Nnraquid tü , o baeretice, in Jerasalem Christi sangui-
nem veneraris aut crucem? Numquid in Bethlehem adoras
cum mundo gcrulum corporis Christi praescpe? Numquid
tuapud NazarethexcolisMariaescdcm, ubiannuntia-
vit Angelus nasciturum deVirgine Dominum Salvatorem?
Cur tcaparentcla infanti® martyrialis ( i) abscindis? Itane
vero perit ibi nomen christianum^ uhi inilia facta sunt
Marlyrum, et intra tuas angustias inciti it fides Christiana
dispendium? Cumtibi Christus dicat : Ego totum emi,
pro loto mundoet sanguinem fudi. Non novi pariert, sed
requirodc omnibus unitatem, quia possessio mea non potest
habere consor tern.
V. Ac ne potestale,(9) Romana te causcris damna la-
titudinis incidisse, recole* recolé, aut, si non recolis,
lege, quoties vcl quanti ipsi Romani principes contra
catholicara Ecclesiam gladium crucntum cxtulerint (3) j
ncc tamen fidcin veram crudelitas saeva vincebat, sed
quanto magis persecutor germina pia secabat, tanto amplias
h ?e red i las Christi sub ferro cresccbat (4), quoniam
Deum homo superare non poterat. Nec prophetia evacúan
potuit,qúas praedixit Ecclesiam per términos terrae
diffondi. Audi antiquum dehodiernae dici festivitateprne-
sagium : « Reges Tharsis et insulse muñera offerent, reges
» Arabum et, Saba dona adducent, et adorabunt eum
» omnes reges terrae, omnes gentes servient ei1. » Numquid
tu cum otnnibus istis adoras, qui forts cum omnibus giras?
Audi(5) mutius praedictum,ant'cquam fuisset obla-
tum. « Omnes e Saba venient, fcrenles aurum, thus ct.
» myrrham ; » offerentes (6) salutare Dei nunliubunt. Require
nunc dequa haeresi possit impleri (7)quod dictum
est : « Dominabilur a mari usque ad mare, et a ilumine
» usque ad términos orbis terrae. Coram ilio procident
» /Ethiopcs, et inimici ejus lerram lingent*. » Considera
de qua Ecclesia possit iiitelbgi, quod Christo cántatur in
Psalinis(8) : « Disperge gentes, quae bella volunt; venient
» legati ex Jìgyplo, .¿Ethiopia praeveniet manus ejus Deo.
» Regna terrae cantale et psallite Domino3. » Jam te, o
haeretice, aguosce (9) desertum; agnosce ab insulis et
nalionibus separatum ; agnosce a passione Christi divisum.
Non potes jam crescere, non potes ad mundi ( 1 o) términos
pervenire, quem inlelligis in momento transire. Quando,
quaeso, incipies Ínsulas obtincre? quando valebis extrema
maria circuire, cumjam Ecclesia regnante, non babeas
qua possis exire? Sed habeat Gallia Numidiam, babeat
Italia Bizaccnum ; aliud est inundum saltibus circumirc,
aliud Christum in loto orbe de terris civicis adorare.
Y. Dcnique sic-in Propbeta legimus scriptum : « Et
» adorabunt cum unusquisque de loco suo, omnes insulse
» gentium.4,» Audis, « De loco suo? » Cur tu in solo gemís
solitarius (11) alieno ? Disce, disco fidem uni versitatis
colere ; et nusquam cogeris peregrinus errare. Esto amicus
orbis, particcps unitatis, genus Ecclesias ubique
regnantis, et nusquam eris advena , sed omnis terra crit
libi civilas genuina. Subjice colla ccelesti jugo , et tunc
te agnosces (12) in uno, sicut scriptum est : « Invocent
» omnes nomen Domini, et serviant illi sub jugo uno ; a
» finibus fluminum ^Ethiopiaofieret muñera sua Deo5.»
Tu servisin alio jugo; alter hsefeticus servit in suo; Ca-
tholicu6 vero in loto mundo sub uno Dea, uno servit in ( 13)
jugo ; et ideo nescit errare. Sed cur vos, fratres, diutius
defatigo. cum veritas babeatur in plano ? Frustra hunc
audet celebrare dicm, qui cum loto mundo fidem non
vult habere communem. .
SERMO XXXIX.
De Epiphania IV.
Sermoncm istum quem in Cod. Cass. x i i , fot. 4 4 , lo
gerc est inter dubios depulamus, quia hinc et bidè par es
fere militant rationes iltum rejiciendiaul admittendi. Ad
rejiciendum itlum ex eo inclinamus, quód abslrusiqres
sentenlias ■inlricalumqjxe nimis dicendi módum offerat i
ad admiltendum autem impellimur tu in aucloriiaie ma-
nuscripti, tum senlentiarum quarumdam affluitale cum
beati Doctoris ingenio, siculi oidéri potest ex apposiìis
ad inferiorem pagina} marginem notis. Il ine, Maurino-
rum exemplum scatti, hunc inter dubios collocamuspost
sermoncm prcecedentem c.um numero de Epiphania xi.
SYNOPSIS.-
I. Magi ad Clmstum stella nova dufti. II. Christus non sub
stella: decreto natus. HE. Pueri innocentes pretiosi lapidea
Christi corona: inftxi, aurumque ex mctallis matrum cflossuin.
I . C o r o n a ( i 4 ) hodie refulsit saeculo declarata, quam
praecedit stella , et vclut lapidibus prctiosis exornat par-
vulorum martyria pretiosa. Quis non miretur, quando
de intimis palatii procedente Rege terreno, gemmata diademata
populari expectatione fulgescunt, ut admirentur
oculi cunctorum in illis splendoribus lapidorum ? Quse
hodie apparitionis hitorecorona (15) mundo refulsit, talis
corona quae complcctilur ccelum et terram ! Senserunt
illam coeli, et descenderunt Angeli Dei. Senserunt illam
rutilantem qhori stellarum, et coeperunt in suis stationi-
bus perturbari, et in exultationem ardenter obsequi.Hoc
est redemptio nova , quia stella nascitur splendida, ma-
tutina; splendida, propter Epipbania, gentibus apparenza
; mal utina autem dieta est stella, quia Christus mane
surgens expoliavit gehennam, et mortuorum produxit de
sepulcris corpora matulina , croceo aurorae Christi .spirante
veliere circumtecta. Senserunt istam coronam
mundo clarescentem Magi currentes ab Oriente, et coeperunt
sequi stellam. Quam stellam expavit coelum , et at-
tenderunt stupentes legiones astrorum ad novum sidus,
quianovus erat et partus. Non erat .ista stella de steliis ;
ad tempus nata est ; non eam noverant estera sidera
quia net Christum noverat generalio mortalis humana.
II. Sed nemo dicat Christum Dominum sub istius stel-
lae fortuito natum esse decreto, sicut Pagani, vel ipsi
opinantur haeretici (16). Non ista stella ad decretum do-
minabatur, sed adnuntiuni famulabatur. Nec eum fatali
subjiciebat imperio, sed alacri indicabat (17) obscquio.
Non ideo Christus extitit, quia stella apparuit. Quando
Christus natus, refulsit propter Christum stella ; non
1 Piai, u x i , xò. — a Ibid. 8, 9. — 4 Id. lx v iu , 3 x-3 3 . 4 Soph, ii, n . — S id . in, g , te .
(t)Cod.Laur. martyralis. Ambo codd. àbscidis. — (9) Cod. Laur. male male — (11) Ambo codd. te ... solìtarìum ; imo et cod. Laur. soli.
potestatem ; in quo deinde non itera tur vox recole.— ( 3) Cod. Laur. extu- darium. (xa) Codd. agitoseli. (»3) Deest in io cod. Laur. —
leninl. — (4) Hoc tolum sentenlias membrum deest in cod. Laur. — (14) Cod. male cortina", sed sensus requirere videtur corona, — ( 1 5) IJ
(5 ) Cod. Laur. audis. — (6) Cod. Cass. ut supra oßerentibus-, cod. Laur. habet sine sensu qua,... nitorem... coronam. — (16) Vide lib. 11 contra
ojferunt libi salutare Dominum. — (7) Vide explau. iu Psal. ix x i, num. 11, Faustum, cap. 5 ; Serm. cxcix , num. 3 ; Serra, ccc, num. x ; contri
xa, x3, et Epist. cxcix ad Hesychium, num. 4 7 - Vide quoque Epistolara Priscillianislas in lib. d eHoeresibus ad Qnodvultdeum,n. 70; — (17) Cod.
contra Donai islas de Unitale Ecclesia:, num. a a. — (8) Cod, Cass. male male judicabat.-
oiaintos. — (9) Cod. Laur. cognosce, et sic deinceps. — (10) Cod. Laur. 4g
Dominus nascitur propter stellam. Volitabant ergo sul- vel apparitionem nostro sermone significati^}. Ideo autem
phurcas facuhe micantisinnocte mysteria dicata super co- òstensionis, vel apparitionis hie dies dictus est, quod se
ronam glori® jucunditatis univers® terrai. Adducebat ( t) in hac die manifeslis signis Christus Dominus nosler os-
l®tissimo tractu luminis sui tres ab Oriente Magos, tan- lenderit. Hodie cnim vel a Magis stellam illam sequènti-
quam tres lapides pretiosos coronas puri Christi nascen- bus nostri Christum Dortinum adoratum essccònfirmant,
tis , primitiarum torculis infingcndos, et gcnibus incur- vel aquas illas in Gaìilsea a Domino- in vino esse convcr-'
vandos. sas. Proxime ergo cclcbravimus diem , quo natus est Do-
III. Ecce millia lapidum pretiosorum infinguntur minus, hodicrnum vero colimus , quo est manifeslatus.
coronae nascentis pueri pro renoVanda senectulc mundi li. Manifestavit itaque se-cum inaudito, et mirifico
labentis. llli lapides pretiosi parvuli mammis maternis- opere aquas verlit in vinum. Sicnt cnim divini operis est
evulsi (2), et coronae Salvaloris infixi. Gladius ille crude- naturam conderc, ila -et commutare. Itaque ejusdem rei,
lis primi ti vos flores infantium succidebal (3), etcorouam cujus creator erat; etiam recreator efibetus est; quia facile
eos coronalor in suo diademate susceperat (4), melius in ex alio in aliud transfcFrc opus : sùum potuit, qui.hoc
suo capile plantandos, in surculo purpuratos. Lilia erant, ipsum potuerat ex nihilo proferre. Nam cum ageretur ce-
quia innocentes erànt; rosse faetse sunt, quia innocuo lebritas nuptiarum, et ut Evangelium loquitur, vinum
sanguinerubuerunt.Minuti erant arenarum deméfallisma- epulantibus defecisset, vasa Dominus jussit aquis impleri,
trum ; faetse sunt regulse(5) in manibus Angelorum, dum quse cum impleta cssent, jussit liauriri. 0 insigne mira-
ad coronam Primogeniti figerentur. Metalla erant uteri culum! Inter manus alque oculos minislrorum latenter
matrum; de arena eligebantur^ ut fierent aurea martyria coelestis virtus opera tur. Res agitur, nec tamen quemad-
parvulorum. Beatse illse matres tanquam metalla aurea modum agatur agnoscitur. Latet ratio, efiectus (8)appa-
fulserunt houorabiles, quia martyres Christo genuerunt ret. Unde istud? nisi quia omnia quse vult Deus efficit?
infantes. Et quomodo metalla auri sub fiscali custodia pisi quia illius totum posse velie est? Unde? Nisi quia tam
muniuntur, ita istse matres sub angelica protectione re- magnifica potestas est , ut non inimcrito de eódem in or-
quicscunt. Jam enim dederunt Christo minutias (6) au- dinatione loti us creaturse Propbeta tcsletur (9) « Ipse
reas mart_yriales infantes ; tenet illas et filiorum dignitas , » dixit, et facta ■ simt ; ipse mandavit, et creata sunt4. »
et sua securitas. Qui autem damnanluradeffodienda me- Mirum hoc quidem; sed quid non mirum in omni opere
talla auri, rei sunt, quia damnati sunt; ita et ministri suo Dominusnoster ostendit ? ‘
Herodis jam damnati sunt judicio Salvatoris. Sed dam- III. Sed ut hascipsaaltiora mysticusintellcctus requi-
nati fossorcs auri ipsi soli sunt rei ; cseterum quód hi col- rat, quid illae significabant nuptiae , quibus Christusin-
ligunt, aurum est ; sic et ministri Herodis tanquam de tererat, nisi illas uliqUe , quibus ipse Christus Ecclcsiae
aurifodinis minutiasinnocentiumlcgebant, et ipsi nigres- jungebatur, qui «Tanquam sponsus procedens de tha-
cebant, qui percutiebant, et infantes splendescebant , » lamo suo1,’» ad dcsponsalam sibi promissi jure venie-
qui crimen in gladio nesciebaut. Ita omnes qui Christo bat; ubi ulique ex aquis vinum, id est, ex Gentibus
nascenti et apparenti dicunt testimonium, coronam im- fìdelcs conversione divini operis efficit. Fit ergo ex aqnis
marcescibilem spcrant in regno coelorum. vinum , cum fiunt ex Gentibus Christiani, de rapacibus
largì, de superbis humilcs, de impatientibus patientes ,
de crudelibus pii, de adulteris casti. Sic itaque Jesus in
vinum aquas convertit , cum diviua operatione, qui fue-
rat infidelitate vilissimus, fìt religione pretiosus. Et sane
audeo dicere, quia cum utrumque opusChristi sit, admi-
rabilior Domini est ista conversiò, cum ex peccatore facit
justum , quam cum ex aqua reddit vinum. Quanto enim
estin hac operatione homo ipse pretiosior, tanto est con-
versio ipsa prasslantior. Ibi mirificas admovit manus
aqu£e, elemento suo; liic bomini-, id est, imagini suse;
ibi aquse species in vinum, et colore , et sapore transfert
ur : bic vero in hominé, quod magis mirum sit, idem
, homo , nec tamen idem est ;; cum exterius permaneat,
inlerius mutelur. Dicit Dominus : » Ego occidam,"et
» egovivifìcabo3. » Quomodo vivificat, si occidit ? Sed
ita est occisio Domini, ila est et vivificatio, cum in uno
eodemque bomiue occidit impium, et vivificat innocen-
tem.
IV. Igitur sicut supra diximus, hodierno die Cbris-
SERMO XL.
In Epiphania Domini V.
Hic sermo, sanato Auguslino dignissimus , cruilur ex
Cod. Cass. x i i , fot. S i , ubi sub nomine beali Doctoris le-
gitur..Nihil'occiu'rit quod ad illum abjiciendum vel minime
inclinet. Locus ejus post sermonem prcecedentem
cum numero in Epiphania Domini xu.
SYNOPSIS.
I. Epiplianife nomen, et post Natalem Domini celebratio.
II. Aqua in vinum Christi omnipotentia transmutatur. III.
Huius eonversionis explicatur sensus mysticus. IV.. Cliristus a _
Magisadoratur munera iterum mysticaoflerentibus.V Christus tus adoralus a Magis crcdilur. Qui quidem inusitato re-
jtixtaquosdam eodemdiebaptizatus est, utnosienascidoceret. fulgentem stellam sequentesambulaverunt per terram pe-
VI. Tantusdies anobis est singulariterbonorandus. dibus, per ccelum oculis. Hi itaque Dominum nostrum
Jesum Christum cum reperissent, « Procidentes adorave-
I. F e s t iv i t a t i s nostrse, ut probabiliter celebritatem; « runt, atque obtulerunt munera , aurum, tlius et myr-
colamus, ralionem nosse debemus. Epiphania, quam » rbam4. » Myrrba hominem indicantcs, auro regem
liodie observamus, graeco nomine appellata, ostensionem’ facientes, Deum tbure venerantes; sed dum offerunt
» Psal. x - 8 Id. xvni, 8. — * Deut. XXXII. 3g. — * Maltli. 11, 1
(1) la codice nullum est punclum ante adducebat, sed transforlur post
luminis sui, cum quibus verbis clauditur non solum phrasis. sed ellam arlicu-
lus. Artirulus sequens cum nova liuea incipit per boec vei ba tres ab Oliente,
ubi sic casus accusandus babetur, siue nominativo et verbo quibus regatur.
— (a) Cod. male : llli lapides pretiosos pannila màmmas maternis evulsi.—
(3) Sic cod, male succidebant. — (4) Id, et corona eos coronatoris in suo
diademate stiscrperat. —- (5) Regulas dicit, ut videtur auri fragmenta solida
dé Al-enaliim niimllis compacta. — (6) Co I. malu munidas ; legendum est
minutias sicut et habelui- ¡nfi-rius. — (7) Vide Serm. cci>, num. 1 ; cciix ,
oum. i;‘ cciv, numr 1 | cccllkxiu, nuni.11, etc. — (8) Cod; male dffecíus,
— (Ó)1 Vide'Tract, viii in Joan. num. a ét 3.