Nota dte
confefiîone
facramen-
tàli.
ï4
* Conft.
IL 44-
459 C odex C anon, E c
fratribus fuis fumât. Per hæc enim præci-
.pue caritas comparator y & caufa totius boni
in hujufmodi communione confiftit.Ubi
autem pax &bonitas, ibi & falus. Propter
quod communes facite cibos veftroscumhis
qui fecundum Deum fratres funt, qiiia per
bare temporalia officia , pacis & caritatis
fru&ibus gaudia æterna merebimini. Multo
^utem follicitius efurientes refipite, & fitien-
tibus potum date, nudis veftimentum : aggros,
vifitate, & eos qui in carcere funt ,
prout poffibilç eft , juvate : peregrinos fatis
prompte in domibus veftris fufcjpite. Et ne
omnia nunc fingulatim dicam , omne bo-
num jpfa pçr fe. ( fi in vobis fuerit ) caritas
vos facere cjocebit, ficut & e contrario
eçfs qui a falutç alieni funt, omne malum
facere odium doçet,
Si qui ex fratribus negotia habent inter
fe-,, apud cognito^es. fæculi non judicentur:
fed apud presbyteros Ecclefiæ, quidquid illud
eft, di.rimator: & omni modo obediantfta-
tutis eorum. Super omnia autem avaritiam
fugite , quæ homines.oçcafione præfentis lu-
çri abæternis feparat bonis. Pondera, men-
furas, dateras, pro loçis quibufque æquiffi-
ma euftodite : depofita fideliter reftituite .
.Quæ omnia, & fi qua funt fimilia his, ita
demum fplliçite I | diligenter implebitis , fi
futururp Dei, judicium fine intermiflione in
veftro corde vplvatis , Quis enim peccare
poterit, fi Temper ante oculos fuos Dei judicium
ponat ? Quod in fine mundi certum
çft agitandum, ut tandem qui bene in. hac
vita egerunt, confequantur bona repofita ;
peccatores autem ut confequantur præpara-
tas & ..reconditas poenas , de qui bus ita futurum
dubitare omnino non poflumus . Si
quidem hæç omnia jta efle ventura verus
nobis Propheta prædixit. Unde & vós, qui "
çft-is veri Prophetæ difeipuli, abjicite a cor-
dibus veftris ante omnia difeordias & ani-
mor.um dilfenfiones , ex quibus omne malum
opus proçedit,;&"bénignitatem ac fimplici-
tatera tota mente feryate. Quod fi forte ali-
cujus cor, vel livor, vel infidelitas, i4vel
aliquod malum ex his quæ fuperius tnemo-
ravimus, latenter irrepferit; non erubefeat,
qui animæ fuæ curam gerit , confiteri hæc
huic qui præeft, ut ab ipfo per verbum Dei
& confilium falubre curetur, quo poffit in-
tegra^fide &,operibus bonis poenas æterni
ignis effugere, & ad perpetuæ vitæ præraia
pervenire.
Diaconi vero Ecclefiæ , tamquam * oculi
fint Epifcopi, oherrantes, & circumluftran-
C L E S l A S T I C O R U M , 4^0"
tes cura vereeundia a&us töt'ius' Ecclefiæ ;
& perferutantes diligentitis, fi quem videant
vicinum fieri præcipitio , & proximum elfe
peccato, ut référant hæc ad Epifcopum ,
& commoneri ab eô poffit is qui in præci-
pitiam lapfurus eft, uti revocetur , & non
corruat in peccatum . Negligentiores quoque,
& eos qui rarius ad audiendum verbum
Dei accedunt', nee follicite ad Epifcopi tra-
élatum conveniunt, ipfi commoneant &
hortentur. Si enim affidui fint ad audiendum
, non folum vitæ æternæ ex falubri
commonitione capiunt lucra, verum & quæ-
Gumque illæ funt triftitiæ vel meerores, 15
quæ' ex præfentis vitæ neceffitatibus & cla-
dibus temporum veniunt, quæque malorura
fermonibus in corde fuo velut jacula defixa
circumferunt, abjiciuntur omnia prædicatio-
ne veritatis, 16 & vitæ æternæ do&rina ,
& eruditione purgata . Alioquin ft multo
tempore auditum fubtrahant a verbo Dei ,
remaneant 17 in cultu vitiorum , fine
dubio fpinis erunt ac fentibus occupa». Et
quid aliud, nifiad ignemtalishæc terrapræ-
parabitur? De his ergo , (ut diximus, 18
diaconis cura fit. Sed & eos qui fecundum
carnem ægrotant , follicite perquirant , &
plebi ( fi forte plebs ignorât ) indicent de
his, ut & ipfi vifitent eos , & quæ necef-
faria funt, præbeant eis cum confcientia ejus
qui præeft. Quod tarnen etiam fi clam fe-
cerint, non peccabunt. Sed & de peregri-
nis, fimiliter Epifcopo fuggerant, refoven-
dis: & cetera his fimilia, quæ ad cultum
Ecclefiæ & difeiplinam ejus pertinent, dia-
conis ,i9curæ fint. Qui catechizant, id eft,
qui vèrbo inftruuntincipientes, primo oportet
ut ipfi inftru&i fmt : de anima enim
agitur hominum . Et oportet eum quidocet
& inftruit animas rudes, efle talem, ut pro
ingenio difeentium femetipfum poffit aptare,
& verbi ordinem pro audientis capacitate di-
rigere. Debet ergo ipfe 2oapprimeefleeru-
ditus doftus, irreprehenfibilis., maturus ,
impavidus, ficut ipfi probabitis fore Cle-
mentem hune poft me . Multum eft autem,
fi ego nunc de fingulis * quæ unufquifque
haberé debeat, profequar.
Verumtamen illud eft quod pra=\ ceteris ab
omnibus vobis cupio in commune' fervari ,
ut concordiara teneatis,'2i per quod folum
pote.ftis portum quietis intrare, & civitatem
fummi regis , quæ pax nominator. Similis
namque eft ftatus omnis Ecclefiæ magnæ
navi, quæ per undofum pelagus diverfis e
locis & regionibus viros portât, ad unam
poten-
14 Cod. Vind. omittit vel aliquod malutoi.
151 Cod. Hard. prima manu y«/, recentiori
qu<e .: & pojft pauca veniunt, quacumque fermonibus
futs veiut.
16 Idem codex vitee aternitate, doBrina , &
eruditione.
17. Codd. Vind. & Hard. a cultu. M& Labb.
inculti vitiorum . Mox fine dubio dimiferunt in
MS. Vind. erronee , ubi pro dimiferunt vide-.
für legendum dumis erunt. Codi Labb.fineduhio
Deum amiferunt fpinis &c.
18 Cod. Hard. Diaconi , & poft pauca de-
let plebs.
ip Idem cod<" cura fit.
20 Vulg. addunt pracipt*e ' delevimus cum
MSS. Vind. & Hard.
21 Melius cod. La.bb: per quam folam . Dein
poft Verbum nominator vuig. addunt babitare.
Redundat hoc verbum , nec legitur in MSS.
Vind. & Hard.
Aijjr et Constitutor™
potentis regni urbem properare cupientes ,
Sit ergo navis hujus dominus*, ipfe omni-
potens Deus, gubernator verp fit Chrjftus.
Turn deinâ^prorçtæ officium Epifcopusim-
pleat, presbytèri nautarum, diaconi difpen-
fatorum locum teneant : hi qui catechizant,
nauftologis conferantur ’ epibatis autem, totius
fraternitatis multitudo fimilisfit: ipfura
quoque mare hip mundus habeatur: vento-
rum vero varietates & turbjnumdiverfis
tentationibus conferantur : perfecutiones ,
tribulationes, & pericula, fluftibus exæquen-
tur. Terreni vero fpiritus » qui vel de tor^
rentibus, vel de convallibus fpirant, pfeu-
doprophetarum & feduftorum ? feu pravæ
doftrinæ verba 22 ducantur : promontoria
vero & loca confragofa, hi qui in poteftati-
bus fæculi funt judjees, & pericula rainan-
tur & mortes. 22 Dithalafla vero loca, qua?
duplicibus undæ fallacis æftibus verberantur,
dubiis mente, & de repronfiffionum verita-
te nutantibus copferahtur, atque his qui ir-
•rationabili fidem noftram ratione difeutiunt f
Hypocritæ autem & dolofi , piratis fimiles
liabeantur. Jam vero rapidus vortex, &tar-
tarea charybdis, & faxis illifa naufragia ,
ac mortiferæ fubmerfiones ,- quid aliquid â-
liud æftimanda funt, quam peccata ? Reftat
igitur, uthæc navis curfu profpero tota poffit
portiim defideratæ urbis intrare, ita Deo
precem fundere navigantes , ut mereantur
audiri. Audiri autem a Deo ita demum me-
rebitur quis, fi orationes 24 ipfæ bonis mo-
tibus & bonis operibus adjuventur. Sed ante
omnia cum quiete & filentio , epibatæ
( id eft laici) in fuis unulquifque refideant
locis, ne forte per inquietudinem, &incon-
ditos inutilefque difeurfus, fi paflim vagari
coeperint, vel ab officio fuo nautas impe-
diant, vel in alterum latus per inquietudinem
eorum navis prefia deraergatur. Nau-
ftologi 25 de mercedibus coramonearft : &
nihil omnino quod ad diligentiam vel ad
difeiplinam pertinet , diaconi negligant ,
Presbyteri, veiut nautæ aptent fingula ad
inftruftionem navis diligenter, & inftruant
quæ in fuo tempore requirenda funt. Epi-
feopus tamquam proreta, vigilanter&follicite
gubernatoris verba cuftodiat Chrifti ,
Salvator Dominus gubernator Ecclefiæ fuæ,
diligatur ab omnibus, & ipfius folius præ-
ceptis ac juffis credat & obediat omnis Ec-
clefia. Deo quoque indefinenter fupplicetur
a cunftis de profperitate ventorum r i 6 Navigantes
omnem tribulationem & omne pe-
riculum fuperent , tamquam mare profun-
dum mundi iftius & vitæ humanæ pelagus
navigantes, in quo efuriendumfit & fitien-
22 MS. Labb. vocentur, Vind, in prowa do-
Brinte verba docentur.
23 MS. Hard. Bitbalajfa.
24 Cod. Labb. ipfius.
25 Idem MS. male de mercibus.
26 Vulg. alia interpurt&ione inferunt ut :
<juam particulam cum MS. Vind. & Græco
Sedis A p o s t o l ic æ . . 4.62
dum : nuditatera quoque ferendam , morbos
etiam corporis & ægritudines tolerandas .
Infuper & hominum infidiis ac dolo fæpe
laborandum, quippe qui difpergendos fe non-
numquam noverint, fed aliquando etiam
congregandos : vomitus quoque fugillationes
ferendas, cum ex confufione pecca-
torum & rejeftione criminum, veiut male
congregati in vifeeribus fellis', ja^lura fa-
cienda eft , m abjicienda prorfps e corde
omnis intrjnfecus quæ latet amaritudo pec-
cati, fi qua forte ex defideriis iniqiiis, veiut
ex cibis noxiis , congregata eft. Quam
utique cum eyotpuerit qujs & abjecerit ,
ingentis ægritudinis liberabitur morbo ; fi
tamen poft vomirum , quæ ad fanitatem
pertinent, fumat. Verumtamen fcitdteeun-
^li, quod fupra omnes vos laboret Epifco-
-pus: quia unufquifque veftrum fuum pro-
prium fert laborem, ille vero & fuum &
fingulorum. Propter quod, o Clemens, tamquam
qui omnibus præefle te noveris, fin-
gulos ( prout potueris ) juva , & fingulos
releva, qui & fingulorum onus & follicito-
dinem portas. Unde & ego nunc hanc ti-
bi injungens difpenfationem , fcio quia acci-
pio gratiam magis, quam præfto. Sedî efto
confidens & fortiter ferens ; certus quia la-
boris tui meritum recipies, cum ad portum
quietis incolumem hanc provexeris navem.
Ibi mercedes & præmia pro omnium falu-
te fufeipies, fi hie pro omnium incolumi-
tate vigilaveris. Jtaque fi te multi e fratribus
propter rigorem juftitiæ odio habuerint,
ex hoc quidem non laederis, fed ex hujuf-
cemodi odiis amor tibi conciliabitur Dei .
E t ideo fatage magis & refuge , ne laude-
ris ab iniquis, & ne a peflime agentibus
diligaris ; fed potius propter 27 juftam dif- 27
penfationem , & æquiffimam regulam difei-
plinæ, a Chrifto collaudari merearis. Hæc
cum dixiflet, & his fimilia [quam plurima,
rurfum refpiciens ad populum, dixit : Sed
& vos cariffimi fratres & confervi mei ,
huic qui præfidet vobis ad veritatemdocen-
dam , in omnibus obedite ; feientes quod fi
quis hune contriftaverit, Chriftum , qui ei
28 docendi credidit cathedram , non reci- 28
pit. Et tamquam qui Chriftum non fufee-
perit, nec Deum Patrem fufeepifle judica-
bitur, & ideo nec ipfe fufeipietur in regno
cælorum , Propter quod fatagite ad omnem
colleflam & congregationem Temper con^e-
nire, ut non veiut négligentes & defides a
judice Chrifto condemnemini. Convenientes
vero Temper ad Glementem, date omnes
operam pro ipfo fentirej & fummo ftudio
favorem veftrum erga ipfum 29 oftendere j 29
feientextu
delevimus. Mox pro fuperent cod. Vind.
fperent : ex Græco reddendum expeBent.
27 MS. Hard, juftitiæ difpenfationem .
28 Cod. Vind. delet docèndi . Mox éx eo-
dem MS. addidimus tamquam.
29 Cod. Labb. depepdere .