» omnes scandalizati fuerint, ego non scandalizabor. Dicit - }
» illi Jesus : Amen dico tibi, quia in hac nocte, antequam iiiuiiinii
» gallus cantet, ter menegabis. Dicit ei Petros : E tsi
» oportuerit me mori tecum., non te negabo1. » Coepe- c trm o th
runl altercari duo { i), medicos et aegrotus; bic (a) sine SbKMUL.lI.
«egritudine se'esse putabat ; ille sed jam (3) futuram ac- i j i, t ■
- • 1 i . De Passione Domini, et censionem (4)ilh annuntiabat. Sed interim hoc negotium de duobus Latrombus;
paululum sequcstremus, donec rei exitum comprobeinus
(5). « Judas , inquit,' qui tradidit eum , dedit eis Totum sapit Augustinum hic sermo, qui educilur ex
»signum dicens : Quern osculatus fuero ipse est; tenete Cod. Cassin. xu, fol. 5 io , c.umque libenter percurret
» eum2. » Quid audistis , fratres? Quis sensus hoc sine sludiosus lector. Ponalur inter Augustinianos post ser-
horrore (6) consideret ? Et qu* aures h®c verba reci- monem Maurinensem ccxvm.
piani? Quae non precordia dictistalibuscontremiscant(7)?
«Dedit eis signum dicens : Quem osculatus fuero, ipse
» est ; tenete eum. » 0 signum sacrilegum ! o conventum
nefarium ! o placilum puniendum, ubi ab osculo incipitur
bellum , et per pacis indicium , pads rumpitur
sacramentum (8) ; et per quod consueverunt gentes bella
finire , per hoc profanus Judàs bellum voluit inchoare.
«Dediieis,inquit, signum dicens: Quem osculatus fuero
» ipse est'; tenete eum.» Hoc signum , Juda , tu dedisti;
SYNOPSIS.
I. Latronis verba ad compatientem latronem. II. Ejusdem
invocatio ad Christum. III. Christi responsio. IY. Quomodo
kaptizatus est.
I. In cruce Dominus Jesus pendebat; Jud®i blasphe-
mabant; principes subsannabant; latro conlitcbalur, de
hoc pact» in tuum ingenium reposuisti , ut cum-quo fa- quoneedum sanguis exsiccaverat occisoruin ; alii move-
ceres pacem, ipse rapereturad crudelissimam passionem. bant capita sua , dicentes : « Si Filius Dei es, salva te
Habebunt per tè multi terrorem, ne quando cum proxi- » ipsum?. » Jesus non respondebat, sed tacilus injustos
mis (9)simulatam habeant pacem. Guttur tuum profa- puniebat. Ad verecundiam Judaeorum aperit Dominus os
num, quod liodie Christoextendis ad osculum, crasiino defensoris, os in cruce latronis. Duo enim , a dexlris et a
illud (io) eriges extensurus ad laqueum. Malo tuo didi- sinislris, fueraht crjicifixi (17) ; Salvator medius , sicut
cisti argentum expenderc; mox incipies et corpus proprium
ponderare. Tenetur interea Dominus, ad sacerdo-
tum principem perduccndus (i i). Et cum caeteri Disci-
puli laberentur in fugam, Petrus illè promissor egregius,
coepit ambulare longinquus. Pervenit tandem et ipse ad
principis domum , et expectans rei exilum , foris obser-
vabat in atrium. Sed quia jam predict® ‘accensionis eum
rigor urgebat, calefaciendus (12) ad carbones stabat.
Negat territus Christum, pro quo se animam promiserat
libra justa, allevans confidentem , deprimens infidelem
latronem a sinistris insultantem. «Proridit qui fuit a
dextris, et fit sibi in judicio reus , in cruce judex , in
confessione magister(i 8). Proxima vox latronis con tra la-
tronèm : « Nec tu times8,» inquit. Latro, qui furabaris,
modo confìteris; qui s*viebas in gladio, modo credis ( 19)
in Cbristo. Dic^ inquit, die, latro , quid tu male feristi
? Quid Doroinum boni ferisse cognovisti ? Quia nos
vivos occidimus , iste mortuos suscitavit ; nos aliena tunosituram.
Jacct elisus in torpore (13) oblivionis, quasi limus, iste diritias suas dedit orbi terrae ; et pauper facili
qaodam lecto dòloris. Prostravit eum decrepita ani- tus èst, ut me divitem redigerei. Litigat latro contra
cala, quasi qutedam febricula. Oppressit eum letbargicus latronem : .l'squé (uo) in hoc tejnpus ambulabamus in
sonmus,etcospiteum praecoimpiugere matutinus ( i 4)* facinus. Da crucem, dabitur via. Si vismecum comitari
IV. Ejpergiscitur aliquando s audit gallum cantan- ad vitam , qui mihi fuisti ad latrocinandum collega, esto
tem; videt se gravia vulnera sustinentem. Dirigit preces mihi ad domicilium vitse Comes ; lignum est vitse (ut)
ad mcdicum per nuntios. laerymarum , et divinum con- crux illa. David in Psalmo instruit dicens Nevit Do-
festim recipil ( 15) anlidolum. Deipso enim scriptum est : « minus viam juslorum, et iter impiorumperibit®. .
« Amici mei et proximi mei adversus me appropinquave- li. Postconfessionem, convertilur ad Salvatorem :
» runt, et proximi mei a longe stelerunt3. » Et iliaci quod «Domine, inquit, memento mei, cum(ua)venerisinregnum
dictum est : «Meliora sunt vulnera amici, quam vo- »tuum10. »-Laborabam, inquit, dicere latroni : Ut tui
» Juntaria oscula inimici4. » Judas enim , sicut de Apos- memor sit Christus, quid boni fecisti ? quid digneigeatolo
proditor , ita inimicus factus ex amico. Nani et de Sisti? Quia nocùisti, quiaoccidisti, dicis(a3) : .Memento
ilio scriptum est : «Homo pacis mese, in-quo sperabam, »mei.»Dic, latro socius factus cum magistrò : Itcde
» qui edebat panem meum, ampliavi! super me calca- expecto dehitum meum, quia inter injurias meas agnovi
» ncum5.» Elilerum :« Inimici hominis domesticiejus8.» Dominum meum. Non attendo, quia pendei inligno, sed
Unde et nos*, fratres , unanimiter fugiamus inimicorum credidi, quia manet in ctfilo , in suo.judicio. « Domine,
fallacia colloquia, ut cum sanctis participemus( 16) gra- »inquit, memento mei, cum (s4)venerisin regnum tuum.»
tiam sempiternam.Veram pacem et Trinitatis perpetuaci Penitus non erat locutus Christus neque Pilato, neque
unitatem teneamus , ut ihereamur introire in regnum priucipibus Judaeorum. Labia puritatis respondere nole-
ccelorum, et gratias agere Domino Jesd Christo insaecula bant, quia non recte inimici qnaerebant. Kespondit latroni
sseculorum. libenter quia rogavi! simpliciter : « Amen, amen, dico
1 Matlh. xxvi, 3o*3 5 l — 2 Ibid. 48. — 3 Psal. xxxvn, xa. — * Prov. xxvii.
^ 7 Matth, xxvii, 40..— 3 Luc. xxm, 40.
I - (*) Cod. ille. — (2) VidÄkugust. Serm. iv, et Append. Senn. c t , n. 1.
— (3) Cod. etiam. — (4) Edit, male accessionem; agitur de rogo accenso,
juxta quem Petrus Christum renuntiavil, et quem Christus pnevidebal, ut
patet ex infra dictis; — (5) Hic in Benedictinorum Sermone sententia legitur,
quie nulla ratione polest admitti. Sic enim'hakenl: « Cui Dominus a it:
■» Paiilulum seque>tremur, donec rei exitum comprokemus; » ubi notandum
est quod.pouant in ore Christi, verba qu» sunt scriptoris ipsius, explicalionem
eventus ad aliud tempus differentis. Unde patet, quam gravitcr errant,
qni Benedictinam editionem pulant nulio modo posse emendäri.— (6) Cod.
6. — 5 Psal. XL,
i. — 9 Psal. i , 6. -
h et Joan. :
19 Lnc. xxu
14.— 8 Mich, vii, 6 , et Matth. >
4».
sui errore, — (7) Id. contremescant. — (8 ) "Vide Serm. cl Append,
num. x. (9) Cod. proximi. — (10) Id. illum. — (11) "Vide Serm. cl
Append, num. a . — ( ia ) Cod. edlefaciendunti — ( r 3) Id. corpore. —
( ü ) Edit, pessime preeco impiger matutinus, libi videtur quod legerunt
Beuedirtini impiger prò, impingere, vilio sane codicis. — (15) Cod. recepii.
— (16) Id. participemur. — (17) Vide August. Serm. cccxxxi, num. a, et
Serm. cccxxvn, num. a . —' (18) Vide Serm. cccxxvn et Serm. ccxxxii,
num. 6. — (19) Cod. credes.— (ao) Id, usquequo, — (a i) Id. ènim, —
(aa) Id, dum. — (a 3) Id. dices. — (a4) Id, dum.
» tibi, quia hodie mecum eris in Paradiso. » Quid est,, latro?
Tarditatem postulasti, et celeritatem percepisti. Tu
dicis : « Cum veneris in regnum tuum ; » ipse hodie te
introduci! in Paradisum suum.
1Y. Quid autem fit, quod latroni promiltitur vita ,
qui nondurn acceperat gra tiam? Dominus dicit in sancto
Evangelio : « Si quis non renatus fuerit ex aqua etSpiritu
» sancto, non potest introire in regnum coelorum1 ; » et,
tempus non permittit baptizari latronem. Invenit ei Dominus
remedium pietalis. Accessit miles ; lanceam fixit in
latus Salvatoris, et « Exivit sanguis et aqua 2, » et aspersi
t merhbra latronis (1). Dicit apostolus Paulus : «Appro-
» pinquastis montem Sion , et sanguinis aspersionem (2)
» melius loquentem, quam sanguis Abel3.» Quare (3)
melius loquitur sanguis Christi, quam sanguis Abel ?
Quia sanguis Abel incusat parricidam, sanguis vero
Christi liberat homicidam. el donat poenitcntibus indul-
gentiam in saecula sseculorum. Amen.
SERMO L1II.
In Yigiliis Pasch® I.
Hic sermó cum nomine sancii August ini legilur in
qualuor codicibus Florentinis, nenipe Bib I. Laur. Plut.
xiv, cod. i, fol. 196 6; Bibl. Sancite Crucis , Plut. xxx ,
sinist. , cod. v, fol. 28 b ; et ibidem Plut. xxxui, siriist. ,
cod. iv, fot. i 5o;alque Bibl. /Edit., coti, c x u i i , fot. i96 b.
Ail obstat quin ponalur inter Augustinianos post ser-
monem Maurinensem ccxxiv, cum numero in Figiliis
Paschte vi.
SYNOPSIS.
qua noçtemagnum Pascha magna devotione (8), mentis
trispinxit. A morte mundum vastatura, trascendendo(9)
defendamur, et divinitatis su® fulgore descendente a
desideriis, solemniter celebremns, «Non in fermento
» veteri, ncque in fermento inaliti® et (10) nequitiæ, sed
» in azymis sinceritatis et véritalis, » hoc est non in (i 1)
amaritudine malitiæ human® ; quidquid enim humanum
solum, sincerum non est; sed in sinçeritate diviuæ sanc-
litatis. Divina sanctitas quæ est (12)? castitas, humilitas,
honitas,.misericordia ( i3), humanitas , justitia, lenitas,
patientia, veritas, pax, benignitas ; hæc est massa sanc-
tiiatis Christian®, quam (i4) human® malitiæfermentum
corrumpit, hoC 'est libido, superbia, invidia, iniquitas,
avarilia, intemperantia , mendaejum ( i5) , discordia,
odium ( i6),. vana gloria, qu® omnia aliena a nobis vult
esse sanctus Paulus dicendo : «Non in fermento malitiæ
» veteris. »
II. Lætitia nostra ChristiPascha sit. Nobis(i7) enim
et pro nobis Christus nascitur, patitur et resurgit, ut
nos in vitamper ipsum renascamur (18) in tribulationi-
bus,etcumcoinvirtutibus resurgamus.-Omnia enim (19)
per ipsum in hac nocte restaurata sunl(2o).lnhacquippe
nocte quasi primiti® resurrexit, ut nos omnes postea(21);
in hac quippe nocte captivitas solvitur, vita in Adam
araissa restauratur; in hac nocte Protoplastus anliquus ,
peregrinus redit ad Paradisi patriam, Cbristo Cherubim
removente (22). Ab hac enim nocte Dominic® resurrec-
tionis, Paradisus patet. Nulli clauditur , nisi a se ipso ;
nulli apefitur, nisi a Cbristo. Redeat ergo, credamus ,
qui nunquam defuit, asccndat qui semper cum Patre .
fuit. Jam enim credimus vitam mori pro nòbis. Quomodo
tamen vita moritùr? credimus mortuum, ctsepulium ,
ac resurgentem', ascendentem, cum Patre tamen et (23)
cum Spiritu sancto sempér manentem.
III. Cum Phase, qiiod est Pascha , transitus intelli-
gitur, sive transcensus (24), Christi sanguine nos conse-
cremus et consignemus, ut a vastatore mundi transcendamus,
I. Vigilia Paschas solemn iter celebranda. II. In hac quare
hetandum. III. Transcendamus cum Christo, utsalvemur.
I. D o m in i nostri Jesu Christi Salvatoris honorabilem
solcmnitatem suafavente dementia, fratres diarissimi,
fideliter yeneremur (4), pietà temque ejus ineifabilem ad-
miremur, qui non solum redemptions nostre causa di-
versarum infirmitatum genera siibiit, verum etiam sacri
cullusritum, per(5)diversasfestivitatum gratias, se tern®
beatitudinis. nobis effccit causam (6) , ut licet post multa
m inerti® somnum, non tam invili, quam voluntarii,
sanct® religionis dulcedine provocante , ad magnarum
solemnitatum adventum (7) surgere compellamur. Ex-
pergefacti itaque libenter. . de sonino inerti® surgamus,
et noctem hanc sanctam Pasch® l®tanter ducamus. In
et a morte multos vastatura (26) defendamur..
Quicumque enim trarisce’ndunt (26), hi salvantur; bis
parcitur(27). Nimirum, quibus Christi sanguis inhæsit,
nullis diabolicis pluvialikus imbribus innumerabilium
guttarum humectantur nequeoblectanlur(28).Ideo nobis
quoque sic inkærcat Christi sanguis, hoc est, signum
mortis ejus , quod super nós stat integrum, quando nobis
morimur, et ei (29) vivimus, qui pro nobis mortuusest.
Respergit enim nos quòdam modo sanguis Christi, quando
morlificationcm ejus circumferimus in nobis4, ut nullis
mortalium voluptatum pluviis , sive tempestatum sæcu-
larium imbribiis(3o) a nobis lergalur? Super uos siccans,
nobis semper inhæreat, aspersusque nos tingat (3 1 ) ;
non tingat tantum, sed suo sanguine morlificatos
lavet (32). Semper omnia membra nostra suo sanguine
lavare potest, qui crucis su® siguum in exlis (33) nos-
5. — 2 Id, 3 1, 34.- 3 Hfibr. x ï-24. — * 2 Cor. 1
et pro u t . (iS) Sic cod. v ; cod. 1 non habet enim. —, (19) Sic codd.
iv et v ; cod. i male sic. — (20) Sic codd. ìvet v ; phrasis integra deest in
cod. 1; cod. ìv secunda v ice, habet ergo pro quippe. — (21) Sic cod. v;
cod. i movente. — (22) Deest et in cod. iv. — (»3) Sic còdd. ìve t v;
cod. i transcendes, ‘7. (24) Cotld. crossatimi. — (»5) Codd. transcendun-
tur, qui,et supcrius defendamos. — (26) Codd. pascitur. — (97) Sic cod.
i ; cod. iv humectetur neque oblecteltir. — (28) Sic cod. v, qui deiude ui-
vamtts; deest ei in codd. 1 e tiv . — (29) Sic cod. v; cod. 1 imbre ; cod. iv
umbra... tegatur. — (3,o) Sic cod. iv; codd. 1 et v linguai. Cod. 1 deiude
nos intinguat, pro non tinguät.— (3 i) Sic cod. iv, qu® voxdcesl in cæteris
codd. *||§.(32) Cod. v extibus ; cod. 1 exitibus ; deinde omnes codd. nos pro
nojfmi; —t. (3 3 ) Cod. i transcendí defendamos ; cod. iv transcendí!. De-
fendamur et sute ; cod. v a morte mundum terra tur, transcendendo dejen
(1) Vide August. de Anima, lib. i , num. 2. — (2) Cod. aspersionis...
loquentis. - e Q ) Id. quorum. — (4) Cod. 1 male venereinus ; casieri vene-
ramar ; idem deiude qttoad verbum admiremur. — (5)* Sic codd. iv et v;
cod. 1 prat.. — (6) Codd. causas '— (7) Sic cod. tv; cod. 1 mngnariim
solemnitatum adventu ; qui et deinde compcllamus, prò compellamur quod
babent codd. iv et v. — (8) Sic cod. v; cod. i magni Paschee, magnai
devotionis mentis; cod. iv magna Pasch ai, magna devotione mentis.—
(9) Sic cod. 1 ; codd. ìv et v aut.— (10) Deest in in cod. ìv. — ( t i ) Sic
cod. iv ; codd. i et v sanctitqtis, quae est castitas, etc. — (12) Sic cod. v;
cod. 1 omnia. — ( i 3) Sic cod. v; cod. 1 qua;.. corrtimpif, cod. ìv qua;...
fermento corrumpitur ; bona item lectio, sed qua ideo mala fit, quod idem
codex verba inutilia addai dicendo quee est humanas malitiec qu® fermento
corrumpitur, ponatque deinde punclum inlerrogativum.— (14) Sic codd. 1;
cod. ìv et v mendacia. — ( i 5) Sic codd. 1 et iv ; cod. v odia. — (16) Cod.
IV male vobis, — (17) Cod, 1 semper male renascamus. Deinde cod. cxmii