institationem cognoscimus, congaudemus, credimus et
confitemur. Hie nempe beatissimus Petrus ex captura pis-
cium electus ad homines salubriter capiendos assumi-
tur (1).
SERMO LXIY.
&r \ | | i f t
In Natali Sàncti Vineentii III.
Prologus qui subsequitur et educitur ex cod. Cassiti, x i i ,
fol. 518, nec apud sanctum Augustinum , nec in passione
sancti Vineentii edita a D. Pruclentio, nec in D. Ruinart,
nec in Bollandianis reperitur. Sententice et, sty {us ^omnino
'videnlur Augustiniana. Locus ejus post sermoneth primi
nostri Supplementi x l v i i i , cum numero in Natali sancti
Vineentii v i i .
SYNÖPSIS.
I . Difficile prorsus tantum martyrem laudare. I I . Daciani
vani ad eum vincendum conatus. I II. Daciani objurgatio.
I. V ir t u s gloriosissima? passionis, et sermo suavissima?
relationis, solo fa teor potest compensari silentio; et veilem
sequi prudentissimi Salomonis illud consilium quod dictum
esto «Nolite extendere, pauper, contra divi tern 4. »
Sed cum non possis occurrere, sensu véro tùò con tinè tè.
Quid enimdicam post tanta? Qualia (a) dicam posttalia?
Quando talia enarrabo ? quando pertingam ad fìnem ?
Postremo quid repetam quod nuper audistis? Bonum est
tamen spectaculi speciem in recenti recolere^, > pe excidafc
sensus et in oblivionem virtus. « Arcta etemmi. via est et
» angusta, quae ducit ad vitam, » et multi audiunt 'earn,
« sed pauci sunt qui pergunt per eam2. » Non enim aliud
proponitur Cbristiano venienti ad martyrium, nisi virtus
Martyr urn. Sint (3) nobis documento é?en5pla Sanctorum.
Imitemur saltern fidem, quorimr^jimitari ndn pos-
sumus passionem.
II. Non enim, utinimicus tantum, minatus est, sed ut
non , etiam blanditus est (5). In uno quippe Daciano
conspeximus et tempus belli (6), et tempus quietis. Nam
et terruit, et promisit. Yoluit primo & fide diveUéreHer-
rendo, poslea dejicereblandiendo. Rursus rediit adpoe-
nas ; item a poenis, regressus ad beneficia, induit tan-
: 'i.Eccli. iv . 3 a. — 2 Malth. v ii, 3 Act. xx, 5 . -
, £& & : cxt;Ir,1 : Beali illi qui de nefandis actibtis, tanquam-de
‘ jnartnis ßiictibii's"e\ Sic'còhctudi tur ; W e TidÉturìoir non èsse niii Wig-
"ineÄium. (Ì) ¿iHt.J | p p M **-(»)' Cód.¡siti .^,(4) Id.quos, et deinde
pùiiioAii! -S a (5) Id: sine tiensupon enim in/micus, 'tantum! , sed ut non
etiqm blandipssc est. Ut potoimus, corrigere studuimus. — (6) Desunt in
cod. hoc veri» et tempus belli.'— (7) Cod. ifludicro. — (8) VideSerm.
quam in ludicro (7) spectaculo multas personas. Extitit
ipse varius ; sedstetit ille solidius. Ille sedebat, iste pen-
debat ; iste torquebatur, ille torquebat ; sed ille fatigaba-
tur, iste yincebat (8). Leo rugiens, canis esuriens, serpens
blandièns* lupus subdole^) agens, vulpis nequitia oc-
culens, quid egit ? Dìu laboravit; et tamen Vincentius
vicit, Denique torquetur, ut exerceatur ; tunditur, ut
solidetur ; flagellatur, uterudiatur; exuri tur, ut purgetur;
et tamen Yincentius a Daciano non vincitur. Certat cum
vivjo ,. insultat et mòrtuo ; seipsum_reprebendit etiam in
mqrtuo|j m i ffl
III. Irascitqi et c^nfitetur : yinceren^cmortuum possum'.
Quem? titfque Vincentium. Àbstulisti Wrenam vitam
; numquid post mortem àbstulisti as ternani gloriam?
Vicisti carnem, numquid potuisti vincere spiritum? At( 1 o)
.forte non vicisti vel ( 11) carnem. Nam quod in mare ineris
t i , priusquam mersum audisti, in littore invenisti.
«Yanum est ergo tibi contra stimulum calcitrare3. » Sic
enim Yincentio non fuit certamen adversus bominem ; in
te Vincenti us. dmbplum vicit ;tu in Yincentio Christùm
vincerle non po^uisti, Ille.quemin te vincerei, intellexit; tu
qui in isto vincerei (i 2), non sapuisti. Quam comparatio-
nem hominis ( i3) addam ? Quid proficit caro ad sangui-
nem,? ^Omnis caro foenum; etgloria carnisflosfoeni. Aruit
»foenum; flos decidit » in te; « Yerbum autem Domini
»mansitin asternum4 » in Yincentio. Tu certe sedebas,
et ille exutus stabat ( 14) ; tu judicabas, ille judicabatur ;
tu non superabas, ille superabat. Da comparationem. Ubi
tu(i5) a sede bac ? Et ille : Ubi apoena bac. Die, sisapis;
aut si non sapis~, si sentis ; aut si non seirtis-y^udi.-Post
mortem a tali sede, tu ubi ? nescio. Si enim talis man-
sisti, periisti; si autem( 16)talis non mansisti, forsitan permansisi.
Sunt enim qui eum referunt credidisse. Hoc de
-eo dici tur, l^oc refertur, hoc confirmatur, quod et ipse
credidei^.,\fNec miremur si «Ubi abundavit peccatum ,
»VupéraBundavit(i7) gratia5. » Ille ergo ubi? aut veruni
est quod dicitur, et non novimus ; aut si utcumqueincer-
tum est, non scimus. Numquid de Yincentio nostro ,
Undent quo nascrams ? Quali ter cucurrerit, quam auguste
ambulaveritv^quemadmodum perseveraverit, quatenus
post finem gloriosus extiterit, bene audivimus. Gratulati
sumus , quod amodo concertavimus, et in Yincentio si-
mul omnes vicimus, et insultanti non cessimus , et cedenti
insultavimus (18), quod post certamen modo audivimus,
quod(i9) adjuvitcertantem, coronavit vincentem,
quia « Pretiosa est (20) in conspectu Domini mors sancto-
» rum ejus 6. »
- 4 Isai. x l, 6-8. — 5Rom;.,v, 20. — ? -Psal.. qxv, 1 5.
375, d. i subdolen. — f io ) ild . an. ( 1 1 ) Id. nec.
( la ) Td. vincere. ' — ( 1 J) Id. qua: com par alio liominii:*— (14) Id.
pxultqbat. — ( i 5^I)eest tu. in. cod. (1 6; Cofl. enim. - . ( « ) Cod*
abundalit g r a d am i (x8) I d . 'insiitiàbiìnus. — (rg j Id i '^ o / ^ Y a o Ì Vide
Serm. 3 ^gj n.‘ a , '
SÈRICO LXV.
In Natali Màrtyris Quadrati (i).
Habitus a S . Augustino X II Calendas Septembris, ubi explanatur quod dicit
Apostolus : IJumanum dico propter infirmitatem carnis ves tra i .
Hic sermo , quieruiturex Cod. Cass. x y n , f o l . 5 18 } ita
Augustinum sapitt ejusque cogitationes et dicendi modum
refert, u tn e dubitandi quidem locus supersit quin sit genui-
nus.beati Dpcloris fructus. Non, solum codex nomen habet,
sed e t tem'pus. indicai; quo die tus est;,omnes-sententice Scrip-
turarum citantur. modo conformi ce/etepis sancti ^ugustini ci-
tationibus ; omnia, beati Doctot is circa delectfltiqnem in peccando
„ so/iteeque yerborum,pugnai¿passim deppehpnduritur.
Ponatur hic sermo p o s t sermonem Maurinensem c c l x x x v .
SYNOPSIS.
I . G a u d e t ib e a tu s Dpctpr. f id e le s , u tp o te jp e r e g r in a tio n is c o -
m i te s , v id e n d o . I } .T r i a jpieus, q^it, s r em a n e n tem , ,re d e u n te in ,
ab e i r an tem . Ili, E x em p lo P a n l i p s ten d itu r p ro fic ien d i n é ceS -
sitas . iY. I d em e x p lic a te p e r g i t , v iam p er fe c t ib n is o s tend ens .
V . P e r fe c t iis m a r ty r Q u a d r à tu s , u t ip s iu s n òm in e in s in u a tu r .
Y I . È x h ib 'en d um D e o i'dem a d m in u s s e r v it ipm a c in iq u ita t i.
V I I . P lu s fa c e r e d'éb emus cum Q u a d r a to . Vili. Ch r is tu s p u -
b lic e co n titend u s . IX . G o n tem n en d u s t im o r lium an u s . X . E x
fi lo iv an o ; t im o r e o b s ta c u lum .pon itu r fa g a n o ^ um con ve rsioni.
X I .T im e n d u s p o tis s im um D e u s q u i e ru b e s c e n tem se e ru b e s c e t.
I . P it iE ST iT iT Dominus Deps no,ster, cui gratias simul
agimus ,.ut videremps.yps.,, et(videremur a ;vobis , et si
hoc estunde « Impletqm est gaudiójOS,nostrum, et lin-
» gua nostra exultatione1 , » quia yidimus invicem iu
carne mortali, quale .eritgaudium nostrum quando ibi nos
videbimus, ubi nihil de.nobis invicem limeamus? Apostolus
dicit :,<(■ Spe gaudeqtes,2,; » gaudium ergo, nostrum
quod nunc est mispe», nondum in,re., « Spes autem, quge
» videtur, pon est, ait,, .sp.es. Quod enim videt quis, quid
»'Sperat?, Si,autem quod non videmus speramus, perpa-
».tientiamjexpectamus8. » Sijautem peregrinante^comités
gaudent ad. invicem in via, quale gaudium consequuntur
in. patria ! In bac vita martyres certay.er.unt, et certando
ambulaverunt^ ambulando non beeserunt ; ambulant
.enim qui amanl; non enim ad Deum passibus, sed af-
fectibuscurrimus...
II. Y ia ergp nostra,ambulantes qutei.it ; tria sunt bo-
minum genera, quae.odit , remanentem , retro yedeun-
tem , ajberrantem. Ab his tribus generibus nialis,, Domipo
adjuvantc , vindicetur .et defendatur gressus noster. Jam
-vero cum. ambulantes sudamus (2)1, alius tardius am-
bulat, alius celerius, ambo tamen ambulant. Exci-
tandi sunt ergo remanentes , retro redeuntes revocandi
sunt, errantes in viam ducendi : tardi exhortandi, ce-
.4 Rom. v i, 19i — 2 Psal. cxxv, a. — 8 Rom. xii, a. — * Id. viii,. “
XV, xp. — 9 Philip. 1:
J( i ) S . (Juairatus, Eusèbio, necnon et B.Hieronymoteste, « Àpostolorum
>. discipulus, Episcopus Athenicnsis, Propbetìro donq. illustris, prò defen-
» sione religionis christiante Adriano imperatori libellum apologeticum obra
tulit, valde utilem plcnumque rationis et fidei, et Apostolica doctrina dig-
» num et tanta admirationi omnibus fuit, ut pèrsecutionem gràvissimam
» illi us excellens sedaret ingenium. » (Hieron. de viri^ illustr. c. xix; Euseb.
Hist. Eccles. lib. iv, cap. a S , ubi et Dyònisii Corinthiórum episcopi affert
aiictoritatem ). — (a) Sic codex ; credo quod ìegeudum sit, non sudamus,
sed sunt duo. — (3) Hic leguntur quadam verba, quie utpote'mutila aut
immutata nullum eensum afferunt, videlicet : Cum tardis sit nobis, sed a
leres imitandi. Qui noti próficit, remansit in via ; qui
forte a ipeliore propósito declinat ad id quod deteriús
reíiquerat, reversús est retro; qui fidem deserita via
aberravit. y (3).
III. Quis est qui non proficit ? Qui se putaverit esse
sapientem ? qui dixerit;« Súfíicit mihi quod sum ; » qui
non áttenderit eum, qui dixit: « Quae retro oblitus, .ih ea
» quae ante sdnt extentüs (/j), sécundum inténtionem (5) 1
» sequar ad palmam yocationis supernae Dei in Gbristo
» Jesu 4. » Gurrenteim se dixit, sequentem se dixit, non
remansit, non retro respexit; ábsit ut erraverit, qoi
viam ipsam docebat, qüi et t'ehebát, ét ostettdebát. Cé-
leritatem autem .ejus ut imitaremur, ait : «Imitatores
» mei es tote, sicút ét egó, Christi5. » Atbitramur érgó
nos, fratres cbarissimi,, in viá vobiscum ambulare. Si
tardi sumus , praevenité ños, noú ipvidemus ; quáerimüs
quos sequamur. Si aütemñós éxislimátisceleriteHngredi,
currite, nobiscuiñ. Unum est ad quqd omnés festirtámus;
et qui tardius, ¿t qui celeriús ahibñlamus. Hoc art ipse
Apostolus; «Unum autém, qúae retro óblitus, íñ ea quae
» ante sunt extentus, secundum intentionem sequor ad
» palmam supernae vócationis Dei iñ Cbristo Jesú.» Ordo
verborum est: Unum autém, unum sequor. Ut áutéinhoc
diceret, súpra quid dixit ? « Fratres, ego me ipsum
»non arbitror apprehendisse6. » Écce qúi non femaneir,
qui non se arbitratur apprehendisse; eccé qui non pére-
gririalúr (6.) , ecce qui nónérrát in via, ecce qui ’gau-
debit in patriá. « Egó, » inquit-. Qúis egó ? « Qui plus
omnibus illis laboravi ('7).? » Ét tamén ubi ait :'« Plus
» illis omnibus laboravi, » nón dixit : « Egó non me ar-
» tror apprehendisse. » Beñe ibi Égo , ubi Ramílitatis
locus est, non felátiónis (8) . Égo , inquit1, quántum ad
me attinet, non me arbitror appreneridisse. Hod ipsfe
ubi ait: « Plus ómnibus illis labofávi, » sequitnr :« Non
» ego autem , sed gratia Dei m é d u m Numqiiid Dei
gratia non apprebendit? Mérito ibi Égo ; ñón appre-
bendere enim nostrée infirinitatis est, ápprehendere ad-
jutorii est gratisé divináe, nón iñfirmi'tatis buniífrisfe '(bft.
IV. Q u i s e r g ó e s t , q u i p s t é ñ d á t ñ o b iS , q ú i s e s t q u i
d o c e a t r o s , q u i s e s t q u i d ig n e in s in u e t n o b i s , q u Ó iñ o d o
. v e r u in s i t , q u o d t am e n s in e d ú b i t á t io ñ e v e r u m é s t , ñ o n
e s s e i n n o b i s n o s t r u m , n i s i p e c c a t u m ? H o c ñ ó v e r i t p i é -
t a s , h o c in s e a c cu s fe t iñ f i rm i t a s , b o c s á n a r i a p p e t a t
c É a r i t a s . « N o n q u i a j a m a c c é p e r im , 'á i t ‘, á n t j á m
» p e r f e c t ñ s s im . » E l t u n e s u É j 'é c i t : « F r a t r e s , e g o riie
» . ip s um n o n a r b i t r o r á p p r e b e n d i s s e . » Et c u m e x h ó r t a -
r e t u r a d c u r r e n d u m , e t a d e a q u a e a n te s u n tC ó r e X t e n d é n -
d u m ; « Q u o t q u o t a u t em p e r f e c t ! , a i t , b o c s a p iam U s 8: »
S u p r a d íx e r a t ,; « N o n q u i a j a m a c c é p é r i f ñ , ‘a u t j a i i i p é r -
'fe c tu s .jS Ím ®;.» e t p o s t e a ¿ i c i t \ : « Q u ó t í jú ó t au te rr i p é r -
» f e c t i 4 0 , b o c s a p iam u s . » S e ip s u m t am ír r a g n um
Apostolum d ix e r a t e s s e im p e r f e c t u m , m o d o j á m p lu f e s
p e r f e c t o s in v e n i s s e ( l i c i t : « Q u o t q u o t a u t ém p e r t e c t i h ó c
»^sap iam u s...» É s t e r g o p e r f e c t i o , e t 'p e r f e c t i o e s t ’ p e r f e c t
o s v ia t p r . Q u i n o n d u m p e r f e c t u s é s t p e r v e n t o r , p e r f e c t
o s v i a t o r b e n e a c c e d i t , b e n e a m b u la t , v iam t e n e t ; s e d
- S .Pháip, in, ?3 et 14. — 6 I Cor. iv, xti. — 7 r Cor. xv, ió . — 8 t Cor.
u, xa. — 10 íbid. iS.
"celeribus ratio cum ’ambiiíantibus. Tamen. — ^4) Cod,; male extent^¡^-¡(5)
SicB . Augustinus citat hanc Apostoli sententiam, ut.yiderif est Scrm. ctiv,
n. 4; Tract, iv in Epist. Joan. cap. 3, n. 6; Enar. in Psal. xxxviii, h,' 6;
Enar. in Psal. xxxix, n. 3 ; Enar. in*Psal. o x l ix , n. 8 ; Contra duas Epist.
Pelagian, lib. m , n. aa ; Scrm. cc¿xi, n. 3 ; Serm. cv, n. 7; Serin, cctv,
n. 6. In his omnibuslocis semper legitur extentus, et secundum intentionem.
—i(6) Cod. peregrinan! — (7) "Vide Serm. c c c x i, n.'6. — (8) Vide Tract,
iv, in'Eplst. Joan. cap. in, n. 6. — (9) Vide Kb. de Gratia et libero Arbi-
t r io ,n . 1,'et CóntraduasEpistolásPetiUani, lib. in, n, aa.