991 E ö i t o r um O b s e r v ä t i o n e s 992
ptenfem Epifcopatum fpeöabat: eo modo, inquit ifle-, quo Loaifa Concilium
Tarraconenfe vocavit illud , quod tempore Sijebuti Regis habitumfuit apud
Egdrram in provincia Tartaconenfi ; Sirmondus vero Magalonenfe illud, quod
convemt apud Juncarias in territorto Magalonenfi. Nec defunt antiqua exem-
pla. Nam Synodus a S. Hilario habita Juftiani in territorio Araufico , a Sypodi
Concilium
duplici nomine
vo-
catum relatione
di-
yerfa .
■ Telepten-
<is & Zel-
lenfis duo
Epifcopa-
rus diltinm
.
Duo Donatiani
di-
ftinguendi
in unum
confufi •
Verlor
Concilii
appellatio
inquiritur
Duo huj
Synodi
font es.
loco Juftianenfis dicitsr in titulis fubjeflis epiftola Joannis II. ad Cafariurri;
in plerifque yero colleftionibus ab epifcopali fede, cui Juftianum fub-
erat, /Iraufica vel Araujicunu vocatur.
V I I. Hac vero Baluzii opinio haudquaquam placet . Etenim ineunte feculo
V . duo difiinfti Epifcopatus erant Teleptenfis atque Zellenfis . Id perfpi-
cuum fit-ex.Gollatione Carthaginenfi cum Donatiftis habita anno 411. paullo
ante noftrum Concilium. Ibi enim duo Donatiani memorantur, unus cap. 12 r.
Donatiams Epifcopus Ecclefia Teleptenfis , alter fub finem c. 135. Donatio*
ms Epifcopus plebis Zellenfis. Baluziusex his duobus unum Donatianum con-
fla t, qui fimul fuerit Epifcopus Teleptenfis atque Zellenfis. Sed perperam :
dua enim fubfcriptiones ejufdem mandati in eadem Collatione diftinfta, duos
ejufdem nominis Epifcopos adftruunt, unum Zellenfem, alteram Teleptenfem ;
flout duo etiam Donatiani in noftro Concilio nominantur . Adde quod in laudata
Collatione duo fimiliter recenfentur contrarii catholicis Epifcopi Donati-
f ta,Tn civitate Teleptenfi Bellicius cap. 198. , in Zellenfi autem Natalicus
cap- 1 dg. Ne :quis vero dubitet, num forte-hie Natalicus errore aliquo appel-
letur Epifcopus Zellenfis, & legendum fit Telenfis ; fatis erit animadvertere
in eadem Collatione cap. 208. Telenfem Donatiftam Epifcopum Felicem ap-
pellari. Si ergo , duo diverfi Epifcopatus erant 'Telepte & Zella ; hac procul-
dubio ad Teleptenfem Epifcopatum feu dioecefim non pertinebat: ac propterea
Baluzii conciliatio falfa hypothefi innixa recipi nequit. Quid igitur?
V III. Duo codices Thuaneus, & Regius olim S. Betri PiStavienfis, qui Concilium
Telepte celebratum praferunt., hac in procemio habent .. Congregato
.Concilio in Ecclefia Apoftolorum plebis Teleptenfis , beatus Ratet dV"
dis Epifcopus Donatiartus civitatis Teleptenfis cum refedijfet 8cc. Quid llthac
repetitio ejufdem vocis Teleptenfis, & in uno loco/cum vocabulo plebts, in
altero civitatis ? Si Telepte habitum fuilTet hoc Concilium , feriptum fuiflet
proculdubio: .Congregato Concilio in Ecclefia | Apoftolorum civitatis, yel plebts
Teleptenfis, Sc .dein ejufdem civitatis, vel plebis . Teleptenfis igitur vo-
cabulum, quod a Donatiano ejufdem urbis Epilcopo feparari nequit, in defi-
gnatione Ecclefia perperam feriptum fuit ; Conciliique locus ex ipfa fcribendi
ratione a Telepte -diverfus agnofeitur. Cum ergo expungenda fit primo loco
vox Teleptenfis , aliudque loci, nomen fubftituendum; etfi codices alii pro Te-
letenfit palfim praferant Telenfe.: cum tarnen Tela ad provinciam Proconfula-
rem pertineat, nomen Telenfe fubftitui nequit : ac proinde cum Trecenfi codice
Ferrandi fubftituendum credimus Zellenfe , ex quo ufitata apud Afros
mutatione littera Z in T , in plerifque codicibus invaluit Telenfe. Neque m-
credibilis hie librariorum lapfus credatur . Etenim Natalicus Donat ilia , quem
fuifle Zellenfem Epifcopum ex laudata Collatione Carthaginenfi didicimus, -idem
effe videtur ac Natalicus fubferiptus pfeudo-Synodo Cabarfufitana , cujus codices
quinque Baluzius contulit , ubi tarnen errore fimili appellatur Eptjcopus
Telenfis. Sicut autem melius in uno codice memorata Collationis, quam in
his quinque codicibus legitur ( Telenfis enim Epifcopus, ut vidimus, erat Felix
3 ) ita melior eft leflio unius codicis Trecenfis, quam aliorum praferentium
Telenje , quod nomen, nifi feriptum dicatur pro Zellenfe, Byzacena Synodo
convenire non poteft . Adde aliam obfervationem, qua hanc noftram fenten-
ius tiam non modicum confirmabit . Etfi codices hujus Concilii fint diverfarum
colle&ionum ; omnes tarnen, cum non qontineant nifi idem fragmentum ejuidem
Synodi, ab uno eodemque fonte, ac exemplo proficifcuntur, in quopri-
mum ea Synodus perinde mutila deferipta fuit . Nullus colleflor nifi hie primus
integram Synodum pra oculis habuit , ex qua hoc fragmentum cum Si-
ririi epiftola excerpfit: ceteri ex hoc p r o f e c e r u n t . Ferranaus vero integrant
Synodum in Africano Byzacena provincia codice cum aliis Synodis ejuidem
provincia invenit; 8c idcirco aliquot alios canones, qui in memorato fragmento
9 9 1 I n D l S S É R . ' 1'- Q . U E S N E L L I . Ç)p4
mento defunt, ex eodem Concilio laudat . Duo igitur funt hujus Concilii
fontes, unus in MSS. colleôiônibus canonum, in exemplaribus Ferrandi alte
r . Primus fons, qui i * MSS. colleftiones tranfivit, variis leélionibus, quoad
loci nomen, ita corruptus e f t , ut quid in primo originali , unde laudata
colleftiones manarunt, feriptum fuerit, dignofei nequeat. Hinc nihil mirum, fi
in fanta leftionum varietate nulla inveniatur, qua omni prorfus difficultate
careat. Secundüs vero fons exemplarium Ferrandi minus vitiatus , earn Ieétio-
nem in Trecenfi codice fatis aptam nobis confervavit, qua cum optime co-
hareat, recipienda videtur . Cum vero in edendo ipfo fragmento codices , in
quibus defcriptum e ft , fequendi fuerint ; noluimus ex Ferrando textum emen-
oard , fed pratulimus cum plerifque MSS. leftionem Telenfe , qua a veriori
leftione minus difeedens, pro Zellenfe feripta non improbabiliter creditur, Ita
porro fatis refelluntur, qua ex diverfa hujus Synodi. appellatione, ac ex varian-
tibds & mendofis codicum leftionibus Quefnellus obtrudit : quo minus ipfum Concilium
tot codicum & colleiiionum , ac Ferrandi teftimonio comprobatum ,
fincerum putemus . Si ubi mendofæ, vel etiam répugnantes inveniuntur leâio-
nes, qua fimul recipi nequeunt ,!i;protinus. impoftura accufandum eflet docu-
mentum ; de omnibus fere Scriptoribus ac documentis aftum effet. Erudito-
xum autem officium e f t , ubi varias lectiones in diverfis MSS. reperiunt, eas
expungere, qua apertum errorém praferunt , 8c veriorem leétionem ex ipfis
quandoque erroribus elicere,
C A P U T I I .
Breviatio canonum Ferrandi, qute cànones Synodi Zellenfis allegat ex epiftola
Siricii Rapte, ab interpolatioms nota vindicatur. Exctititur Quefnelltanee
Dijfertationis caput fecitndum.
I ./ ~ \U e fn e l lu s u t Ferrandi Diaconi auftoritatem, qua ad Synodum Zellen-
W . fern Comprobandam omnium maxime v a le t, infirmet, 8c , fi fieri pof-
f i t , eripiat j ejus Breviationem , in qua ea Synodus decies laudatur, in-
terpolatam oflendere nititur. Vide autem quam imbeciliibus conjefluris uta-
t ur . Primo nonnullos navos ejus opufeuli obtrudit, quos fubeffe putat nume-
ris 103. 105, 110. i n . 112. 113. 114. 115.183. 188. z i 6. & z z i . Hi autem
numeri cum fpeftent ad alias Synodos, non vero ad Zellenfem; fi nav i,
qui in ipfis ineffe dicuntur, interpolationem probarent , totam Breviationem
ihterpolatam & nihili faciendam probarent : quod nemo umquam pronuntiavit,
& nec ipfe, ut putamus, Quefnellus auferit affirmare . Si ex n a v is , qui in
MSS. antiquis frequenter occurrunt, de interpolatione liceret cogitare, quod-
nam opus aut documentum ab hac cenfura effet immune ? '
II. Sed eja jam videamus, num ea quoque loca , qua uti potiora felegit ,
tam vitiofa fint, ut impofturam aut interpolationem fubindicent. Numéro 103.
habetur : Ut Rresbytert alterius regionis prafentibus Presbyteris non ftcrifi-
cent : laudatur ; Concilium Néocxfarienfe c. 13. I d a fenfu canonis longe abet
fe opponit Quefnellus. Ferrandus in Grxcarnm Synodorum canonibus verfione
ab Ifidoro poftea recepta ufus eft . Presbytères autem , qui in hac verfione non
cqnregionales dicuntur, ille alterius regionis vocavit . Q u a in hoc fenfus-dif-
cordia ? Omittit vocem Epifcopi . A t qui eos Presbyteris prafentibus facrifi-
care v e ta t, multo magis prafente Epifcopo vetare intelligitur. In abbrevian-
dis canonibus quafdam particulas non neceffarias praterire lic e t. Quod fi poll
vbces prtefentibus Presbyteris deeft civitatis nomen, quod in canone legitur ;
aliquid ejufmodi , quod opponatur vocibus alterius regionis, ex contextu fub-
audiri quifque facile intelliget : vel certe vox civitatis amanuenfium ofeitantia
exhidit ; Numéro ip j . pronibetur , ut Diaconi judicio populi non eligantur
ex Liodiceno c. M cum dq Sacerdotibus., inquit Quefnellus , canon fancitus
f i t . Verum interpretatio Ifidoriana Sacerdotum expreffe non meminit, fed eo-
riim, qui dltaris minifterio funt applicandi. Ferrandi autem mos eft Diaco-
nôs: nbminare, ubi in ea verfione altaris minifterium, ‘aut altdris miniftri
appelldntur. Confer Breviationem num. 109. i n . n z . 1x3. 114. Sc izo . ubi
Tom. III. R r r alios
Breviat io-
d is 1 oca
viadicata.