enim de se Dominus, quod erat minus, et.dixerat ei Pe- quibus ( i3) primus homo Adam non fuerat, quoniam
trus quod erat amplius. In Domino enim Jesu Christo Deus ilium hominem primum Adam quando plasmavit,
mintis erat, quod filius hominis erat ; amplius ferat, quod juvenem fecit; non eum ab infantilitate nutrivit, sedju-
Filius Dei erat. Minus dixit, qui se humiliavit ; amplius venem fecit, qui et generare potuit, cui et dixit : « Cres-
dixit, quem ille exallavit. « Super hanc petram, inquit » cite, et generate ( 14) ; implele terrain10. » Christus vero
» Dominus, ædificabo Ecclesiam meam1.» Superistam ab infantilitate nutritus usque ad mensuram ætatis, in
confessionem, super hoc, quod dixisti : « Tu es Christus qua factus (15) fuerat Adam, venit in eadem tempora, pt
» Filius Dei vivi, » ædificabo Ecclesiam meam, etportæ ilio tempore, quinta ætate, in qua Adam transgressions
inferorum non vincent eam 2. » Vicerant enim istos portæ et inobedientiæ peccatum incurrerat, tunc demum Doinferorum
; a Petro recesserant ; in arena defecerant. Sub- minus passionis injurias tolerare suscepit ; ut sicut ( 16)
veni, Domine, Discipulis ; frange panem, ut possis ag- Adam, suadente diabolo , vetiti ligni fructum maleprænosci;
nisi tu collegeris, perierunt. Quomodo quæsisti? sumpserat, per lignum crucis suæ Dominus patientissime
Ecce prophetam te dicunt Discipuli. culparum omnium maculas aholeret. Denique omnia illa
IV. Tunc vero Jesus aperuit eis Scripturas, propter membra, per quæ Adam interdictæ arboris poma dècer-
quod dixerant desperantes : « Nos autem sperabamus , pserat, eadem membra Dominus in suo corpore crucis
» quod ipse esset redempturus Israël5. » 0 Discipuli, patibulo.condemnavit. Pedes ( 17) ergo, quibus Adam in-
sperabatis , jam non speratis. Veni, Latro, commone cedendo venit ad arborem malam (18), man us, quibus
Discipulos. Quare desperatis (1)? quia crucifixum vi- vetitum attigit pomum, clavorum infixione condemnatæ
distis (2), quia pendentem aspexistis, quia infirmum sunt (19) in patíbulo. Os cum quo (20) eumdem veti-
putastis. Talem illum et Latro in cruce pendens, statim tum (21) cibum Adam gustando comederat, felle et aceto
credens agnovit ille ponsors supplicii (3); vos autem in Christo potatum est. Ventre (22), in quo devoratus
obliti estis auctorem vitæ.Clama, Latro, de cruce ; faci- cibus (a3) transglutiendo descendit, lancea militis perfo-
norosus tu sanctos convince (4). Quid illi? « Nos spera- rato, in salutem credentium sanguis et aqua manaverunt.
»bamus, quia ipse redempturus erat Israël. » Quid Caputillud quod divina manusvel forma (24), vel cesarie
iste? « Domine , memento mei, dum veneris in regno capillorum in Adam adornaverat, spinis in Christo post
» tuo 4.» Sperabatis ergo, quia ipse erat redemptùrusls- modum (n5) coronatumest. Facies illa, in qua diverso-
raël. 0 discipuli, si ipse est redempturus Israel, de- rum membrorum lineamenta, ex quibus officia necessaria
fecistis ; sed illerefecit, non deserit.Qui vobis Coinesfac- redduntur (26), fuerant exarata (27), in Christo, alapis
tus est in'via, ipse vohis factus est via5. Sed tunc non ibi insertis(28) sputaminibus pollutis turpiter adimpleta est.
erat Petrus ille, qui dixit : « Tu es Christus Filius Dei Dorsum illud (29), quod in Adam diabolus, ut se adora-
» vivi. » Non erat cum ipsis. Ille putans de Christo, ubi- ret (3o), sibi subjiciens fecerat incurvatura, fl^gellis in
cumque erat, quia cum illis erat, antequam Dominus Christo postea a Pilato factum est dissipatum. Nullum
mortuus esset, tune negavit, sed ilio respiciente flevit. itaque esse membrorum in sevoluit Christus a contactu
Modo autem Domino Crucifixo et mortuo(5) Forte passionis inviolabile posse dimi tti, quæ quondam in Adam
enim putabat, quia dicendo Judæi insultabant (6), et voluptatum illecebris diabolus fecerat male nutriri. Ille
dicebant (7) : « Si Filius Dei est, descendat de cruce, et transiit (3 1 ) per delicias nemoris, Christus vero per an-
» credimus ei6. » Quando forte, et Discipuli non insul- gustias passionis. Quid enim adhuc ulterius dicam ? In
tantes, sed ut de cruce descenderet exhortantes (8). Paradiso tres: Adam, Eva et diabolus; in cruce vero tres,
Postquam non fecit (9) , sed animum tradidit, et visus Christus, et a dextra atque a sinistra (3u) levati duo la-
est in ligno mortuus, sicut cæteri homines moriun- trônes. Significatur in Adam Christus, in Eva Latro contur
, involutus, sepultus; quando et ipsi desperave- versus, in diabolo Latro perdjtus etdaronatus. Initium
runt, et inter (io) desperantes erat et Petrus ; post peccati in horto (33) commissum est, in cruce vero ini-
resurrectionem, sic Marcus evangelista dicit : « Ap- tium iudulgentiæ condonatum est. Denique Adam per
pàruit mulieribus; ait : Ite, dicite Discipulis meis, peccatum ejicitur de Paradiso, et Latro per confessionem
» et Petro, quia surrexi a mortuis7. » Nam se mulieribus inducitur in Paradisum (34)- Exiit fur male rapiens ve-
fidelibus jam ostenderat Dominus (1 1); et redierunt, et titum pomum, et intro'ivit fur bene rapiens regnum ;
evangelizaverunt Discipulis, quia viderunt visionem An- exiit de ligno faciens mortem, et introïvit de ligno mer-
gelorum, qui illis dixerunt : « Quid quæritis vivum cum cans salutem. Sed hic Latro , ut perveniret ad coeleste
» mortuis? Non est hìc : resurrexit8 ; » et corpus ejus in regnum, vim- fecit majestati divinæ, non corporea virino
nu mentum non invenerunt. Hæc mulieres dicebant, tutevincens, sed fide. Sic ipse Dominus in Evangelio
et viri non credebant ; Apostolis ista nuntiahant, an- dicit : « Regnum coelorum vim patitur, çt violenti diri-
nuntiatoribus (12) annuntiabant, quis esset, Nam cum »piunt illud11. » Quid ultra violentius quam Latro? •
vagos spiritus de corporibus ohsessis ejiceret, ipsi Spi- VI. O admiranda rerum materies ! Nec Abrahæ per
ritus contorti, et cruciatibus afflitti, dicebant : « Quid vocem data est repromissio Paradisi ; hæreditas quidem
» nobisct tibi, Jesu , fili Dei summi? ut quid venisti ante per fìdem; repromissionem enim Paradisi nemo Patriarci
tempus torqueré ños9? » charum accepit. Si enim diligentius perscruteris cuneta
V. His ergo manifestatus modis Christus Dei Filius ; voluminalegis, nullum ante Latronem inveniespromissio-
peracta tempora testata sunt, illa scilicet tempora in nem Paradisi meruisse;non.Abraham, non Isaac, non Ja-
* Manli. XVI, i 5- i 8.— 3 Ibid. — 8 Luc. Xxiv, a i. — * Lue. xxin, 4». — 6 Joan, xiv, 6. — 8 Maltb. xxvu, 4 a. — 7 Marc, xvr, 7, et Matth. xxvm, 6.
— 8 Matth. xxvrir, 6. — 9 Id, \V111, 39. — 10 Gen. i , a8 .— 11 Matth.,xr, la .
(1) Coi..quanti speratis ? — (a) Vide Serm. ccxxxiv, num. a, et Serm. demnatus est 5 et deinde in patibulum. — (ao) Id. in quibus. — (a 1) 14.
ccxxxix, num 5, 6, 7 ; et Lib. 1 de Anima et. ejus Origine, num. a. — vetitatum. — (aa) Id. ventrem. — (a 3) Id. devoratum cibum. — (a4) Id.
(3) Cod. tempore. __ (4) Id. facinorosus te sanctus convincet. — illud quoddam divina minutai reti/orma, absurde.— (a 5) Id. per modum ;
(5) Hic videtur aliquid deesse, et in senlentiis sequentibus. — (6) Cod. et deinde coronati/s est. — (a6) Id. reddentem. — (37) Id. exorata.— (a8)
insultabantur. (7) Vide Serm. cclxxxiv, num. 6. — (8) Cod. exultantes. Id. incertis— (ag) Id. illum, et deinde quem. — (3o) Id. adorasse.— (3 i)
— (g) l i . factus. — (io) Id. non te. — ( i l ) Vide Serm. xtv, num. 5 . Deest vox transiit, aut alia similis in cod. — (3 a) Cod. non habet et a
—• ( l i ) Cod. annuntiatoris. — ( i 3) Cod. in qua. g g (14) Vide lib. vi de sinistra, sed tantummodo et dextra levatir— (33) Omittit Christus voces
Genesi ad Litteram , n. 3 , etc. •— ( i 5) Cod. factum. — (16) Id. quid. — in borio. — (34) Cod. Paradiso.
(17) Id. pedibus, et deinde manibus. —. ( 18) Id. imam. — (19) Id . concob,
necMoyseninvenies, necProphetas, necApostolos; qui me respexit, cordismeisecretadisrupit. Vidi quidem
sed ante omnes solum reperies meruisse Latronem. Audi crucifixum, sed terrae motum sensi, et propter parricidas
ergo Dominicani vocem , quam solus meruit accipere : Judaeos elementa indignanlia ìntellexi ; sensi enim talia
,» Amen, amendico tibi : Hodiemecumeris in;Paradiso1.» fieri, et cognovi Regem esse de coelis. Ego quidem me
Igitur vocavit Dominus Abraham, dicens : « Exi de terra ipsum considerans, et in me mea facta perpendens, juste
» tua, et de cognatione tua2;» et non dixit ei: Hasredita- inmenoveram mortis coUatam sententiaro , quam et
tem capies Paradisi , sed : « Venies in tefram quam de- prassens damnatio definivit ; sed dum mei facinorissocium
» monstravero tibi5. » Et Isaac quidem typum Christi : audivi dicentem : «Si Filius Dei es, descende de cruce,
significavit, quando, ut ( 1) immolaretur, patri ohediens o et nos salvabis et te10. » Consideravi instantis vocem ma-
fuit. Et Jacob ldctalus cum Angelo (2) in figura homi- ledicentem, et ìntellexi diabolum esse. Qui enim tempore
nis , Deum se vidisse testatus est, dicens : «Vidi Deum tentationis dixerat Domino : « De pinna templi mitte te
» facie ad faciem; ita salva facta est anima mea4.» Et » deorsum11 ; » ipse dicebat : «Descende de crucis pa-
Moyses legem accepit, et repromissionem bona terrae se » tibulo : » cui ergo, ut potui, contradixi (i4) ; sed nec
esse haereditaturum (3) ; at nunquam repromissio Para- hoc ille, ut taceret ( i5) , noverai, cui diabolus, ut dicedisi
ànte Latronem. ret, suggerebat ; nec mihi aliquando divinus sermo de
VII. Necessarium est ergo quaerere 8 cur huicLatroni Christo tradiderat, quem, Ut defenderem, nesciehara ;
ante alios et tales viros fide dignissimos, haereditas Pa- sed ipse Dominus in medio nostri positüs, qui « Inter
radisi condonata est. « Gredidit Abraham Deo5, » ut » iniqups est deputatus12, » ut Judex justus audivit (16),
diximus, sed non tali conditionè positus, sed credidit ambos judicavit( 17), de tribunali crucis sententiam pro-
Deo de coelis loquenti, et per sanctos Angelos sermonem tulit, in qua insultantem damnavit, et credentem libe-
porrigenti, et de propria auCtoritate legem danti. Cre- ravit.
didit Isaías, sed in ccelo consistenti, sicut dicit ipse : V ili. Timeant ergo insultantes, exultent credentes.
«Vidi Dominum sedentem super thronum excelsum et Jam enim (18) Christus veniet in sua claritate. Propterea
» elevatum6. » Credidit Ezechiel, sed et ipse Dominum et nos, fratres, in humilitate cordis Christum credamus
super Cherubim contemplatus est7. Credidit Zacharias, passum, crucifixum , sepultum , et tertia die a mortuis
et dixit : « Vidi Dominum sacerdotem magnum stantem resurrexisse. Confiteamur, ut cum Latrone credente Pa-
» supra altare Domini8. » Crediderunt et reliqui Pro- radisum Domini Salvatoris ingredi mereamur.
phetae, sed diverso modo Dominum loquentem intuentés,
sicut videre possibile erat humanae naturae. Credidit, ---- - — — ...—
sicut diximus, et Moyses, sed de medio ignis loquenti, /
etintubae (4) clangore ettonitruis, quibus infideles ad , SERMO LXI.
fìdem poterant provocari. Haec autem dico, nonutsanctis
derogem, sed pro merito Latronis (5), qui solus per In diebus Paschalibus IV.
unam confessionem m^ruit Paradisum introìre. Iste ergo ,
Latro vidit Dominum Salvatorem, non in throno regali, sermo, quem mutuali sttmus ex Bibl. Laurent.,
non adorari in tempio , non loquentem de coelis , non Plut. xxii, cod. xm , fol. 57, eo magis sancto Angustino
per Angelos aliquid disponentem; non (6) talia vidit, videtur tribuendus, quodsive in tractatibus circa Evan-
qualiter rei possit veritas credi (7); sed vidit in poena sancii Joannis, sive in aliis^ de Scrittura sermosociatum
latronibus. Vidit in tormentis, et tanquam in nibus, sive in Ubris de Consensu Evangelislarum, nul-
gloria adoravit. Vidit in cruce, et rogavit (8) quasi in lum reperimus ejus loci commentarium. Ponalur inter
coelis sedentem. Vidit condemnatum, et regem invocavit ^ s tm ia n o s post sermonem primi supplementixxxvm,
exahatum.Tuiic enim Latro vidit et credidit, quando fides numir0 m d“ bul ***■■■•
apostolica trepidavit ; propterea et promissionem Para- synopsis
disi accipere meruit (9). Quid tamen, quando credidit,
dixit ? «Dòmine, memento mei ; dnm veneris in regnum , Nu|km ^ 5anctum Jo)mMm et sanctum Lucani cjrca
» tuum9.» 0 Latro, cui dicis, Regnum tuum (10)? Gru- absentiamThomae discordautia. II. Dubitatio Thomaj nostrte
cifixum vides, et Regem praedicas? In ligno eum pen- fidei est confirmatio. III. Cur Christus vulnus cicatricis serva-
dere cernis, et coélorum regna meditaris ? Numquidnam vit? IV. Fides invisibilium. V. Conclusio.
Scripturas legisti, ab iniquità te non cessans? Numquidnam
per Prophetas audisti, homicidia exercens ? Num- I. « Thomas unus de duodecim 13, » etc. Hic oritur
quidnam audisti diviiium sermonem, quando ad caedem quaestio quare dicit Joannes evangelista nonfuisse tunc
quotidie(n) accutnbebas? Unde erudituses taliaphilo- cum caìteris Discipulis Thomam, quando apparuit eis
sophari ? De qua (Ì2) pateris poenam , et Christi confi- Dominus eo die quo a mortuis resurrexit, cum Lucas
teris victoriam. • Judaei crucifigunt, qui norunt Legem , dicatfi 9), qùod duo ex Discipulis Jesu revertentes de pas-
et Prophetas legerunt, et tu horum ignarus, Deum vo- tello nomine Emmatìs, « Invenerunt undecim congrega-
cas, quem conspicis condemnatum, et adoras crucifixum. » tos, et eos qui cum ipsis erant, et sanctas mulieres di-
Quis te erudivit talia de eo d ici, ut quem tibi in poena » centes, quod surrexit Dominus , et apparuit Simoni.
conspicis sociatiìm , venturum(i3) confitearis in regno ? » Et illi duo coeperunt narrare quas gesta erant in via, et
Et ille : Non me, inquit, lex docuit,- non Propheta » quomodo cógnoverunt eum in fractione panis. Dum
mihi aliquid hnnuntiavit, sed' ipse Dominus praesèns , » haecloqùerentur, stetit Jesus in medio14.» Haec quaestio
* Lue. xxui, 4 3 . — 2 Gen. xu, i . — 3 Ibid. —■ * Id. xxxtr, 3o. — 5 Gen. xv, 6. — 6 Isai. vi, i . — 7 Ezech. x,^4.— 8 Zach. m , x.'— 9 Lue. xxui, 4*.
— 10 Matth. xxvu, 40.— a Lue. iv, g. — 12Lue. x xii, 3 7 ;— 13 Joan, x x, 34 Lue. xxiv, 3 3 -3 6 .
(1) Deest ut in cod. — (a) Cod. cum luctatur angelo. — (3) Cod. non Serra, ccxxxn, num. 6, et Serra, cclxxxv, num. 2. — (r i) Cod. quamdiu.
habet se, et habet h/eredita turns-, deinde vero et pro at, —- (4) Cod. tube. — (la)Nempe eruce. — ( i3) Cod. -venturas. — (14) Id, ut potuit contra-
—- (5) ,Id. penitum latronem. — (6) Id. nam.- — (7) td. ut crederi. — dixit. ■— (15) Id. iacee. — (16) Vide August. Serra, cccxxvn, num. a. —
• (8) Id. rogai, et deinde invocai.— (9) Vide August. Enarrat. in Psal. txvm,. (i7)-Cod. audit, judicat. — (18) là . faciens veniens. — (19) Id. dicit.
Serra. 1, num. 8, necnon alias in Psal. cxr.it, num. 9. — ( io ) Vide August.