rom. 3.
Concil.ci
ïS8. d.
Duo interdira
tranf
marina.
Quantum
Afri iif-
demparue-
rint ",
Quantum
Romans
Sedi déferrent
I
lxxxiv D é ant. Collection. & Collect. Can.
fiifpirionem addux-imus . Sola tunc Quefnelliana colleélio canonum nobis nota
e ra t, ex qua Breviarium prodierat : cumque hæc duos alios canones 38. & 39.
Breyiario addititios perperam fufceperit ; nihil minim , fi etiam canon 37. ei-
dem aliunde acceffifle crederetur . A t duas alias diverfæ originis, & vetuftiffi-
mas colleéliones MSS. nafti fum u sq uæ Breviarium cum eodem canone de
Clericis pariter exhibent, alteram in MS. Barb. 2888., alteram in cod. 55.
Capituli Veronenfis : quæ poftrema id peculiare habet , quod alios duos canones
38. & 39. uti certe addititios ignorât . E x hac igitur trium colleétionum
antiquiffimarum concordia hune canonem de Clericis a Breviario haud expun-
gendum cognovimus , nifi quid omnino efficâx cogeret . Expendentes itaque
exaflius, quæ nos olim perurgebant, nihil cogéré deprehendimus. Ilia ejuf.
dent canonis -verba, Proecedentibus Conctltis fiatutum e(i , ne quis Donatijla-
rum cum honore fuo recipiatur a nobis, præcipuam difficultatem movebant î
turn quod nullum ejufmodi interdiélum in anterioribus Africæ Synodis, quarum
memqria fupereft, invenitur ; turn præfertim quod contraria potius difei-
! plina ab ipfius fepitratioms exordio in Africa v igu it, uti traditur in Collatio-
ne Carthaginenfi prima diei num. 16. A t re melius perpenfa, fiatutum illud,
feu interdicium ad tranfmarinum Concilium referri credimus , cui African! ut
obfequerentur, idem interdictum in fuis quoque Synodis repetiilfe videntur ■
Id ne gratis credatur affertum, res plenius explicanda eft ; cum præcipue ex
dicendis patefaciendum -fit , quantum African! Romans Ecclefiæ auéloritati de-
tulerint.
Gonfuetudo quidem Africans Ecclefiæ ab ipfius feparationis exordio hæc
fuerat, ut Clerici Donatiftarum ad unitatem redeuntes, in fuo gradu recipe-
rentur. A t fupervenit- interdiélum memoratum tranfmarini C o n c ilii, quod
•apefte afferitur in Synodo Carthaginenfi-anni 4®T. Iduum Septembris can. <58.
Cod. Africani his verbis : In tranfmarino Concilio fiatutum eft , ut ordinate
tn parte Donatf ^ f i ad Cathohoam correblï tranfive voluerint, nonfufeipian-
tur in fuis hmoribus. fHiud quoque interdiélum: tranfmarina Synodi, in qua
una cum Romano Mediolanenfis etiam - Antilles interfuit, indicatur in alio
Concilio Carthaginenfi ejufdem anni 401. X V I . Kal. Julias, ne infantes Donatiftarum
ad Ecclefiam reduces, ad ordines promoverentur . Ibi enim décréta
fuit legatio ad Papam Anaftafium , 8c ad Venerium Mediolanenfem , ut
in eo interdiiio ob inopiam Clericorum 8c neeeflitatem Ecclefiæ ad eofdem infantes
ordinandos -difpenfatio peteretur, quia ab his Sedibus hoc fuerat prohibitum.
Vide Cod. .Afric. c. 57. ejufque prooemium . His autem interdiélis
adeo paruerunt Epifcopi Africani, u t, cum rari effent catholici ordinandi ,
fummâ effet Clericorum inopia, multæque Ecclefiæ effent defertæ, nec unus
quidem Diaconus âlicubi reperiretur, uti fufius in laudato prooemio traditur.
In hac autem Ecclefiarum neceffitate ilia quidem tranfmarina interdiéla partim
abroganda-, partim reftringenda Africani Patres cenfuere. A t auéloritatem tranf-
marinæ Ecclefiæ reveriti, nihil contra per fe abfolute ftatuere, nec ab inter-
diélis, licet urgeret neceffitas, faltem, faélo recedere, ac priftinam confuetudi-
nem revocare ; fed quidquid expedire videbatur, canone quidem exponendum,
non tamen çonftituendum , aut éxequendum putarunt, nifi prius tranfmarina
Ecclefia confuleretur. Id primum- ( quod feiamus ) expreflum fuit in Synodo
Hipponenfi anno 393. turn in Synodi Carthaginenfis anni 397. noftro canone
47. qui ex Hipponenfi excerptus fuit. Iterum veto repetitum in alio Concilio
Carthaginenfi anni 401. X V I . Kal. Julias can. 57. Codicis Africani , ac
tandem in alia ejufdem anni Synodo Idibus Septembris can. 68. Cod. Afr. in
quo cum Romani maxime Pontificis confenfus ac veluti difpenfatio petenda
deùernitur, hujus potiffimum Sedis auSoritas in tranfmarino Concilio apud
. Afros valuilie cognofeitur. Haec toties décréta tranfmarinæ, feu Romanæ Ec-
clefise eonfultatio, laudatorum interdiélorum ad hoc ulque tempus obl'ervantiam
déclarât; cum præfertim in poftrema Synodo Iduum Septembris anni 401. Patres
teftentur, fe eam difpenfationem quærere propter Ecclefiæ pacem & utili-
tstexa non ut Concilium, quod in tranfmarmfi partibus de hac re faButn
ef i , _diJTolvatur. Qui vel in maxima neceffitate & penuria Clericorum nihil
per fe voluerunt mitius interpretari & ' conftituere, ne interdiéium tranfmari-
P ars I I . de ant. Collect. Latinis Cap. I I I . lxxxv
nnm diffolverent, nifi prius Romanum Pontificem confulerent, & difpenfatio-
nem “ rent quantum hujus Sedis auftorkati obedientiam 8c obfervanuam
tribuerent, nemo non yidet. Ideo veto tamdiu dilata res fu it, quia licet de-
cretum de confulenda tranfmarina Ecclefia-latum fuent anno 393. 8c in Breviario
reDetitum anno 397. nondum tamen exequutiom mandatum iuerat anno
l o t ItaqPue te c anno mSynodo X V I . Kal Julias ne cpnfultatio amplius di-
ferretur legatio ad tranfmarinam Ecclefiam deftinata e ft , qua Africani Epifcopi
de folis infantibus confuluerunt. Turn in alia Synodo anni ejuidem Idibus
Septembris de Clericis Donatiftarum recipients per litteras interceflere.
E x hac autem hiftoria non tarn foluta eft propofita o b jea io , qua hie canon
art de Clericis Donatiftis loquens a Breviario excludendus videbatur ; led potius
confirmatum maxime re flat, Africanqs Patres de hac re, quæ a tranfmarina
Ecclefia interdira fuerat, fuiffe follicitos, ac ftatmffe confulendum Ec.
clefiam tranfmarinam, licet exequutio in annum 401. dilata ruent.
Reliât altera difficultas ex Dionyfio Exiguo, feu ex can. 47. Codicis African
i, in quo poft antecedentem Breviarii canonem 4.6. de paffiombus Martyrum,
omiffo canone de Donatiftarum Cler icis, de fobs lpforum infantibus Smcium
8c Simplicianum confulendos decernitur. Idipfum etiam legitur m colleaione
Ifidori can. 48. ac præterea in Synodo anni 401. can. 57. Codicis Afncani hie
canon de parvulis . fuperiori Concilio editus traditur . Hunc autem fuiffe po-
ftremum canonem Breviarii Hipponenfis patet ex 11s, quæ ftatim fubjiciuntur
tam in Codice Africano, quam apud Ifidorum: Qutbus mfertts HonoratusCr
Urbanus legati provincies Mauritania Sitifenfis- dixer.unt ..i D e fide enim Nt-
cant tr aft at us audivimus. Hie Breviarium Hipponenfe lectum ac geltis tnjer-
tum palam innuitur; ac propterea canon de parvulis, qui prsecedit verba qut-
bus mfertts^ pertinet ad, Breviarium , quod geftis infertum fu it . Hinc quidem
idem canon nullo Epifcopo proponente deferibitur, uti nullo pariter pro*
pbnente Epifcopo recenfiti fuerunt etiam reliqui ejufdem Breviarii canones :
cum e contra omnes canones poft ejufdem le&ionem conditi in ïpfa Synodo
Carthaginenfi anrii 397. aliquo Epifcopo interloquente ac proponente ene-
rantur. ■ / ^. .
Hæc vero facile concilianda cognovimus, fi nec canon de Clericis, nec alter
de. infantibus excludantur a Breviario * fed ex utroqué ünus canon conficiatur.
Primo fcilicet de Clericis aétuiri fuit, ita tamen u t, ante quam id abfolute nr-
maretur, tranfmarina Ecclefia confulenda eflet. Cum vero hoc obtinere vide-
retur difficilius, de folis infantibus Siricium & Simplicianum conMere interim
placuit. Similiter quidem, licet Aurelius in Synodo Carthaginenfi anni 401.
can. 57. Codicis Afric. propofita catholicorum Clericorum penuria, Donatiftas
Clericos cum plebtbus at que honorïbus fuis recipiendos percuperet, & hoc tranf-
marinorum Epifcoporum confiderationi dimittendum cenfuerit ; hac tamen con-
fultatione in aliud tempus dilata, eos interim de parvulis tantum confulendos
putavit. Quamquam, inquit, nonnulli ejufdem febhe Clerici cum plebtbus at-
que honortbus fuis ad nos tranfire deftderent, qui amore honoris aut perfua-
dent ad vit am , aut retinent ad falutem. Sed hoc majorifratrum fuprqdi-
Borum ( Epifcopi Romani atque Mediolanenfis ) confiderationi dimittendum
cenfeoy ut prudentiori fuo confilio nofir a fuggeflionis fermonem cum perpen-
derint, quid de hac re ets placeat, nos informare dtgnentur. TANTUM
DE HIS QUI INFANTES B A P T IZ A T ISU N T , fatagimus ? ut nofiræ, f i
placet y in tifdem ordinandis CONSENT I AN T voluntatis Vides hic utrum-
que decretum de Clericis 8c de infantibus Donatiftis fimili ratione efferri, 8c
ita copulari, ut in noftro canone conjungenda putamus ? Unum movere po-
te f t , utrumque noftri canonis decretum in nullo codice copulari, fed alterum
deefie in tribus laudatis ; colle&ionibus, quæ Breviarium feparatim continent ;
in Dionyfio vero, feu Codice Africano, & in Ifidoro alterum defideran. Ve-
rum Dionyfium , 8c Ifidori colle&ionem alios Breviarii canones omififfe jam
vidimus. Cur vero altera noftri canonis pars, quæ hifee teftibus probatur fpe-
6Iare ad Breviarium, in omnibus hujus Breviarii codicibus d é fit, ignoramus •
E x his vero omnibus canon 47. Synodi Carthaginenfis anni 397. ex duabus
partibus conftat, nimirum ex can. 37. Breviarii, & ex can. 47. Codicis Afntom.
2. Cone.col.
1197. e