, f t A U G U S T I« I E
tum laboravit, utsnrgero de terra nullatenus posset. Deo
autem dispensante, quidam peregrinus ad cellam ejus ve-
nit, et perlransivit admirans quqd nemo egressus esset io
occnrsum ejus; et herum revcrshs ad cellam ejus pulsa-
bat dicens inter se : « Forte qui in ea habitat iniirmalur. »
Quicumpulsassetlntravit, et invenit eum nimis infirmimi,
et dixit ei : « Quid habes, pater? » Et ipse narravit ei dicens
: « Ego sgecularis vitae fui, et spUjcitat me inimipus
de uxore mea ; et narravi hanc tentationcm patribns, et
ipsi imposuerunt mihi onera diversa, et cum implere veilem
jussa eorum , defeci pf tarnen stimulus crevit. » Au-
diens autem haec senex con trista tus pst, et dixjt : « Patres
et magistri bene tjbi imposuerunt onera, quibus gravaris,
sed si pie parum audire volueris, cito invenies requiem.
Same parum ci)>i (i) in tempore suo, et recolliges vires
tuas, et facies hliquaqtulnni opus Dei, ct jacta in Domino
cogitatum tuum , quia luis laboribus hanc impugnationem
non potcris superare. Corpus enim nostrum est velut ves-
limenlum. Si cum discrelioqe traclavcris , stabil ; si vprq
® sine discretione omnia egeris, uon stabit. » Qui cum au-
disset eum, fecit sjcut dixerat, et recessit stimulus ejus.
Hanc autem senteptiam ideo vojui scribere in isto ordine-;
quia quae superius admonui, id est, .»¡lenltum, nuditas,
abstinentia, corporisque castigotio cumg discretione sunt
agenda. Disprelip enim vera, magna virtus est, qui# per
ipsam mala declinantur, et bona servantur. Bonum ergo
opus sino discretione esse non potest ; discretio enim
est mater omnium virtutun). Qiiaprepter tnam, o jtfater,
hortor dilectionem, ut omnia cum discretione facias, ut
nec ad de$teraip, nec ad sinistram corruas, sicut dicit
Apostolus:« ^ec prosperate elevent, nep adversa cen-
» turbent*. » De hac etiam discretionis virtute habetur in
vita Patrum. Dixit abbas Antonius, quod sunt quidam con-
terentss corpora sua in abstinentia, et quia non habuerupt
discretionem , longe facti sunt a Deo, Supervenit autem
quidam yenationem faciens in sylva agrestium animalium,
qui vidit Antonium abbatem gaudentem cum fratribus
suis, e( displicuit ci, Yolens autem seuex ostendere ei,
quod oportet acquando condescendere fratribus, dixit ei :
« Pone sagiltam in aycu top, et trahe; » et fecit sic. Et ipse
dixit ei ; « herum trahe ; > et trax'it. Et rursus dixit ei ;
« Trahe adfruc 5 »8t dixit pi yeqptpr ? « Si sopra mensuram
traxero, frangetur arCus. » Dixit ei Antonius : « Ita est in
operatione Dei; si plusquam vel ultra mensuram tcndimus,
fratres cito deflciunt. Expedit ergo vel ad momentum bora:
eos laxare a rigore laborum suornm. » Haec vero venator
audiens compunctus est, et multum proficiens in sermone
beati Antonii, et in eo proficiscens discessit; et fratites confortati
reversi sunt ad loca sua. Maxime aulcm mihi cura
fuit haec libi scribere, religiosissima Mater, ut absque pe-
riculo te caule cuslodias, videlicet ut curam corporis Dei
spryitio non Hpponas(2), pt ut rursus Dei servitium explere
queas, corpori necessaria ministrare non negligas. Admo-
nere subinde team dilectionem non cesso, quanquam tuum
bpnum studium nolum sit mihi, sed et none admoneo,
Ut in Ificp isto, post Cpnlinentiam corporis, discretionis
virlptein memoriae teneas, quantum poles.
È
. 4 CAPUT Vili,
J)e Campmclione.
Et quia Compunctio in ómiiì loco, sìve m omni opere
est necessaria, tibi commendanda est ipsa virtus, quatenus
et mortificationis studio jungatnr Compunctio, Pum
enin^ quod vera mortificatio ab aliquo possideri npnpqssit,
nisi cum Compunçtipne? Idcirco tuam, o Mater, charitatem
hortor, ut quidquid agns , sivo sileptium teneas, voi sbsti-
nenliam facias, ve) nuditatem ames, vel vigilia# inquiras,
omnia cum Dei amore facias ($), et cum lacrymis, et si
lacrymas non occurrunt, adsit libi Compunctio salutari»;
ila duntaxat cum «jjseretiQne» de qua supra d>c|om est,
facias, ut ppr te non scandaljzeotur aliæ, sed pptius ædifi-
centur. Simns igiltpr in omni opere nostro compunpti. ut
possimps dicere 'Do.ipinç cum Psalmista : «Holocausta me-
»dullata ofleram libi1, » Holocaustum vero totum incen-
sum dicitur. Holocaustum autemofl’prt Deo, qui totum se
Deo tradii ; quod ad monachgrum spiritaliter pcrtinet or-
dinem. Per medullam holocausti Couipunclio designatur,
Holocaustum»¡qe medulla est boourn sine Compunctiono ;
holocaustum medullatum Deo oflerimus, quando bonum
opus cum Compunctione perficimns, Hanc igjtur medub
lam ipse Psalmista alibi nominai pinguedinem : p Holo-
acaustum tunm pingue fiat*. #Magna est ergo yirtus Com-*
puuctionis, de qua in vita Pa^um scriptum est. Fraler
quidam ¡nlerrpgavit quemdam senem dicens ; » Pater, quid
laciam* quia malte pogitatioqe» me cpmprimnnt- * Dixit ei
senpx : # Ffere semper debemus. Dieo libi, frater, quia
çontigit aliquaqdp quemdam sepem morii et postmodum
¡U se ipsum reverti ; et interroga viinps eum djcenlps : «Quid
vidisti, abbai? » Et ipse narravit plorans omnia quæçnin*
que vidit et audiyit, dicens ; « Audiyi jlliç vpçepn sfug ce»™
salionc dicentem : Yæ mihj ! voe mihi ! » §icque no» apertissimo
dicere dpbenms, » Apertissime vero in his verbi#
possumuscognoscere, quare Aere conveniate np post hujus
vitæ discessum in luclum veniamus aelernum. Etile n a nique
consilium est hoc ad ternpus deplorare, quia haec vita
brevis, et labens, et (4) misera, et cito transitura, 111#
narpque vita nullum terminum habet, nunquain finietur;
et siçut Sancii sine Ape in ceelo gaudebunt, sic et pecca--
tpres sine fine cum diabolo ¡u inferno çruciabuntur, et si
lacrymes, ut statim volumps, ipyeuire pop possnmus,
orapdp nop deficiamus ; persista mus in preci bus, quia facile
potest Deus laçrymas dare, Multi pnim Jacryms# ha-
bcre desiderapt, sed non slatini, pt vplunt, illas inyepiunt,
de quo exempluni in yita Patrum scriptum est. Quidam
fraier jpte>Togavit quemdam sepem dicens : « Anima pie?
desiderai yalde laçrymas babcrc, ut audio sene# Jacrymao-
tes, e t mihi oop vemupt, et ita iribulatnr anima mea.Quid
faciam?*Ét respond it sepex ; «Filii Israel post quingentos
anoos iptrayerunt in terram repromissionis 1 ad quam si
peryeneris^, nujlom Mmebis bellnmr Ha enim yplt Dens
aflligi apimas nostras, ut semper desiderent ip ijjam terram
ingppdi. 9 Dicebat etiam de beato Arsepio, qni tpto tqpi-
pore vitae sum sedeps ad opu# mannum suanuu , pppnum
habebat ante SC propter laçrymas. quæ cadebant px pciiljs
ejp». Hoc vero nos audienteç, p cbarjssima Mater, quap--
tum nps debemus preparare ad iapjenla peosemns; quod
si illi tam sancii, et justi , et Dei per euinia facientes vo-
lunlatem, siç, mortillçabant vilja ip corporibus suis, quanto
magis nos peccatore# fiere et lugepe dobßlPPs, et cogitare
diem morii# nostrm, et diem judicii ; cogitare etiam qualis
discussio ibi erit. Audiamus quid beatus Antonins cpidam
fratri eum interroganti respondent. Ipse frater interrogavit
eum dicens : « Die mihi aliquod verbum. « Dixit ei senex :
« Yade, etfac talem cogitationem qualem faciunt viri, qui
retinentur in carcere. Ipsi enim (5) interrogant, ubi sit
judex, et quando venturus sit ad judicium faciendum, et
in ipsa interrogatione poenas suas déplorant. Ita et mona-
chus debet semper esse'suspectus et animam suam objur-
gare dicendo : Væ mihi, quomodo stare debeo ante tribunal
Christi, et qnomodo- debeo actuum meorum reddere
rationem. Igitur si sic semper meditatus fueris, salvus
« Hæc apud Aposlolum non inveni. •— 2 Psal. tx v , i S .— 3 Id . 4.
L ( Q ^ ° d - cibum. — (a ) Id e st non p ra p o n a s ; e t sic forte scribendum. — (3) Cod. fa o . ■nr. (4) I d . i s t . -(5) Id. nuda eum.
eri#, p Et tu | o Mater, liasc audiens « do pcenis inferni cogita,
etfac sicut iste servus Dei boria tur ;< Vermis ibi non
■ moritur, et igni» nupquam extipguitur *• » Lucius vero
nunquam finietur, pmna punquam tcrmipabitur; et si b-CC
semper cogitaveris, salva eris. Recole seinper illud quod
abbas Elia# dixit : « Ego tioiep tres causa# : prima est
quando egrediclur anima de corpprC; seconda est, quando
occursurus sum Deo ; ter li a est, quando sentent ia in ju-
dicio adversum me proferetur, » Et tu, 0 Mater, hecc meditare,
linee cogita, et bsec apud temelipsam tracia sollb
cito, ut inferpi laquuos possis vitare, et ad regna coclorum
meroaris consccndere. llic enim lugendum est, quia scriptum
est : « Reali qui lugept, quoniam ipsi consolabun-
»tur5, » Nequaquam beo de omni luctu dicit, quia multi
sunt, qui lugent mortem pareptum suorum vel amicorum,
et quia res, qua# desiderant terrena», adipisci non possimi
(1) pro suo luctu non sunt beati. Solummodo illi
lugentes sunt beati, qui sua vel aliorum peccata deflent;
sicut Samuel et David flebaut Sauf, et Paulu» defiebat eos,
qui non egerunt poenitcntiapi a fprnicatipne, et ab immun-
ditia sua5. Defieamus igitur, in hac vita, nostra et nostro-
rum parentupi peccata, quia bigenlibus dictum est: « Luctus
» voster ih gaudium convertelur4, » Seniincmus nunc in
luctu, ut meiomus tunc in gaudio (») eum ¡Ili», de quibus
Psalmista dipil : «Eunlos ibant et fiebant miltentes somina
»sua; venienlcs autem yeuiept in OxuUatione portante#
» manipulos suos‘ . » Vides ergo quam beatus in Sqripturis
praedicatur luctus. Audi adhuc quod in vita Patrum scriptum
est. Miserimi alienando senes de monte Nitrii© (5) ad
abbatem Maearjum majorem in Scetim, rogsntes ut venirci
ad eos. Aliequin sciret omnem multitudinem ad eum
esse ituram . eo quod desiderarent videro eum, antequam
migraret .ad Domiuumi Qui Cum venisset ad montem.
congregata est (h) omnis multiludo fratruni ad eum, et
rogabant eum sene», ut faceret sermenem omnibus fratri-
bus. Ilio autem Ucrymaus ait ; « Ploremus omnes, fratres,
et producant oculi nostri lacrymas, antequam eamus illue,
ubi lacrym« nostr« porpora nostra eoinburaut, » Et flpve-
runl omnes proni ip terram et in facies sua», diceutes ;
« Pater, ora prò nobi# ad Deum, » Abbas etiam Sylyanus
aliquando sedens cum fratribus suis, factu# est in excessu
mentis, etcecidit in faciem suam, et postmodumsurgeus
plorabat, et interroga veruni eum fratres dicentes : « Quid
habes, pater ? » Ilio autem tacendo fiebat, lllis autem eum
compefieptibus, dixit • * Ego autem ad judicium raptus
sum, et vidi multo» de babitu nostro ad tormenta euntes,
et multo» speculare# ad regnum- » Et ideo ipse lugebat, et
uolebat de cella sua exire ; »cd cum exire cogebatur, de
cuculia operiebat faciem suam. dicens : « Quid necesse est
videro lumen istnd temporale, in quo nulla est utilitas? »
Manifestimi est igitur, ut credo, prudentias tuie, quam
magna virtù» sit Couipunctipui», per quam peccata delen-
tur, et virtutes acquirnntur, Nolo autem ut ab hac virtute
tua sit mens aliena, qua# in pectore perfectorutp homipum
habitat. Per hapc vitia ^nperaptur, et per hanc multi Deo
placuerunt; per hanc diaholus vincjtur, et Dominos ad
misericordiam provocatur. Per vpras epim lacrymas omnia,
quae prfefata sunt,complentur, Vera# naroque lacrymas
habet, qui post (4) hoc non comminili quod defleat. Hoc
est etiam docte piangere; docle namque plnngit, qui piangendo
malum, quod fecit, non perpetrai, quod iterum
piangere debeat ; quia irrisor est, et non pcenitens, qui
adhuc perpetrai. quod piangere ipsum oporteat.
* Marc, xx, 43. — 2 M a tth , v, 5. — s a Cor. x n , a i . ■¥* Joan. xvi ,a o .
( t ) Cod. addit quin. — (a ) Id . «« g audium. — (3) Id . male vitriee. —
(4) Hob hah etu r esc in cod. — ( 5} Cod, per. — Id , ammonendnm. —
(7 ) Id . nee. — (8j Id . delectes sine prouomiue te. r— (9) In cod, deeat
»
CAPUT IX.
De Beatitùdine Compunctionis.
Q uapropter post luctuui annotanda (5) est Beatiludo
Compunctionis , ut quod plangls desiderio emendandi,
non (6) iterum te delectot (7) operar!, diabolo suadente.
Cani eniiti assimilatur omnis poenitens, qui piangendo ite-
rum Committit, quod plangit. Cani* reversus ad vomitum,
est pcenitens reversus (8) ad peceatum *. Multi enim laery-'
mas indesinenter fundont, et peccare non cessant. Et idèo,
diarissima Mater, tuam bonitatem hortor, ut quod plan-
gis, iterum non commlttas, ne similis sis ill! qui lavai
laterem nondum coctum, quia dttm magts ilium Iavat,'
magìs lulttm facit. Isaïas namque hortatur dicens : « Lavali)
mini, mundi estote, auferte malum cogitationiim vestra-
»rum de cordlbns vestris7. » Lavatnr euim, at (q) mun-
dtis non est, qui pcccatam plangit, et iterai quod plangit.
Lavatur, et tnandus efficitur, quisqtiis plangit malum, quod
facit, et iteram non committit piangendoci. De anima
;enim , qnas plangit peccata sua , et eadem iterai, scriptum
est per Prophetam : « Quam vilis facta es nimis, iterans
»vias tuas *. » Non ideo hoc tibi scribo, quod (10) de te
tafia suspiciam (n), sed ut sclas quam loniset dulcis Compunctio
debet esse.
CAPUT X.
De 0 rat io na, et qualiter homo defeat ora re.
Erd quia tibi manifests (12) est virtus compuuctionis,
rpstat ut modus orandi tibi pandalur. Dominus enim o#-
tendit nobis modum orandi. Cum ro^arelur a Discipufis
suis, lit eos doceret orare , dixit : « Cum slabilis ad oran,-
»dum, nolitc mullum loqui, sed dicite : Pater nostcr, ■
et caetera. Oratio eniui brevis debet esse, nisi (i5) forte ex
aiFeclu divinre graliae prolendalur. De beato enim Arseuio
in vita Pair urn lcgilnr hoc, quod nunc narro : dicebant
senes do beato Arsenio, quia vespere lucescente Sabbali
in Dominica rclinquchat post #o so|em extensis manibus ad
c.celum orans, donee mane diei Dominicae ascendens sol
¡Uuslraret faciem ejus, et sic residebat. Videat igitur, o
sanclissima Mater, charitas lua quam fortis isle fuerit in
Orationis ofGcio, qni (14) de vespere usque mane, extensis
manibus orabat. Non ideo hoc tibi scripsi, ut ita tentes
facere, sed ut affectum et Studium, quod ifie per totam
noclem, vel eliam per totum tempus vitae suae habebat, tu
inregularibushoris habere studeas ; et sic stes in Oratione,
ut mens tua voci concordet. Audiat igitur adhuc dileclio
tu a verkum de modo Orationis. Narravit abbas Dulas, qui
fuit discipulusBessarionis dicens *• * Yeni aliquando adcel-
Jam abbalis mei , et inveni pum in Oratione, et mantis
ejus extensic eranl adccelum. Permansit autem haec faciens
quatuor dies, et post hoc vocavit me dicens :« Sequere
me. » Exiens autem secutus sum eumi et cum eo iu ere-
muai perrexi, et cum sitirem, dixi :a Abba, silio. » Ille
vero toilens peram, discessit a me quantum jactus lapidis,
pt facta Oratione, attulit earn plenam aqua, et iflico ivi-
—» # Psal. cxxv, 6 . — * a Petr, it, a a . — 2 Isal. t , x 6 . — 8 Jerem. 11, 36.
re versus. — ( to ) Cod. q u i male. — (xx) Id . u t. — (12) RL suspieere,
quod luale scriptum e s t . nisi addas suspieere queam. — ( t 3) Id . m a n i-
fe stum . •— (1 4) Id , n op. — (x4) Id , quodx e t d » » d e ortu.