P’ tares vi-
$ entur col-
1' t&ionis
i u&ores.
1 fontes bu»
i us colle-
t bonis.
gclxxxvi De amt. Collection. & Collect. Cam.
proviienttjjimo judicio non penitus appareamus immunes. Ad exequendum
igitur noftrte parvitatis opujculum , prout bonorum opifex Dominus conferre
dignatus fuerit incrementum , univerfas paternorum canonum , Conciliorum,
atque decretalium paginas in duodecim partes inßar apoftolici ftemmatis cen-
fuimus dißinguendas , ita dumtaxat ut fingulis partibus congruentia capitula
prxnotentur, qua propofitte cauflie, velut quidam veracijjimi teßes, evidens
teftimontum praferant, atque avido leSori patulum inveniendi quod defide-
rat , aditum ofiendant. Quem petimus molefle non ferat , j i de unaquaquc
re quid finguli magifirorum fetifertnt, non improvide fubjictamus : quando-
q indem rata magis atque inconcujfa videtur fententia, plurimorum judicum
auBoritate fubntxa.
III. Mox fubditur Index cum titulis fmgukrum partium l i c .
Prima itaque pars hujus , quod Deo adjuvante aggredimur, operis, continet
de primatu & dtgnitate Romame Sedis aliorumque Primatum Patriarcha-
rum, ArcUepiJcoporum , atque Metropolitanorum. c. 133.
Secunda pars continet de honore campet enti, ac dtgnitate, & diverfo ne-
gotia Epifcoporum & Chorepifcaporum. c. 300.
Tertia pars continet de Synodo celebranda & vocatione ad Synodum : de
accufatoribus & accufationibus : de teßibus & teftimoniis : de Jpoliatis inju-
fie : de judicibus & judiciis ecclefiaßicis vel ßecularibus . c. 186.
Quarta pars continet de. eongruenti dtgnitate, & diverfo negotio Presby-
terorum, & Diaconorum, feu reliquorum ordinum ecclefiaßicorum. c. 182.
Quinta pars continet de Cleriearum inßruBione , ; & nutrimento , vel quält
täte vitte. c. 19 p.
Sexta pars continet de prapofita Manachorum , & profeßione SanBimonia-
lium ac viduarum . c. 142.
Septima pars continet de Laicis , Imperatoribus fciltcet, Principibus , &
reliquis fteculi ordinibus . c. 141.
OBava pars continet de norma fidei chrißiame, & gratia- Chrifti , ac di-
vinorum mandatorum exequutione c. 80.
Nona pars continet de Sacramento baptifmatis, & baptizandis , ac bapti-
zatis. c. 66.
Dectma pars continet de templorum divinorum inflitutione , & cultu, ac
prtediis : de facrifictis , oblationtbus , ac decimis . c. 16g.
Undecima pars continet de folemnitate pafchali , & reliquis feßivitatibus
ac feriis. c. 47.
Duodecima pars continet de hareticis , fchifmaticis , Judeeis, atque paga-
n is . cap. 26. . i ■ ■ •xX I ■ ftmt&fwwt'T*
IV. Non unum, fed plures limul in hac colleftione adornanda elaboraffe
ipfa, quam ex Vaticano codice apographo Mutinenfis exhibuimus, praefatio
infinuat . Nos, inquiunt, minimee gregis ipfius oviculte, & peculiares quo-
dammodo vermix: femperque in toto contextu plurali numeroloquuntur. Quse
tarnen cum e MS. Sorbonico apud P. Couftantium, & Francifcum Salmon
linguiari numero eflerantur; & in alterutro exemplo exfcriptoris.arbitrium ad-
Itruendum f i t ; probabilius videtur, eum librarium ex arbitrio emendafle, qui
unum colleflionis auftorem ratus, fingularem numerum induxit, quam qui ex
fingulari pluralem fecerit. Quatuor autem ex fontibus capitula excerpta, ,ex
Hadriana, & Ifidoriana colleftionibus , ex S. Gregörii Regiftro , & ex legibus
Romanis, quae in Codice, in Novellis , & Inftitutionibus Juftinianeis conti-
nentur, hac conftanti methodo fervata, ut primum plurima deferibantur' partim
ex colleflione Hadriana, ex qua fumti funt inter cetera Graecarum Syno-
dorum canones verfionis 'Oionyfianx, partim ex colleriionc Ifidori , quae fup-
pofititia documenta fuppeditavit j dein fequantur nonnulla ex Regiftro S. Gre-
gorii j ac tandem quxdam ex Romanis legibus fubjiciantur. Ita ex. gr. pars
prima canones Conciliorum , & decreta Pontificum ex laudatis colleöionibus
profert ufque ad cap. 119. Poftea ex Regiftro B. Gregörii quaedam referuntur
a cap. i2o. ufque ad cap. 128. Tandem nonnulla ex legibus Romanis a cap.
129. ufque ad cap.. 133. Animadvertimus, in parte tertia canones Conciliorum
8c decreta Pontificum numeris notari ufque ad cap. 186. Dein vero
ali-
Pars IV . de ant. Can. BrevIat. 8cc. Cap; X. cclxxxvix
jo aliquot capitula ex Gregörii Regiftro & ex Romanis legibus fubjefta numéro
carent .
V. Ivonem primum fuiffe, qui Romanas leges ex Codice & Novellis Jufti- j i dMifc
jiianeis in collefrionem canonum induxerit, plerique exiftimant. A t hæc col-
leélio Ivone, immo 8c Burchardo 8c Reginone, ut mox videbimus i anterior
eft. Illud porro hoc loco non eft omittendum , in codice Vaticano Mutinen- Addita-
fis apographo, & in Sorbonico quaedam documenta adjefta fuifle, qua ad pri- "°‘
mxvam colleftionem non pertinent. Omnis enim pars ex inftituto colleßorum
in Romanis legibus definit . Porro parte tertia poft Romanas leges hac adji-
ciüntur. I. De tumultu Concilii . Dtßnith Patrum 8cc. II. Inctpit de qua-
tuor Synodts princtpaltbus . Canon grace: 8cc. III. Item ratio de canonibus
Apofiolorum, & de fex Synodis principalibus. IV. Item brevis adnotatio de
reliquis Synodis : quae ex praemilus Ifidorianæ colleftionis dimanant. V. Item
adnotatio de decretalibus Apofiolorum, legendum Apoßolicorum : quae ex codice
Sorbonico édita eft a Francifco Salmon libro citato part. 2. c. i- pag.
238. editionis Lipfienfis anni 1726. VI. De formatis : 8c profertur epiftola
formata Regemberti Verçellenfis ad Andream Mediolanenfem, que ex alio an-
tiquo MS. praefentis colleftionis impreffa fuerat a Francifco Bernardino Ferra-
rio Mediolanenfi lib. 1. De antique ecclefiafiicarum epiflolarnm genere c. 3. &
ex Ferrario inferta fuit- Appendici Capitularium a Baluzio tomo 2. col. 1373.
ubi hæc data legitur : Data Vercellts anno Incarnationis Domini noflri Jefu
Chrifii DCCCCIP. IndiBione VII. In MS. Vallicellano B. 58, hanc eamdem
formatam chronica notatione expertem invenimus,, quae ex hoc codice typis
data fuit a Mabillonio tom. 1. Mufei Italici pag. 240. Hinc autem Regem-
bertus Epifcopus adjiciendus eft catalogo Epifcoporum Vercellenfium apud Ughel- pifeopis
lum, ejufque Epifcopatus Verçellenfis hujus temporis confirmatur ex privilegio
Anaftafii III. Pontificis ad eumdem Ragimpcrtum, quod exftat in MS. 6z. jiciènt)u[.
Capituli Veronenfis : Anaftafius enim tertius Pontificatum gelfit ab anno 910,
ad annum 912. V I I. Ordo de celebrando Concilio , uti apud Ilidorum legitur,
In! calce autem partis quintte adduntur capitula Nicolai Papas in Concilio
collefta 8c firmata anno 861. contra-Joannem Ravennatem cum fubferiptioni-
bus,. quae ex MS . Mutinenfi hujus colleftionis édita funt a P. Abbate Baç-
chinio in Appendice ad' Agnellum Ravennatem, 8c recufa_ leguntur tom. 10.
Conciliorum Venetce editionis col. 189. lAdditamenta partis tertiae défunt in.
MSS. Vatt. Palatinis, qui eamdem partem præferunt,
V I . Tempus hujus colleftionis exquirens P. Couftantius, centum elîë pro- T*TOU.S
nuntiat, earn digeftam ante annum 1009. Id enim', inquit, aperte docet is , ‘
qui Sorbonicum exemplar deferipfit, cujus ad ealeem hæc adnotatio legitur :
Juju Domni Heimonts venerandi Prafulis Bcclefia Virdunenfis accept ego Ro-
dulpbus obedienter ac gratanter hunc librum ad Jcribendum, finivique anno
Incarnationis Dominica millefimo IX. IndiB. VIL X. Kal. April, régnante
Heinrico in regno Hlotarii. Obfecro autem, quicumque hie legeris, ut met
jam diBi Rodulphi peccatoris indigni Monachi memineris, ne pro commiffts
recipiam pxnas , fed or amine tuo, vel omnium hie legum iura pertraBan-
tium aliquantifper ceterni capiam refrigerii. Vale Domine Heimq Proeful bea-
te , tuique fervuli memento benigne. Haftenus ex P. Çouftantio, qui nihil
aliud de tempore conjicere potuit, Cum autem duo laudati codices Vatt. Palatini
380. 8c 381. forma: quadrats, 8c in duas columnas diftinfti fasculo fal-
tem decimo ineunte exarati credantur ; huic fæculo eadem colleftio adfignanda
videtur. Verum antiquiorem e lfe , 8ç fæculo IX, lucubratam, ea quæ oftavo
numero afferentur, palam évincent,
VII. Hanc colleftionem in Italia conditam fuadent Romanæ leges, quæ ex Eft Italie»,
Juftiniani Codice, Inftitutionibus, atque Novellis ibidem afferuntur. In Galliis
lex Salica, 8c Capitularia Regum Francorum; in Germania autem præter
eadem Capitularia prifeæ Ripuariorum, Alemannorum,Bajoariorum, 8c aliæ pro- Ltgei Ju-
priæ leges vigebanf: 8c has quidem Gallicanus aut Germanus colleftor retulif- g “ ™“
fe t. In Italia vero jam inde a Juftiniani asvo, qui in ea imperabat, Roma- vigebant,
næ leges Codicis, Inftitutionum, ac Novellarum ejufdem ufui erant . Hinc
S. Gregorius Magnus eas identidem in fuis epiftolis profert. Vide epift. 9.