis hoc ntraque regat fie vita parentes ,
Vt teneat ambos pofi mortem vita perennis.
Sequitur titulorum tabula, nee alii verfus vel h ie , vel in aliis libris inventi
| fuerunt.
C A P U T V I .
'De vetußioribus colleBionibus canonum pcenitential'tum a Theodora-, Beda ,
& Egberto lucubratis .'Vülgatus liber de remediis peccatorum Beda adferi-
ptus , Egberto ajferitur. Egberti opus de facerdotali jure, ejufque frag-
menta. Excerptionss ' canonum ex hoc opere Hucario Levitavindicanda .
Pcenitentiale in quatuor libros diftinBum ab Egberto abjndicatur . De col-
leBione canonum libro quarto comprehenfa, ex qua Reginonem prdfeciffe
detegitur.
ramrsit- I- / '" ''Um canonum ufus frequentior eflet in regendis poenitentibus, caYionum
miaun e. Sc Pontificum decreta, ac di£la Patrum, quae in eum finem conferrent,
in unum colligi coeperunt. Hinc libri poenitentiales ex canonum, Pontificum,
ac Patrum fententiis compafti : quorum quidam ita diftinfle eorum fanfliones
in unum colleflas referunt, ut inter collefliones canonum jure cenferi queant.
Vetuftiores & celebriores libri poenitentiales praeter Romanum , quem Halit-
garius e Romanis feriniis dedit, funt illi Theodori Epifeopi Gantuarienfis, Bed
s Presbyteri, & Egberti Epifeopi Eboracenfis, quorum potiffimum meminit
ton. 8. Gregorius III. feu quicumque fit auflor Excerpti ex Patrum diBis canonum-
fententiis de diverfis criminibus & remediis eorum . Theodori Cantua-
Tbtodori rienfls anno 6qo. defundti Pcenitentiale editum Parifiis a Jacobo Petit ex duo-
Poaoitea- bus MSS. Thuaneis, integrum non e f t : ac propterea idem Petit; non pauca
gatumVquide)us Pnenitentialis fjragmenta, qua: ex aliis auftoribus fedulo collegit, adjicere
lit. coaftus fu it . Cum vero multa alio ordine , Sc aliis quandoque verbis repetita
inveniantur in Capitulis Theodori ex MS. Corbejenfi editis A Luca Acherio ;
vehement fufpicio e ft, turn in hoc codice, turn in duobus |His Thuaneis aliif-
que ejufdem generis manuferiptis non contineri ipfum Poenitentiale Theodori ,
aut ejus f’ragmenfum; fed a diverfis ftudiofis viris in iis codicibus collefla fuif-
fe hinc & hinc Theodori Capitula, qua in pofterioribus Poenitentialibus ex
Theodoro allegata fuere. Enimvero in capitulis , quse ex Thuaneis MSS. &
ex Corbejenfi vulgata fuere, allegatur ipfe Theodorus : quod germano ipfius
exemplo convenire nequit . Sic enim cap. iz. apud Petit pag. n . e MSS.
Thuaneis : Ergo unam licentiam dedit Theodorus j Sc c. 21. apud Acheriuni
pag. 487. e MS. Corbejenfi : Pcenityntes fecundum canones non debent communicate
ante confummationem poenitentia. Theodorus dicit : Nos autem pro
miJertcordia_ See. Henricus Spelmannus tom. 1. Conciliorum Britannia: tradit,
fe in celebri bibliotheca S. BenedifH Cantabrigenfi reperjfle prolixiorem librum
poenitentialem Theodori, ex quo- titulos, capitum tantummodo edidit. Sunt
autem tituli 78. quos Jacobus Petit tecufit tom. 1. pag. 85, Gum vero ipfum
opus nobis praefto non f i t , nurn hot, quoque Poenitentiale Theodorum habeat
auftorem, definire non lic e t. Certe. ultimus titulus his verbis expreflus, Au-
gufiinus Aurelianenfis Epifcopus dixit y qui eodem. modo . repetitur in excer-
, ptionibus Egberto tributis, ThepdjQrö,adferibi non poffe videtur. Textus enim,
qui in iifdem excerptidnibus Auguftino Aurelienfi afferitnr, ex tribes partibus
con-
Pars IV . de ant. Can. Breviat. &c; C a p . V I . cclxix
confiât, quarum prior Cadeftini P a p s , altera Leonis I. tertia Aurelii Augu-
ftini Hipponenfis verba refett.
II. Beds Poenitentiale a multis laudatur. Is Theodori Poenitentiale auxilfé ere- De Poeoî-
ditur.Hoc faltem Poenitentiale in.fuum fere tranftulit : unde Regino lib. x.c. 297.
textum récitât ex Theodori Archiepifcopi, vel Beda Presbyteri Pcenitentiali lib. Bt æ ’
2.c. 2416. aliumtextumrefert exPoenitentialiTheodoriEpifeopi ,&BedaPresbyteri
: quia iidem Theodori textus in Pcenitentiali Beda: recepti fuerunt. Hoc ipfum
Poenitentiale Beds non multo poft alienis additamentis auftum teftatur Egber-
tuS, quern videbimus audtorem effe ejus teftimonii, quod a Burchardo profer-
tur capite: oftavo libri XIX. En Potnitentiali Beda, inquit, plura inveniun-
tur utilia , plura autem inveniuntur ab aliis inferta , qua nec canonibus, nec
aliis Poenitentialibus conveniunt. Hoc autem Poenitentiale Bedae ad nos ne-
que purum, ne.que auétum pervenit. Ipfi qiiidem tribuitnr liber de remediis
peccatorum , qui etiam Pcenitentiale appellari fo le t. Sed hujus auftoren»Eg- S , ' , “
bertum Eboracenfem credimus. Bed® fane non poffe adferibi palam fit ex c. r. Bed* t r i -
ejufdem operis, in quo ter Beda laudatur. Integrum hoc caput profert Bur- cu"
chardus lib. 19.. es 8. ubi hasc inter alia leguntur de Poenitentiali libro , qui 1US
& fecundum canonum aubloritatem, & juxta fententias trium Pcenitentia-
lium Theodori Epifeopi ., & Romanorum Pontificum , 6 “ Beda ordinetur. Sed
in Pcenitentiali Beda 8cc. ut fupra. E t paullo poft : Hac omnia de canoni-
bus , & de fanBorum Patrum fententiis., & de Hieronymo, de Auguftino,
Gregorio, Theodoro, Beda , & ex Potnitentiali Romano vera collegimus .
Qni hunt librum de remediis peccatorum affixerunt Bed® , verba Bed® nomen
præferentià sx hoc textu expunxiffe videntur, ne forte hinc fiifpeftus effet idem
libellus, in quo Beda Bedam allegaret. Sed omnis fufpicio evanefeet, fi a Beda
idem liber abjudicetur, & fuo auSori afferatur. Verum autem auflorem
fatis prodit infcrjptio, qu^ in ipfis MSS. & vulgatis codicibus capitulo primo “s. ’
præfigitur : Excerptum de canonibus catholicorum Patrum, vel Poemtentiæ Concil.
( forte Pcenitentialium ) ad remedium animarumDomni Agberti Archiepifco- “ ’ iS9~
pi . Egbertum. Eboracenfem intellrge. Idem confirmât Rhabanus Maurus Ar-
chiepifcopus Moguntinus, qui paullo poft. Egbertum floruit. Iii epiftola enim
ad fieribaldum c., 18. de perjurio agens, hæc habet : Item Ecbertm Anglorum
Epifcopus dijfinit ita dicens : Qui juramintum in Ecclefia fecerit, aut in E-
vangelio , fiv e , in reliquiis SanBorum, feptem antios pceniteat 8cc. ut in cap. 9.
libri de remediis peccatorum. Hie igitur vetuftus Scriptor Ecbertum, feu Egbertum
ejus libri auétorem maxime comprobat. Quod fi alii Rhabano pofte-
riores colledlores canonum , ut Regino, Burchardus &c. aliquot hujus libelli
teftimonia nunc Poenitentiali Romano, nunc Theodoro , nunc Bed® adjudi
cant i id ea de cauffa eontigit, quia ficut pofteriores Poenitentialium auélores
ex antiquioribus pleraque derivarunt, ita etiam Egbertus ( uti in textu, quern
fincerum, nec mutilaturn ex Burchardo recitavimus, innuitur ) ex tribus Poenitentialibus
Theodori, Romano , & Bed®. plura decerpfit. Id tandem multo
magis confirmât codex Vat. Palat. 485. qui idem opus Egberto inferiptum & Qualis c-
addititiis expertem præfert. Difcrepat enim non modicum a vulgato libro de ms"* vat"
remediis peccatorum turn in ordine, turn in fubftantia ac numéro capitum , paid. *
cum alia vulgatis breviora fin t, alia vero omnino defint, ut vel ex fequenti
capitum indice palam f ie t .
Encipiunt capitula de canonibus Patruin.
I. De prafatione. IL De capitalibus culpis. III. De cupiditate ceterrfque
flagitiis. IV. De clericorum pænitentià. V. de juramento. VI. De machina
mulierum. VII.De auguriis divtnattonibus. VIII. De minutis peccatis.IX..
De ficcto. X. De ebrietate.XI, De Euchariftia, XII. De diverfis caujfis. XIII.
Qui non pot eft implere quod in Poenitentiale feriptum eft.
Dein his titulus legitur cum auâoris nomine. Incipit liber Pcenitentialis
fumtus de canonibus Patrum catholicorum ad remedium animarum, Domni
Egberti Archiepifcopi. Præfatio vulgata, cui in aliis MSS. & edijtis Bed® nomen
præfixum, vulgatæ opinioni cauflam dedit, 8c capita 2. 3.4. Sc 13. qua vel