n
publico devoti, ut si forte Benedictinis adversentur, isti Indulgeat mihi si illum in errore versautem palam tra-
nuìlis cgeant advocatis, quando t a l e s adversarii liti- ducimus. Legatar quilibet scrino , sive alterius, sive
goni*. Ut autem omnia uno verbo concludamus , videte beali Augustini , integri aliquando numeri, aut saltem
exhorrescentem animo scriptorem, novos sermones inlegræ sententiæ deprehendentur, quæ, si solæ essept,
primo supplemento adjiciendos cogitantem. non ita scriptoris quasi sigillum præ se ferre viderentur,
Primæ huic cogitationisecundam insuper adjiciamus, ut absque liæsitatione tali vel tali possi! assignari. Sunt
scriptorem videlicet disquisitionem evidenter incoepisse autem hinc et inde emiçantes scintillæ, quæ uniuscujus-
et persecutum fuisse, cum præfixa intentione omnia in que ingenii ita typum gerunt, ut simul alque oculos
partem malam accipiendi, ita ut approbare studeat, perstrinxcrunt, mentis assensum rapiant scriptoris quasi
quæ approbare omnino non fuimus ausi, et condcmnare certam notiliam assequcnlis. Si anonymus quidam oc-
omnia quæ a nobis non fueruiït condemnata, Suffiçiet çurrat sermo, cave illum neraini ascribas, nisi ubique
lectori primas transcurrisse paginas, ut bujus assertionis bos distinctivos dcprelienderis caractères. Ubi enim alia
clarissimam adipiscaturveritalem. Unde, ab initio, certis- deficit auctoritas , intrinsecæ illæ notæ auctoritatem ex-
simascritices régulas , aliter cas accipiendo aefuerunt pro- trinsecam deficienlem resarcire debent. Non ita vero
positæ pervertit. Dixeramusquidem requiri : i° ut sermo judices, si agatur de sermone vel fragmento, cui vel unus
qui tribuitur Augustino, nomen ejus in codice præfcr- vel plurescodices, scripto auçtoris nomine, evidenter farei;
et criticus noster regulam banc incontrastabilem vent. Tunc illum abjicere non audeas, nisi graves exigant
infirmare contendit, annotando omnia spuria nomen rationes , id est, nisi quædam emergant quæ a 'cognitis
habere beali Doctoris. Habeant istius nomen, et sint scribentis principiis, vel ab assueto ejusdem dicendi
spuriaaliquando ; hocconcedimus. Si vero sermonem modo evidenter recédant, Quod si insuper accédant co-,
aliquem Augustino tribuere praesumat aliquis , licet gitationes communibusdoctoris sententiis, vel dicta sæpe
nullus codex nomen ejusdem habeat, hoc severrime recurrentibus passim in opcrum collectione verbis pro-
1 damnamus. Nomen igitur in codice præfixum non est pius accommodata , vel auctori præsumpto particulares
argumentum autbenticitatis peremptorium, sed est con- Scripturarum allegaliones aut interpretationes , hæc
ditio sine qua nullus legitime sermo beato Patri adjudi- omnia tanquam confirmantia assume argumenta, non
cari potest, a0 Dixcramus iterum erigere insuper certæ velut neccssarias probaliones require. Non enim semper
criticesseveritatem, nihil in sermonecontincriquodaut oratori, præcipiie ex abrupto loquenti, easdem datur
tempori, aut ingenio, aut stylo scriptoris contrarium de- ingenii flammas emittere, sæpiusque fit ut sive ob rerum
prehenderetur. Quæ quidem régula ita est certa, ut illam præoccupationem , sive ob fatigationem corporis , sive
ne attingere quidem tentaverit adversarius noster, sed ob temporis ad se orationi accingendum requisiti defee-
tantummodo annotaverit ad hoc dijudicandum magna, tum , infirmiores quasdamlectionesdeclamet, quæ, licet
doctrina, subacto sensu, limato judicio opus e s s e ,. nihil caractcristicum complcctantur, nihil tamen conti-
quod idem est ac innucre doclrinam nullam , sensum neht dicentis doctrinæ contrarium. In co igitur errat ad-
minime subactum, non limatum judicium in editoribus, versarius noster, qiiod datas a nobis régulas separalim
Collectionis selectæ reperiri ; unde nobis illum gratulando yoluerit satis astute perpendere, non autem, ut pro-
pro laudum lepidilate ampia datur occasio. Miratur ibi- positæ fuerunt, conglobatici, cum evidcntia sit cviden-
d e m i n minusculissermonuminitiopræfixisannotationibus tius auctoritatem plurium codicum , quando vetustale
bæc tantum pauca verba aliquando adesse, stylus con- sunt commendabiles, non posse debilitari, - nisi positives
cordai, nihil sancto Doctori contrarium, non attente quæ illoram evertant testimonium , argumentis.
sine dubio pensans , argumentum negalivum probatio- Quid autem dicemus de adversarii nostri eruditone ,
nibus non indigere , nec satis memor consuetudinis stylum duplicem distinguentis , grammaticum scilicet et
Benedictinæ, qui sæpius sine alia demonstrationé dicunt rlietoricum , ut ostcndat prorsus in nostris scrmonibus
non sopii Auguslinum. Ante oculos mihi obvcrsalur inedilis ncutrum ex bis duobus pcrspici. Sed quidrefert
scrino qui nomen præfert Augustini ; hunc attentius lego, sentenlias aliquas sancii Augustini allegare, in quibus
et præsumplam a me cmiltens sententiam, non legem de latinitatis pulitale loquitur., cum in ns contrarius
aliis imponens, nihil bìc occurrcre, quod sancto Doc-, alleganti scsc demonstret? IIÌc enim contra latinitatis
tori repugnet pronuotio ; quid ibi, quod probetur occur- puntateci attentius rcquircntcs dare et evidenter ipsur-
• riti Si aliqua exurgat difficultés, lune illam explanandi git? Bum, enim ait, omnes inslruantur, grammatici
datur, nec prætermiuitur occasio, ut a nobis factum vi- non timeantur... Quid ad nos, quid grammatici ve
dere est Sermone 1, II, et alibi. 3° Dixcramus denique non lini ?... IS.ec quoerant grammatici quam sii latinum.
strideexigendum esse, at saltem anxie desiderandolo doc- sed Christiani quam verum. Çur hæc verba citayent
tis mentibus, ut plora inveniantur quæ cum scriptoris adversariusnoster ad demonstrandum nullam barbanera,
cogitationibus et communi dicendi genere concordent, ut dicit, apud sanctum Augustinum reperiri, satis as-
Hanc regulam evertere contendit noster adversarius, sequi non valeo? Fateor equidem beatum illum Docto-
asserilque non plura quæ concordent requiri, sed omnia; rem, non barbarum frenduisse idioma, sed mecum simul
qui certe nostram sententiam minime assccutus est, falendum est plura invenin m ejus openbus verba quæ
aliunde illam, utpote evidentissimam, non aggressurus. ad puram Ciceronis, vel Quintiliaw, vel ahorum aure»
m
apud Latinos ætatis scriptorum dictioncm non assur- riam. Quidquid sit autem de hoc anathematis fulmine,
gant; et in iis plura liìc possum enumerare, quæ hìc clarius iterum meum et aliorum in antiquitatià cog-
præsertim apud inéditos sermones fuerunt , . tanquam bilione magis versatorum judicium proferre non vçrébor.
sancto, Augustino indigna, gravius severi usque vituperala. Benedictinis magnani in editione sancii Chrysostomi
Talia.sunt bæc dicta improegnare et ìmprce guari (i ) , nogligentiam objicio, sive quoad textus intcgrilatem ,
epithema (a)-, vox corvina (3)Mdestina (4), man- sive quoad vix corrcctam veterem versionem , sive
gance (5), entheca (6), injuriare,(7), meniana (8) , quoad notarum sæpius nccessariarum defectum, ita
molendiiuim (cj),perventio, perventor (ip), fiere (11), ut hanc nimis laudatam lucubrationem inter imper-
fetalìa (12). Nec inde sanctum Augustinum barbara féctiores doctæ bujus congregationis labores reccn-
scripsissc incusamus, sed excu'samus eumhis usum fuisse seam, totisque oplem dcsideriis, docto cuidam ar-
verbis, quæ degencrem ad latinitatém hoc temporis per- de.p,tique viro sanctum incumbere propositum , non
tinebant. Iixemplorum conira nos allatorum confutatio stampis iterum jam edita latiucquc versa beati Doc-
bæc clarius elucidabit.. Quoad autem slylum rbetori- toris opera submittere, sed novam concinnare nova
cum, qui diflicilior judicatu quam grammaticus asserì- cum translalione edidónem. Benedictinis objicio couti-
tur, ila forte de cæteris, sed.non ita prorsus de sancii nuarn erga diutiuspropugnatoserrorespropensionem,qua
Augustini foelibuspronuntiandum est. Nullus unquam fit, ut falsis accommodandas opinionibus sentenlias ac-
forte scripsit Doctor, cuj us dicendi modus possit planius et . curatius annotent, silenzio transmissis quæTavent veri-
promptius agnosci. Unde, cum adversario nostro, aut po- tati. Benedictinis objicio sanetissimam erga Virginem
tius cum Benedictinis profiteer, quod ubique agnoscitur bine et inde emicantcm repugnantiam, qua ad id im-
Augustìnus proprio quodam, eloquenti^ genere ; imo' pclluntur, ut opera omnia gloriam cjus dignitatémque
et illud genus grave etserium procedere ¡ nec comptam exaltantia inter apocrypha amandare perpetuo allabo-
et affeclatant eloculionem captare, noe judicio , vel rent, hoc uno innixi fundamento , quod primis Ecclesiæ
prudentia, velpietate deficere; non tainen , cæcusad- sæculis hi vel illi lituli Bcatæ Mariæ non tribuercnlur;
mirator, genus illud ullo prorsus defcctu laborare con- quasi potius, ex tot tantisque qperibus, quæ yeterum
tendo. In hoc omnes omnino Christiani Catholicique Patrum nomine insignita , honorem Dei Matrisevehunt,
critici consentiunt, ut illuni oppositionibus verborum non esset concludendum bos vel illos lítalos primis a
sæpius abuti faleanlur ; unde et ex bis verborum oppo- sæculis illi fuisse tributa. Benedictinis denique objicio,
sitionibus scripta ejus possunt inter cætcra distingui, quod Ecclesiæ Romanæ non semper congruentem defe-
Plures sane alii, ut sanctus Leo, et sanctus. Fulgentius, rant honorem, et, ut unum afferam exemplum , affec-
his verborum oppositionibus nimium indulsefunt; ex quo tent in ipsa saneti Augustini editione inter spurios rejicere
diflicilior exurgit beati Augustini opcrum quasidivinatio. quosdam sermones qui in Breviario Romano tanquam
Peccaret certe contra crilices et vcritatis leges, qui ex bac Augustiniani legantur, aut saltem com malitiosa quadam
solimi nota sancii Doctoris foetus vçllet dignoscerc; sed lætilia annotare,, bos ibi male adjudicari bealo Augus»
ab iis minime dissentirei, qui, proposito sermone, apud tino. Nec primus, nec solus ego sum , qui Benedictinos
plures antiquos codices sapcti-Augustini nomine insignito, in quibusdara impugnandos crediderim , maxime in pc-
ex his verborum oppositionibus au then licita tis aliquam riculosissima Doctoris gratiæoperum editione , et ut
deduceret confirmationem. Lectori igitiir parcere bene sileam de justa reprebensione illis objecta aPatre Fran-
fecisset noster adversarius, lepidissime sane et jocose gipane, qui eos exindearguit,quod italianasbibliothccas
pulchram banc seribens sententiam : « Non sufficit diccre vix transcurrendo inspicerc dignali fuerint, audiant te-
» fronte alta, naso adunco, etc.; invenirentur enim cito merariieorum admiratores; quid cade re scripscritdoctus
» aliiquibus eadeni ipsa dèscriplioconveniret. »Ibi enim simul et pius Fenelonius : Bcncdictini Patres mullum
quid amplius mirer, comparationis ridiculam elcclioncm, » peccavcrunt, nec venialiter, iu sua editione. Durissi-
an infidam vcritatis absentiam , non satis dicerc præva- » mas ctintolerabiles notas fecerunt. Ilæc verbi gratia ,
Ico. Nurtquam enim in hac verborum oppositionc inedi- »' quam excusant in præfalionc, omni cxcusationc indigna
torum scrmonum aulhenlicilatcm statuimus, sed illa co- » est : Nécessitas non pugnai cum arbitrio volunta^
dicum aucloritate, et quidem anliquorum simul ac plu- » lis ( i3). Crcdercs audircBaium aut Janscuium redivi-
rimorum, solìdius stabilitam, oppositione verborum noia » vum. Multa alia sunt ejusdem farinæ. Præterea auc-
iuepte corroborare curavimus. ® loresillinon tantum meoquoddixerunt sunt damnaudi,
• Una sit adhuc prævia annotatio, antequam ad singu- » sed cliam in eo quod non dixerunt, et quod dicare Ue-
lare scrmonum incdilorum examen deveniamus. .Cum » buerant. IntoleraLilis est in illis silentii aflectatio par-
EpiscopoMarochensi.latinus noster adversarius, tanquam » pelua de dogmata catbolico statuendo in textu Augus-
blasplicmuin quid et impium nostram cxagitataudaciam, » tini contra novatores, qui ilio tcxlu abutuntur ad suos
qui in' Benedictinorum congregationis Sancii Mauri ex- » errores probandos. Ubicumque apparet gratiæ efficacia
cellentiorcm doclrinam quædamobjicerepræsumpsimus. » vel umbra, notas mulliplicant, ut graliæ efficacissimæ
Hos inf.illihilcs fuisse vere credideris; anatbematizetur » sono aures lectoris obdurescant, Contra vero in omui-
quisquis ad banc Dei arcam manum porrexerit temerà- » bus locis ubi Augustinus gratiam sufficientem vel di*
(1) Enarr. iu Psal. xxxix, n. a8. — (a) Serra, ctiv, n, 6. — (3) Enarr. in Psal. ou ,n. 16 et alibi. — (4) Serra, x». n. ia . — (5) Epist. vrn, n. x. —
(«) Serra, co«.», 5 . — (7) Serra, xw t , n. 3 ^ (8) Serra. ìx, n. 3. (9) Enarr. in Psal. xxxvi, n. a. — (10) De Consens. E»anSelist, lib. 11,
n. 4 3 . — (xx) Epist, u u u i, n. ap. — (xa) Serm. cxcui, n. t. — ( i3) NoU PP. BB. in cap. 3u.Ti lib. de Nalur. et Grat.